Xρειάστηκαν 12 χρόνια για να αποφασίσουμε να αφιερώσουμε ένα ολόκληρο τεύχος της LifO στα παιδιά. Μάλλον έπρεπε να δούμε πρώτα τους φίλους μας να γίνονται γονείς, να κουβαλούν στις βόλτες στο κέντρο της πόλης τα καρότσια με τα παιδιά τους, για να το πάρουμε απόφαση.
Πόσο ωραίο που στις «ενήλικες» κουβέντες μας μπαίνουν σφήνα τα γέλια των παιδιών, οι συζητήσεις για σχολεία, νηπιαγωγεία και άλλα «παιδικά» πράγματα. Εκεί βρίσκεται εξάλλου όλη η ζωή, στο πώς θα μεγαλώσουν σωστά τα παιδιά, πώς θα ζήσουν σε ένα περιβάλλον γεμάτο γνώση, με ίσα δικαιώματα, χωρίς φόβο.
Ευτυχώς, η Αθήνα έχει πλέον τις λύσεις για όσους δεν θέλουν παιδιά κλεισμένα στο σπίτι μπροστά στην τηλεόραση. Είμαστε τυχεροί για τα τόσα που γίνονται για τα παιδιά και αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο. Στις επόμενες σελίδες γίνεται μια πρώτη προσπάθεια να χαρτογραφήσουμε την παιδική και εφηβική πλευρά της πόλης.
Η πρώτη και βασικότερη συμβουλή είναι ότι όσες συμβουλές κι αν διαβάσετε ή ακούσετε, δεν θα σωθείτε. Κάθε παιδί, κάθε μαμά, κάθε μπαμπάς, κάθε οικογένεια, κάθε περιβάλλον, είναι διαφορετικά και λειτουργούν διαφορετικά.
Εύα Μονοχάρη
«Δεν είναι εύκολη η μητρότητα για μια εργαζόμενη μαμά»
Πάνε 21+9 μήνες που απέκτησα τον πολύτιμο και συνάμα «βαρύ» τίτλο της μαμάς. Όλους αυτούς τους μήνες ζω μοναδικές συγκινήσεις, μαθαίνω τι θα πει υπέρτατη αγάπη, τι σημαίνει να εξαρτάται η «ζωή» από τη δική μου ζωή και, φυσικά, «γράφω» ατελείωτες υπερωρίες κούρασης.
Από τη στιγμή που έμεινα έγκυος μέχρι σήμερα δεν έχω σταματήσει να εργάζομαι παρά μόνο 3 ημέρες. Όταν «δηλώνω» πως εργάζομαι από το σπίτι ακούω από μαμάδες σχόλια του τύπου «μα, πόσο τυχερή είσαι που έχεις αυτό το πλεονέκτημα» και άλλες τέτοιες μπούρδες.
Δεν κρύβω, βέβαια, πως κι εγώ ένιωθα πάρα πολύ τυχερή τους πρώτους μήνες, ώσπου το παιδί βγήκε από τις «φασκιές» και άρχισε το δράμα της εργαζόμενης μαμάς... από το σπίτι.
Αγκαλιά με το μωρό έμαθα να μαγειρεύω με περίσσια τέχνη... με το ένα χέρι, να φωτογραφίζω εκείνο το ελάχιστο διάστημα που αποφάσιζε να παίξει μόνη της, να συγκεντρώνομαι δίπλα στο κλάμα της απαντώντας σε e-mail και να γράφω το νέο μου post θηλάζοντάς την.
Δεν θα αναφερθώ στις καθημερινές υποχρεώσεις και δουλειές του σπιτιού, αυτό δεν αφορά κανέναν, γιατί πολύ απλά, είτε έχεις παιδιά είτε όχι, αυτά τα κάνεις πάντα.
