Το να ξεχνάμε είναι δείκτης υψηλής ευφυΐας; Μια έρευνα ανατρέπει όσα γνωρίζαμε

Το να ξεχνάμε είναι δείκτης υψηλής ευφυΐας; Μια έρευνα ανατρέπει όσα γνωρίζαμε Facebook Twitter
"Οι αναμνήσεις μας μπορούν να θεωρηθούν ως μοντέλα του παρελθόντος", λένε, ως "απλουστευμένες αναπαραστάσεις που καταγράφουν την ουσία, αλλά όχι απαραίτητα τις λεπτομέρειες, των παρελθόντων γεγονότων".
0

Στον εγκέφαλό μας υπάρχουν 80-90 δις νευρώνες. Αν μόνο ένα δέκατο από αυτούς χρησιμοποιούνται για να ανακαλούμε εδώ και τώρα, άμεσα και γρήγορα oτιδήποτε έπρεπε να θυμηθούμε, θα μπορούσαμε να αποθηκεύσoυμε πάνω από ένα δισεκατομμύριο ατομικές αναμνήσεις, σύμφωνα με τα στατιστικά μοντέλα.

Όμως, ξεχνάμε πράγματα συνεχώς: τα ραντεβού, τα γυαλιά μας, τα κλειδιά και πράγματα που είχαμε πει που είναι να απορεί κανείς πώς τόσες χιλιάδες χρόνια εξέλιξης και αυτό ακόμη δεν έχουμε καταφέρει να το απαλείψουμε ή έστω να το αντιμετωπίσουμε με επάρκεια ως ανθρώπινο είδος. 

Σ' αυτή την απορία βασίστηκε και η μελέτη δύο ερευνητών από το Πανεπιστημίου του Τορόντο. Οι Blake A. Richards και Paul W. Frankland είχαν ακριβώς αυτή την απορία -γιατί ξεχνάμε;- και μήπως τελικά είμαστε προγραμματισμένοι να ξεχνάμε. Σε σχετικό άρθρο τους μάλιστα στο επιστημονικό περιοδικό Neuron, υποστηρίζουν ότι το να ξεχνάμε δεν είναι ένα σφάλμα του ανθρώπινου εγκεφάλου, αλλά ένα χαρακτηριστικό που υπάρχει για κάποιο λόγο. 

Αν δεν ξεχνούσαμε, θα είχαμε μια θάλασσα παρεμβολών που θα καθιστούσε δύσκολο να καταλάβουμε ποιο κομμάτι της μνήμης μας λειτουργεί καλύτερα.

"Η παρουσία της μνήμης είναι χρήσιμη, μόνο όταν διατηρεί εκείνες τις πτυχές της εμπειρίας που είναι είτε σχετικά σταθερές ή / και μπορούν να προβλέψουν νέες εμπειρίες", γράφουν οι συντάκτες της μελέτης. Η απουσία είναι παρουσία: η μη γνώση του πώς να κάνεις κάτι σημαίνει ότι είσαι ελεύθερος να μάθεις πώς να το κάνεις, αντί να ακολουθείς το μοτίβο που είχε λειτουργήσει νωρίτερα.

Ενδιαφέρον, αν λάβει κανείς υπ' όψιν του ότι το 2016 ο Frankland είχε προχωρήσει σε ένα αντίστοιχο πείραμα με ποντίκια. Η ομάδα του εκπαίδευσε δύο ομάδες ποντικιών, προκειμένου να περιηγηθούν σε έναν λαβύρινθο. Η μία ομάδα έμαθε πώς να περιηγείται και να βγαίνει από αυτόν, αποστηθίζοντας τη διαδρομή. Η άλλη ομάδα δυσκολεύτηκε λίγο, αλλά ανέπτυξε νευρώνες που της επέτρεψαν τελικά να βρει την έξοδο, έστω και με καθυστέρηση.

Στη συνέχεια του πειράματος, οι ερευνητές μετακίνησα την έξοδο. Τα ποντίκια που είχαν απομνημονεύσει που βρίσκεται δεν τη βρήκαν. Τα άλλα, που υποτίθεται ότι ήταν και τα πιο...αφηρημένα στο να μάθουν τη διαδρομή, βγήκαν πιο εύκολα! 

