Τριάνταχρόνια συμπληρώνονται φέτος από τηνεπίσημη αναβάπτιση των κόμικς -κυρίωςαυτών που δεν επικεντρώνονται σεμεταλλαγμένους υπερήρωες που πλακώνονταιμεταξύ τους- σε «γραφικές νουβέλες»,όρος που εφευρέθηκε από τον μεγάλο WillEisnerγια το βιβλίο του AContractwithGod,και είκοσι χρόνια από την καθιέρωση τωνβραβείων της «βιομηχανίας των κόμικς»που πήραν το όνομά του. Όχι ότι το είδος-«τα μίκι μάους» λένε ακόμα οιπαλιοί, οι «μικιμάοι» έλεγε ηγιαγιά μου- έχει κατοχυρώσει ακόμαεντελώς την έξοδό του από την απαξίωση,είναι όμως τα τελευταία χρόνια το πιοραγδαία αναπτυσσόμενο λογοτεχνικό /αφηγηματικό είδος με χιλιάδες εύσημα,ακόμα και βραβεία Πούλιτζερ, όπως τοπερίφημο Μausτου ArtSpiegelman.Κι αν τα ενήλικα κόμικς (όχι τα «τσοντόβια»)περνούν εδώ και καιρό την ώριμή τουςπερίοδο, αυτό το οφείλουν σε μεγάλοβαθμό στο έργο του Eisner,του αδιαμφισβήτητου πατριάρχη του μέσουπου υπηρέτησε για εβδομήντα χρόνιασχεδόν μέχρι το θάνατό του το 2005 σε βαθιάγεράματα - ενός μέσου, το οποίο, σύμφωναμε τον ίδιο, «προσφέρει στη λογοτεχνικήδημιουργικότητα το είδος εκείνο τηςαπεριόριστης, αναρχικής ελευθερίας πουαπολαμβάνουν μόνο οι μουσικοί της τζαζ».Και η ελευθερία προϋποθέτει, ως γνωστόν,αρετή και τόλμη, αλλά και ευθύνη, κάτιπου είναι ολοφάνερο στα καρέ και τιςιστορίες του οραματιστή Eisner,που συμβαίνουν σ' ένα σύμπαν όπουαγωνίζονται να επιβιώσουν παλιομοδίτικοιενδεχομένως και ηθικοί αλλά ποτέηθικολογικοί κώδικες και αξίες γεμάτεςσυμπόνια για την ανθρώπινη κατάστασηστις σύγχρονες μεγαλουπόλεις.
Αφοσιωμένοςσ' όλη του τη ζωή να διατηρήσει ακέραιεςτις φιλοδοξίες του μέσου -την ιδανικήσυνύπαρξη εικόνας και λόγου- ο Eisnerυπήρξε εκδότης, σκάουτερ ταλέντων,ιμπρεσάριος, συγγραφέας, καλλιτέχνης,και έχει χαρακτηριστεί κατά καιρούς«Όρσον Γουέλς», «Το Μυαλό»,«Λεονάρντο», «Αϊζενστάιν»των κόμικς, αποτελώντας τον συνδετικόκρίκο μεταξύ του θείου CharlesSchultzκαι των επίγονων των undergroundcomics(ή comix)όπως ο R.Crumb,αλλά και των νεότερων όπως ο HarveyPekar,ο AlanMoore,ο NeilGaiman,ο DanielClowes,ο ChrisWare,ο CharlesBurns,ο Sethκαι τόσοι άλλοι που βλέπουν πλέον ταβιβλία τους να φιγουράρουν στις πιοπερίοπτες θέσεις των ψαγμένων βιβλιοπωλείωντου πλανήτη.