Ένα πρωί πήρα την ηρωική απόφαση να στείλω το παιδί μου στον παιδικό σταθμό, μήπως και σωθεί η κατάσταση – λέω «ηρωική» γιατί όλοι πέσανε να με φάνε: «Μα, είναι δυνατόν να είσαι στο σπίτι και να πας το μωρό, τόσο μικρό, στον σταθμό;».
Αλήθεια, ναι, το πήγα και ας φλερτάρουμε συνεχώς με τις ιώσεις, γιατί δεν θέλω να παραμελώ το παιδί μου, ούτε να σταματήσω να δουλεύω, κοινώς δεν θέλω να κάνω τα πάντα με την ψυχή στο στόμα – επιπλέον, δεν είμαι μόνο μαμά.
Δεν είναι εύκολη η μητρότητα για μια εργαζόμενη μαμά, αλλά ούτε για μια μαμά που επιλέγει να μην εργάζεται για να μεγαλώσει το παιδί της. Οφείλω να είμαι δίκαιη με αυτό, γιατί ένα παιδί δεν μεγαλώνει εύκολα.
Αλλά ξέρεις κάτι; Mπορεί η καθημερινότητά μας να είναι δύσκολη και εξαιρετικά κουραστική, όμως υπάρχουν αμέτρητες στιγμές ευτυχίας μέσα σ' αυτήν και η λέξη «μαμά» βγαίνει από το στόμα της με τόση τρυφερότητα και αγάπη, που με κάνει να σκέφτομαι πως ακόμα μια μέρα κατάφερα να είμαι εδώ για να της ανταποδώσω με όλο μου το είναι την αγάπη αυτή κι έτσι μαζί να μεγαλώνουμε αρμονικά.
Αν έχω διδαχτεί κάτι από τη μητρότητα είναι οι υπερ-δυνατότητές μου ως ανθρώπου και χαρακτήρα, η ψυχραιμία, η ευαισθησία, η υπομονή, η αποφασιστικότητα, οι αντοχές μου στην αϋπνία και ένα στοίχημα που φαίνεται να κερδίζω μέρα με τη μέρα.
Το στοίχημα που έβαλα με τον εαυτό μου όταν έμαθα πως θα φέρω ένα παιδί στον κόσμο: να βελτιωθώ ως άνθρωπος για να καταφέρω να μεγαλώσω το παιδί μου ακριβώς όπως οφείλω για να γίνει ένας «σωστός» άνθρωπος.
H Εύα Μονοχάρη είναι food blogger.
Πελιώ Παπαδιά
«Όσες συμβουλές κι αν διαβάσετε ή ακούσετε, δεν θα σωθείτε»
Η μητρότητα με χτύπησε για πρώτη φορά κατακέφαλα πριν από ακριβώς δέκα χρόνια. Δεν την είχα φανταστεί διαφορετική, διότι απλώς δεν είχα μπει στη διαδικασία να τη φανταστώ κάπως.
Όταν έμεινα έγκυος, το 2007, η μητρότητα δεν ήταν της μόδας, τα sites για εγκυμοσύνη και γονεϊκότητα μετριούνταν στα δάχτυλα του ενός χεριού και ήταν αμιγώς επιστημονικά, ενώ το Facebook φορούσε ακόμα πάνες.
Θυμάμαι ότι ήμουν 4 μηνών έγκυος όταν έφτιαξα το προφίλ μου. Έγινα, λοιπόν, για πρώτη φορά μαμά χωρίς τη διαδικτυακή αρωγή. Έμαθα να ταΐζω, να πλένω, να αλλάζω, να κοιμίζω χωρίς να ρωτώ στα μαμαδογκρούπ:
«Κορίτσια, είμαστε 167 ημερών και πίνουμε 172 ml γαλατάκι, δεν μας αρέσει το νεράκι, η πάνα Χ μας κάνει σπιθουράκια, δεν έχουμε κοιμηθεί πάνω από δυόμισι ώρες σερί, ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ;».
