Αν είσαι χορτοφάγος αποκλείεται να μην το ξέρεις, το Bamboo Vegan είναι το πρώτο αποκλειστικά vegan μίνι μάρκετ που άνοιξε στην Αθήνα με εναλλακτικές προτάσεις για όσους έχουν επιλέξει να μην τρώνε ζωικά προϊόντα. Αν δεν είσαι χορτοφάγος, αξίζει να το επισκεφτείς για τις πίτες του: τυρόπιτες, μπουγάτσες και λουκανικόπιτες (!) χωρίς ίχνος «αρτίσιμου», με υποκατάστατα γάλακτος, τυριού και φυτικά λουκάνικα –τώρα δουλεύουν και μια ζαμπονοτρόπιτα που θα μπορείς να βρεις εκεί σύντομα- αλλά και για τα σνακ, τις μπάρες δημητριακών και φρούτων, τα μπισκότα και τα κέικ, καθώς επίσης και μια τεράστια ποικιλία από υπερτροφές, όσπρια, ζυμαρικά, ροφήματα και πρώτες ύλες όπως το το tofu, το seitan και το tempeh (δοκίμασε την φυτική παρμεζάνα και το παριζάκι, δεν θα πιστεύεις ότι δεν είναι ζωικά προϊόντα!).
Ο Φώτης και η Ελισάβετ που το άνοιξαν και το δουλεύουν είναι οι ίδιοι χορτοφάγοι, vegan, με εμπειρία που μοιράζονται με χαρά και είναι πρόθυμοι να σου λύσουν όλες τις απορίες.
Στις περιόδους νηστείας βλέπουμε αύξηση στις πωλήσεις γιατί έρχονται 'παραδοσιακοί' χριστιανοί αλλά και νέα παιδιά που έχουν ενστερνιστεί τη χορτοφαγία και γύρισαν στα βασικά. Νηστεύουν αλλά συνειδητά, δεν θέλουν να φάνε κάτι που είναι προϊόν βίας και ο,τι τρώνε την υπόλοιπη χρονιά. Τους δίνω σάντουιτς με φυτικό 'παριζάκι' και μου λένε όχι, 'κάνω την στέρηση'. Δεν θέλουν τίποτα που να μοιάζει με κρέας.
Ο Φώτης είναι χορτοφάγος εδώ και 11 χρόνια, vegan έγινε πριν από πέντε και αυτός ήταν ένας από τους λόγους που άνοιξε το μαγαζί. «Όταν έγινα vegan -που έχει πιο πολλές απαιτήσεις διατροφικά- συνειδητοποίησα ότι δεν υπάρχουν μέρη να ψωνίσεις. Ο vegetarian κόβει απλά το κρέας και δεν έχει καμία δυσκολία να βρει υλικά να μαγειρέψει, αλλά ο vegan είναι κάτι πολύ ιδιαίτερο. Έτσι με τη φίλη μου την Ελισάβετ ξεκινήσαμε να φτιάξουμε ένα e-shop αλλά ανακαλύψαμε ότι δεν ήταν και τόσο εύκολο, αυτό που θέλαμε να κάνουμε με τρόφιμα είχε πολλές προϋποθέσεις, έπρεπε να έχουμε μια ισόγεια αποθήκη, έτσι συνειδητοποιήσαμε ότι ήταν πιο εύκολο να ανοίξουμε κανονικό μαγαζί.
Έγινα χορτοφάγος για ένοιωσα ότι ήταν το σωστό, όχι σαν επιλογή lifestyle, αλλά επειδή κάτι μέσα μου μού έλεγε ότι δεν έπρεπε να τρώω ζώα. Κάποτε που ήμουν διακοπές στην Ικαρία και περπατάγαμε στα βουνά, κι ενώ εκεί ήμασταν σε φάση που τρώγαμε κρέας στα πανηγύρια, φτάσαμε σε ένα αυτοσχέδιο υπαίθριο σφαγείο όπου ακούμπαγαν τα ζώα στο δέντρο και τα έσφαζαν, σπλάτερ εντελώς. Εκεί μου έγινε το κλικ και είπα ‘όταν γυρίσω στην Αθήνα θα κάνω δέκα μέρες χορτοφαγία’. Ξεκίνησα με δέκα μέρες, αργότερα έκανα ένα μήνα, μισό χρόνο και μετά έγινα χορτοφάγος μόνιμα».
