Πρόκειται για την πιο τραγανή παραίσθηση. Κριτσανιστό απ' έξω, σαν αφρός στην καρδιά του, ενώ η γεύση του σουσαμιού δίνει τον τόνο μ' εκείνη τη χαρακτηριστική και ανεπανάληπτη μυρωδιά. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η πιο δυνατή συνήθεια στο πρωινό των Αθηναίων είναι τα κουλούρια Θεσσαλονίκης.
Στην ουσία, αυτοί οι μαγικοί «κρίκοι» μεγάλωσαν γενιές ολόκληρες, ενώ εξακολουθούν να αποτελούν το πιο εύκολο και πιο φθηνό σνακ, το οποίο μπορείς να βρεις παντού και όλες τις ώρες.
Απλό στη σύστασή του, φτιαγμένο με ελάχιστα και φθηνά υλικά, κρατάει επί αιώνες ζωντανό έναν γοητευτικό μύθο. Λίγο αλεύρι, λίγο προζύμι και μπόλικο σουσάμι αρκούν. Στους φούρνους, νωρίς-νωρίς, πριν από τα κρουασάν και τις τυρόπιτες, βγαίνουν τα κουλούρια με αυτό το αφοπλιστικό άρωμα που αναδίδει το ψημένο σουσάμι.
Απλό στη σύστασή του, φτιαγμένο με ελάχιστα και φθηνά υλικά, κρατάει επί αιώνες ζωντανό έναν γοητευτικό μύθο. Λίγο αλεύρι, λίγο προζύμι και μπόλικο σουσάμι αρκούν. Στους φούρνους, νωρίς-νωρίς, πριν από τα κρουασάν και τις τυρόπιτες, βγαίνουν τα κουλούρια με αυτό το αφοπλιστικό άρωμα που αναδίδει το ψημένο σουσάμι.
Αιώνες πριν, στην Αρχαία Αγορά των Αθηνών, ανάμεσα στους «πλακίτες» και στους «στριπτικούς» άρτους, έκαναν την εμφάνισή τους μικρά τεμάχια αρτιδίων, κατασκευασμένα από κρίθινο αλεύρι. Οι άρτοι αυτοί είχαν σχήμα κρίκου και ονομάζονταν «κολλύρα». Οι αρχαίοι Έλληνες κολλύρα έλεγαν το ψωμί που έδιναν στους δούλους.
Πολύ αργότερα οι Βυζαντινοί συγγραφείς στα κείμενά τους κάνουν αναφορά σε έναν κρικελοειδή άρτο με το όνομα «κολλίκι», ενώ από διάφορα στρατιωτικά έγγραφα γίνεται γνωστό ότι κατώτερης ποιότητας κολλίκια αποθηκεύονταν για τις ανάγκες του βυζαντινού στρατού.
Ο άρτος αυτός ήταν διπυρίτης (δις στην πυρά) κι έτσι είχε αποβάλει και το τελευταίο ίχνος υγρασίας του. Μ' αυτό τον τρόπο μπορούσε να διατηρηθεί επί μακρόν, έτσι ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες των στρατιωτών.
Και καθώς οι αιώνες κυλούν, η μεσαιωνικές λέξεις «κολλύρα» και «κολλούριον» εξελίσσονται στο σημερινό και γνωστό σε όλους μας «κουλούρι», το οποίο, αν και πλέον παρασκευάζεται με σταρένιο αλεύρι, διατηρεί το μικρό, κρικοειδές σχήμα του και ακολουθεί μέχρι σήμερα τη γαστρονομική πορεία και εξέλιξή του.
Στην πιο σύγχρονη ιστορία του οι πρώτες του εμφανίσεις έγιναν στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης και της Θεσσαλονίκης, κυρίως από αρτοποιούς και κουλουροποιούς με καταγωγή από την Ήπειρο.
Οι γραφικοί κουλουράδες τριγύριζαν στις αρχές του περασμένου αιώνα από νωρίς το πρωί με τους νταμπλάδες περασμένους στον λαιμό για να πουλήσουν τους ζεστούς σουσαμένιους κρίκους, που από τότε θεωρούνταν ιδανικό πρωινό για μικρούς και μεγάλους.
