«Μεταξύ 100 και 105 ετών, δημοσίευσα πέντε άρθρα» λέει ο Βρετανός Bill Frankland ο οποίος στην ηλικία των 106 χρόνων είναι πιθανότατα ο γηραιότερος εν ενεργεία γιατρός στον κόσμο.
Ο Frankland ξεκίνησε να ασκεί το επάγγελμα του γιατρού τη δεκαετία του '30. Κατά τη διάρκεια της μακράς και λαμπρής καριέρας του έγινε η μεγαλύτερη αυθεντία σε θέματα που αφορούν την αλλεργία.
Έχει δουλέψει με τον νομπελίστα Αλεξάντερ Φλέμινγκ, τον άνθρωπο που ανακάλυψε τα αντιβιοτικά και κάποτε είχε κληθεί στο Ιράκ για να θεραπεύσει τον Σαντάμ Χουσεΐν.
Αν και η νομοθεσία της εποχής προέβλεπε ότι θα έπρεπε να συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία 65 ετών, ο ίδιος δεν υπήρχε περίπτωση να παρατήσει τη δουλειά του και έκτοτε εργάζεται εθελοντικά.
Οι περισσότεροι άνθρωποι φαντάζονται ότι τα συντάξιμά τους χρόνια ως μία περίοδο ατελείωτων διακοπών – αλλά αυτό ίσως δεν ισχύει στο μέλλον. Παρατηρείται πλέον πολύ μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα χρήματα που οι περισσότεροι άνθρωποι αποταμιεύουν για την σύνταξη τους και στο ποσό που μάλλον θα χρειαστούν στην πραγματικότητα, και αυτή μεγαλώνει κάθε μέρα.
«Τι θα έκανα αλλιώς;» αναρωτιέται, ενώ ετοιμάζει ήδη το επόμενο άρθρο του, «Σκέφτηκα πως πρέπει να γράψω άλλο ένα άρθρο όταν είμαι 106. Και είναι ήδη πρόχειρα γραμμένο. Το έχω λίγο-πολύ τελειώσει».
Είναι περιττό να πούμε ότι η στάση του Frankland είναι ασυνήθιστη. Οι περισσότεροι άνθρωποι φαντάζονται ότι τα συντάξιμά τους χρόνια ως μία περίοδο ατελείωτων διακοπών – αλλά αυτό ίσως δεν ισχύει στο μέλλον.
Παρατηρείται πλέον πολύ μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα χρήματα που οι περισσότεροι άνθρωποι αποταμιεύουν για την σύνταξη τους και στο ποσό που μάλλον θα χρειαστούν στην πραγματικότητα, και αυτή μεγαλώνει κάθε μέρα.
Σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF), οι άνθρωποι που ζουν σε χώρες που εκπροσωπούν τις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη - ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Ολλανδία, Καναδάς, Αυστραλία, Κίνα και Ινδία – έχουν να αντιμετωπίσουν συλλογικά μία «τρύπα» στις αποταμιεύσεις τους που θα αγγίζει το αστρονομικό ποσό των 428 τρισεκατομμυρίων δολαρίων έως το 2050.
Εν τω μεταξύ, ο παγκόσμιος πληθυσμός είναι πιο γηρασμένος από ποτέ.
Το 2015 και υπήρχαν εν ζωή περίπου 451.000 άνθρωποι άνω των 100 ετών, και αυτός ο αριθμός πρόκειται να οκταπλασιαστεί μέσα στις επόμενες τρεις δεκαετίες.
Στις ΗΠΑ είναι η ηλικιακή ομάδα που αυξάνεται με ταχύτερο ρυθμό. Στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι τόσοι πολλοί που η βασίλισσα προσέλαβε έξτρα προσωπικό για να τους στέλνει κάρτες.
Στην πραγματικότητα, η πλειονότητα των παιδιών που γεννιούνται σε πλούσιες χώρες σήμερα αναμένεται να γιορτάσουν τα εκατοστά τους γενέθλια.
Αυτό είναι και μέρος του προβλήματος. Ακόμα και τη δεκαετία του '60 στην Αμερική, περισσότερο από δύο δεκαετίες δηλαδή μετά τη θέσπιση των κρατικών συντάξεων, οι άνθρωποι μπορούσαν συνήθως να τις απολαύσουν για περίπου πέντε χρόνια (καθώς το προσδόκιμο ζωής εκείνη την εποχή ήταν οριακά τα 70 έτη).