Ο Φώτης σπούδασε στην Αγγλία και επέστρεψε «με βλέψεις να κάνει λαμπρά πράγματα», αλλά «έπεσε στην λούμπα όλων αυτών που δεν τα βρίσκεις και τόσο λαμπρά μετά». «Φαντάσου, τελείωσα το 2005 που δεν ήταν και χάλια τα πράγματα» λέει. « Έκανα διάφορες δουλειές, σε διάφορα background, σε ξενοδοχειακά, τουριστικές επιχειρήσεις, αλλά δεν μου φαινόταν κάτι δημιουργικό. Και δεν ήταν κάτι δικό μου. Τότε μου ήρθε η ιδέα να πάρω τη ζωή μου στα χέρια μου και να κάνω κάτι που να με γεμίζει. Το μαγαζί το είχα πάντα σαν σκέψη, αλλά συγκεκριμενοποιήθηκε μέσω της χορτοφαγίας που για μένα ήταν τρόπος ζωής».
Ο Φώτης είναι μουσικός -παίζει κιθάρα στους Defrosted και τους Anfo και παλιότερα έπαιζε με τους My Turn και τους Censored Sound- μέλος μιας σκηνής που έχει άμεση σχέση με τη χορτοφαγία και τον υγιεινό τρόπο ζωής, όσο κι αν ακούγεται περίεργο. Η hardcore και πανκ σκηνή ήταν αυτή που υιοθέτησε το straight edge τη δεκαετία του ’90 στην Αμερική και σιγά-σιγά εξαπλώθηκε παντού και έγινε παγκόσμιο κίνημα. «Στο γυμνάσιο άρχισα να ασχολούμαι με το πανκ και μπήκα κι εγώ σε αυτή την αντιδραστική, μηδενιστική κουλτούρα που κυρίως στην Ελλάδα είναι συνυφασμένη με το είδος, αλλά πολύ γρήγορα συνειδητοποίησα ότι υπάρχει και μια άλλη διάσταση στο πανκ που έχει μια πιο ηθική προσέγγιση, που κρατάει την αμφισβήτηση, αλλά την πηγαίνει ενάντια στον εαυτό του. Γιατί να είμαστε μηδενιστές; Μπορεί να είσαι πανκ και να μην έχεις βρόμικα ρούχα, να είναι λίγο πιο εποικοδομητικό. Μέσα σε όλα αυτά έπαιζε και το straight edge και η χορτοφαγία. Τα ήξερα, αλλά τότε δεν με ενδιέφεραν. Μεγαλώνοντας, και ζώντας με το κλασικό πανκ ροκ lifestyle το παράκανα, έτσι βγήκε το straight edge μόνο του μπροστά μου, σαν μια δίοδος να ασχοληθώ με κάτι πιο θετικό» λέει.
Σήμερα στην Ελλάδα το straight edge μπορεί να μην είναι καθόλου διαδεδομένο («είναι καμία δεκαριά άτομα σε όλη την Ελλάδα» λέει ο Φώτης. «Πίνουν πάρα πολύ, η κατανάλωση ποτών πάει φουλ, είναι ελάχιστοι αυτοί που δεν πίνουν») αλλά η χορτοφαγία γίνεται όλο και πιο δημοφιλής. Και ο βιγκανισμός. «Παλιότερα ήταν λίγο περίεργο να είσαι vegan, μου έλεγε κάποιος που είναι vegan πολλά χρόνια ότι τους θεωρούσαν ούφο, κάτι σαν αίρεση. Ήμουν έτοιμος να το αντιμετωπίσω όλο αυτό, ήξερα τι γινόταν στη μουσική από το ’95 και ακόμα και στις alternative κοινωνίες -πανκ και τέτοια- τους vegan τους είχαν λίγο στην απ’ έξω. Ήξερα ότι θα φαίνεται λίγο περίεργο. Τώρα πια είναι κάτι κοινότυπο, ο όρος vegan κυκλοφορεί γενικά, πας να φας έξω και τους εξηγείς τι θέλεις και σου λένε 'α, είσαι από αυτούς τους vegan;'. Ξέρουν τι είναι, κάτι που είναι καλό».
Η χορτοφαγία δεν είναι κάτι ξένο για τον Έλληνα που νηστεύει παραδοσιακά το 1/3 του χρόνου. «Είναι κάτι που το βρίσκεις στην κουλτούρα μας» εξηγεί ο Φώτης, «και στις περιόδους νηστείας βλέπουμε αύξηση στις πωλήσεις γιατί έρχονται ‘παραδοσιακοί’ χριστιανοί αλλά και νέα παιδιά που έχουν ενστερνιστεί τη χορτοφαγία και γύρισαν στα βασικά. Νηστεύουν αλλά συνειδητά, δεν θέλουν να φάνε κάτι που είναι προϊόν βίας και ο,τι τρώνε την υπόλοιπη χρονιά. Τους δίνω σάντουιτς με φυτικό ‘παριζάκι’ και μου λένε όχι, ‘κάνω την στέρηση’. Δεν θέλουν τίποτα που να μοιάζει με κρέας.
Τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει λίγο τα μυαλά των ανθρώπων και αυτό που βλέπω και με χαροποιεί είναι ότι στο μαγαζί έρχονται πολύ νέα παιδιά. Καλώς ή κακώς, αυτοί κάνουν τις τάσεις, αυτοί κάνουν κάτι νέο κουλτούρα και αυτοί δημιουργούν τις σκηνές. Αν κάνω τη μαμά μου vegan είναι ΟΚ, αλλά θα μείνει εκεί. Δεν έχει τους 1500 followers στο facebook να το επικοινωνήσει. Και να ‘κάτσει’ λίγο η μόδα τα επόμενα χρόνια, θα έχει δημιουργηθεί μια κουλτούρα η οποία θα αυτοσυντηρείται. Η μόδα για μένα δεν είναι κάτι καλό, ειδικά αν κάνεις κάτι απλά για την υγεία σου για 6-8 μήνες και μετά ξαναγυρνάς στο κρέας, αλλά ακόμα και αυτό το ελάχιστο είναι καλό για τα ζώα.
Τα πάντα έχουν σχέση με το πώς τρεφόμαστε και το πώς ζούμε, η σωματική και ψυχική μας υγεία. Στο Bamboo Vegan παίζουμε πολύ με υποκατάστατο κρέατος και τυριού, υλικά για να φτιάξεις τούρτες και κέικ, υποκατάστατο αυγού -ένα μίγμα που δένει όλα τα υλικά δηλαδή- προϊόντα μεσογειακής διατροφής, χυμούς, αναψυκτικά, προϊόντα για αλλεργικούς. Για να είσαι χορτοφάγος όμως μπορείς απλά να πας στη λαϊκή σου και να πάρεις φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς. Δεν είναι ακριβή η χορτοφαγία. Και με την τεχνολογία δεν στερείσαι πια και τις γεύσεις. Μπαίνεις on line και βρίσκεις εκατομμύρια συνταγές. Σε κάποια πράγματα αξίζει να αφιερώσεις χρόνο να τα φτιάξεις. Το κακό με το internet είναι ότι υπάρχει πάρα πολλή παραπληροφόρηση, ο καθένας βγαίνει και λέει ό,τι του κατέβει. Άκουσε κάποια ότι πρέπει να αλκαλοποιήσουμε τη διατροφή μας και ήρθε να ζητήσει βαρέα μέταλλα. Τις λέω ‘τι εννοείς;’. Μου λέει ‘θέλω να μου πεις τι τροφές έχεις με κοβάλτιο’. Ακόμα και αν το ήξερα, πώς μπορούσα να αναλάβω τέτοια ευθύνη;
Νομίζω ότι οτιδήποτε και αν κάνεις στη ζωή πρέπει να το κάνεις εμπεριστατωμένα. Το μότο που έχουμε είναι ότι «όλα αντικαθιστούνται», και οι διατροφικές συνήθειες και οι γευστικές. Υπάρχουν άνθρωποι που σου λένε ότι αν δεν φας κρέας θα πάθεις κάτι. Το κρέας αποτελείται από κάποια ιχνοστοιχεία και πρωτεΐνες τα οποία τα βρίσκεις και σε άλλες τροφές. Πρέπει όμως να ξέρεις τι τρως και τι ανάγκες έχει ο οργανισμός σου. Παλιότερα μιλούσα μια ώρα με τον κάθε πελάτη, είναι πολύ σημαντική η ενημέρωση. Υπάρχει αυτό το ιεραποστολικό, θέλεις να τους κάνεις όλους vegan».
Το έμβλημα του μαγαζιού είναι ένα πάντα. «Είναι μια αρκούδα χορτοφάγος» λέει ο Φώτης που τρώει μπαμπού είναι και χαριτωμένο σαν φάτσα. Μας αρέσει και η κουλτούρα με τα καρτουνοειδή». Τον ρωτάω αν δουλεύει το e-shop κι αν οι Έλληνες εκτός Αθήνας έχουν σχέση με τον βιγκανισμό. «Το e-shop πάει πολύ καλά» λέει, «δουλεύουμε με ολόκληρη την Ελλάδα. Στην Κρήτη ειδικά πάει φουλ, έχει πολύ vegan κόσμο η Κρήτη. Στέλνουμε προϊόντα μέχρι την Ορεστιάδα».
«Και γιατί άνοιξες στα Εξάρχεια το μαγαζί;». «Επειδή εκείνη την περίοδο και για κάποια χρόνια έμενα στα Εξάρχεια. Θεώρησα επίσης ότι έπρεπε να το κάνω στο κέντρο επειδή είναι κάτι πολύ ιδιαίτερο και εδώ έχει εύκολη πρόσβαση. Τα Εξάρχεια είναι γειτονιά και μπορεί ένα μαγαζάκι με εναλλακτικό χαρακτήρα να βρει τη γωνιά του και να ταιριάξει. Είναι και πιο οικονομικά για ενοίκιο…».
Bamboo Vegan, Ζωοδόχου Πηγής 8-10, 2103300018
