H αυτοπροσωπογραφία του είναι ένα κομμάτι χρυσόχαρτου μαζί με καθρέφτη, μια απροσδιόριστου σχήματος μάζα που μου θυμίζει τα κτίρια του Φρανκ Γκέρι. Τα έργα του βουτηγμένα μέχρι τη φτέρνα στους μυστικιστικούς συμβολισμούς, ισοσκελή τρίγωνα, επτάγωνα αστέρια, φράσεις όπως «For between the lights and the darkness we stand» και «In search of light», έκπτωτοι άγγελοι και δαίμονες, γεωμετρικά σχήματα, μια κατάβαση στα σκοτεινά (και ταυτόχρονα φωτεινά) καταγώγια της ανθρώπινης ύπαρξης. Ένας σπουδαίος μετά-new age καλλιτέχνης, που ζει τα τελευταία οκτώ χρόνια στη Νέα Υόρκη.
Ο Πάνος μένει στο Lower East Side, ίσως την τελευταία πραγματικά αυθεντικά καλλιτεχνική και ροκ εν ρολ γειτονιά του Μανχάταν (αν και το gentrification έχει φτάσει τελευταία και εδώ, απλώνοντας τα πλοκάμια του στα εμβληματικά στέκια της περιοχής - ήδη έχουν ανεγερθεί μερικά κυριλέ condos). Κατεβαίνουμε στο υπόγειο του Home Sweet Home, δίπλα από ένα μαγαζί με κατεβασμένα ρολά και μια αποκλειστικά κινέζικη επιγραφή (ένας θεός ξέρει τι πουλάει εδώ το πρωί). Μπροστά στην είσοδο ένας σωρός από μαύρες σακούλες σκουπιδιών. Ο πορτιέρης, ένα μαύρος πενηντάρης με τζόκεϊ που γράφει NY, τσεκάρει τις ταυτότητές μας μ’ έναν φακό. Δεξιά απ’ τις σκάλες μια προθήκη με ταριχευμένες νυφίτσες, μέσα, πάνω στο μπαρ, μια ταριχευμένη αλεπού μ’ ένα καπέλο στο κεφάλι. Ο DJ παίζει κάτι σαν nu disco με επιρροές από caribbean tribal. Τις Τετάρτες εδώ, σε αυτό το υπόγειο, κάνει πάρτι η δισκογραφική Wierd. Κλείνουν όλα τα φώτα, γεμίζουν τον χώρο με καπνούς και παίζουν dark new wave και post punk. Γίνεται χαμός. Ο Πάνος μου δείχνει την αλεπού και μου διηγείται μια ιστορία, από τότε τον κάλεσαν στο σπίτι του μεγαλύτερου συλλέκτη ταριχευμένων ζώων. «Δεν μπορείς να το διανοηθείς. Είχε ένα τεράστιο σπίτι, γεμάτο με κάθε είδους ταριχευμένα ζώα, Από ελέφαντες και καμηλοπαρδάλεις μέχρι πουλιά και ταράνδους». Ανεβαίνουμε στον πάνω όροφο, όπου βρίσκεται η γκαλερί Envoy Enterprises και ο καλλιτέχνης Matt Sims παρουσιάζει την έκθεση «The space in between»: δύο video art, το ένα προβάλλει μια προπόνηση αθλητών στίβου (με blurry εικόνα), το άλλο έναν οδηγό μέσα απ’ το καθρεφτάκι του αυτοκινήτου του. Στο πίσω μέρος, πίσω από μια βαριά κουρτίνα, είναι κρυμμένο το μπαρ Fig 19, με ξύλινο πάτωμα και μια προθήκη με ταριχευμένα πουλιά (πάλι!). Στα ηχεία παίζει σουίνγκ και ο Πάνος μου λέει ότι κάποτε εδώ γνώρισε τη Σαμάνθα του «Sex & the city». Η νέα μόδα στο Lower East είναι τα μπαρ που είναι κρυμμένα πίσω από σκοτεινές πόρτες χωρίς ταμπέλα ή κάτω από καταπακτές. Για να μπεις στο περίφημο Please Don’t Tell, πρέπει να περάσεις αρχικά από ένα μπεργκεράδικο, ύστερα από έναν τηλεφωνικό θάλαμο που βρίσκεται εκεί, να