1.
Πρόδρομος Τσινικόρης
Σκηνοθέτης, καλλιτεχνικός διευθυντής της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου.
Στα τέλη του 2014 γύρισα στην Αθήνα και μετά από δυόμισι χρόνια στο Βερολίνο και στη Γερμανία γενικά άρχισα να ψάχνω πάλι για διαμέρισμα.
Ξεκίνησα από τα Άνω Πετράλωνα, όπου έμενα παλιότερα και ήταν αγαπημένη μου γειτονιά, αλλά οι τιμές στο ενδιάμεσο είχαν εκτοξευτεί. Ήταν σχεδόν γελοία η κατάσταση, κάποιοι ζητούσαν 400 ευρώ για ένα δυάρι στο ισόγειο.
Ένα βράδυ μια φίλη με καλεί στη γειτονιά της, στο Παγκράτι –«ξεκόλλα με τα Πετράλωνα»– και μου δείχνει την πλατεία Προσκόπων και τους μικρούς πλακόστρωτους δρόμους γύρω από αυτήν, την Αρχιμήδους και την Εμπεδοκλέους.
Την επόμενη μέρα ξεκίνησα να ψάχνω μόνο στο Παγκράτι.
Η αλήθεια είναι πως δεν έχω προλάβει ακόμα να προσγειωθώ στη γειτονιά και να τη χαρώ πραγματικά. Συνήθως κάθε πρωί φεύγω νωρίς για το γραφείο της Πειραματικής και το βράδυ, μετά την παρακολούθηση κάποιας παράστασης, γυρίζω αμέσως σπίτι.
Πολύ σπάνια βγαίνω πια, γι' αυτό οι πιο χαρακτηριστικές αναμνήσεις από τα τελευταία χρόνια είναι οι στιγμές που φιλοξενώ φίλους στο διαμέρισμά μου.
Θα πιούμε ένα κρασί, θα μαγειρέψουμε, θα συζητήσουμε (πολλές φορές για τα πάντα εκτός από το θέατρο).
Στη Γερμανία κοιμόμουν συνέχεια σε κοινόβια-διαμερίσματα των θεάτρων, σε ξενοδοχεία ή σε καναπέδες φίλων, οπότε αυτές οι ιδιωτικές στιγμές με φίλους ήταν κάτι που μου είχε λείψει αρκετά.
Η γειτονιά έχει πολλές πλευρές: τη λαϊκή της Παρασκευής και την κυρία που πουλάει λουλούδια περίπου στη μέση της Αρχιμήδους, το γαλλο-ελληνικό βιβλιοπωλείο «Lexikopoleio» στην πλατεία Προσκόπων.
Για κολοκυθοκεφτέδες στον Μαύρο Γάτο. Για κρασί στην Οιναποθήκη στην Αρκτίνου (αν την πετύχεις ανοιχτή).
Για τρέξιμο στο Καλλιμάρμαρο (μου το έμαθε ο φίλος και συνάδελφος Ανέστης Αζάς).
Για πρωινό στον Κέκκο, στην Ερατοσθένους, μαζί με φοιτητές Erasmus από την Αμερική. Για καφέ στις 10:00 στο ηλιόλουστο και ακόμα άδειο «κρυφτό» της Εμπεδοκλέους, μαζί με την αγαπημένη/τον αγαπημένο σας.
2.
Βασίλης Παπαβασιλείου
Σκηνοθέτης-ηθοποιός
Η σχέση μου με το Παγκράτι είναι υπόθεση μισού αιώνα και περνά από δύο φάσεις.
Η πρώτη έχει να κάνει με την οικογενειακή απόβαση, όταν ήρθαμε από την επαρχία με μετάθεση του πατέρα μου, και συνδέεται με το κλασικό Παγκράτι, δηλαδή με το κομμάτι του Προφήτη Ηλία, το όριο του Παγκρατίου με τον Βύρωνα και την Καισαριανή.
Η δεύτερη φάση είναι η σχέση με το Βατραχονήσι, που είναι μια ειδική περίπτωση, δεν είναι Παγκράτι ακριβώς. Η ίδια η λέξη παραπέμπει στο υδάτινο στίγμα της παλιάς Αθήνας, πριν ακόμα μπαζωθεί ο Ιλισός.
Τότε υπήρχε η έννοια του νησιού που ήταν μια αποικία βατράχων. Προφανώς, το κόασμα των βατράχων πρέπει να έδινε ένα στίγμα στον χώρο και να έπαιξε κάποιον ρόλο στην έμπνευση του Αριστοφάνη για τους Βατράχους.
Τη διαφορά ανάμεσα στο Βατραχονήσι και στο υπόλοιπο Παγκράτι την κάνει, κατά τη γνώμη μου, η πλατεία Προσκόπων. Αυτή η μικρή ιστορική πλατεία του Μαγεμένου Αυλού που εφάπτεται στην οδό Πτολεμαίων, που δεν είναι πια πλατεία αλλά έχει καταληφθεί από τραπεζοκαθίσματα, συνδέεται με ένα μικροκλίμα διαφορετικό από αυτό της υπόλοιπης περιοχής.
