ΟΥΤΕ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ
Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, έδωσε σήμερα οδηγίες να ανασταλεί οποιαδήποτε υλοποίηση, συνεργασία, προγραμματισμός ή συζήτηση εκδηλώσεων με ρωσικούς πολιτιστικούς οργανισμούς.
Η απόφαση χαρακτηρίστηκε «σκοταδιστική», «μελανή σελίδα», «ανοησίες». Ορισμένοι έκαναν διάκριση ανάμεσα στις κυρώσεις που πιέζουν την πολιτική ηγεσία και τις οικονομικές ελίτ και στους φορείς τού πολιτισμού που δεν φταίνε για τις πολεμικές συρράξεις.
Δεν αποτελεί πρωτοτυπία η απαγόρευση του ΥΠΠΟΑ. Παρόμοιες αποφάσεις έχουν πάρει πολιτιστικοί οργανισμοί σε πολλές πρωτεύουσες (Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης, κ.ά.).
Ο διάσημος Ρώσος διευθυντής ορχήστρας, Βαλέρι Γκεργκίεφ, βρίσκεται στο στόχαστρο εδώ και πολλές μέρες, εξαιτίας των στενών σχέσεων του με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Η Σκάλα του Μιλάνου διέκοψε τη συνεργασία μαζί του, χθες αναγκάστηκε να υποβάλει την παραίτησή του από τη θέση του επιτίμου προέδρου του Διεθνούς Φεστιβάλ του Εδιμβούργου, και η Φιλαρμονική του Παρισιού ανακοίνωσε ότι ακυρώνονται όλα τα προγραμματισμένα κονσέρτα του.
Το επιχείρημα περί σκοταδιστικής πολιτικής δεν αντέχει στην κριτική. Δεν μπορείς να αποδέχεσαι τις οικονομικές κυρώσεις που κατεξοχήν θα πλήξουν τους οικονομικά ασθενέστερους και να θεωρείς ότι οι πολιτιστικές εκδηλώσεις αποτελούν βάλσαμο για την ψυχή των λαών. Δεν μπορείς να τις αποδέχεσαι και συγχρόνως να προσπερνάς την απαγόρευση συμμετοχής της Ρωσίας στη Eurovision (επειδή είναι μπας κλας;) ή τις αντίστοιχες στον αθλητισμό, ιδίως στο ποδόσφαιρο (επειδή είναι για τις «μάζες»;). Εξίσου καλά κάποιος θα αντέτεινε ότι τέτοια επιχειρήματα προέρχονται από κρυφο-ελιτισμό.
Όποιος πιστεύει ότι η σύγκρουση με τη Ρωσία πρέπει να είναι σκληρή, αναπόφευκτα δεν θα κάνει εξαιρέσεις. Σκοπός των κυρώσεων και των μέτρων είναι να πιεστεί η ρωσική πολιτικο-στρατιωτική ηγεσία να υποχωρήσει, και η πίεση προς αυτή θα πρέπει να μεγιστοποιηθεί στο εσωτερικό της χώρας. Καλλιτέχνες, αθλητές, επιχειρηματίες, επιστήμονες, πρέπει να κατανοήσουν ότι δεν έχουν προνόμια όσον αφορά τη μεταχείρισή τους, και αναγκαστικά θα υποστούν ένα κόστος.
Υπάρχει, πάντως, ένα πρόβλημα. Προσωπικά, δεν μου αρέσει καθόλου η απαίτηση φορέων που ζητούν «ομολογίες πίστεως» ατομικά από καλλιτέχνες, όπως στην περίπτωση του Βαλέρι Γκεργκίεφ. Το δίλημμα «ή καταδικάζεις δημοσίως την εισβολή στην Ουκρανία και τον Πούτιν, ή απολύεσαι», δημιουργεί κακό προηγούμενο, και θυμίζει άλλες εποχές από τις οποίες πιστεύαμε ότι είχαμε απαλλαγεί οριστικά.
