ΤΟ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΟ ΩΣ ΡΕΤΣΙΝΙΑ
Σωρεία αντιδράσεων προκάλεσαν οι δηλώσεις του συμβούλου του πρωθυπουργού, Αλέξη Πατέλη, τις οποίες λίγο αργότερα και υπό την πίεση των αντιδράσεων ανακάλεσε με ανάρτησή του στο Facebook.
Το επίμαχο σημείο των δηλώσεων του ήταν το εξής: «Εγώ, δηλαδή, δεν θα προσλάμβανα κάποιον με διδακτορικό αν μου έκανε αίτηση, γιατί δείχνει πως είναι πιθανώς ένας άνθρωπος που δεν έχει απαραιτήτως όρεξη για δουλειά».
Το ζήτημα του διδακτορικού, διεθνώς και ιδίως στη χώρα μας, αξίζει κάποια στιγμή να συζητηθεί.
Δύο προκαταρκτικές παρατηρήσεις: Πρώτον, το να δίνεις χαμηλό συντελεστή βαρύτητας στο διδακτορικό για την πρόσληψη σε διάφορες θέσεις εργασίας είναι κατανοητό. Το να χρησιμοποιείς το διδακτορικό ως κριτήριο αποκλεισμού, δηλαδή να το μετατρέπεις σε «ρετσινιά», είναι (ουρανομήκης) ανοησία.
Δεύτερον, ακούστηκε (όχι από τον κ. Πατέλη), επίσης, το επιχείρημα ότι άτομα δίχως μεταπτυχιακές σπουδές, δίχως καν πτυχίο μάλιστα, έχουν ιδρύσει επιχειρήσεις κολοσσούς. Όντως, αλλά δεν πρέπει να συγκρίνουμε μήλα με πορτοκάλια, δεν πρέπει να συγχέουμε δραστηριότητες που απαιτούν διαφορετικά χαρίσματα. Πριν από πολλές δεκαετίες, ο Κέυνς είχε μιλήσει για ζωικά πνεύματα (animal spirits), αναφερόμενος στους επιχειρηματίες. Είχε πλήρη συναίσθηση ότι πρόκειται για ανθρώπους με ιδιάζοντα χαρακτηριστικά και προτερήματα, και είναι καλό να πάρουμε πολύ στα σοβαρά την άποψή του.
• • •
ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΑ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΣΥΓΧΥΣΗ
Η εισαγωγή μιας «αμερικανιάς» στο Ουζμπεκιστάν προκάλεσε σύγχυση.
Στην επέτειο για τη συνθηκολόγηση της ναζιστικής Γερμανίας, στις 9 Μαΐου, τοπικοί αξιωματούχοι της αστυνομίας και του στρατού σε μια περιοχή του Ουσμπεκιστάν μπερδεύτηκαν στο πώς πρέπει να χαιρετίσουν κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου.
Ως γνωστόν, στρατιωτικοί εν στολή χαιρετούν με το χέρι στο πηλήκιο, οι δε πολίτες με το χέρι στην καρδιά. Μετά το γέλιο που έπεσε στο διαδίκτυο, είναι βέβαιο ότι του χρόνου όλα θα γίνουν σύμφωνα με τους κανόνες.
На «Дне памяти» в Узбекистане военные не смогли определиться с тем, как выразить дань уважения гимну страны — отдать честь или приложить руку к сердцу. Выглядело это комичноhttps://t.co/n3PsxzfkLb pic.twitter.com/hOPcQwo2Vc
— Дождь (@tvrain) May 9, 2021
• • •
ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΑΤΘΑΙΟΥ
Στο άρθρο μου «Η τυραννία της αξιοκρατίας» αναφέρω το «φαινόμενο του Ματθαίου», το οποίο μάλλον χρειάζεται κάποιες διευκρινήσεις.
Τον όρο επινόησε ο σπουδαίος κοινωνιολόγος Ρόμπερτ Μέρτον, το 1964, για να περιγράψει πώς η αλυσιδωτή αντίδραση μικρών γεγονότων επηρεάζει βαθιά την καριέρα των επιστημόνων ερευνητών.
Η ονομασία προέρχεται από την «παραβολή των ταλάντων» (Κατά Ματθαίον 25, 29): τῷ γὰρ ἔχοντι παντὶ δοθήσεται καὶ περισσευθήσεται, ἀπὸ δὲ τοῦ μὴ ἔχοντος καὶ ὃ ἔχει ἀρθήσεται ἀπ᾿ αὐτοῦ (Διότι εις εκείνον ο οποίος με την εργασίαν και την τιμιότητά του έχει αυξήσει αυτό που του εδόθη, θα του δοθούν και άλλα πολλά με το παραπάνω. Από εκείνον δε που του εδόθησαν μεν χαρίσματα, αλλά δεν τα εκαλλιέργησε, θα του αφαιρεθή, και αυτό που του εδόθη.).