Ο Anthony Wagner, επικεφαλής ερευνών και πειραμάτων στο Stanford Memory Lab, έχει μια πιο απλή εξήγηση για όλο αυτό, η οποία εξηγεί το γιατί οι άνθρωποι που ξεχνούν μικροπράγματα ή ανούσιες λεπτομέρειες, ενδέχεται να είναι διανοητικά πιο ευέλικτοι και πιο ικανοί στο να μάθουν νέα πράγματα.

"Αν δεν ξεχνούσαμε, θα είχαμε μια θάλασσα παρεμβολών που θα καθιστούσε δύσκολο να καταλάβουμε ποιο κομμάτι της μνήμης μας λειτουργεί καλύτερα. Δείτε τι συμβαίνει με τους κωδικούς πρόσβασης στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Μετά από μήνες εξοικείωσης, γνωρίζετε τον κωδικό σας απ' έξω. Μετά, όμως, όταν το λογισμικό ασφαλείας σας ζητά να βρείτε ένα νέο, αυτομάτως μαθαίνετε καλά το νέο και ξεχνάτε το παλιό".

Κατά την ίδια μελέτη, το να ξεχνάμε μας βοηθά στο να κάνουμε γενικεύσεις και να προχωρούμε σε προγνώσεις για το τι θα συμβεί στο μέλλον. Για παράδειγμα, από μία συγκεκριμένη εμπειρία καλή ή κακή, μπορεί να ξεχνάμε τα επιμέρους στοιχεία, ωστόσο θυμόμαστε πώς ξεκίνησε, πώς συνέχισε και πώς κατέληξε. Το να θυμόμαστε αυτά τα τρία μέρη σε γενικές γραμμές -χωρίς να συγκρατούμε λεπτομέρειες που δεν χρειάζεται και δεν μπορεί να αντέξει ο ανθρώπινος εγκέφαλος - μας προσφέρουν τη δυνατότητα ανάγνωσης μοτίβων (στις σχέσεις, στην εργασία, στη μελέτη, στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τον κόσμο και τις ανάγκες της καθημερινότητάς μας).

Οι Richards και Frankland υποστηρίζουν ότι αυτό ακριβώς είναι η μνήμη.  Πετάει τις αχρείαστες λεπτομέρειες και κρατά το σημαντικό σύνολο. "Οι αναμνήσεις μας μπορούν να θεωρηθούν ως μοντέλα του παρελθόντος", λένε, ως "απλουστευμένες αναπαραστάσεις που καταγράφουν την ουσία, αλλά όχι απαραίτητα τις λεπτομέρειες, των παρελθόντων γεγονότων".

Με στοιχεία από thriveglobal.com, cell.com

Υγεία & Σώμα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο εγκέφαλος και τα νευρωνικά του δίκτυα, ένα πολυδιάστατο σύμπαν που ακόμη χαρτογραφείται

Τech & Science / Ο εγκέφαλος και τα νευρωνικά του δίκτυα, ένα πολυδιάστατο σύμπαν που ακόμη χαρτογραφείται

Ερευνητές του Ινστιτούτου Εγκέφαλος-Νους, της Ομοσπονδιακής Πολυτεχνικής Σχολής της Λωζάννης, καταθέτουν ένα νέο πλαίσιο θεώρησης των μηχανισμών που αναδύουν τη νόηση
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΟΖΕΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

MOUTH TAPE

Υγεία & Σώμα / Μπορεί το κλείσιμο του στόματος με ταινία να βοηθήσει με το ροχαλητό και την υπνική άπνοια;

Εικόνες ανθρώπων που κοιμούνται με το στόμα τους κλεισμένο με ταινία έχουν κατακλύσει το Instagram και το TikTok, αλλά και την έβδομη σεζόν του δημοφιλούς ριάλιτι «Love is Blind».
THE LIFO TEAM
Νόσος ALS: Ο κορυφαίος ερευνητης James Berry στην Ελλάδα