• • •
ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ;
Παρά τις απειλές του Πούτιν, δεν υπάρχει κίνδυνος πυρηνικής σύγκρουσης. Τίποτε δεν δείχνει ότι το ταμπού που επεκράτησε μετά τη Χιροσίμα έχει αποδυναμωθεί. Σε πιο πρακτικό επίπεδο, οι Αμερικανοί δεν παρατήρησαν καμιά «συγκεκριμένη» κίνηση από τους Ρώσους που θα τους οδηγούσε «να αλλάξουν τα τρέχοντα επίπεδα συναγερμού», σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Τύπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νεντ Πράις.
Απεναντίας, ανησυχίες προκαλούν δύο άλλα γεγονότα. Οι Ρώσοι έχουν πλησιάσει στο μεγαλύτερο πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια, το μεγαλύτερο της Ευρώπης που παράγει το ένα πέμπτο της ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας. Χθες το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας ανακοίνωσε ότι το κατέλαβαν, αλλά οι Ουκρανοί διέψευσαν τους ρωσικούς ισχυρισμούς.
Φαίνεται ότι και οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές είναι εξαιρετικά προσεκτικές όσον αφορά τους βομβαρδισμούς στην περιοχή των πυρηνικών εργοστασίων και τους χώρους αποθήκευσης ραδιενεργών αποβλήτων. Ωστόσο, ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας, που παρακολουθεί τις εξελίξεις, επισημαίνει τον υψηλό κίνδυνο να πληγούν κατά λάθος, πράγμα που θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Μέχρι στιγμής, πάντως, τα επίπεδα ραδιενέργειας σε όλη την Ουκρανία βρίσκονται εντός των αποδεκτών ορίων.
Το δεύτερο γεγονός είναι το δημοψήφισμα την ερχόμενη Κυριακή στη Λευκορωσία που μάλλον θα ακυρώσει την υποχρέωση αυτής της πρώην σοβιετικής δημοκρατίας να παραμείνει «αποπυρηνικοποιημένη ζώνη». Η αλλαγή αυτή θα επιτρέψει στους Ρώσους να μεταφέρουν πυρηνικά όπλα στη Λευκορωσία που συνορεύει με πολλές χώρες του ΝΑΤΟ.
• • •
ΚΑΚΕΣ ΟΙ ΕΝ ΘΕΡΜΩ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ
Η πρωθυπουργός της Φιλανδίας, Σάρα Μάριν, ανακοίνωσε ότι σήμερα η Βουλή θα συζητήσει τη συλλογή 50.000 υπογραφών πολιτών με αίτημα να διεξαχθεί δημοψήφισμα για τη συμμετοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ, δίχως να μπει στην ουσία του ζητήματος.
Για πρώτη φορά σύμφωνα με δημοσκόπηση μετά την εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία, η πλειονότητα των Φιλανδών τάσσεται υπέρ της συμμετοχής στη βορειοατλαντική συμμαχία. Πάντως, η θέση του Ελσίνκι δεν είναι η συμμετοχή στη συμμαχία.
Εξάλλου, το αίτημα του Κιέβου «για άμεση ένταξη της Ουκρανίας μέσω ειδικής διαδικασίας» στην Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίχθηκε από τις χώρες-μέλη του πρώην σοβιετικού μπλοκ. Ωστόσο, εκφράστηκαν ήδη αντιρρήσεις ότι δεν προβλέπεται τέτοια διαδικασία και ότι απαιτούνται πολυετείς διεργασίες για να καταστεί μια χώρα μέλος της ΕΕ.
Κατά κανόνα, οι εν θερμώ αποφάσεις είναι οι χειρότερες. Αυτές τις μέρες υπερχειλίζει η συγκίνηση για το δράμα της Ουκρανίας. Βιαστικές αποφάσεις, όμως, τόσο στη Φιλανδία όσο και για την Ουκρανία, θα περιπλέξουν ακόμη περισσότερο μια ήδη περιπεπλεγμένη κατάσταση.
• • •
ΠΡΩΤΑ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΜΕΤΑ ΟΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ
Μετά τη ΒΡ και τη νορβηγική Equinor, η Shell ανακοίνωσε ότι αποχωρεί από όλες τις κοινοπραξίες με την Gazprom, συμπεριλαμβανομένου του 27,5% της στη μονάδα Sakhalin-2 LNG. Στα βιβλία της, οι κοινοπραξίες αποτιμώνται σε 3 δισ. δολάρια.
