Ψευδοεπιστημονικός χορός: Baiao da Penha

Ψευδοεπιστημονικός χορός

Υπάρχει ένα τραγούδι που μ΄αρέσει ΠΟΛΥ.

Το Baiao da Penha.

Eίναι παλιό, βραζιλιάνικο, και το έχουν πεί πολλοί. Το έμαθα σχετικά αργά, από ένα δίωρο ντοκιμαντέρ για τη βραζιλιάνικη μουσική, στα extras της Criterion για το Orfeu Negro.

To τραγούδαγε ένα υπέροχο σέξι φρικιό, ο Μarcos Sacramento, ο οποίος μιλούσε για τη φτωχή κι αμέριμνη ζωή των μουσικών της baiao –που απ' ό,τι κατάλαβα είναι κάτι σαν βραζιλιάνικο τανγκό, ένας ψιλός κλώνος της σάμπα και των saudades.

Με είχε μαγέψει αυτό το παιδί –τραγουδούσε μπροστά σε μια εκκλησία του Σάο Πάολο, την προστάτιδα της ζόρικης περιοχής Panha.

Το ξανάκουσα τυχαία μετά, δεν ήξερα ότι το έχω κατεβάσει σε ένα LP του Caetano Veloso στο κινητό μου.

Τι τσακίσματα, τι αφάνταστη πολυρρυθμία, πόσο πλούσια τα ελέη!

Ειδικά στην εκτέλεση του Veloso που είναι απαλή σα ζέφυρος, δεν σε παρασέρνει ο τσακίρικος ρυθμός και μπορείς να διακρίνεις καλύτερα το πυκνό, ευφυές και αβίαστο πλέξιμο των ρυθμών.

Μοιάζει σαν αναστεναγμός ανακούφισης όλο το τραγούδι. Σαν μια ανάσα.

Και με κάνει να πιστεύω ότι το ανθρώπινο τραγούδι γεννήθηκε από δύο πράγματα: τους αναστεναγμούς (ανακούφισής ή πόνου) και το πηγαινέλα που το μωρό πρωτοβιώνει στην αγκαλιά της μάνας του.

Ψευδοεπιστημονική παρένθεση: Μού είναι ανέκαθεν μεγάλο ερωτηματικό γιατί αρέσει στους ανθρώπους, αλλά και σ' ένα γατάκι ακόμη που κρατάς στην αγκαλιά σου, αυτή η παλινδρόμηση που λέμε και νανούρισμα. Συνδέεται άραγε με το αεικίνητο των ταξιδιών που φέρει μέσα του ο άνθρωπος και ο Τσάτουϊν έλεγε ότι είναι ενστικτώδες; Είναι γλυκός ο κίνδυνος να αφήνεσαι στα χέρια και στο έλεος κάποιου άλλου; Το να πέφτεις τόσο-όσο και να γλιτώνεις τελικά είναι ένας μικροθρίαμβος; Δεν ξέρω. Αυτό που ξέρω είναι ότι από την ίδια ρίζα είναι η ευχαρίστηση που νιώθουμε στο τρένο όταν λαγοκοιμόμαστε και αναδευόμαστε απαλά πάνω στις ράγες, ή στην κουκέτα ενός πλοίου καθώς τα κύματα μάς ανεβοκατεβάζουν. Κάποιος μάς νανουρίζει. Κουνιόμαστε απ΄τη θέση μας. Φεύγουμε και γυρνάμε. Ζούμε και πεθαίνουμε (αλλά στα ψέμματα). Όπως γελάνε τα μωρά -κι οι εραστές- όταν τους λέμε: Θα σε σκοτώσω! Κλείνει η παρένθεση.

Οταν ήμασταν φοιτητές, ήταν της μόδας ένας μαρξιστής, νομίζω Lesky, που υποστήριζε ότι η μουσική γεννήθηκε από το εϊ-όπ των εργατών που έκαναν ομαδικές δουλειές!

(Σε το υπερβολές οδηγείσαι άμα είσαι μονόχνωτος -καληώρα!)

Τέλος πάντων. Αυτό είναι το τραγούδι.

1. Με τον Caetano Veloso