Ο ΥΠΕΡΕΚΤΙΜΗΜΕΝΟΣ ΑΛΕΞΑΝΤΕΡ ΝΤΟΥΓΚΙΝ
Η 30χρονη Ντάρια Ντούγκινα, κόρη του Αλεξάντερ Ντούγκιν, σκοτώθηκε σε έκρηξη παγιδευμένου αυτοκινήτου στα περίχωρα της Μόσχας το βράδυ του Σαββάτου.
Οι απόψεις συγκλίνουν ότι ο πραγματικός στόχος ήταν ο πατέρας της, δεδομένου ότι ήταν το δικό του αυτοκίνητο, μολονότι κάποιοι είπαν ότι ήταν καταχωρημένο στο όνομά της.
Μέχρι στιγμής, απολύτως τίποτα δεν είναι γνωστό για τους δράστες της δολοφονίας, και φυσικά στο φορτισμένο πολιτικό περιβάλλον των ημερών, καθένας κατηγορεί τον προσφιλή του αντίπαλο. Ο Πούτιν, που είναι γνωστό ότι αποστρέφεται δηλώσεις εν θερμώ, δεν έχει ανοίξει μέχρι στιγμής το στόμα του.
Ο Αλεξάντρ Ντούγκιν είναι γνωστός για τις υπερεθνικιστικές, αντιδυτικές και «νεοευρασιατικές» απόψεις του, και πολλοί τον θεωρούν στη δύση ότι συνέβαλε στη διαμόρφωση της άποψης του Πούτιν για τη Ρωσία. Οι παρανοϊκές του απόψεις («Μια Ρωσία από το Δουβλίνο μέχρι το Βλαδιβοστόκ») τον κατέστησαν βολικό στόχο ορισμένων που τους αρέσει να τον παίρνουν τοις μετρητοίς, και τον αναγόρευσαν σε «εγκέφαλο του Πούτιν» ή στον «Ρασπούτιν του Πούτιν», λόγω ορισμένων επικαλύψεων με απόψεις τού Ρώσου προέδρου.
Ο εξτρεμισμός του αποτυπώθηκε το 2014 στην έκκλησή του «να σκοτώσουν, να σκοτώσουν, να σκοτώσουν» όσους βρίσκονται πίσω από σφαγές στην Ουκρανία, η οποία ερμηνεύτηκε ως παρότρυνση για γενοκτονία κατά του ουκρανικού λαού, προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις, και τελικά την απόλυσή του από το πανεπιστήμιο της Μόσχας. Έκτοτε έχει περιθωριοποιηθεί.
Πάντως, ούτε στη δύση τον έχουν πάρει ιδιαίτερα στα σοβαρά, τουλάχιστον από 2014 και μετά. «Ο ίδιος [ο Ντούγκιν] είναι ίσως καλύτερα να θεωρείται ως ένας εξτρεμιστής προβοκάτορας με κάποιο περιορισμένο και περιφερειακό αντίκτυπο, παρά ως σημαντικός αναλυτής με άμεσο αντίκτυπο στην πολιτική» («Russian Views of the international order», Rand Corporation, 2017).
Ο μελετητής της Ρωσίας, καθηγητής Μαρκ Γκαλεότι, διατυπώνει την ίδια άποψη σε άρθρο του στο Spectator: «Δεν είναι, όμως, και ποτέ δεν είχε ιδιαίτερη επιρροή. Δεν έχει καμία προσωπική σχέση με τον Πούτιν, αλλά είναι απλώς ένας από μια ολόκληρη γενιά ‘πολιτικών επιχειρηματιών’ που προσπαθούν να προωθήσουν τα σχέδια και τα δόγματά τους στο Κρεμλίνο».
Στην καλύτερη περίπτωση, οι ιδέες του, που παρουσιάζουν τη Ρωσία ως το κέντρο ενός πολιτισμού διαφορετικού από τον δυτικό φιλελευθερισμό, ασκούν μια κάποια επιρροή στους κυβερνητικούς θεσμούς, αλλά «δεν καθορίζουν από μόνες τους τη ρωσική εξωτερική πολιτική» («Conflict in Ukraine», MIT/Boston Review, 2015).