πάρεις το 1 στο τηλέφωνο και να σου ανοίξει η μυστική πόρτα για τα καλύτερα κοκτέιλ της Νέας Υόρκης. Ο Πάνος ξέρει όλα τα μυστικά και μυστικιστικά μέρη της πόλης. «Στο Μπρονξ είχα γνωρίσει έναν αρχιερέα που στο υπόγειό του είχε έναν ναό, όπου είχα πάει κάνα δυο φορές να μου διαβάσει τη μοίρα. Πας κάτω, έχει ένα πιθάρι που λέγεται “κάντσα” που μέσα έχει διάφορα οστά νεκρού και από πάνω αλυσίδες και σπαθιά και σ’ ένα μικρό χαλάκι κάποια κοχύλια που τα κρατάς στα χέρια για μερικά λεπτά, ώστε να περάσει η ενέργεια από σένα στα κοχύλια και να σκεφτείς τι θέλεις να τον ρωτήσεις. Αυτός έρχεται σε επικοινωνία με το πνεύμα του νεκρού που είναι στο πιθάρι, πέφτει σε trance, ρίχνεις τα κοχύλια και ανάλογα με τον τρόπο που θα πέσουν, ο τύπος σου λέει κάποια πράγματα. Μου είπε τρελά πράγματα για την οικογένειά μου, τους παππούδες μου, πώς πέθαναν κ.λπ. Πράγματα που δεν θα μπορούσε να τα ξέρει. Μου είπε πως θα βγάλω χρήματα σύντομα και μετά από λίγο καιρό είχα στην Καλφαγιάν την πρώτη μου έκθεση που πήγε πολύ καλά κι έβγαλα κάποια χρήματα». Ο Πάνος, που έχει δείξει τη δουλειά του σε σημαντικά μουσεία, όπως το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Λειψία, αλλά και σε ατομικές εκθέσεις στο Μιλάνο, στην Ιταλία, στη Νέα Υόρκη και την Ελλάδα, σπούδασε καλές τέχνες και γραφιστική στο Βανκούβερ (« Ήθελα να πάω εκεί γιατί είχα κάποιους συγγενείς, αλλά κυρίως για να είμαι κοντά στο Σιάτλ που λάτρευα, λόγω της μουσικής που άκουγα τότε. Ξέρεις, Pearl Jam, Screaming Trees, Nirvana, Soundgarden») και εκεί ήταν που ανακάλυψε στη βιβλιοθήκη του θείου του μερικά μασονικά βιβλία και άρχισε ν’ αναζητάει μια άλλη αλήθεια. «Ο θείος μου, που έμενε στο Βανκούβερ, ήταν μασόνος, αλλά εγώ δεν το ήξερα. Όταν πέθανε, λίγους μήνες αφότου μετακόμισα εκεί, ανακάλυψα στη βιβλιοθήκη του κάποια βιβλία για μασονία, για αρχαιοαιγυπτιακά μυστήρια και άρχισα να την ψάχνω. Για τη μασονία είχα ακούσει τα χειρότερα. Ότι κυβερνούν τον κόσμο και τέτοιες μαλακίες. Και κόλλησα. Προχώρησα και μελέτησα πολύ τη μασονία, την αρχαία Ελλάδα, την Αίγυπτο, μετά πήγα προς την Καμπάλα και τον ανατολικό μυστικισμό. Και το ένα έφερε το άλλο. Καθώς μελετούσα κι ερευνούσα γι’ αυτά τα θέματα, άρχισε να επηρεάζεται η τέχνη μου. Και τώρα δεν μπορώ να ξεχωρίσω την τέχνη από τη ζωή μου και το ενδιαφέρον μου για τον μυστικισμό. Είναι όλα ένα». Τελευταία τα έργα του Πάνου Τσαγκάρη έχουν και πολιτικές προεκτάσεις - διαβάζει τις αμερικανικές εφημερίδες που σχεδόν καθημερινά έχουν ένα θέμα για την Ελλάδα και κρατάει αποκόμματα. «Συλλέγω εξώφυλλα εφημερίδων, κυρίως των “New York Times”, που έχουν ως κεντρικό θέμα φωτογραφίες από την Ελλάδα, είτε από τα επεισόδια, είτε απ’ οτιδήποτε.