Το ερώτημα είναι τι θα κάνουν οι άλλες μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η γαλλική εταιρεία TotalEnergies (πρώην Total). Μέτοχος του 19,4% της εταιρείας αερίου Novatek, η TotalEnergies συμμετέχει με 20% στο κεφάλαιο των έργων Yamal LNG και με 10% σε εκείνο του Arctic LNG. Προ ημερών, ο επικεφαλής της εταιρείας, Patrick Pouyanné, δήλωσε ότι «Θα είμαστε πολύ προσεκτικοί στο καθεστώς των κυρώσεων, στο οποίο θα συμμορφωθούμε». Ωστόσο, σε νεότερες δηλώσεις υπονόησε ότι η TotalEnergies δεν σκοπεύει να σταματήσει άμεσα τις δραστηριότητές της στη Ρωσία.
Σήμερα, ο Υπουργός Οικονομικών, Μπρούνο Λε Μερ, είπε ότι θα συζητήσει με τους επικεφαλής της TotalEnergies και της Engie σχετικά με την παρουσία τους στη Ρωσία. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι υπάρχει «ένα πρόβλημα αρχής να δούμε» με κάθε πρόσωπο που βρίσκεται κοντά στη ρωσική εξουσία, και πρόσθεσε ότι θα ληφθεί απόφαση τις επόμενες μέρες.
Αν ερμηνεύω σωστά, η πολιτική ηγεσία θα ασκήσει μεγάλες πιέσεις στην εταιρεία να συμμορφωθεί με τις κυρώσεις. Αυτό ακριβώς έκανε η βρετανική κυβέρνηση στη ΒΡ. Η TotalEnergies είναι κολοσσός, όπως, και η ΒΡ, αλλά το διεθνές διακύβευμα των κυρώσεων είναι ακόμη μεγαλύτερο.
• • •
ΠΛΗΡΗΣ Ο ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΣΠΟΡ
Τελικά, η FIFA μετά από διάφορα πήγαινε-έλα, και μαζί της η UEFA, αποφάσισαν να αναστείλουν «μέχρι νεοτέρας» τη συμμετοχή των ρωσικών ποδοσφαιρικών ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών ομάδων, στις διεθνείς διοργανώσεις.
Επιπλέον, η UEFA ανακοίνωσε ότι διακόπτει άμεσα τη συνεργασία της με την Gazprom, έναν από τους κύριους χορηγούς της από το 2012, ακυρώνοντας το ετήσιο συμβόλαιο των 40 εκατ. ευρώ.
Ο αποκλεισμός της Ρωσίας και της Λευκορωσίας είναι σχεδόν καθολικός. Η Διεθνής Συνομοσπονδία του Χόκει επί Πάγου ανακοίνωσε ότι αναστέλλει «μέχρι νεοτέρας» τη συμμετοχή των δύο χωρών, συλλόγων και εθνικών ομάδων, σε όλες τις διοργανώσεις.
Το χόκει επί πάγου είναι από τα πιο δημοφιλή σπορ στη Ρωσία και τη Λευκορωσία.
• • •
Ο ΠΟΥΤΙΝ ΠΕΤΥΧΕ ΤΟ ΑΚΑΤΟΡΘΩΤΟ
Ο Πούτιν πέτυχε το ακατόρθωτο.
Έδωσε στο υπό αναζήτηση ταυτότητας ΝΑΤΟ τον λόγο ύπαρξής του.
Έσπασε το εκ γενετής ταμπού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία παρέχοντας στρατιωτική βοήθεια σε ξένη χώρα εγκαινίασε νέα εποχή στην οποία η ΕΕ θα συμπεριφέρεται σαν γεωπολιτική δύναμη.
Άλλαξε τη στάση της κατεξοχήν ουδέτερης χώρας στην Ευρώπη, Ελβετίας, η οποία αποφάσισε να υιοθετήσει το σύνολο των κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της Ρωσίας. Έτσι, θα παγώσει τα πάνω από 11 δισ. δολάρια καταθέσεις επιχειρήσεων και ατόμων στις τράπεζές της (παρόμοια είναι η στάση και του Μονακό).
Κοντολογίς, ο Πούτιν έκανε ό,τι δεν έπρεπε να κάνει.