Σύμφωνα με τη θεωρία, αν ένας από δύο νέους εξίσου ικανούς επιστήμονες βραβευθεί, ο βραβευμένος θα έχει κατά πάσα πιθανότητα πιο επιτυχημένη καριέρα, χάρη σε πόρους και στάτους που έκτοτε θα άποκτήσει. Συν τω χρόνω, αυτά τα πλεονεκτήματα συσσωρεύονται, αυξάνοντας τη διαφορά ανάμεσα στα δύο άτομα. Αν μάλιστα η αρχική επιτυχία ήταν αποτέλεσμα τύχης, το φαινόμενο του Ματθαίου υπονομεύει την αξιοκρατία, διότι επιτρέπει σε έναν καλότυχο να διαιωνίσει την επιτυχία του.
Η ύπαρξη του φαινόμενου του Ματθαίου έχει τεκμηριωθεί και σε άλλους τομείς, και κάλλιστα συνοψίζεται στον αφορισμό «ο πλούσιος γίνεται πλουσιότερος και ο φτωχός φτωχότερος». Κοντολογίς, διεργασίες θετικής ανάδρασης, δηλαδή τυχαία γεγονότα, παίζουν καταλυτικό ρόλο σε μια πετυχημένη επαγγελματική καριέρα.
• • •
ΝΑ ΕΜΠΙΣΤΕΥΟΜΑΣΤΕ ΤΗ NASA;
Ο αριθμός π έχει άπειρα δεκαδικά ψηφία. Ωστόσο, η NASA χρησιμοποιεί μόνο 15 ψηφία στους υπολογισμούς της για τα διαπλανητικά ταξίδια, δηλαδή την τιμή 3,141592653589793. Πόσο ακριβείς είναι οι υπολογισμοί της;
Η διάμετρος της Γης στον Ισημερινό είναι 6.378 χιλιόμετρα. Επειδή η περιφέρεια ενός κύκλου ισούται με τη διάμετρο επί τον π, αν χρησιμοποιήσουμε για το π την τιμή τής NASA, η διαφορά που προκύπτει από την πραγματική περιφέρεια θα είναι μικρότερη από το μέγεθος ενός μορίου. Με άλλα λόγια, αν χρησιμοποιούσαμε περισσότερα ψηφία για το π, το λάθος θα ήταν 10.000 φορές μικρότερο από μια τρίχα.
Σε λίγες περιπτώσεις πρέπει να αυξηθεί λίγο ο αριθμός των δεκαδικών. Η διάμετρος του γνωστού σύμπαντος είναι 92 δισεκατομμύρια έτη φωτός. Αν χρησιμοποιήσουμε 40 ψηφία για το π, υπολογίζουμε την περιφέρεια του με ακρίβεια τη διάμετρο ενός ατόμου υδρογόνου. Όπως κι αν το δούμε, είναι υπεραρκετή αυτή η ακρίβεια και δεν χρειάζεται καθόλου να ανησυχούμε. Ξέρουν εκεί στη NASA τι κάνουν...
Πηγή: NASA / Jet Propulsion Laboratory
• • •
Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΤΩΝ 451 ΒΑΘΜΩΝ ΦΑΡΕΝΑΪΤ
Πριν από 88 χρόνια, στις 6 Μαΐου 1933, η Γερμανική Ένωση Φοιτητών οργάνωσε εισβολή στο Ινστιτούτο Σεξουαλικής Έρευνας, που διηύθυνε ο Magnus Hirschfeld, και πέταξαν τα βιβλία και αρχεία στον δρόμο.
Τέσσερις μέρες μετά, στις 10 Μαΐου το βράδυ, πραγματοποιήθηκε η μεγάλη καύση βιβλίων στην Όπερνπλατς του Βερολίνου (θυμίζω ότι το χαρτί καίγεται στους 451 βαθμούς Φαρενάιτ).
Ανάμεσα στις χιλιάδες άλλα που κάηκαν ήταν και τα βιβλία του Χάινριχ Χάινε, ο οποίος είχε γράψει το 1820: «Αυτό ήταν μόνον ένα πρελούδιο. Eκεί όπου καίνε βιβλία, θα κάψουν τελικά και ανθρώπους».