Στην πορεία οι νταμπλάδες αντικαταστάθηκαν από τα γραφικά καροτσάκια, τα οποία υπάρχουν μέχρι σήμερα, ενώ το κουλούρι διαδόθηκε σε όλη την Ελλάδα ως «κουλούρι Θεσσαλονίκης».
Και μπορεί σήμερα να το βρίσκουμε σε δεκάδες παραλλαγές, όμως το απλό, κλασικό κουλούρι αποτελεί ένα από τα πιο αγαπημένα πρωινά γεύματα των Αθηναίων αλλά και σνακ για να ξεγελάσει κανείς την πείνα του, όταν το απαιτητικό καθημερινό του πρόγραμμα τον πιέζει.
Κουλουράδες
Παρότι δεν έχουν καμία σχέση με τη Θεσσαλονίκη, οι Κουλουράδες έχουν κάνει το απόλυτο success story στην Αθήνα. Με συστατικά το σουσάμι, το αλεύρι, το λάδι, το αλάτι, τη ζάχαρη και τη μαγιά, η συνταγή για το θεσσαλονικιώτικο κουλούρι τους έχει πετύχει, καθώς διατηρείται φρέσκο και την επόμενη ημέρα, γεγονός που οφείλεται στον ιδανικό συνδυασμό των ποιοτικών υλικών. Οι ουρές στα καταστήματά τους, πάντως, μαρτυρούν πως το κουλούρι τους αρέσει πολύ.
Καρ. Σεβίας 9, Σύνταγμα, 210 3240280
Τάκης
Λέγεται ότι ο πατέρας του Τάκη Παπαδόπουλου ήταν αυτός που έφερε τα θεσσαλονικιώτικα σιμίτια από τη συμπρωτεύουσα στην οδό Αδριανού, στην Πλάκα, το 1961, κι έμαθε στους Αθηναίους ότι το σωστό κουλούρι πρέπει να είναι λεπτό και κριτσανιστό. Ο φούρνος του Τάκη, που άνοιξε το 1971, έβγαζε κυρίως κουλούρια, ενώ μέχρι και σήμερα βγάζει το κλασικό κουλούρι (το οποίο είναι κάπως πιο πυκνό σε σύσταση από τα υπόλοιπα που κυκλοφορούν) αλλά και πιο μοντέρνες εκδοχές του.
Μισαραλιώτου 14, Ακρόπολη, 2109230052
Mon Kulur
Απίστευτη ποικιλία σε κουλούρια ‒ είναι δύσκολο να διαλέξεις μόνο ένα! Eδώ θα βρείτε ένα από τα καλύτερα κλασικά σε αλμυρές και γλυκές εκδοχές, αλλά και γεμιστά με διάφορα υλικά, σε μορφή σάντουιτς. Δοκιμάστε αυτά με το κάστανο, την επικάλυψη λευκής σοκολάτας ή τη βανίλια Μαδαγασκάρης, ενώ από τις αλμυρές η κλασικότερη ίσως και πιο δοκιμασμένη είναι αυτή με γαλοπούλα και Philadelphia.
Παπαδιαμαντοπούλου 148, Ζωγράφου-Γουδί, 210 7782002
Το κουλούρι του Ψυρρή
Μέχρι το 2000 έψηνε το λεγόμενο κουλούρι Θεσσαλονίκης, ώσπου μια μέρα ο ιδιοκτήτης του Ηλίας Παπαγεωργίου αποφασίζει να ζυμώσει το διάσημο πλέον «Κουλούρι του Ψυρρή». Τι το διαφορετικό έχει όμως αυτό το κουλούρι, που το κάνει να είναι τόσο ξεχωριστό; Η συνταγή χρησιμοποιεί κάπως διαφορετικά τα υλικά της ζύμης απ' ό,τι για το κλασικό κουλούρι Θεσσαλονίκης.
Γεωρ. Καραϊσκάκη 23, Ψυρρή, 210 3215962
Τα κουλούρια από τον πάγκο του κυρ-Βασίλη
Στέκεται καθημερινά στη συμβολή των οδών Ευαγγελιστρίας, Καλαμιώτου και Κολοκοτρώνη και προμηθεύεται τα πάντα κριτσανιστά κουλούρια του από ένα πρατήριο στο Χαϊδάρι που φτιάχνει αυθεντικά θεσσαλονικιώτικα κουλούρια, χρησιμοποιώντας καλής ποιότητας αλεύρι.
σχόλια