»Εκτός από τις δυνατότητες ενός φεστιβάλ να φέρει νέες ταινίες, στο Διαγωνιστικό, ή σε avant premieres, η ψυχή του βρίσκεται στα αφιερώματα - εξαιρούνται τα παραδοσιακά μεγάλα, που διώχνουν πελάτες. Παρατηρούσα με λιγωμένο θαυμασμό μια ρετροσπεκτίβα που οργανώνει η φετινή Viennale, το ετήσιο φεστιβάλ κινηματογράφου της Βιέννης, με τίτλο «Τhe Unquiet American», μια σειρά προβολών με θέμα κάποιες από τις παραβατικές, ή αιρετικές, αν προτιμάτε, κωμωδίες που γυρίστηκαν στην Αμερική. Το αφιέρωμα επιμελήθηκε ο Τζόναθαν Ρόζενμπαουμ, ο μεγάλος και αναγνωρισμένος, ακόμη και από τους Καγιέδες και τον Γκοντάρ τον ίδιο, κριτικός που συμβάλλει με διεισδυτικά άρθρα του σε πολλά έντυπα ακόμη και σήμερα, αρκετά χρόνια μετά τη συνταξιοδότησή του. Η επιλογή έχει κεφάλαια: «Οι Αμερικανοί στο εξωτερικό», «Πολιτιστικές και ταξικές εντάσεις», «Ρομαντική Αναρχία», «Αποδόμηση»... Το να βλέπεις ταινίες συγκεντρωμένες κάτω από το πρίσμα ενός ειδικού που ταξινομεί και αναλύει, για να συνθέσει μια φρέσκια ματιά, ακόμη και σε γνωστά έργα, είναι η ευλογημένη πνευματική αποστολή ενός εκλέκτορα σε φεστιβάλ που διακρίνονται για τον τρόπο που επισκέπτονται το παρελθόν και την ιστορία του μέσου, και με την προσωπικότητά τους φέρνουν στο φως κρυφές αρετές. Με αφορμή την αλλοπρόσαλλη έξωθεν μαρτυρία των Αμερικανών, η σύγχρονη πολιτική πλευρά αναφέρεται στην καλλιτεχνική συμπεριφορά. Κάνω την εισαγωγή αυτή για να συγκρίνω την ευφάνταστη ρετροσπεκτίβα με ένα από τα ενδιαφέροντα αφιερώματα που ετοιμάζει το Πανόραμα, και αφορά το κραχ. Τα αντανακλαστικά του ελληνικού φεστιβάλ ήταν άμεσα.
»Το Πανόραμα είναι ένα έγκυρο αθηναϊκό φεστιβάλ που φέρει τη σφραγίδα του Νίνου Μικελίδη, ενός ανθρώπου που γνωρίζει όσο κανείς άλλος το παγκόσμιο σινεμά, και μάλιστα έχει γνωρίσει από κοντά ιστορικούς δημιουργούς της χρυσής εποχής του. Το κινηματογραφικό αυτό ραντεβού κλείνει τα 21 του χρόνια και διοργανώνεται από τον Πολιτισμικό Οργανισμό του Δήμου Αθηναίων, από τις 22 Οκτωβρίου ως την 1η Νοεμβρίου στο Τριανόν, το Ιντεάλ και το Ίδρυμα «Μιχάλη Κακογιάννη» - και πριν τα επίσημα εγκαίνιά του, θα είναι η πρώτη φορά που θα γνωρίσουμε το κτίριο που αποτελεί κιβωτό των αρχείων του σκηνοθέτη, καθώς και δίαυλο επικοινωνίας προς όλες τις τέχνες. Τα «Χρόνια της οργής: Το μεγάλο οικονομικό κραχ στον κινηματογράφο» περιλαμβάνει μια επιλογή ταινιών από τα '20s ως τις μέρες μας. Τα Σταφύλια της Οργής είναι ένα από τα χαρακτηριστικά δείγματα του ιδεαλιστικού αμερικανικού σινεμά, που έβαλε τα θεμέλια για τον liberal κινηματογράφο. Εξίσου γνωστό είναι και το Μπόνι και Κλάιντ, με τους εγκληματίες σε ρόλους ρομαντικών αντι-ηρώων. Από τις πιο αδίκως παραγνωρισμένες αλλά τόσο δηλωτικές της εποχής και της μεταστροφής στο ύφος και τη θεματολογία, το Man's Castle με τον Σπένσερ Τρέισι και τη Λορέτα Γιανγκ είναι ένα love story στα πέτρινα χρόνια, αδυσώπητο και ελάχιστα συναισθηματικό. Στο Heroes for Sale, ο Ρίτσαρντ Μπαρτέλεμες καταφεύγει στα αποθέματα αισιοδοξίας του για να ξεπεράσει τον εθισμό του στα ναρκωτικά. Όπως και τα προηγούμενα δύο, το Gold Diggers γυρίστηκε επίσης το 1933 και παράγει ασπρόμαυρη φαντασμαγορία με ηρωίδες τρεις χορεύτριες και φόντο τα οικονομικά χρέη. Μια ενότητα πλήρως συντονισμένη με τη συγκυρία.
»Το αφιέρωμα στη γαλλική Nouvelle Vague είναι εκτεταμένο και πολύ αντιπροσωπευτικό. Ξεκινάει από τις πηγές και φτάνει σε ένα φιλμ-επίγονο, τον Θείο από την Αμερική του Αλέν Ρενέ, ο οποίος ξεκίνησε με την πρωτότυπη παρέα των πιο ταλαντούχων στη σκηνοθεσία, κριτικών κινηματογράφου. Κλείσαμε 50 χρόνια από τα 400 Χτυπήματα και το Με κομμένη την ανάσα.
»Το Round Midnight και το Ασανσέρ για δολοφόνους συνιστούν τη μικρή ενότητα για την τζαζ στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο. Στο αφιέρωμα για το ελληνικό σινεμά των '70s παρελαύνουν από την Αναπαράσταση, που κλείνει 40 χρόνια, μέχρι την Ανατολική Περιφέρεια του Βαφέα του 1979. Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος θα τιμηθεί, το αφιέρωμα για το κραχ θα συνοδευτεί από εικαστικές και φωτογραφικές εκθέσεις και θα υπάρξει προβολή βωβής ταινίας στο Παλλάς με μουσική υπόκρουση γραμμένη από τον συνθέτη Νίκο Πλάτανο.
»Τέλος, θα μπορέσετε να δείτε σε πρώτη προβολή, ανάμεσα σε άλλα, το Vincere του Μάρκο Μπελόκιο και το Adoration του Άτομ Εγκόγιαν, ενώ ο Φράνσις Φορντ Κόπολα, απ' όσο γνωρίζω, θα έρθει στην Αθήνα για να τιμηθεί και να παραστεί στην πρεμιέρα του Τέτρο.
σχόλια