Οι βαθμοί 451 της κλίμακας Φαρενάιτ είναι η θερμοκρασία που καίγεται το χαρτί. Ο συγγραφέας του ομώνυμου βιβλίου, Ρέι Μπράντμπερι, επιχείρησε να μεταφέρει τον αναγνώστη σε μια μελλοντική δυστοπική εποχή όπου τα βιβλία είναι επικηρυγμένα. Πυραγοί και σώματα πυρονόμων εισβάλλουν στα ύποπτα σπίτια έπειτα από καταγγελίες γειτόνων και τα καίνε με κηροζίνη για να εξαφανίσουν τις ενοχλητικές ιδέες που κουβαλούν. Για να εξαφανίσουν, με άλλα λόγια, την κουλτούρα του προβληματισμού και της αμφιβολίας.
Ο Χιου Χέφνερ, ο ιδρυτής του «Πλεϊμπόι», ήταν ο μοναδικός εκδότης περιοδικού που τόλμησε να στηρίξει το «Φαρενάιτ 451», λίγους μήνες πριν από την έκδοσή του το 1953. Ο Μπράντμπερι και ο εκδότης του, Ιαν Μπαλαντάιν αναζητούσαν τότε κάποιο περιοδικό που θα δεχόταν να προδημοσιεύσει αποσπάσματα προκειμένου να προβληθεί το μυθιστόρημα. Μάταια όμως, αφού εκείνον τον καιρό ο γερουσιαστής ΜακΚάρθι είχε αξιώσει να απομακρυνθούν κάποια «επιλήψιμα» βιβλία από τις βιβλιοθήκες του Στρατού στο εξωτερικό - μια απόφαση που κατάργησε ο πρόεδρος Αϊζενχάουερ, αλλά που υπήρξε αρκετή για να «κουμπώσει» τον κόσμο των εντύπων απέναντι στο μυθιστόρημα ενός άγνωστου 33χρονου που στηλίτευε τη λογοκρισία. Ο Χέφνερ όμως, που ετοίμαζε τότε στο Σικάγο το «Πλεϊμπόι», αγόρασε τα δικαιώματα έναντι $450. Και δημοσίευσε αποσπάσματα του «Φαρενάιτ 451» στα πρώτα τεύχη του περιοδικού του, επιβεβαιώνοντας εκείνο που υποστήριζε ο Εμπειρίκος γράφοντας την ίδια εποχή στην Ελλάδα τον «Μεγάλο Ανατολικό»: ότι η κοινωνική απελευθέρωση είναι άρρηκτα δεμένη με την ερωτική απελευθέρωση.
«Υπάρχουν περισσότεροι από ένας τρόποι για να κάψεις ένα βιβλίο», έγραφε 25χρόνια αργότερα (και ξανά το 1987), ο Ρέι Μπράντμπερι, υπενθυμίζοντας ότι η ελεύθερη διακίνηση των ιδεών παραμένει ζητούμενο ακόμη και στις δημοκρατικές (με ή χωρίς εισαγωγικά) κοινωνίες. Ο ίδιος υπέστη λογοκρισία από τους επιμελητές του, οι οποίοι έκοψαν 75 (!) ενότητες από την επανέκδοση του «Φαρενάιτ 451» «προκειμένου να μην εκμαυλιστεί η νεολαία». Ετσι, το 2003, με αφορμή την 50ή επέτειο της έκδοσης του «Φαρενάιτ 451», επανήλθε για να τονίσει πως οι συνέπειες είναι οι ίδιες όταν καις βιβλία όσο και «όταν δημιουργείς τις συνθήκες που γεννούν μη αναγνώστες». Τα παραδείγματά του ήταν η αποπροσανατολιστική λογική της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και των τηλεοπτικών προγραμμάτων. Σήμερα θα μπορούσαμε να προσθέσουμε την απαξίωση των ανθρωπιστικών σπουδών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, τον κατακερματισμό της γνώσης, την τεχνοκρατική προσέγγιση της πολιτικής, την πλημμύρα των πληροφοριών στο Διαδίκτυο κ.ο.κ. [via]
Φόρος τιμής
Η Elizabeth Perez, θέλοντας να τιμήσει το βιβλίο, είχε την ιδέα να φτιάξει ένα αντίτυπο με ενσωματωμένο σπίρτο, μαζί με την αντίστοιχη εύφλεκτη επιφάνεια.
Η ιδέα της έφτασε στο Reddit, ξεπερνώντας τα 400.000 views, μαζί με κάποια ξεκαρδιστικά σχόλια:
«Μπορεί να ακούγεται τραβηγμένο, αλλά πιστεύω ότι οποιοδήποτε βιβλίο μπορεί να πιάσει φωτιά».
«Μπορεί να ακούγεται τρελό αλλά λένε ότι καίγονται γύρω στους 450 βαθμούς Φαρενάιτ».
«Το δοκίμασα στη συλλογή e-book και δεν ξέρω αν δούλεψε, αλλά το iPad μου τώρα δεν ανοίγει. Καμία συμβουλή;»
«Δοκίμασε να το βάλεις μέσα σε ρύζι».
«Όχι, μάλλον υπερθερμάνθηκε. Προσπάθησε να το σκεπάσεις με μια πετσέτα και άνοιξε το και κλείστο ξανά, αυτό μάλλον θα πετύχει».
«Όχι, μάλλον χαλάρωσε η κόλλα. Βάλτο στο φούρνο».
Στον αντίποδα αυτής της ιδέας: το βιβλίο που είναι αδύνατον να καεί
Το 1953 ο εκδοτικός οίκος Ballantine εξέδωσε διακόσια αντίτυπα του βιβλίου ικανά να επιβιώσουν από μια επίθεση πυρονόμων. Τα αριθμημένα και υπογεγραμμένα αντίτυπα ήταν δεμένα με χρυσόλιθο υλικό αμίαντου. Οι συλλέκτες των βιβλίων τα αναζητούν μανιωδώς: το 2007 ένα αντίτυπο πουλήθηκε 17.000 ευρώ.
Διαγωνισμός από την Simon & Schuster για τα 60 χρόνια του βιβλίου
Πολλές συμμετοχές από όλη την Αμερική, μόνο ένας νικητής:
Μετά το τέλος, κυρίως συγγραφέας
Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ανάγκασε τον Ρέι Μπράντμπερι να χρησιμοποιεί κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του αναπηρική καρέκλα. Όμως δε σταμάτησε να εμφανίζεται σε εκδηλώσεις σχετικά με το βιβλίο στην πόλη που ζούσε και όπου πέθανε, στο Λος Άντζελες. Πέθανε στις 5 Ιουνίου 2012 σε ηλικία 91 ετών. Όμως πριν πεθάνει είχε επιλέξει το νεκροταφείο (Westwood Village Memorial Park Cemetery στο Λος Άντζελες) και την επιγραφή στην επιτύμβια στήλη, η οποία είχε χαραχτεί χωρίς την χρονολογία θανάτου, περιμένοντάς τον: «Ρέι Μπράντμπερι, ο συγγραφέας του Φαρενάιτ 451».
σχόλια