«Αυτή η καρικατούρα ψευτοδιανοούμενου σίγουρα δεν είναι μέρος του συστήματος λήψης αποφάσεων» έγραψε ο σύμμαχος του φυλακισμένου επικριτή του Κρεμλίνου Αλεξέι Ναβάλνι, Λεονίντ Βολκόφ, μετά τη δολοφονία.
Εντούτοις, τίποτα δεν πρόκειται να αποθαρρύνει ακροδεξιούς υπερεθνικιστές να σπεκουλάρουν πάνω στη δολοφονία της Ντάρια Ντούγκινα, και να απαιτούν πιο επιθετική πολιτική από τον Πούτιν. Άλλωστε, πριν υπάρξει η παραμικρή ένδειξη για τους δράστες, ξεκίνησαν θεωρώντας αυτονόητο ότι ο Ζελένσκι «έδωσε το πράσινο φως» στη δολοφονία, όπως είπε ο εθνικιστής συγγραφέας, Ζακάρ Πριλεπίν.
Πηγή: RAND Corporation, ΜΙΤ/Boston Review, The Spectator
• • •
Η ΝΟΡΒΗΓΙΑ ΔΕΝ ΘΑ ΕΞΑΓΕΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ
Τελειωμό δεν έχουν τα άσχημα νέα για τους Ευρωπαίους καταναλωτές. Η Νορβηγία, σημαντικός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας, ανακοίνωσε ότι ενδέχεται να αναστείλει την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη τους επόμενους μήνες.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν ευθύνεται η έλλειψη ρωσικού φυσικού αερίου, αλλά οι χαμηλές βροχοπτώσεις στη χώρα τα τελευταία δύο χρόνια, εξαιτίας των οποίων οι συνήθως γεμάτοι κατά 79% ταμιευτήρες να είναι γεμάτοι μόνο κατά 68,9%, σύμφωνα με τη Νορβηγική Διεύθυνση Υδατικών Πόρων και Ενέργειας (NVE).
H κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη στη νοτιοδυτική Νορβηγία, όπου οι ταμιευτήρες είναι γεμάτοι μόνο κατά 50,4%. Από την περιοχή αυτή, ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ευρώπη, παραδίδει μεγάλο μέρος της ηλεκτρικής της ενέργειας στους Ευρωπαίους και Βρετανούς γείτονές της.
Οι ταμιευτήρες τροφοδοτούν τους 1.700 υδροηλεκτρικούς σταθμούς που παράγουν περισσότερο από το 90% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Το 2021, οι εξαγωγές της έφτασαν τις 25,8 τεραβατώρες (TWh), σημειώνοντας αύξηση 30% σε σύγκριση με το 2020. Οι εξαγωγές κατευθύνονται προς τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και προς Σουηδία, τη Φινλανδία και τη Δανία.
Θορυβημένη από τη χαμηλή στάθμη των ταμιευτήρων, η νορβηγική διοίκηση, κάλεσε τις εταιρείες ηλεκτρισμού να μετριάσουν την παραγωγή τους, παρά την αύξηση των τιμών στην ευρωπαϊκή αγορά, ώστε να μπορέσουν οι ταμιευτήρες να αναπληρωθούν μέχρι το φθινόπωρο και να αποφευχθεί σοβαρή ενεργειακή κρίση.
Ο διαχειριστής του νορβηγικού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, Statnett, προειδοποίησε ότι από τον Οκτώβριο και μετά θα μπορούσαν να επιβληθούν μέτρα χορήγησης ηλεκτρικού ρεύματος με το δελτίο, συμπεριλαμβανομένων του κλεισίματος βιομηχανιών, της αύξησης των τιμολογίων, ακόμη και της διακοπής της ηλεκτροδότησης.
Συνηθισμένοι να πληρώνουν χαμηλές τιμές για το ηλεκτρικό ρεύμα, οι προοπτικές αυτές προκαλούν ανησυχία και θυμό στους Νορβηγούς, οι οποίοι βλέπουν τους λογαριασμούς τους να εκτοξεύονται στα ύψη.
