Tα κόκκινα αβγά του Πάσχα

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, Πέρσες, Ινδοί, όλοι πίστευαν ότι ο κόσμος ξεκίνησε από ένα τεράστιο αβγό. Το αβγό είναι σύμβολο νέας ζωής / ανανέωσης εδώ και αιώνες. Υπάρχουν μικροδιαφορές αλλά οι περισσότεροι λαοί με κάποιο τρόπο συσχέτισαν την αναγέννηση της φύσης (την άνοιξη) με το αβγό. Υπάρχει η λατινική φράση "Omne vivum ex ovo” που σημαίνει «Η ζωή προέρχεται από το αβγό» αλλά μύθοι πολύ πιο παλιοί, από τις αρχές τις ανθρωπότητας, από την αρχαία Ινδία, Πολυνησία, από το Ιράν, από την Ελλάδα, Εσθονία, Φινλανδία, κεντρική Αμερική, περιέγραψαν την αρχή του σύμπαντος μέσα από το σχήμα του αβγού.

Το Πάσχα και η Άνοιξη είναι πολύ στενά συνδεδεμένα γεγονότα. Τα αβγά ήταν μέρος των ανοιξιάτικων τελετουργιών, το Πάσχα στις αρχαίες μορφές και στις χριστιανικές μετέπειτα ήταν μέρος της άνοιξης, κι έτσι, με την όσμωση μεταξύ θρησκειών και παραδόσεων το αβγό είναι παραδοσιακά μέρος του Πάσχα.

Το βάψιμο των αβγών

Οι Πέρσες έβαφαν αβγά για την γιορτή της πρωτοχρονιάς, η οποία ταυτιζόταν με την ανοιξιάτικη ισημερία.  Το βάψιμο των αβγών υπήρχε ως παράδοση και στην αρχαία Ρώμη, μία παράδοση που βασιζόταν στον εξής θρύλο: ο αυτοκράτορας Septimus Severus περιδιάβαινε την αυτοκρατορική αυλή το πρωινό της γέννησης του γιου του: τότε είδε με έκπληξη ότι μία κότα γέννησε ένα κόκκινο αβγό . Αυτή η ιστορία γέννησε επίσης και μία μακραίωνη παράδοση.

Στην ορθόδοξη εκκλησία το βάψιμο των αβγών είναι ακόμα ισχυρή παράδοση –όπως όλοι ξέρουμε άλλωστε. Ένα ντοκιμαντέρ του History Channel ισχυρίζεται ότι στην αφετηρία της παράδοσης των κόκκινων αβγών βρίσκουμε την Μαρία Μαγδαληνή: μετά την ανάσταση του Χριστού, η Μαρία Μαγδαληνή επισκέφτηκε τον αυτοκράτορα της Ρώμης και τον χαιρέτησε λέγοντας «Χριστός Ανέστη». Ο αυτοκράτορας λέγεται ότι απάντησε «ο Χριστός ανέστη όπως αυτό το αβγό είναι κόκκινο» δείχνοντας ένα αβγό που βρισκόταν πάνω στο τραπέζι όταν, προς μεγάλη έκπληξη όλων, το αβγό μεταμορφώθηκε κι έγινε κατακόκκινο. Κι έτσι η Μαρία Μαγδαληνή βρήκε ευκαιρία να τον κατηχήσει στον Χριστιανισμό.

Τα αβγά ως δώρα

Στις αρχές του Χριστιανισμού το αβγό συμβόλιζε την αρχή της ζωής, όπως η κότα βγαίνει μέσα από αυτό. Η κατανάλωση του αβγού συμβόλιζε το τέλος της νηστείας. Κατά το Μεσαίωνα η κατανάλωση των αβγών ήταν απαγορευμένη κατά τη νηστεία και σ’όλες τις μέρες νηστείας σκορπισμένες μέσα στη χρονιά.  Τον 11^ο αιώνα στην Ευρώπη ξεκίνησε μία παράδοση κατά την οποία γιορταζόταν το Πάσχα ως αφετηρία της νέας χρονιάς και τα αβγά έγιναν το δώρο της ημέρας, συμβολίζοντας τη ζωή (και την γονιμότητα). Έναν αιώνα μετά τα αβγά ευλογήθηκαν από την εκκλησία και ο βασιλιάς της Γαλλίας μοίραζε αβγά στην πλατεία της κεντρικού ναού μετά την κυριακάτικη λειτουργία την ημέρα του Πάσχα. Τον 18^ο αιώνα υπάλληλοι της γαλλικής αυλής, υπεύθυνοι για το φαγητό του παλατιού, ταξίδευαν στις περιοχές γύρω από το Παρίσι σε αναζήτηση των πιο μεγάλων αβγών. Στην Ιταλία υπάρχει η παράδοση να δίνουν στα μωρά ένα αβγό για ευτυχία και υγεία, η ίδια παράδοση υπάρχει και στην Κίνα.

Στα κιτάπια του νοικοκυριού του Βασιλιά της Αγγλίας, Εδουάρδου του 1^ου, υπάρχει απόδειξη για έξοδο προκειμένου να περαστούν 450 αβγά με φύλλα χρυσού για να προσφερθούν ως δώρα. Όμως την μεγάλη τους αγάπη για τα στολισμένα αβγά έδειξαν οι Τσάροι της Ρωσίας μαζί με τον οίκο Φαμπερζέ.

Η ιστορία ξεκίνησε το 1884 όταν ο τσάρος Αλέξανδρος παρήγγειλε ένα στολισμένο αβγό για την γυναίκα του, τσαρίνα Μαρία από τον κοσμηματοπώλη Fabergé. Η παράδοση της ανταλλαγής στολισμένων αβγών υπήρχε στην Ρωσία για αιώνες και ήταν όσο πολυτελές μπορούσε να πληρώσει κανείς. Το συγκεκριμένο αβγό είχε στόχο να θυμίσει στην τσαρίνα την χώρα καταγωγής της κι έτσι κατασκευάστηκε από διαφανές σμάλτο με επιθέματα από ασήμι, χρυσό και πολύτιμους λίθους.

Το αβγό ήταν τόσο ωραίο που έγινε θρύλος. Ο τσάρος του έδωσε μόνιμη παραγγελία να κατασκευάζει κάθε χρόνο ένα για την τσαρίνα για τα επόμενα 11 χρόνια. Όταν ο τσάρος πέθανε, η παράδοση συνεχίστηκε από το γιο του, Νικόλαο Β’.

Μεταξύ του 1885 και του 1917 κατασκευάστηκαν συνολικά 56 αβγά από τα οποία μόνο 10 βρίσκονται στη Ρωσία. Οι καλύτεροι τεχνίτες δούλευαν σε κάθε δημιουργία για περίπου ένα χρόνο. Σχεδιαστές, χρυσοχόοι, κοσμηματοποιοί, γλύπτες έπαιρναν μέρος στην κατασκευή αλλά την τελευταία λέξη είχε πάντα ο ίδιος ο Fabergé τον οποίο η τσαρίνα περιέγραφε ως «μεγαλοφυία χωρίς σύγκριση».

Μέσα στα αβγά συχνά υπήρχαν ντελικάτοι μηχανισμοί. Το θέμα κάθε αβγού ήταν ξεχωριστό και είχε σχέση με την ιστορία της οικογένειας και της Ρωσίας, ήταν επίσης απολύτως μυστικό και από τους παραγγελιοδόχους. Κάθε φορά που ο Τσάρος ρωτούσε για το θέμα ο Fabergé απαντούσε «η Μεγαλειότητά σας θα μείνει ευχαριστημένη».