«Αυτή η αίσθηση του κινδύνου, ότι εκείνη την ώρα μπορεί και να μην είσαι ασφαλής, σ' εμένα λειτουργεί απόλυτα ερεθιστικά. Αν υποθέσουμε ότι το σεξ είναι η βασικότερη βιολογική ανάγκη του ανθρώπου μετά το φαγητό, τότε η ικανοποίησή της μπορεί να επιτευχθεί μόνο με ωμό τρόπο. Είναι σαν να τρως το αγαπημένο σου "βρόμικο" φαγητό, αυτό που θα σε κάνει να νιώσεις τρομερή πρόσκαιρη αγαλλίαση, και να σε υποχρεώνουν να το φας με μαχαιροπίρουνο. To προφυλακτικό εμένα μου αφαιρεί τη μισή ευχαρίστηση, με κρατάει σε απόσταση, είναι ένας τοίχος στην ένωση της μίας σάρκας με την άλλη. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό που κάνει τη διαφορά. Το σεξ πρέπει να είναι βρόμικο, και δεν αναφέρομαι βέβαια σε κάποιο ιδιαίτερο φετιχιστικό μοτίβο. "Βρόμικο" σημαίνει να περιλαμβάνει υγρά. Κάνω συνειδητά απροφύλακτο σεξ εδώ και έναν χρόνο περίπου, εκεί που (πιστεύω ότι) με παίρνει και όταν υπάρχει φυσικά πλήρης συναίνεση από τον εκάστοτε παρτενέρ μου. Το ξέρω ότι παίζω με τη φωτιά και κάποια στιγμή θα κολλήσω κάτι, αλλά είμαι πολύ καλά με αυτή μου την επιλογή. Εννοείται πως κάθε φορά που κάνω εξετάσεις οι στιγμές πριν πάρω τα αποτελέσματα είναι βασανιστικές. Εκεί αναλογίζεσαι πάντα τις επιλογές σου, κάνεις μετάνοιες και υποσχέσεις ότι θα αλλάξεις, ότι θα τη δεις αλλιώς τη φάση. Αλλά, μετά, λες πήρα παράταση κι επιστρέφεις εκεί όπου βρισκόσουν. Όπως παλιά, τότε, πριν από τα '80s. Δεν τα προλάβαμε εκείνα τα χρόνια, αλλά μπορώ να φανταστώ πώς ήταν. Έχεις δει τσόντες της εποχής ή φωτογραφίες; Πόσο πιο ρεαλιστικός, καθόλου γυαλισμένος και καυλωτικός ήταν ο ερωτισμός τότε! Μετά ήρθε το AIDS και τα γάμησε όλα. Εννοείται πως η πρόοδος που έχει γίνει στο ερευνητικό κομμάτι μού δίνει περισσότερα ελαφρυντικά. Και σκέψου πόσο πιο χαλαροί νιώθουν οι straight με αυτό το ζήτημα. Αδικία δεν είναι;».
«Τις πρώτες φορές είχαμε χρησιμοποιήσει. Όταν αποφασίσαμε ότι θα το συνεχίσουμε "σοβαρά", το αραιώσαμε. Ο φίλος μου προσέχει προφανώς να μην τελειώνει μέσα μου κι επειδή έχω σταθερό κύκλο, χρησιμοποιεί προφυλακτικό συνήθως στις γόνιμες μέρες, μήπως και μας συμβεί κανένα ατύχημα. Αυτό δεν είναι, εξάλλου, και το μεγάλο θετικό μιας μόνιμης σχέσης; Βέβαια, οφείλω να ομολογήσω ότι και στο παρελθόν, σε περιόδους που ήμουν single και έκανα one-night stands, είχε τύχει αρκετές φορές να μη θέλει ο άλλος να βάλει, να μην έχει μαζί του, ακόμα και να του πέφτει όταν πάει να το φορέσει. Δυσκολευόμουν να τους πιέσω, αν και το ξέρω ότι είναι μαλακία. Από την άλλη, δεν μπορώ να κουβαλάω εγώ πάνω μου προφυλακτικά, δική τους δουλειά δεν είναι αυτό; Σκέψου τώρα να ανοίξω την τσάντα μου για να βγάλω κάτι και να πέσουν κάτω. Εξάλλου, δεν ανήκω στις ομάδες υψηλού κινδύνου, είμαι straight και όλοι μου οι σύντροφοι ως τώρα ήταν επίσης αποκλειστικά ετεροφυλόφιλοι».