Παρότι αντίθετος προηγουμένως, ο Νορβηγός πρωθυπουργός, Γιόνας Γκαρ Στέρε, δεν απέκλεισε την αναστολή των παραδόσεων στην Ευρώπη, λέγοντας ότι «κάθε χώρα πρέπει να διασφαλίσει τη λειτουργία του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας». Η Νορβηγία δεν είναι μεν μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά συμμετέχει στην ενιαία αγορά ενέργειας, γεγονός που την εμποδίζει να αναστείλει τις εξαγωγές της για μεγάλο χρονικό διάστημα, εκτός από καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Πηγή: Le Monde, Le Journal du Dimanche
• • •
ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΟ ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ
Σε μια εξαιρετικά ασυνήθιστη παρέμβαση, η συνομοσπονδία του εθνικού συστήματος υγείας (NHS) του Ηνωμένου Βασιλείου προειδοποιεί ότι η χώρα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει «ανθρωπιστική κρίση» ασθενειών, υπερβολικών θανάτων και αυξανόμενων ανισοτήτων, εάν η κυβέρνηση δεν λάβει επειγόντως μέτρα για τους λογαριασμούς ενέργειας,
Ο οργανισμός, ο οποίος εκπροσωπεί τις υπηρεσίες υγείας σε όλη την Αγγλία, την Ουαλία και τη Βόρεια Ιρλανδία, αναφέρει με επιστολή του προς την κυβέρνηση ότι, ενώ είναι πολύ σπάνιο για έναν φορέα του NHS να παρεμβαίνει σε θέματα κόστους ζωής, η αποτυχία της κυβέρνησης να δράσει θα συσσωρεύσει ακόμη μεγαλύτερη πίεση στις καταπονημένες υπηρεσίες υγείας, καθώς η φτώχεια, το κρύο και τα παραλειπόμενα γεύματα αυξάνουν τα ποσοστά ασθενειών, γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει 10.000 επιπλέον θανάτους.
Ο επικεφαλής της συνομοσπονδίας του NHS, Μάθιου Τέιλορ, δήλωσε ότι οι άνθρωποι «θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την απαίσια επιλογή μεταξύ του να παραλείψουν τα γεύματα για να θερμάνουν τα σπίτια τους και να πρέπει να ζήσουν σε κρύες, υγρές και πολύ δυσάρεστες συνθήκες», αν δεν προσφερθεί περισσότερη βοήθεια για τους λογαριασμούς ενέργειας.
Η επόμενη αύξηση του ανώτατου ορίου τιμών ενέργειας, το οποίο καθορίζει το μέγιστο ποσό που μπορούν να χρεώνουν οι πάροχοι ενέργειας στους πελάτες, αναμένεται να ανακοινωθεί σε μια εβδομάδα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, θα μπορούσε να αυξηθεί από λίγο κάτω από τις 2.000 λίρες τώρα σε περίπου 4.200 λίρες για το μέσο νοικοκυριό. Τον περασμένο Οκτώβριο είχε οριστεί στις 1.400 λίρες.
Μελέτη που δημοσιεύθηκε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα εκτιμά ότι μέχρι τον Ιανουάριο, τα δύο τρίτα όλων των νοικοκυριών του Ηνωμένου Βασιλείου θα αντιμετωπίζουν ενεργειακή φτώχεια, πράγμα που σημαίνει ότι το κόστος ενέργειας θα υπερβαίνει το 10% του καθαρού εισοδήματος ενός νοικοκυριού. Για τα ζευγάρια συνταξιούχων το ποσοστό αυτό θα ανέλθει στο 86,4% και στο 90,4% για μονογεϊκές οικογένειες με δύο ή περισσότερα παιδιά.