Σε περιμένει πάντα ο κρύος αέρας που έρχεται πιθανόν από την Πάρνηθα ή την Πεντέλη, μπαίνει σε αυτό το δρομάκι και σε συναντά, καθώς ετοιμάζεσαι να μπεις στη Βασιλέως Κωνσταντίνου.
Απέναντι είναι η όχθη όπου βρίσκεται τώρα το Ωδείο και όπου τοποθετείται το σκηνικό του διαλόγου του Φαίδρου του Πλάτωνα. Από πίσω είναι το Λύκειο του Αριστοτέλη.
Τώρα βρισκόμαστε σε άλλη κατάσταση, σε μια οικονομία του ελεύθερου χρόνου, με μαγαζιά καινούργια και ανακαινισμένα που εκμεταλλεύονται τον «αέρα» της περιοχής. Νομίζω πως αυτό το κομμάτι κουβαλά μια ισχυρή μνήμη τού να ζει κανείς και να χάνει τον χρόνο του στην Αθήνα.
Με επίκεντρο την πλατεία, όπου όλες αυτές οι δυνάμεις συγκλίνουν, μιλάμε για έναν πυρήνα της αρχαίας Αθήνας. Τελικά, αυτό το στίγμα του αθηναϊκού ιστού μάς υποχρεώνει σήμερα να «χάνουμε τον χρόνο μας», αλλά λίγο πιο υπεύθυνα, αν σκεφτούμε ότι κάπου εδώ μπορεί να έχει χάσει τον χρόνο του ακόμα και ο Σωκράτης.
Το Βατραχονήσι ήταν η πίσω πλευρά των Ανακτόρων. Η οδός Αρχελάου στέγαζε την αγορά των ανθρώπων της Ρηγίλλης, της Στησιχόρου.
Οι προμηθευτές της βασιλικής αυλής ήταν ο χασάπης, ο μανάβης, ο ψαράς της Αρχελάου. Θυμάμαι τον ψαρά να κάνει την παραγγελία για την «απέναντι πλευρά», την πελατεία της απέναντι όχθης του Ιλισού.
Τώρα βρισκόμαστε σε άλλη κατάσταση, σε μια οικονομία του ελεύθερου χρόνου, με μαγαζιά καινούργια και ανακαινισμένα που εκμεταλλεύονται τον «αέρα» της περιοχής. Νομίζω πως αυτό το κομμάτι κουβαλά μια ισχυρή μνήμη τού να ζει κανείς και να χάνει τον χρόνο του στην Αθήνα.
Δεν είναι τυχαίο ότι συνδέεται με μια εμβληματική μορφή του ελληνικού πολιτισμού, τον Μάνο Χατζιδάκι, που ήταν αρτίστας στο χάσιμο χρόνου.
Τα τελευταία 8-9 χρόνια μιλάμε για μία επανανακάλυψη της γειτονιάς. Τα στέκια δεν μπορώ να τα κατονομάσω.
Έχω μια κοντινή ακτίνα που περιλαμβάνει το Αερόστατο, το Μαύρο Πρόβατο, τα γνωστά σημεία αναφοράς που πολλαπλασιάζονται πια, αυτό είναι το σήμα κατατεθέν της νέας εποχής του Βατραχονησίου.
Στο σπίτι μου έγινε η πρώτη συνάντηση των ανθρώπων που σχεδίασαν, οργάνωσαν και προετοίμασαν την «Εταιρεία Θεάτρου Η Σκηνή»: Λευτέρης Βογιατζής, Δημήτρης Καταλειφός, Ράνια Οικονομίδου, Σμαράγδα Σμυρναίου, Άννα Κοκκίνου, Τάσος Μπαντής κι εγώ, ως οικοδεσπότης.
Εδώ έγινε η πρώτη συνάντηση την 1η Οκτωβρίου του 1979 και ξεκίνησαν όσα μας οδήγησαν στην Κυψέλη, στο θέατρο της Οδού Κυκλάδων. Το λίκνο είναι εδώ.
3.
Κατερίνα Μαυρογεώργη
Ηθοποιός
Το Παγκράτι το γνώρισα καλύτερα όταν δημιουργήθηκε το Skrow Theater στην Αρχελάου, οπότε το επισκεπτόμουν συχνά. Ήταν κάπως αυτονόητο ότι θα έμενα εδώ κάποια στιγμή.
Θυμάμαι μια φοβερή βροχή που με είχε πιάσει στον δρόμο καθώς πήγαινα να δω ένα σπίτι, τότε που έψαχνα να νοικιάσω. Θυμάμαι ακόμα τον πρώτο καφέ που ήπια στην πλατεία Βαρνάβα ως κάτοικος της περιοχής.