Από τα περιστατικά που αναλαμβάνει καθημερινά το Checkpoint, προκύπτει συχνά το συμπέρασμα ότι πολλοί άνθρωποι έχουν "κουραστεί" από τη χρήση προφυλακτικού όλα αυτά τα χρόνια λόγω της έξαρσης του AIDS, καθώς οι σημερινοί 30something και, φυσικά, όλοι οι μικρότεροι έχουν μεγαλώσει με τη γνώση ότι το σεξ πρέπει να περιλαμβάνει προφυλακτικό.
Οι παραπάνω αφηγήσεις έχουν συντεθεί από τις συζητήσεις που έκανα σχετικά με το απροφύλακτο σεξ με τον Παύλο, σύμβουλο επιχειρήσεων, γκέι, 36 ετών, και την Άννα, νηπιαγωγό, straight, 29 ετών. Ο Παύλος και η Άννα ζουν και εργάζονται στην Αθήνα, διαθέτουν ανώτατη μόρφωση και είναι πλήρως ενημερωμένοι για όλα τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα. Ο Παύλος κάνει εξετάσεις ανά εξάμηνο, ωστόσο επιλέγει συνειδητά να είναι «barebacker», δηλαδή να κάνει σεξ, ως επί το πλείστον, χωρίς προφυλάξεις. Η Άννα, από την άλλη, κάνει περιστασιακά σεξ με προφυλάξεις, ενώ πλέον δεν το θεωρεί απαραίτητο, μια και βρίσκεται σε σταθερή σχέση. Ο Παύλος και η Άννα φαίνονται ειλικρινείς και απόλυτα συνειδητοποιημένοι για μια επιλογή που ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι ακολουθούν ξανά στις μέρες μας, χωρίς ίσως να έχουν αναλογιστεί και να έχουν τοποθετήσει σε τόσο συγκεκριμένο πλαίσιο ούτε το "γιατί", αλλά ενδεχομένως ούτε και το "μετά".
Τα νούμερα είναι απολύτως ενδεικτικά του φαινομένου. Στο ερωτηματολόγιο του LIFO.gr για το σεξ, που έτρεξε από τις 5 έως τις 8/2, από τους 18.698 ερωτηθέντες, ένα 51% δηλώνει ότι πάντα παίρνει προφυλάξεις στο σεξ, ένα 30,1% πού και πού, το 9,9% σπάνια και το 8,9% ποτέ. Αντίστοιχα στατιστικά για το 2015 μας δίνει και το Checkpoint, το κέντρο σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη όπου κάποιος μπορεί να λάβει δωρεάν και ανώνυμα γρήγορη εξέταση για HIV και ηπατίτιδες και ενημέρωση σχετικά με την πρόληψη για τα ΣΜΝ και τη σεξουαλική υγεία γενικότερα. Στην ερώτηση «Την τελευταία φορά που έκανες σεξ χρησιμοποίησες προφυλακτικό;», 55% των ερωτηθέντων απάντησε «ναι» και 45% όχι, ενώ στην ερώτηση «Έκανες σεξ χωρίς προφυλακτικό τους τελευταίους 12 μήνες;», ένα 73% λέει ναι και ένα 27% όχι. Παρά το γεγονός, λοιπόν, ότι σήμερα όλοι έχουν πρόσβαση στη γνώση και είναι ενημερωμένοι τόσο για τους κινδύνους όσο και για τα επακόλουθα μιας πιθανής λοίμωξης από κάποιο αφροδίσιο νόσημα, ολοένα και περισσότερος κόσμος επιλέγει συνειδητά τις επαφές χωρίς προφύλαξη ή δείχνει αμέλεια ως προς τη χρήση προφυλακτικού. Η πρόοδος, βέβαια, στη μάχη κατά του HIV είναι τεράστια, με πιο αποτελεσματικά και λιγότερο τοξικά φάρμακα, τα οποία μάλιστα πατεντάρονται συχνά σε ένα μόνο χάπι, και πλέον είναι απόλυτα ρεαλιστικός ο χαρακτηρισμός του HIV ως χρόνιας ασθένειας. «Σήμερα είναι πιο εύκολο να ρυθμίσεις κάποιον που έχει HIV, παρά κάποιον που έχει πίεση ή ζάχαρο» αναφέρει ο Βασίλειος Παπαρίζος, δερματολόγος και αναπληρωτής διευθυντής της Μονάδας Ειδικών