Πηγή: BBC, The Guardian
• • •
ΤΟ ΤΙΜΗΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ
«Σκέφτομαι τον λαό μας, ο οποίος θα χρειαστεί ψυχική δύναμη για να αντιμετωπίσει τους καιρούς που έρχονται, να αντισταθεί στις αβεβαιότητες, μερικές φορές στις ευκολίες και στις αντιξοότητες και, ενωμένος, να δεχτεί να πληρώσει το τίμημα της ελευθερίας μας και των αξιών μας», είπε ο Εμ. Μακρόν την Παρασκευή 19 Αυγούστου με την ευκαιρία της τελετής για τον εορτασμό της 78ης επετείου της απελευθέρωσης του Bormes-les-Mimosas.
Θα δούμε πώς θα υποδεχτούν οι Γάλλοι (και οι Ευρωπαίοι γενικότερα) αυτό το αφήγημα περί τιμήματος.
Πάντως, δεν φαίνεται να μακροημερεύει. Η ιδέα ότι μπορεί να δουλέψει σε χώρες που δεν βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση, που δεν απειλείται άμεσα η εθνική τους υπόσταση, δεν φαίνεται ρεαλιστική.
• • •
ΠΑΙΖΟΥΝ ΜΕ ΤΗ ΦΩΤΙΑ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ
Ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο πανεπιστήμιο του Σικάγου, Τζον Μερσχάιμερ, τάραξε τα νερά μετά τη ρωσική εισβολή λόγω παλαιότερων και πολύ πρόσφατων αναλύσεων του σχετικά με την Ουκρανία και τη Ρωσία, οι οποίες βρίσκονταν εκτός του δεσπόζοντος αφηγήματος. Κάποιοι ακραίοι μικρονοϊκοί έφθασαν μάλιστα στο σημείο να τον κατηγορήσουν ως «μίσθαρνο όργανο του Πούτιν».
Παγκοσμίως διάσημος εκπρόσωπος της λεγόμενης «ρεαλιστικής σχολής», ο Μερσχάιμερ δημοσίευσε ένα ενδιαφέρον άρθρο πριν από μερικές μέρες («The Underappreciated Risks of Catastrophic Escalation», Foreign Affairs, 17 Αυγούστου, 2022), στο οποίο επισημαίνει ότι έχουν υποτιμηθεί οι κίνδυνοι καταστροφικής κλιμάκωσης στον πόλεμο της Ουκρανίας, ιδίως όσον αφορά τη χρήση πυρηνικών.
«Η Ουάσινγκτον και οι σύμμαχοί της είναι υπερβολικά επιπόλαιοι», γράφει ο Μερσχάιμερ. Παρότι η καταστροφική κλιμάκωση μπορεί να αποφευχθεί, η ικανότητα των αντιμαχόμενων μερών να διαχειριστούν αυτόν τον κίνδυνο δεν είναι προφανής.
Τα αντικρουόμενα συμφέροντα των εμπλεκομένων στη σύγκρουση (ΗΠΑ, Ρωσία, Ουκρανία) εξηγούν γιατί πολλοί παρατηρητές δεν πιστεύουν ότι θα υπάρξει σύντομα διευθέτηση με διαπραγματεύσεις και συνεπώς προβλέπουν ένα αιματηρό αδιέξοδο. Μολονότι έχουν δίκιο ως προς αυτό, υποτιμούν ωστόσο την πιθανότητα καταστροφικής κλιμάκωσης που εμπεριέχεται σε έναν παρατεταμένο πόλεμο στην Ουκρανία.
Κατά τον Μερσχάιμερ υπάρχουν τρεις βασικές οδοί κλιμάκωσης που ενυπάρχουν στη διεξαγωγή πολέμου: η μία ή και οι δύο πλευρές κλιμακώνουν σκόπιμα για να κερδίσουν, η μία ή και οι δύο πλευρές κλιμακώνουν σκόπιμα για να αποτρέψουν την ήττα, ή οι μάχες κλιμακώνονται όχι από σκόπιμη επιλογή αλλά ακούσια. Κάθε οδός ενέχει τη δυνατότητα να οδηγήσει τις ΗΠΑ στη μάχη ή τη Ρωσία στη χρήση πυρηνικών όπλων, και ενδεχομένως σε αμφότερα.