Είχα την αίσθηση ότι κάτι όμορφο ξεκινάει. Κι επίσης, το χιόνι. Όταν γύρισα μια μέρα πολύ αργά και η πλατεία Βαρνάβα ήταν λευκή.
Συνάντησα και δυο φίλες μου εκεί, τυχαία, που μόλις είχαν κλείσει το μπαράκι τους και χαζεύαμε το χιόνι σαν να βλέπαμε το πιο εξωτικό πράγμα του κόσμου.
Οι βόλτες είναι ατελείωτες εδώ! Συνέχεια περπατάω και ποτέ δεν χορταίνω. Έχω μια μικρή αδυναμία στο καφέ Odeon που είναι εδώ δίπλα, στο Μετς.
Όταν δεν προλαβαίνω τη λαϊκή στην Αρχιμήδους, η οποία είναι εξαιρετική, επισκέπτομαι το μπακάλικο του Χρήστου. Ένα μαγαζάκι σε ένα στενό, που όμως έχει τα πάντα και είναι όλα νοστιμότατα.
Τα πιο ωραία ποτά και την πιο ωραία ρακή την πίνουμε στο Βαρνάβα Καφέ φυσικά ή, αλλιώς, «το ξύλινο». Σε αυτό το café-bar, όποια ώρα της ημέρας, και να μπω θα συναντήσω φίλους, είναι λίγο σαν να υπάρχει ένα συνεχές αόριστο ραντεβού όλων με όλους. Είναι πολύ γλυκιά αυτή η αίσθηση.
4.
Σίσσυ Τουμάση
Ηθοποιός
Μεγάλωσα στο Παγκράτι, οπότε είναι μια περιοχή που ξέρω καλά και αγαπώ. Έχω μετακομίσει πάνω από δεκαπέντε φορές κι έχω αλλάξει πολλές περιοχές, αλλά επέστρεψα και πάλι στη βάση μου τα τελευταία 6 χρόνια.
Στο Παγκράτι υπάρχει ακόμα έντονη η αίσθηση της γειτονιάς. Περπατάω και λέω «καλημέρα» με τον μανάβη, τη φαρμακοποιό και τον τύπο που με βοήθησε να φορτίσω τη μπαταρία του αυτοκινήτου όταν είχα μείνει.
Έχει ωραία αγορά, ωραία ενέργεια, ωραίους ανθρώπους, πολλές γάτες και το Μαύρο Πρόβατο, που κάνει delivery.
Θυμάμαι ακόμα τις βόλτες στο Άλσος όταν ήμουν παιδί και τη μάζωξη όλων εκεί μετά τον σεισμό του 1999. Την απογοήτευσή μου όταν τα ΜcDonald's έγιναν τράπεζα.
Τη λαϊκή στην Αρχιμήδους που διέσχιζα με τη γιαγιά μου κάθε Παρασκευή. Τον χαμογελαστό Αιγύπτιο με την ΕΒΓΑ στην Ευφράνορος όπου αγόραζα παγωτά. Τις φωνές της γιαγιάς μου που έτρωγα πολλά παγωτά.
Τις οικογένειες που έτρωγαν μαζεμένες στα μπαλκόνια και τις παρακολουθούσα με μίνι κιάλια από το δικό μου. Τα γλυκά από τον Τσίρο και την τούρτα σοκολάτα φράουλα από το Pastry Family που μου έπαιρνε η μαμά μου κάθε χρόνο στα γενέθλιά μου.
Μεγάλη η λίστα των αγαπημένων μου σημείων σήμερα. Τα σινεμά Παλάς και Πτι Παλαί. Το θερινό σινεμά Όασις με την παλιά ταμπέλα που γράφει «ταινίες ποιότητος». Ο φούρνος στην πλατεία Βαρνάβα. Η ίδια η πλατεία Βαρνάβα.
Πίσω από το Καλλιμάρμαρο, βόλτα ανάμεσα στα δέντρα και μετά ξάπλα στη μεγάλη πέτρα με θέα τον Λυκαβηττό. (Αυτό, καλοκαίρι με μπίρα στο χέρι ή ό,τι αγαπά ο καθένας.)
Monsieur Cannibale απέναντι από τον προφήτη Ηλία για υπέροχο brunch, μια και είναι της μόδας. Chelsea και Κόκκος έχουν τον καλύτερο καφέ. Ο μανάβης και ο ψαράς στην Αρχιμήδους. Το μπακάλικο στην Πρόκλου. Ο Βυρίνης με την όμορφη αυλή του για φαγητό τις ανοιξιάτικες νύχτες.
Το καφέ Odeon το βάζω στη λίστα, κι ας είναι στο Μετς. Η πλατεία Προσκόπων. Οι γάτες στην πλατεία Προσκόπων. Το τσουρέκι από το LIDO. Βασικά, ό,τι έχει το LIDO. Το γαλακτομπουρεκατζίδικο στην πλατεία Πλαστήρα.
σχόλια