Παρά τις βάτες, το κόλλημα με το νέον, τις βιντεοκασέτες του Ψάλτη και τη Δυναστεία, η δεκαετία του ’80 (ειδικά στις αρχές της) ήταν μια πολύ σοβαροφανής εποχή, όπου ακόμα και η πόζα ήταν πολύ αυστηρή υπόθεση και δεν έπαιζε καθόλου το ανεξέλεγκτο αισθητικό «ό,τι να ’ναι» που πλημμυρίζει σα χυλός τις μέρες μας, αντίθετα από τον ουτοπικό νεοφρικιάρικο (και όψιμο) οπτιμισμό των 90s. Έτσι, ένα καλοκαιρινό βράδυ σε πολύ τρυφερή ηλικία, που είχα σκάσει στο κλαμπ Casablanca της Σαντορίνης με μπλουζάκι Joy Division, μου την έπεσαν άσχημα κάποιοι μεγαλύτεροι με το αιτιολογικό ότι δεν ανέχονται να περιφέρονται τα ιερά και τα όσια από άσχετους «επί ματαίω». Τέλος πάντων, τη γλίτωσα πείθοντάς τους ότι τα λόγια του Αείμνηστου ήταν ευαγγέλιο, αναφέροντας και κάποια σχετικά παρασυνθήματα / εδάφια (για την «άβυσσο που χλευάζει τη δημιουργία» κ.λπ.), και αποφασίσαμε τελικά μονοιασμένοι να πιούμε σφηνάκια και να εστιάσουμε στον κοινό εχθρό, που ήταν (μεταξύ άλλων) εκείνη την εποχή οι φριχτές μεταφράσεις των στίχων του Ian Curtis.
Είκοσι και πλέον χρόνια μετά, μου φαίνεται εκπληκτικό πόσο «στέκονται» αυτοί οι στίχοι παρά το βάρος της μυθολογίας του ιδανικού αυτόχειρα (στα 24 χρόνια του) και χωρίς το ιδιοσυγκρασιακό ύφος με το οποίο έντυναν άλλοι προφήτες και μάρτυρες τα λόγια τους (όπως π.χ. η σαρδόνια ναρκισσιστική μελαγχολία του Morrissey ή ο κραυγαλέος μαζοχι- στικός μηδενισμός του Kurt Cobain). Στίχοι «μελοποιημένοι» ιδανικά από το γκρουπ και μ’ αυτή την επιβλητική «παραγωγή ονείρου που σε ξυπνάει» τού (αείμνηστου επίσης) Martin Hannet. Πριν λίγο καιρό άκουσα σ’ ένα live τον Αλέξανδρο Βούλγαρη (a.k.a. «The Boy») να τραγουδά βυθισμένος στο πιάνο του το Transmission» και δεν μου φάνηκε καθόλου ανάρμοστο. Ίσα ίσα… Πολλά έχουν γραφτεί κατά καιρούς για την «κληρονομιά» του Ian Curtis, αλλά τίποτε τόσο συγκλονιστικό όσο το κείμενο που είχε γράψει πριν μερικά χρόνια ο φίλος και συνοδοιπόρος του Genesis P-Orridge (Throbbing Gristle, Psycic TV), με τίτλο Αναμνήσεις από τον Ian Curtis των Joy Division. Ιδού μερικές μεταφρασμένες σκόρπιες φωτοβολίδες:
«Ο εκφραστής αυτής της τάσης να εξετάζεις την εμπειρία λεπτό προς λεπτό ως μεταφορά της ύπαρξης και ως μοιρολατρική οντότητα […] Απομόνωση χωρίς όρια […] Οι Joy Division ήταν η φαντασίωση που είχε ο Ian για τον εαυτό του ως φορέα μιας μετεξέλιξης της καταλυτικής επίθεσης των Velvet Underground στο mainstream του στιλ και της μόδας […] Η απόλυτη άρνηση κάθε είδους ασφαλιστικής δικλίδας […] Το κοινό είναι