Ειδικότερα, ο Αμερικανός καθηγητής διακρίνει τρεις περιπτώσεις στις οποίες ο Πούτιν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα. Η πρώτη θα ήταν αν οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ έμπαιναν κυριολεκτικά στο πεδίο των μαχών.
Στο δεύτερο πυρηνικό σενάριο, η Ουκρανία αντιστρέφει μόνη της την κατάσταση στο πεδίο της μάχης, χωρίς άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ. Σε αντίθεση με το πρώτο σενάριο, η Μόσχα θα χρησιμοποιούσε πυρηνικά όπλα όχι στο πλαίσιο ενός πολέμου με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά εναντίον της Ουκρανίας. Θα το έκανε αυτό με μικρό φόβο για πυρηνικά αντίποινα, δεδομένου ότι αφενός το Κίεβο δεν διαθέτει πυρηνικά όπλα και, αφετέρου, η Ουάσινγκτον δεν θα είχε συμφέρον να ξεκινήσει πυρηνικό πόλεμο.
Στο τρίτο σενάριο, ο πόλεμος καταλήγει σε παρατεταμένο αδιέξοδο δίχως διπλωματική λύση, το οποίο καθίσταται εξαιρετικά δαπανηρό για τη Μόσχα. Απεγνωσμένος να τερματίσει τη σύγκρουση με ευνοϊκούς όρους, ο Πούτιν μπορεί να επιδιώξει πυρηνική κλιμάκωση για να κερδίσει. Όπως και με το προηγούμενο σενάριο, στο οποίο κλιμακώνει για να αποφύγει την ήττα, τα πυρηνικά αντίποινα των ΗΠΑ θα ήταν εξαιρετικά απίθανα.
Ο Μερσχάιμερ αναγνωρίζει ότι οι πιθανότητες είναι μικρές να συμβεί κάποιο από αυτά τα σενάρια. Ωστόσο σπεύδει να επισημάνει ότι «οι πόλεμοι τείνουν να έχουν τη δική τους λογική» και «όποιος λέει ότι γνωρίζει με σιγουριά ποια πορεία θα ακολουθήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία κάνει λάθος». Κυρίως, η δυναμική της κλιμάκωσης σε καιρό πολέμου είναι δύσκολα προβλέψιμη ή ελέγξιμη. Επιπλέον, όπως αναγνώρισε ο Πρώσος στρατιωτικός θεωρητικός Carl von Clausewitz, ο εθνικισμός ενθαρρύνει τους σύγχρονους πολέμους να κλιμακώνονται στην πιο ακραία τους μορφή, ειδικά όταν το διακύβευμα είναι υψηλό και για τις δύο πλευρές.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι πόλεμοι δεν μπορούν να περιοριστούν, αλλά αυτό δεν είναι εύκολο. Τέλος, δεδομένου του τερατώδους κόστους ενός πυρηνικού πολέμου μεταξύ μεγάλων δυνάμεων, ακόμη και μια μικρή πιθανότητα να συμβεί θα πρέπει να κάνει όλους να σκεφτούν πολύ και καλά για το πού μπορεί να κατευθυνθεί αυτή η σύγκρουση.
Αυτή η επικίνδυνη κατάσταση δημιουργεί ισχυρό κίνητρο για την εξεύρεση διπλωματικής λύσης στον πόλεμο. Δυστυχώς, όμως, δεν διαφαίνεται πολιτική διευθέτηση, καθώς και οι δύο πλευρές είναι σταθερά προσηλωμένες σε πολεμικούς στόχους που καθιστούν τον συμβιβασμό σχεδόν αδύνατο, καταλήγει ο Μερσχάιμερ.
Πηγή: Foreign Affairs
• • •
ΤΟ ΡΗΤΟ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
«Βλέπεις σε αυτόν τον κόσμο υπάρχουν δύο είδη ανθρώπων, φίλε μου. Αυτοί που έχουν γεμάτα όπλα και αυτοί που σκάβουν. Εσύ σκάβεις».
Ο Ξανθούλης (Κλιντ Ίστγουντ) στον Τούκο (Ιλάι Γουάλας) στο Σέρτζιο Λεόνε, «Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος», 1966