Υγεία & Σώμα / Ο ειδικός της νόσου ALS στην Ελλάδα: Νέες θεραπείες και ελπίδα για το μέλλον

Σε εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ και στο Αιγινήτειο, ο δρ. James D. Berry μίλησε για τη σπάνια νευροεκφυλιστική ασθένεια ALS, τις θεραπείες που έχουν εγκριθεί και εκείνες που βρίσκονται σε στάδιο κλινικών δοκιμών.
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
Το success story της πρόληψης του καρκίνου του μαστού βοηθά να αλλάξουμε νοοτροπία απέναντι στον καρκίνο

Υγεία & Σώμα / Το success story της πρόληψης του καρκίνου του μαστού

Ο Πανελλήνιος Σύλλογος «Άλμα ζωής» έχει συμβάλει καθοριστικά στην επιτυχημένη προσπάθεια πρόληψης του καρκίνου του μαστού, η οποία αποτελεί τη ναυαρχίδα στα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για χρόνια νοσήματα που υλοποιούνται στην Ελλάδα.
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
Οι ασθενείς έχουν να αντιμετωπίσουν το χάσμα μεταξύ της υποψίας και της διάγνωσης του καρκίνου

Υγεία & Σώμα / Το χάσμα μεταξύ της υποψίας και της διάγνωσης του καρκίνου

Οι ογκολογικοί ασθενείς δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μονάχα την ίδια τη νόσο αλλά και όλα τα εμπόδια που συναντούν στην πορεία. Ένα από αυτά, που δυσκολεύονται να υπερπηδήσουν, αφορά το χάσμα μεταξύ της υποψίας και της διάγνωσης, δύο στάδια καθόλου αλληλένδετα στην πράξη, για τα οποία μας μιλά ο πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ), Γιώργος Καπετανάκης.
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
Συναισθηματική υπερφαγία: «Έτρωγα κρύες πίτσες με μαρμελάδα και έξτρα τυρί»

Υγεία & Σώμα / Συναισθηματική υπερφαγία: «Έτρωγα κρύες πίτσες με μαρμελάδα και έξτρα τυρί»

Δύο γυναίκες που ζουν με τη διατροφική διαταραχή περιγράφουν τα επεισόδιά τους και εξηγούν πώς είναι να μην απολαμβάνεις το φαγητό αλλά να το χρειάζεσαι για να αποφορτιστείς.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ινστιτούτο Copernicus: Βαριά η σκιά της κλιματικής αλλαγής στην υγεία των Ελλήνων

Υγεία & Σώμα / Η κλιματική αλλαγή και οι σοβαρές επιπτώσεις της στην υγεία των Ελλήνων

Η κλιματική αλλαγή εξελίσσεται ραγδαία, με την Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία να σηκώνουν το μεγαλύτερο φορτίο, καθώς το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Copernicus προβλέπει τριπλασιασμό των θανάτων από τη ζέστη μέχρι το τέλος του αιώνα.
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
«Το να είσαι διαβητικός δεν σημαίνει ότι δεν είσαι και ασταμάτητος»

Lifo Videos / «Το να είσαι διαβητικός δεν σημαίνει ότι δεν είσαι και ασταμάτητος»

Ο Κωνσταντίνος Κατσούδας, διαβητικός και συνιδρυτής της πρωτοβουλίας Riding4Diabetes, μοιράζεται μια βαθιά προσωπική ιστορία, μιλά για τη σημασία της ενημέρωσης γύρω από τον διαβήτη και την αξία της εξάλειψης του στίγματος γύρω από τη νόσο.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Για πρώτη φορά πλάνο εντοπισμού της προέλευσης νέων ή αναδυόμενων παθογόνων

Υγεία & Σώμα / Αναζητώντας την αλήθεια για τις πανδημίες: Το πλάνο του ΠΟΥ για τη δημόσια υγεία

Στο ερώτημα από πού προήλθε ο «ένοχος» για κάθε επιδημική έξαρση στοχεύει να δώσει απάντηση ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, δημιουργώντας για πρώτη φορά ένα πλήρες πλάνο για τον εντοπισμό της προέλευσης νέων ή αναδυόμενων (παλιότερων) παθογόνων.
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