Όταν έγινα για δεύτερη φορά μαμά, δυόμισι χρόνια μετά, στην αρχή της κρίσης και των μνημονίων, η φάση «μητρότητα και Διαδίκτυο» ήταν κι αυτή νεογέννητη και πιο αγνή, οπότε και αυτή την πέρασα ξώφαλτσα, αν και υπήρχαν πλέον ιστοσελίδες και μπλογκ που απευθύνονταν στις μέλλουσες και στις νέες μαμάδες και σταδιακά ανήγαν τη μητρότητα σε νεο-μιντιακό πανηγύρι.
Η ζωή τα έφερε έτσι και δουλεύω κι εγώ σε ένα μέσο ενημέρωσης που απευθύνεται σε γονείς και τα κείμενά μου απευθύνονται σε γονείς. Οπότε, θεωρητικά τουλάχιστον, έχω χιλιάδες συμβουλές να δώσω.
Η πρώτη και βασικότερη είναι ότι όσες συμβουλές κι αν διαβάσετε ή ακούσετε, δεν θα σωθείτε. Κάθε παιδί, κάθε μαμά, κάθε μπαμπάς, κάθε οικογένεια, κάθε περιβάλλον, είναι διαφορετικά και λειτουργούν διαφορετικά. Συγκεντρώνοντας, όμως, συμβουλές, αν καλλιεργήσετε την ικανότητα να τις φιλτράρετε και να μην άγχεστε, μπορείτε να δοκιμάσετε πολλά και να επιλέξετε εκείνα που σας ταιριάζουν καλύτερα.
Αν και τελικά νομίζω ότι το ένστικτό μας, οι άνθρωποι που μας αγαπούν και τους εμπιστευόμαστε, καθώς και οι καλοί γιατροί και παιδαγωγοί, αρκούν για να μεγαλώσουμε όμορφα τα παιδιά μας.
Κλείνοντας, θα πω πώς κατάφερα να επιβιώσω εγώ, τουλάχιστον ως σήμερα, που βλέπω την εφηβεία να πλησιάζει με αργά, αλλά σταθερά βήματα το κατώφλι μας. Προσπαθώ, όχι πάντοτε με επιτυχία, ομολογώ, να συγκρατώ το άγχος μου.
Έχω έναν σύντροφο που εξαρχής συμμετείχε ενεργά στο μεγάλωμα των παιδιών. Έχω την πρακτική βοήθεια της μητέρας μου. Εργάζομαι σε ένα περιβάλλον φιλικό προς τους γονείς. Έχουμε «εκπαιδεύσει» από μικρά τα παιδιά μας να κοιμούνται νωρίς και να είναι αυτοεξυπηρετούμενα.
Δεν παρασυρόμαστε από trends, αλλά κάνουμε, πάντοτε συζητώντας με τα παιδιά, ό,τι τους αρέσει πραγματικά. Βάζουμε όρια. Και όταν φτάνω στα δικά μου όρια, παίρνω βαθιά ανάσα και λέω δυνατά «κι αυτό θα περάσει»!
ΥΓ.: Μεγαλώνουν πολύ γρήγορα. Χαρείτε τα ως μωρά!
Η Πελιώ Παπαδιά είναι μαμά του Δημήτρη, 10 ετών, και της Ελεάννας, 7,5 ετών. Στον ελεύθερό της χρόνο εργάζεται ως δημοσιογράφος στο free press για γονείς «Τaλκ» και ως αρχισυντάκτρια - υπεύθυνη διαδικτυακής ανάπτυξης και επικοινωνίας στην ιστοσελίδα www.talcmag.gr.
Στέργια Κάββαλου
«Να τη δεις να κλείνει τα ματάκια στον ήλιο ή στον αέρα»
Όταν είσαι μαμά μιας μπέμπας 15 μηνών, αρχικά δεν έχεις καταλάβει ακόμα ότι γέννησες ένα μωρό που χωρούσε σε πορτ μπεμπέ, που έμενε ακίνητο στην ίδια θέση και σε άφηνε το βράδυ να βλέπεις και καμιά σειρά, έστω με το ένα μάτι κλειστό, μα που τώρα παίζει με τα πλαστικά του ανθρωπάκια στο σαλόνι, αλλάζει σταθμό στο ραδιόφωνο και πηγαίνει στο βρεφικό του ποδήλατο, δείχνοντάς σου την πόρτα.