Λοιμώξεων στο τμήμα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενων Νοσημάτων και HIV λοίμωξης του Νοσοκομείου Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων «Ανδρέας Συγγρός». «Ωστόσο, αυτή ακριβώς η πρόοδος ενδεχομένως να έχει οδηγήσει σε αναζωπύρωση αυτού που λέμε "σεξουαλική συμπεριφορά υψηλού κινδύνου". Αναφορικά με τον αριθμό των νέων HIV λοιμώξεων στην Ελλάδα, αν εξαιρέσουμε τη διετία '11-'12 που είχαμε μια επιδημική έξαρση στην ομάδα των Χρηστών Ενδοφλέβιων Ναρκωτικών, οι υπόλοιπες ομάδες έχουν σταθερή πορεία με ελαφρά σκαμπανεβάσματα ανά έτος. Βέβαια, υπάρχει αύξηση στα υπόλοιπα αφροδίσια νοσήματα, πράγμα αναμενόμενο. Η συμπεριφορά επηρεάζεται από τα οικονομικά και πολιτικά δεδομένα. Η κρίση έχει επίδραση και εκεί. Αν υπολογίσουμε και τη μεγάλη μετανάστευση στην Ελλάδα, που περιλαμβάνει και πολλά θύματα trafficking, η αύξηση των αφροδισίων είναι συνολική. Δεν υπάρχει καμία απολύτως προσπάθεια πρόληψης από την πολιτεία, η οποία το μόνο που κάνει είναι, κάθε πρώτη Δεκέμβρη, να διακηρύσσει ένα γενικό ευχολόγιο. Εξάλλου, πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν είναι η πρώτη προτεραιότητα στα αφροδίσια το HIV/AIDS, αλλά τα κονδυλώματα (ιός HPV), που είναι νόσημα του γενικού πληθυσμού. Τα ποσοστά εκεί είναι τεράστια. Δεν υπάρχει καν μια γενική πολιτική προώθησης του εμβολίου, γιατί εγκεκριμένο είναι, αλλά συνταγογραφείται μόνο σε κορίτσια 11-18, πράγμα που δεν έχει καμία λογική».
Γιατί, όμως, κάποιος οδηγείται σε «σεξουαλική συμπεριφορά υψηλού ρίσκου»; Ο Σοφοκλής Χάνος, ψυχολόγος και προϊστάμενος των Athens Checkpoint και Thessaloniki Checkpoint, επιχειρεί να προσεγγίσει τους λόγους που κάνουν εκ νέου το σεξ χωρίς προφυλάξεις «δημοφιλές». «Από τα περιστατικά που αναλαμβάνει καθημερινά το Checkpoint, προκύπτει συχνά το συμπέρασμα ότι πολλοί άνθρωποι έχουν "κουραστεί" από τη χρήση προφυλακτικού όλα αυτά τα χρόνια λόγω της έξαρσης του AIDS, καθώς οι σημερινοί 30something και, φυσικά, όλοι οι μικρότεροι έχουν μεγαλώσει με τη γνώση ότι το σεξ πρέπει να περιλαμβάνει προφυλακτικό. Μην έχοντας, λοιπόν, βιώσει τα πιο "ανέμελα" χρόνια, κάποιοι νιώθουν την ανάγκη γι' αυτό που θεωρούν μεγαλύτερη απόλαυση και οικειότητα στο σεξ. Υπάρχουν μαρτυρίες που κάνουν λόγο για "ολοκλήρωση" κατά την απροφύλακτη επαφή, ακόμα και για ανάγκη άμεσης επαφής και ανταλλαγής των σωματικών υγρών των δύο παρτενέρ, η οποία δεν μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση προφυλακτικού. Από την άλλη, συχνά απαντά, ιδίως στη σημερινή ομάδα των 17-25 και ειδικά ανάμεσα σε ετεροφυλόφιλους, η λεγόμενη "αίσθηση του άτρωτου", ότι δηλαδή "ο HIV και τα άλλα ΣΜΝ δεν πρόκειται να συμβούν σ' εμένα που είμαι νέος κι έχω δύναμη". Φυσικά, πολλοί straight έχουν ακόμα και σήμερα την πεποίθηση ότι ο HIV αφορά μόνο τον γκέι πληθυσμό, που είναι τεράστιο λάθος, καθώς όλα τα ΣΜΝ αφορούν όλο τον σεξουαλικά ενεργό πληθυσμό».