το προσωρινό καμουφλάζ – το δίχτυ ασφαλείας [...] Η ερωτική αίσθηση του στόχου: η δημιουργία μιας αισθητικής τζιχάντ για την οποία δεν φαίνεται να υπάρ- χει επιθυμία του κοινού αλλά τελικά υπάρχει […] η θεραπευτική ατζέντα […] μια κραυγή βοήθειας που μεταφράζεται (εσφαλμένα) σε επιφανειακό ποπ ύμνο – παράδοξο που κόστισε τις ζωές κι άλλων, περισσότερο και λιγότερο σπουδαίων από τον Ian […] Τα πνεύματα που ουρλιάζουν απαιτώντας αναγνώριση […] Η γλυκόπικρη επιβεβαίωση της παραλυτικής μαλθακότητας της ζωής γενικότερα και της μουσικής βιομηχανίας ειδικότερα, η οποία διυλίζει, αφομοιώνει, μυθοποιεί και σπαταλά οτιδήποτε ξεκινά ως ειλικρινής σταυροφορία […] Ο Ian Curtis κατανοούσε ότι δεν χρειαζόταν να εξηγήσει! Έχει κανείς ιδέα τι ευλογημένη ανακούφιση είναι να μη χρειάζεται να εξηγήσεις τίποτε; Να μην υποκρίνεσαι τίποτε; Να μην κρύβεις τίποτε; Να μην πρέπει να θυμηθείς αυτό που δεν πρέπει να ειπωθεί; Να γίνεις, έστω για λίγο, και η παραλία και τα βράχια, αγκαλιάζοντας από μια θέση ισορροπίας τα κύματα που σκάνε πάνω σου […] Αυτή η “αρρώστια της καρδιάς” είναι σαν μια ψυχαναγκαστική μυστική κοινότητα που διεκδικεί τα μέλη της χωρίς συμβόλαιο όπως του Φάουστ, αλλά το αντάλλαγμα και το τίμημα δεν είναι λιγότερο βαρυσήμαντα […] Ποια είναι τελικά η αναγκαιότητα, το κίνητρο που σε καθοδηγεί; Ίσως η αναγκαιότητα να προσπαθήσεις να βρεις ένα κόλπο να πείσεις τον εαυτό σου ότι υπάρχει ένα πειστικό ιδεώδες ζωής, η αναγκαιότητα να αποφύγεις έναν τελευταίο γύρο παρανοϊκής ανασφάλειας από τον εαυτό σου και ευνουχιστικού χλευασμού από τους άλλους…»
Με αφορμή την επέτειο του θανάτου Ian Curtis, την πρεμιέρα της ταινίας του φωτογράφου Anton Corbjin και κυρίως την οριστική brandοποίηση των Joy Division, o Andy Gill έγραψε την περασμένη εβδομάδα στον Independent: «Πόσο απίθανη θα φαινόταν κάποτε η προοπτική ενός Yo Sushi! γεύματος με τίτλο τραγούδι των Joy Division, κι όμως σήμερα υπάρχει διαθέσι- μο και “λαχταριστό” το Love Will Tear Us Apart Salmon & Tuna Box στην Αγγλία. Πριν λίγες μέρες μάλιστα, η εταιρεία αθλητικών ειδών New Balance ανακοίνωσε ότι έχει σχεδιάσει δύο καινούρια ζευγάρια παπουτσι- ών με θέμα το γκρουπ, το ένα με το design εξωφύλλου του Unknown Pleasures και το άλλο με το λογότυπο της εταιρείας Factory. Πώς και δεν έχει βγει ακόμα στο εμπόριο κούκλα Ian Curtis με δυνατότητα επιληπτικού κουνήματος των χεριών στο ρυθμό της μουσικής;» Εγώ θα έβαζα στοίχημα ότι στην Ιαπωνία υπάρχει ήδη, σε limited collectors edition έστω…
σχόλια