Βάζεις κι εσύ ωραία-ωραία όποιο μπουφάν κρέμεται πιο κοντά σου, αντικαθιστάς επίσης την παντόφλα με όποιο φλατ βρίσκεται πιο κοντά σου, γεμίζεις το παγουράκι της καθαρό νερό, αν σε αφήσει να το κάνεις μόνη σου, αλλιώς το κάνεις με 10 κιλά στην αγκαλιά σου, που κουνάνε τα ανυπόμονα ποδαράκια τους στον αέρα, ψάχνεις μπισκοτάκια, μωρομάντιλα, σκουφάκι, αναρωτιέσαι μήπως πρέπει να πάρεις και μπανάνα και όλα αυτά για να βγεις στην αυλή και να την κάνεις πάνω-κάτω με το τύπου ποδηλατάκι, να τη δεις να κλείνει τα ματάκια στον ήλιο ή στον αέρα, να πατάει τα κουμπάκια που παίζουν μουσική και να χορεύει καθιστή.
Αυτό που θέλεις είναι να πιεις έναν αργό καφέ, να δεις λίγο τα mails σου, να καλέσεις τις αναπάντητες κλήσεις, αλλά, όσο και να θες, τα χέρια σου πρέπει να κουνάνε το βρεφικό ποδήλατο, αφού τα πόδια της δεν φτάνουν να το οδηγήσει μόνη, να ξεδιψάνε την μπέμπα, να μαζεύουν τα μαλλιά για να μην μπαίνουν στα μάτια της, να της σκουπίζουν τα χέρια –γιατί κάποτε θέλει να κατέβει και να δοκιμάσει να περπατήσει και, όταν το κάνει, κουράζεται, επειδή είναι αρχάρια στο άθλημα και συνεχίζει μπουσουλώντας–, να τινάζουν τα χώματα, να βγάζουν τα κρυμμένα χαλίκια από τις χούφτες της προτού καταλήξετε και οι δυο σας στα επείγοντα, η μπέμπα με πνιγμό, εσύ με καρδιακό, να κόβετε κρυφά το δίκταμο από τη γλάστρα της γιαγιάς αλλά να προσέχεις να μην το βάλει στο στόμα.
Nα τυλίγεις τα χέρια σου στη μικρή της πλάτη για να τη βάλεις αγκαλιά μέσα για να την ακουμπήσεις «λίγο μονάχα, μπεμπέκα μου» στο πάρκο, να πας κι εσύ μια τουαλέτα ή να ζεστάνεις νερό για σένα και όχι για το μπιμπερό, να κλαίει με δάκρυα που άλλοτε σου μοιάζουν ψεύτικα άλλοτε βαθιάς απόγνωσης, να νιώθεις τύψεις που την άφησες μισό δευτερόλεπτο σε ένα πάρκο γεμάτο παιχνίδια λες και την άφησες σε ζώνη πολέμου, να της εξηγείς με τα λόγια, να θυμώνεις και λίγο «μα, μην είσαι τελείως μωρό», αλλά εκείνη να είναι τελείως μωρό κι εσύ να είσαι τελείως μαμά, με τα χέρια μονίμως στην υπηρεσία μιας αυτού μεγαλειότητας με δώδεκα δόντια που ξέρει να δείχνει τα λουλουδάκια στα παραμύθια, να λέει «νονά» πεντακάθαρα, να σου χτενίζει τα μαλλιά με τη δική της βουρτσούλα, να σου λέει «ωωω» κάνοντάς σου πατ-πατ με τα χεράκια της για να σε παρηγορήσει. Και να της τα έχεις μάθει εσύ.
