Ένα κεφαλαιώδες, ωστόσο αναπάντητο ερώτημα σε ό,τι αφορά την παχυσαρκία είναι ποια ήδη τροφών την επιτείνουν. Οι ειδικοί κατά περιόδους κατηγορούν το λίπος ή τη ζάχαρη, τροφές από τις οποίες απουσιάζει η πρωτεΐνη, κάτι που, ακουσίως μας κάνει να τρώμε περισσότερο.
Υπάρχουν πολλές ατεκμηρίωτες ενδείξεις για το τι μπορεί να μας παχαίνει και τι όχι, ωστόσο δεν υπάρχουν πολλές μακροχρόνιες και ευρείας κλίμακας έρευνες και μάλιστα συγκριτικού τύπου για τις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων. Βλέπετε, δεν είναι ούτε ηθικό, αλλά ούτε και αποτελεσματικό το να βλέπεις υγιείς ανθρώπους να ρημάζονται σε μία συγκεκριμένη δίαιτα για χρόνια, μόνο και μόνο για να μην παχύνουν και τελικά να παχαίνουν.
Κι αν μπορούσε μια τέτοια έρευνα, ένα τέτοιας έκτασης πείραμα να γίνει σε ποντίκια; Για μια διατροφική μελέτη που δημοσιεύθηκε το καλοκαίρι στο Cell Metabolism, οι ερευνητές επιχείρησαν γύρω στις 29 διαφορετικές δίαιτες σε εκατοντάδες ενήλικα αρσενικά ποντίκια. (Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι σε λίγο καιρό θα μπορούν να συμπεριλάβουν και θηλυκά ποντίκια σε πειράματα που θα ακολουθήσουν).
Ούτε η ζάχαρη πάχυνε τα ποντίκια ούτε η έλλειψη πρωτεΐνης. Το λίπος και μόνο το λίπος προκάλεσε αύξηση του σωματικού βάρους και αυτό είναι που πρέπει να θυμόμαστε...
Κάποιες από τις δίαιτες παρείχαν μέχρι και 80 τοις εκατό των θερμίδων τους με τη μορφή κορεσμένων και ακόρεστων λιπών, με λίγους υδατάνθρακες. άλλες περιλάμβαναν λίγο λίπος και αποτελούνταν σε μεγάλο βαθμό από εκλεπτυσμένους υδατάνθρακες, κυρίως από σπόρους και σιρόπι καλαμποκιού, και υπήρξαν και μερικές παραλλαγές δίαιτας με υδατάνθρακες που προέρχονταν από σάκχαρα.
Κάποιες άλλες πάλι χαρακτηρίζονταν από εξαιρετικά υψηλά ή χαμηλά ποσοστά πρωτεϊνών. Τα ποντίκια παρέμειναν στην ίδια διατροφή που χορηγήθηκε στο καθένα για τρεις μήνες - χρόνος που εκτιμάται ότι αντιστοιχεί σε περίπου εννέα ανθρώπινα χρόνια. Ταυτόχρονα τους επιτρεπόταν να τρώνε και να κινούνται μέσα στα κλουβιά τους χωρίς περιορισμό.
Όταν τα ποντίκια ζυγίστηκαν και ελέγχθηκε η σύνθεση του σώματος και ο ιστός του εγκεφάλου τους, ήταν η πρώτη φορά που εξετάστηκε και ο παράγοντας της αλλαγής γονιδιακής δραστηριότητας.
Όπως προέκυψε μόνο μερικά από τα ποντίκια κατέληξαν παχύσαρκα - σχεδόν όλα όσα είχαν υποβληθεί σε δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Τα ίδια ποντίκια εμφάνισαν ίχνη αλλαγών στη δραστηριότητα ορισμένων γονιδίων τους, σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με το αίσθημα της ανταμοιβής, αυτό που κάνουμε και οι άνθρωποι, δηλαδή, να επιβραβεύουμε τον εαυτό μας με το γλυκό που μας αρέσει. Ομοίως, όπως κι εμείς, τα ποντίκια ένιωθαν ευτυχία από αυτή την επιβράβευση (ωστόσο, υπέρβαρα...).
Κατά το ίδιο πείραμα, καμία από τις άλλες δίαιτες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι πλούσιες σε ζάχαρη, δεν οδήγησε σε σημαντική αύξηση του σωματικού βάρους ή σε αλλαγή γονιδιακής λειτουργίας με τον ίδιο τρόπο. Ακόμα και οι δίαιτες εξαιρετικά υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, που αποτελούνται από περισσότερο από 60 τοις εκατό λίπος, δεν οδήγησαν σε σημαντική αύξηση βάρους.
Ας σημειωθεί ότι τα ποντίκια που υποβλήθηκαν σε αυτές τις δίαιτες κατανάλωναν λιγότερη τροφή σε σχέση με όλα τα άλλα, πιθανώς επειδή απλά δεν μπορούσαν να καταναλώσουν τόσο λίπος. Αυτά τα ευρήματα εντοπίστηκαν ξανά σε μετέπειτα πειράματα με τέσσερις άλλες φυλές ποντικιών. Τα αρσενικά ποντίκια σε σχετικά υψηλές δίαιτες λίπους κατέληξαν παχύσαρκοι. Όχι, όμως και τα υπόλοιπα.
«Προκύπτει ότι όταν βρισκόμαστε σε δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, πρέπει να καταναλώνουμε πραγματικά λιπαρές τροφές, αλλιώς οδηγούμαστε σε αύξηση του σωματικού μας βάρους. Αν είμαστε ποντίκια», εξηγεί ο John Speakman, καθηγητής στην Κινεζική Ακαδημία Επιστημών στο Πεκίνο και στο Πανεπιστήμιο Aberdeen στη Σκωτία.
Ο ίδιος ως επιβλέπων της μελέτης συμπέρανε ότι τα υψηλής περιεκτικότητες σε λιπαρά γεύματα όχι απλώς διέγειραν, αλλά τροποποίησαν κέντρα του εγκεφάλου, κάνοντας τα ποντίκια να θέλουν λιπαρά τρόφιμα σε τέτοιο βαθμό που αγνόησαν άλλα σήματα του εγκεφάλου που μαρτυρούσαν κορεσμό από τη συγκεκριμένη τροφή.
Ας σημειωθεί ότι το σύνολο της μελέτης επικεντρώθηκε στην αύξηση του σωματικού βάρους, όχι στην απώλεια κιλών, και ότι ο λόγος γίνεται για ποντίκια, και όχι για ανθρώπους. Ωστόσο, τα αποτελέσματα είναι ενδεικτικά και καταλήγουν στο εξής: ούτε η ζάχαρη πάχυνε τα ποντίκια ούτε η έλλειψη πρωτεΐνης. Το λίπος και μόνο το λίπος προκάλεσε αύξηση του σωματικού βάρους και αυτό είναι που πρέπει να θυμόμαστε...
Με στοιχεία από τους New York Times
σχόλια