Αλλά για τους εκατοντάχρονους σήμερα, η συνταξιοδότηση κρατά επτά φορές περισσότερο ενώ παράλληλα οι συντάξεις μειώνονται. Όσοι στις ΗΠΑ ελπίζουν να διατηρήσουν ένα ετήσιο μισθό της τάξης των 44.564 δολαρίων (ο αμερικανικός μ.ο.), και με τις εταιρίες να απομακρύνονται από τα ακριβά συνταξιοδοτικά «πακέτα», θα πρέπει να αποταμιεύσουν γύρω στο ένα εκατομμύριο δολάρια.
Αντ' αυτού, πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους-«θαύματα» της φύσης θα πρέπει να δουλέψουν. Τι είδος δουλειές, όμως, θα κάνουν; Θα είναι αποδοτικοί; Και θα υπάρξει εργοδότης που θα θέλει να τους προσλάβει;
Η απάντηση στην πρώτη ερώτηση ίσως σας προκαλέσει έκπληξη. Κατά μήκος της υφηλίου, από τις ΗΠΑ μέχρι την Ινδία, πολλοί εκατοντάχρονοι εργάζονται σκληρά, ενώ φαίνεται, μάλιστα, πως κανένα επάγγελμα δεν αποτελεί εξαίρεση.
Από τον Anthony Mancinelli που είναι κουρέας εδώ και 92 χρόνια (ξεκίνησε το 1923 όταν ήταν 12 ετών), αθλητές όπως τον Stanislaw Kowalski που έκανε ρεκόρ στο τρέξιμο στην ηλικία των 104 χρόνων έως και σταρ του YouTube, όπως η Mastanamma που δείχνει στα εκατομμύρια των ακολούθων της πώς να μαγειρεύουν.
Βέβαια, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας που θέλουν να δουλέψουν. Ο Peter Knight, ένας επιχειρηματίας στο Ηνωμένο Βασίλειο ίδρυσε ένα γραφείο εύρεσης εργασίας, το Forties People, πριν από τέσσερα χρόνια.
Ειδικεύονται στην πρόσληψη πιο «ώριμων» υποψηφίων. «Δεν υπάρχει όριο ηλικίας. Είχαμε στο παρελθόν έναν πελάτη που είναι 82 και ο μεγαλύτερος σε ηλικία υπάλληλός του είναι 94.
Φυσικά, υπάρχουν και μερικές δουλειές που είναι μάλλον πολύ καλές για να τις αφήσει κάποιος, όπως αυτή του 92χρονου Sir David Attenborough που επιμελείται ακόμη αυτά τα περίφημα τηλεοπτικά προγράμματα για την άγρια ζωή στο BBC.
Ο Frankland, αν και είναι φυσικά παθιασμένος με το επάγγελμα του, επέλεξε να το συνεχίσει έως αυτήν την ηλικία και για πιο πρακτικούς λόγους. «Ήμουν ένας φανατικός κηπουρός αλλά δεν μπορώ να το κάνω πια αυτό». «Όλα τα πράγματα που συνήθιζα να κάνω, στην ηλικία των 106, δεν μπορώ. Οπότε τι μένει; Διαβάζω πολύ, κυρίως επιστημονικά συγγράματα αντί για μυθιστορήματα ή κάτι τέτοιο».
Θα είναι οι περισσότεροι άνθρωποι σε καλή κατάσταση για να μπορέσουν να δουλέψουν;
Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι εκατοντάχρονοι είναι πολύ υγιείς. Μπορεί να έχουν πολλές ρυτίδες αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν καλή υγεία – πολλές φορές είναι πολύ καλύτερη από κάποιον νεότερο συνταξιούχο.
Σύμφωνα με μελέτες δεν έχουν τόσα πολλά προβλήματα, ενώ δεν αντιμετωπίζουν ούτε ψυχικές ασθένειες, διατηρώντας την ευφυΐα και την πείρα που έχουν αποκτήσει μετά από τόσα χρόνια.