Η Στέργια Κάββαλου είναι συγγραφέας. Σε λίγο καιρό θα εκδοθεί και η ποιητική συλλογή της με τίτλο «Δρόμος από γάλα».
Δεν υπάρχει οδηγός επιβίωσης, δεν υπάρχουν «πρέπει» και «όχι», δεν υπάρχουν λίστες να ακολουθήσεις κατά γράμμα, υπάρχει μόνο ζωή που τη ζεις στο έπακρο με όλα τα πάνω και τα κάτω της – κυρίως αυτά. Είναι υπέροχο όλο αυτό και δεν θα το άλλαζα ποτέ. Ακόμα κι αν δεν είμαι πια αυτή που ήμουν τέσσερα χρόνια πριν.
Ζωή Κοσκινίδου
«Δεν θα είσαι ποτέ το ίδιο άτομο. Είσαι ένας άλλος άνθρωπος, καλύτερος»
Αν δεν το ζήσεις, δεν μπορείς σε καμία περίπτωση να το κατανοήσεις. Είναι δύσκολο, αλλά και όμορφο, είναι πολύ κοπιαστικό, αλλά και σε επιβραβεύει σε καθημερινή βάση σχεδόν. Όχι μόνο γι' αυτά που κάνεις για το παιδί σου αλλά και γι' αυτά που καταφέρνεις για τον εαυτό σου.
Είναι δύσκολο και εύκολο μαζί, είναι κάθε μέρα διαφορετικό, είναι εξαντλητικό αλλά και παρήγορο. Είναι ένα ταξίδι που σε «μεγαλώνει», σε ωριμάζει, σε αλλάζει.
Δεν θα είσαι ποτέ το ίδιο άτομο όπως πριν από τη γέννα, μην πω και πριν από την εγκυμοσύνη. Είσαι ένας άλλος άνθρωπος, καλύτερος, θέλω να πιστεύω.
Μέσα από τη σχέση σου με το παιδί ή τα παιδιά σου ξαναμαθαίνεις όλα αυτά που πιθανώς είχες ξεχάσει στην πορεία σου μέχρι να γίνεις γονιός, ενώ παράλληλα κατανοείς πλήρως και ίσως δικαιολογείς, χωρίς απαραίτητα πάντα να συγχωρείς, τον άνθρωπο που σε μεγάλωσε, τη δική σου μητέρα.
Η μητρότητα παίζει περίεργα παιχνίδια στο κεφάλι σου και σε καμία περίπτωση τίποτα και κανείς δεν μπορεί να σε προετοιμάσει για το τσουνάμι συναισθημάτων που θα σε χτυπήσει με τη γέννα. Και όχι, δεν θυμάμαι τίποτα ωραίο από εκείνη τη στιγμή.
Θυμάμαι πόνο, αλλά όχι την αίσθηση, θυμάμαι που μου την έφεραν στην αγκαλιά μου, αλλά δεν θυμάμαι αγαλλίαση. Θυμάμαι τον πανικό που με ακολουθούσε στα δύο πρώτα της χρόνια. Θυμάμαι ένα: «Ωραία, και τώρα οι δυο μας. Και τι κάνουμε τώρα;».
Και τώρα που ο πανικός έχει φύγει (ή έτσι νομίζω), την κοιτάω και την καμαρώνω κι αισθάνομαι ότι τώρα ζω μαζί της και τη βλέπω να μεγαλώνει και να αλλάζει και να γίνεται αυτό που θέλει εκείνη να γίνει. Μέχρι να μεγαλώσει, να φύγει από μένα και τον μπαμπά της και να γίνει ο ανεξάρτητος άνθρωπος που μάλλον ονειρεύεται να γίνει. Κτηνίατρος ή μπαλαρίνα ή να πετάει ή δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο, γιατί αυτό αλλάζει κάθε μέρα.