Ο κ. Χάνος τονίζει σε αυτό το σημείο ότι δεν υπάρχουν «ομάδες υψηλού ρίσκου» για τον HIV αλλά «πρακτικές υψηλού ρίσκου», μία από τις οποίες είναι το πρωκτικό σεξ, είτε αυτό αφορά τους straight είτε άντρες που κάνουν σεξ με άντρες (ΑΣΑ) και συμπληρώνει: «Σε ένα κομμάτι της γκέι κοινότητας ή, ορθότερα, στους ΑΣΑ, ορισμένες φορές εξακολουθούν να υπάρχουν θέματα εσωτερικευμένης ομοφοβίας, καταπίεσης της σεξουαλικότητας και μίσους για τον εαυτό τους, στοιχεία που απορρέουν και από τα συχνά αναχρονιστικά κοινωνικά ήθη μέρους της ελληνικής κοινωνίας. Οι άντρες αυτοί πιθανά εμπλέκονται σε απροφύλακτο σεξ γιατί, αισθανόμενοι ενοχικά, "αυτομαστιγώνουν" τον εαυτό τους και όταν έρθει ο HIV, τον εκλαμβάνουν ως μια "τιμωρία" για τη σεξουαλικότητά τους. Αν αναλογιστούμε, επίσης, το γεγονός ότι η βιομηχανία του πορνό προωθεί ελεύθερα, μέσω του Διαδικτύου, σε μεγάλο βαθμό το μοτίβο "σεξ χωρίς προφυλάξεις", καθώς ολόκληρα στούντιο δημιουργούν ταινίες με αποκλειστικά απροφύλακτο σεξ, ενώ το ίδιο συμβαίνει στην πλειονότητα των ερασιτεχνικών βίντεο που διακινούνται στο Διαδίκτυο, αλλά και την έλλειψη σεξουαλικής αγωγής στην εκπαίδευση, νομίζω ότι έχουμε μια αρκετά σαφή εικόνα για τους λόγους που μπορεί να οδηγούν σε αυτές τις επιλογές».
Δεν είναι φοβερό να θες να προστατευτείς, από τη στιγμή που υπάρχει πλέον αυτή η ευκαιρία και για προσωπικούς σου λόγους δεν θέλεις να χρησιμοποιείς προφυλακτικό ή απλώς φοβάσαι, ακόμα και με τη χρήση του, την έκθεσή σου, και να μην έχεις τη δυνατότητα;
Η Μαρία Ξανθάκη, ψυχολόγος και συντονίστρια προγραμμάτων Μείωσης της Βλάβης και Έρευνας στον Σύλλογο Ασθενών Ήπατος Ελλάδας «Προμηθέας», στέκεται και σε άλλα δύο στοιχεία: «Η αύξηση στην Ελλάδα της τιμής των προφυλακτικών, που με 23% ΦΠΑ κατατάσσονται στα είδη πολυτελείας, σίγουρα δεν βοηθά στη χρήση τους. Για ένα πακέτο 12 προφυλακτικών κινούμαστε στα 8-10 ευρώ, ενώ η διάθεσή τους θα έπρεπε να είναι δωρεάν. Επίσης, για πολλές Ελληνίδες είναι ταμπού να έχουν μαζί τους προφυλακτικά – εδώ υπεισέρχεται και το ζήτημα του υψηλού ποσοστού στην Ελλάδα σε ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και αμβλώσεις. Πόσο υποτιμητικό είναι αυτό για τον ρόλο της γυναίκας, που της είναι συχνά δύσκολο να πει όχι, ακόμα και για να μην "κακοχαρακτηριστεί" ότι έχει πολλούς σεξουαλικούς συντρόφους! Αυτό το στερεότυπο, που μόνο ένδειξη υπευθυνότητας μπορεί να είναι στην πραγματικότητα, είναι εξοργιστικό να ισχύει σήμερα». Παράλληλα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή/και ουσιών πριν από το σεξ δεν θα έπρεπε να υποτιμάται, καθώς επηρεάζει σημαντικά προφανώς την κρίση μας, ειδικά αν προκύψει κάποιο ατύχημα. Ο κ. Χάνος αναφέρεται στο «trend» του ChemSex, της σεξουαλικής επαφής δηλαδή με τη χρήση συγκεκριμένων διεγερτικών ναρκωτικών, που ανεβάζει τα ποσοστά ορομετατροπής (μετατροπής δηλαδή ενός ατόμου από οροαρνητικό σε οροθετικό στον HIV) ακόμα και στο τριπλάσιο κατά περιπτώσεις, αλλά και άλλων αφροδισίων που μεταδίδονται μέσω του αίματος, όπως η ηπατίτιδα C, επειδή κατά τη διάρκεια του ChemSex η επαφή μπορεί να προκύψει πιο «σκληρή» και ως εκ τούτου να υπάρχουν τραυματισμοί.