Τομεγάλο του φόρτε υπήρξε η αστικήζωτικότητα, οι καθημερινές ιστορίες μεφόντο το ασπρόμαυρο σκηνικό που ορίζεταιαπό τις κάθετες γραμμές των κτιρίων, μεκυρίαρχη την εξπρεσιονιστική καιεμφατική αίσθηση ενός μελαγχολικούσούρουπου σ' όλο του το μεγαλείο, όπουοι σκιές της πόλης προέρχονται εξίσουαπό τη μυθολογία του νουάρ, τα πρωτοσέλιδατων ταμπλόιντ εφημερίδων και το μυαλότου Κάφκα. Ακόμα και τα τούβλα έχουν ζωήστα καρέ του Eisner,και όπως γράφει στην εισαγωγή τηςιστορίας του με τίτλο TheBuilding,«...οι αναμνήσεις στους τοίχουςεκπέμπουν τη ραδιενέργεια της ανθρώπινηςεπαφής»: «Είμαι παιδί της πόλης»έλεγε ο ίδιος. «...Αγαπώ τη Νέα Υόρκη.Αυτό ξέρω κι αυτό περιγράφω. Επίσης,θαύμαζα πάντα τον Φόκνερ, που ήταν στακαλύτερά του όταν έμενε σ' αυτά πουήξερε καλά». Τρεις είναι οι βασικέςπράξεις της δημιουργικής ζωής τουEisner.Η πρώτη την περίοδο του μεσοπολέμουακόμα, με τη δημιουργία ενός πρωτοποριακούεργαστηρίου κόμικς, στο οποίο συνεργάτεςτου υπήρξαν μεταξύ άλλων ο JackKurtzberg(μετέπειτα γνωστός ως JackKirby,δημιουργός του SpiderManκαι πολλών άλλων πασίγνωστων ηρώων τηςMarvel)και ο BobKahn(μετέπειτα γνωστός ως BobKane,δημιουργός του Batman).Hδεύτερη έχει να κάνει με τη δημιουργίατου θρυλικού κόμικ TheSpirit,με πρωταγωνιστή έναν νουάρ σούπερ ήρωατης διπλανής πόρτας χωρίς σούπερδυνάμεις, προστάτη των αδυνάτων γενικάκαι των ωραίων κοριτσιών ειδικότερα,που κάνει βόλτες στα νεκροταφεία και,σύμφωνα με το δημιουργό του, είναι ένας«πολέμιος του εγκλήματος προερχόμενοςαπό τη μεσαία τάξη». Κάποιες περιπέτειεςτου «Πνεύματος» είχαν δημοσιευτείσε τεύχη της Βαβέλ στα τέλη του ‘80 καιτις αρχές του '90, ενώ σε λίγο καιρό θαβγει στα σινεμά με την υπογραφή τουFrankMiller- μια κάπως ανησυχητική εξέλιξη ανσκεφτεί κανείς τη φασίζουσα αντίληψητου δημιουργού του SinCityκαι των 300.
Ητρίτη, τέλος, και πλέον ώριμη περίοδοςτου μέγιστου δημιουργού ξεκινά με τοContractwithGodκαι ολοκληρώνεται λίγο πριν το θάνατότου με το ThePlot,και υπότιτλο ΗΜυστική Ιστορία των Πρωτοκόλλων τωνΣοφών της Σιών,με εισαγωγή από τον Ουμπέρτο Έκο. Έργοεπίκαιρο, αν αναλογιστεί κανείς ότιαυτό το παραμύθι συνομωσιολογίας, πουξεκίνησε από τις μυστικές υπηρεσίεςτου Τσάρου για να δυσφημήσει τουςΕβραίους προγόνους του Eisner,παρουσιάζεται στην εποχή μας ως ιστορικόντοκουμέντο τόσο από ακροδεξιούς φορείς(αλά Λιακόπουλο) όσο και από φανατικούςισλαμιστές (μάλιστα υπάρχει πολύδημοφιλής δραματοποιημένη τηλεοπτικήσειρά μ' αυτό το θέμα που προβάλλεταιστην Αίγυπτο και τη Συρία).
Τοκαθήκον πάντως του WillEisnerαφορούσε πάνω απ' όλα την τέχνη του. ΟNeilGaimanείχε πει κάποτε σε μια συνέντευξή τουγια το μέντορά του: «Μου είχε πεικάποτε για μια παλιά ταινία που είχεδει με ήρωα ένα μουσικό της τζαζ πουσυνέχισε να παίζει μέχρι τα βαθιάγεράματα αναζητώντας τη Νότα. Αυτό έκανεκι ο Γουίλ. Αναζητούσε τη Νότα».
σχόλια