Αν και η πρόωρη συνταξιοδότηση θεωρείται ότι καλύτερη για την υγεία, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να επιτύχει το αντίθετο. Μία μελέτη με εργάτες στην Αυστρία έδειξε ότι οι άνδρες που έπαιρναν σύνταξη τρεισήμισι χρόνια νωρίτερα είχαν 13% περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν στην ηλικία των 67 – ειδικά εάν ήταν ελεύθεροι, μοναχικοί και έβλεπαν τη σύνταξη ως τρόπο να μειώσουν την φυσική τους δραστηριότητα.
Ένα μέρος διάσημο για τους πολλούς υπεραιωνόβιους είναι η Οκινάουα στην Ιαπωνία. Υπολογίζετια πως ένας στους 2000 κατοίκους είναι άνω των 100 χρόνων.
Επιστήμονες που έχουν μελετήσει αυτό το μέρος λένε ότι αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι τρώνε πολλά λαχανικά και καταναλώνουν λιγότερες θερμίδες απ' ότι ο μέσος Αμερικανός – αλλά επίσης και με τη στάση που έχουν σχετικά με τη δουλειά.
Δεν υπάρχει η λέξη «σύνταξη» στη γλώσσα της Οκινάουα. Οι ντόπιοι που μεγάλωσαν ως αγρότες ή ψαράδες, κατά πάσα πιθανότητα θα δουλεύουν μέχρι να πεθάνουν.
Οι ηλικιωμένοι πολίτες ζουν σύμφωνα με την αρχή «ikigai», που μεταφράζεται ελεύθερα ως «το να έχεις έναν λόγο για να σηκωθείς το πρωί».
Όπως είναι αναμενόμενο, το νησί έχει το μόνο pop band 80χρονων στο κόσμο. Οι «KBG84» έχουν συμμετάσχει σε sold-out περιοδείες στην Ιαπωνία και δέχονται μόνο μέλη άνω των 80.
Άρα οι εκατοντάχρονοι δεν είναι τόσο εξασθενημένοι όσο νομίζαμε και υπάρχουν αρκετές δουλειές που μπορούν να κάνουν. Αλλά ποιος θα θελήσει να τους προσλάβει;
Οι πιο μεγάλης ηλικίας εργαζόμενοι έχουν πιο καλές επικοινωνιακές ικανότητες από τους νεότερους συναδέλφους τους και συνήθως λόγω της μεγάλης εμπειρίας τους είναι ειδικοί στο αντικείμενό τους.
Πολλές φορές, όμως, συμβαίνει και το εξής εκπληκτικό: δεν τους θέλουν ακριβώς γι' αυτόν τον λόγο. Eπειδή είναι πολύ καλοί στη δουλειά τους και μπορεί να επισκιάσουν το νεότερο σε ηλικία αφεντικό τους.
Επίσης ένα άλλο θέμα είναι και το ηλικιακό-πολιτισμικό χάσμα με τους άλλους νεότερους εργαζόμενους στη δουλειά που μπορεί να δημιουργήσει κάποια θέματα. Σκεφτείτε να λέει ένας νεότερος στον ηλικιωμένο συνάδελφό του για το πάρτι που πήγε το σ/κ.
Η Ιαπωνία πάντως πρωτοστατεί στην εργασία ηλικιωμένων ατόμων. Όντας μία χώρα με μεγάλο δημογραφικό πρόβλημα όπου σχεδόν 1/3 των πολιτών της είναι άνω των 65 ετών, η Ιαπωνία επιβραβεύει τις εταιρείες που κρατούν στο δυναμικό τους τους μεγαλύτερους σε ηλικία εργαζόμενους. Όλα αυτά σε μία χώρα που σκέφτεται να ανεβάσει το όριο συνταξιοδότησης στα 70 έτη.
Μπορεί η ζωή του κύριου Frankland και άλλων εργαζόμενων συνομήλικων του να μη φαίνεται ειδυλλιακή στους περισσότερους. Επίσης, η εργασία μετά τα 65 μοιάζει αδύνατη για λόγους υγείας. Αλλά προφανώς, είναι δυνατή.
Και αν αυτό είναι όντως το εργασιακό μέλλον, τότε τα γραφεία πρόκειται να αποκτήσουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΟΦΙΑ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΥ
σχόλια