Ζητώ από τον κ. Παπαρίζο να μου μιλήσει για την PEP (Post Exposure Prophylaxis), την αγωγή δηλαδή κατά του HIV που μπορεί κάποιος να πάρει αμέσως έπειτα από κάποιο ατύχημα ή επαφή με μολυσματικά ή πιθανά μολυσματικά υλικά. «Η PEP είναι κανονική αντιρετροΐκή θεραπεία και αφορά τόσο τους επαγγελματίες υγείας (που μπορεί να είχαν επαφή με μολυσμένη βελόνα ή νυστέρι) όσο και κάποιο ατύχημα κατά τη σεξουαλική επαφή, όπως είναι η ρήξη προφυλακτικού. Η PEP διαρκεί έναν μήνα και πρέπει να ξεκινήσει το ταχύτερο δυνατόν, ιδανικά μέσα στις 4 πρώτες ώρες, αλλά με περιθώριο πλέον 48 ωρών. Το άτομο πρέπει να πάει άμεσα σε κάποια από τις μονάδες που καλύπτουν τέτοια περιστατικά, το περιστατικό αξιολογείται και ξεκινά η θεραπεία, η οποία, ανάλογα με το σχήμα της, μπορεί να κοστίζει κατά μέσο όρο 600-800 ευρώ, αλλά καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία χωρίς συμμετοχή».
Μεγάλη συζήτηση, όμως, στο κομμάτι της μάχης κατά του HIV έχει αρχίσει να γίνεται σχετικά με την PrEP (Pre Exposure Prophylaxis), την προληπτική δηλαδή φαρμακευτική αγωγή που έχει εγκριθεί ήδη στην Αμερική από το 2012, ενώ στην Ευρώπη ακόμη αναμένεται, με μόνη εξαίρεση την πρόσφατη έγκρισή της από το υπουργείο Υγείας της Γαλλίας. Στο εξωτερικό, αν επιχειρήσεις να μπεις σε κάποιο app γκέι γνωριμιών, όπως το Grindr ή το Scruff (ή και στην Ελλάδα, το καλοκαίρι), θα συναντήσεις πολύ συχνά άτομα (ή τουρίστες αντίστοιχα) που δηλώνουν «on Truvada» ή «on PrEP», ότι δηλαδή βρίσκονται σε φαρμακευτική αγωγή PrEP, λαμβάνοντας το περιβόητο χάπι Truvada, συνεπώς είναι, σύμφωνα με αυτούς, ok να κάνεις απροφύλακτο σεξ μαζί τους. Στις μελέτες, λοιπόν, η αγωγή είχε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα εφαρμογής. Τα αποτελέσματα έχουν αποδείξει ότι η πιθανότητα μετάδοσης του ιού ελαττώνεται, ανάλογα με τη μελέτη και το μοντέλο χορήγησης, σε εξαιρετικά μεγάλα ποσοστά της τάξης του 75% (κατά περιπτώσεις, τα ποσοστά ανέρχονται ακόμα και σε 90% ή περισσότερο). Οι συμμετέχοντες στις μελέτες είχαν τακτική παρακολούθηση από γιατρούς, συμβουλευτική, δωρεάν διανομή προφυλακτικών και τακτικές εξετάσεις για HIV και άλλα αφροδίσια. Ωστόσο, ο κ. Παπαρίζος εξηγεί ότι οι συνθήκες αυτές στην κλινική πράξη δεν υπάρχουν και εκφράζει τον φόβο ότι, αν καταλήξουμε σε αυτό το μοντέλο, θα γίνει περισσότερο κακό παρά καλό. «Αναφορικά με την Ελλάδα, εκτός από το ίδιο το φάρμακο, που είναι ιδιαίτερα ακριβό (η μηνιαία αγωγή κοστίζει περίπου 500-600 ευρώ), απαιτούνται υποδομές που δεν διαθέτουμε, από τη στιγμή ειδικά που το σύστημα υγείας της χώρας μας είναι ιδιαίτερα προβληματικό. Εδώ δεν έχουμε γιατρούς να καλύψουν τα εμφράγματα, πηγαίνεις στα εφημερεύοντα και περιμένεις στον διάδρομο τρεις και τέσσερις ώρες για να βρεις καρδιολόγο... Έχουμε διαφορετικές προτεραιότητες στην περίθαλψη. Οι προϋπολογισμοί των νοσοκομείων είναι πετσοκομμένοι, έχουμε συχνά ελλείψεις σε φάρμακα και γραφειοκρατική καθυστέρηση. Την PrEP θα μπορούσε να την αναλάβει κάποιο ιδιωτικό κέντρο».