Τα έχω συλλέξει κι έχω κάνει ορισμένα έργα, όπως ένα τρίπτυχο όπου έχω καλύψει τα κείμενα, εκτός από τον τίτλο και τις φωτογραφίες, με φύλλα χρυσού. Πρόκειται για ένα τρίπτυχο που έχει αναφορές στη μέθοδο που χρησιμοποιούσαν οι αλχημιστές για να μετατρέψουν το μολύβι σε χρυσάφι, και την παρομοιάζω με τη διαδικασία που ακολουθείται στην Ελλάδα.
Ένα ακόμη έργο που κάνω τώρα είναι με το εξώφυλλο της “Liberation”, που είχε τη λέξη ΧΑΟΣ. Είναι δώδεκα φωτοτυπίες με το εξώφυλλο αυτό. Το πρώτο κομμάτι είναι μία μαύρη φωτοτυπία και στα επόμενα σιγά σιγά φαίνεται το ΧΑΟΣ, ώσπου καταλήγει στο λευκό. Είναι ένα έργο που δείχνει τη διαδικασία που πρέπει να περάσει ο λαός και η χώρα. Αυτή την κάθαρση και τη διαδρομή από το σκότος στο φως. Η φωτοτυπία με ενδιαφέρει γιατί είναι καθημερινό, συνηθισμένο και άχρηστο υλικό. Συμβολίζει την υλική υπόσταση της ψυχής του ανθρώπου και τα σύμβολα και τα σχέδια που έχουν περάσει με χρυσό - το χρυσό συμβολίζει το θείο κομμάτι της ψυχής. Και αυτή η σειρά συμβολίζει ουσιαστικά την ένωση του θείου και του υλικού κομματιού της ψυχής».
Επόμενη στάση το Tropical Βar. Μια ιδιότυπη μείξη μεξικάνικου και κινέζικου εστιατορίου και μπαρ διακοσμημένου με πέτρα από polyfoam, ώστε να μοιάζει με σπήλαιο. Γύρω του περικοκλάδες από ένα πλαστικό δέντρο, στο βάθος τραπέζια μπιλιάρδου και εκκωφαντική r’n’b από τα ηχεία (ακούσαμε μέχρι και το «Love will tear us apart» σε ραπ εκδοχή). Θα μπορούσε να ήταν «κωλόμπαρο» στην ελληνική επαρχία ή ντισκοτέκ στο Φαληράκι της Ρόδου. Αν ήταν strip club, θα ήταν το Exotica και ο Ηλίας Κοτέας θα παρουσίαζε με αισθαντική φωνή κάθε τόσο τις κοπέλες.
«Δεν ξέρω πώς επιβιώνω εδώ, στη Νέα Υόρκη, αλλά μέσα από τη δουλειά μου βγάζω αυτήν τη μελαγχολία, αυτό το σκοτάδι. Την πρόκληση που σου παρέχει η πόλη, που είναι μία μητρόπολη και συ ζεις στο χάος της και ταυτόχρονα προσπαθείς να είσαι μοναχός και ισορροπημένος. Δεν ξέρω αν γίνεται. Εγώ, πάντως, προσπαθώ, μελετώντας, κάνοντας γιόγκα, διαλογισμό, πηγαίνοντας στις εκκλησίες και πίνοντας πολύ ουίσκι. Είναι μέρος της διαδικασίας»
σχόλια