Η άποψη του κ. Χάνου είναι διαφορετική. «Όταν κάποιος λαμβάνει προληπτική αντιρετροϊκή αγωγή, ειδικά στην περίπτωση του καλύτερου μοντέλου, που είναι ένα χάπι Truvada την ημέρα (όπως με το χάπι του θυρεοειδή ή το αντισυλληπτικό), η περίπτωση να προσβληθεί από τον ιό μειώνεται. Φυσικά, αν κάνει απροφύλακτο σεξ, υπάρχουν όλα τα υπόλοιπα αφροδίσια, στα οποία μπορεί ανά πάσα στιγμή να σημειωθεί έξαρση. Η ΑΣΑ κοινότητα και οι ακτιβιστές, ωστόσο, θεωρούν ότι τα υπόλοιπα ΣΜΝ αντιμετωπίζονται πλέον είτε με πλήρη ίαση είτε με αποτελεσματικές θεραπείες, οπότε προέχει να αντιμετωπιστεί η επιδημία του HIV. Πραγματικά, όλη η Ευρώπη θέλει PrEP γιατί όλα αυτά τα χρόνια, όλες οι προσπάθειες για περιορισμό της εξάπλωσης του ιού έχουν ουσιαστικά αποτύχει και είτε μένουμε στα ίδια επίπεδα ή έχουμε μικρές αυξομειώσεις». Η κ. Ξανθάκη, επίσης, τάσσεται υπέρ της PrEP. «Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, άντρες που ακολουθούν PrEP δεν είχαν ορομετατροπή κατά 86-90% και δεν υπήρξε αύξηση στα υπόλοιπα ΣΜΝ. Εννοείται πως δεν ξεχνάμε το προφυλακτικό, συνεχίζουμε να το χρησιμοποιούμε και το Truvada είναι μια επιπλέον θωράκιση, ένα επιπλέον εργαλείο στη φαρέτρα με τα υπόλοιπα μέτρα πρόληψης. Όπως σε μια γυναίκα δεν θα πω να μην πάρει αντισυλληπτικά, έτσι δεν θα πω σε κάποιον να πάρει μόνο PrEP και να μη βάζει προφυλακτικό. Θέλουμε να περάσει στην αντίληψη του κόσμου ότι θα είναι το ίδιο αποτελεσματικό, παραλληλίζεται παγκοσμίως με το αντισυλληπτικό και μακάρι να το ζήσουμε μέσα σε μια πενταετία, να το λαμβάνουμε απλώς από το φαρμακείο, αν και απαιτείται παρακολούθηση, οπότε εννοείται πως χρειαζόμαστε τις αντίστοιχες δομές».
Και με την υψηλή τιμή του Truvada τι γίνεται; «Θα μπορούσε, φυσικά, το υπουργείο Υγείας να διαπραγματευτεί την τιμή του με τις φαρμακευτικές εταιρείες και μπορεί να το πετύχει, όπως αναμένεται να γίνει και στην περίπτωση των νέων φαρμάκων για την ηπατίτιδα C. Εναπόκειται στην πολιτική πρωτοβουλία» απαντά η κ. Ξανθάκη και ο κ. Χάνος συμπληρώνει: «Πιθανώς θα λυθεί με συμμετοχή του ωφελούμενου, αν δεν πέσει η τιμή, αν και η πατέντα του Truvada λήγει το 2017 και στη συνέχεια θα μπουν γενόσημα. Δεν είναι φοβερό να θες να προστατευτείς, από τη στιγμή που υπάρχει πλέον αυτή η ευκαιρία και για προσωπικούς σου λόγους δεν θέλεις να χρησιμοποιείς προφυλακτικό ή απλώς φοβάσαι, ακόμα και με τη χρήση του, την έκθεσή σου, και να μην έχεις τη δυνατότητα; Στην πρόσφατη συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής για τον HIV και την πρόληψη στην Ελλάδα, η Θετική Φωνή κατάφερε να εντάξει στην ατζέντα την αναγκαιότητα για PrEP. Κάτι φαίνεται να γίνεται και αυτό είναι από μόνο του μια επιτυχία».