Κι εκείνο το τσουνάμι συναισθημάτων δεν σταματάει να σε χτυπάει από την ώρα που θα ανοίξεις τα μάτια σου μέχρι την ώρα που θα κοιμηθείς και θα ξαναξυπνήσεις μέσα στα άγρια χαράματα, που θα τους στείλεις όλους σε δουλειές και σχολεία και θα μείνεις για λίγο μόνη με τον ζεστό –για αλλαγή– καφέ σου και στις δύο ώρες θα σου λείπουν όλοι τους και θα γυρίσουν σπίτι και πάλι θα βρίζεις από μέσα σου για τα κείμενα που δεν έγραψες, τα τηλέφωνα που δεν έκανες, τη βροχή που δεν άφησε τα ρούχα να στεγνώσουν, το χαλασμένο σίδερο που δεν θα φτιαχτεί μόνο του, το συγύρισμα που πάντα το κάνεις μόνη σου, αλλά θα πέσεις να κοιμηθείς και μέχρι να σε ξαναξυπνήσει το «μαμά» από το διπλανό δωμάτιο θα ονειρεύεσαι καλοκαιρινές διακοπές μαζί τους κι εκδρομές και παγωτά σορμπέ φράουλα και πατίνια και βόλτες σε πάρκα και ιστορίες και βιβλία και χουχουλιάσματα στον καναπέ και ταινίες με μπόλικα λύσσα από το αλάτι ποπ κορν και, και, και...
Δεν υπάρχει οδηγός επιβίωσης, δεν υπάρχουν «πρέπει» και «όχι», δεν υπάρχουν λίστες να ακολουθήσεις κατά γράμμα, υπάρχει μόνο ζωή που τη ζεις στο έπακρο με όλα τα πάνω και τα κάτω της – κυρίως αυτά. Είναι υπέροχο όλο αυτό και δεν θα το άλλαζα ποτέ. Ακόμα κι αν δεν είμαι πια αυτή που ήμουν τέσσερα χρόνια πριν.
Η Ζωή Κοσκινίδου είναι δημοσιογράφος (kokkinialepou.gr)
Μελίνα Σπαθάρη
«Χάρτης πλοήγησης δεν υπάρχει, εσύ χαράζεις τον δρόμο»
Μπορείς να φανταστείς ένα αυτοκίνητο που ξεκινά μεσάνυχτα κι έχει να διανύσει μια έρημο με λιγοστή βενζίνη για να φτάσει στον προορισμό του στις εξίμισι το πρωί, φορτωμένο ως τα μπούνια και χωρίς GPS; Ωραία.
Αφαίρεσε τώρα ένα λάστιχο από το αυτοκίνητο κι έχεις μια αρκετά πιστή εικόνα του πώς είναι να διασχίζεις την τέταρτη δεκαετία της ζωής σου, χωρισμένη και με full-time δουλειά, με παιδί στο δημοτικό και χωρίς το προστατευτικό δίχτυ της διευρυμένης ελληνικής φαμίλιας να σε μαζέψει αν πέσεις.
Χάρτης πλοήγησης δεν υπάρχει, εσύ χαράζεις τον δρόμο, εσύ βάζεις και την οδοσήμανση, και οι καταστάσεις που ζεις, τρέχοντας να καλύψεις τoυς μυριάδες ρόλους που απαιτεί το job description σου –επιστάτρια, σοφέρ, κουβαλήτρα, μπέιμπι-σίτερ, καθαρίστρια, σεφ, party planner, γιατρός, κομμώτρια και άλλα–, αλλά και το συναισθηματικό ρόλερ κόστερ –από την αδεξιότητα στο dating, όταν ανακοινώνεις το πρόγραμμα εξόδων σου στον ενδιαφερόμενο, μέχρι τον απόλυτο τρόμο, όταν κάνει σεισμό και κρύβεις την κρίση πανικού για να μη διαιωνίσεις τη φοβία σου στο παιδί–, συναγωνίζονται σενάρια ταινίας, κομεντί ή θρίλερ, όπως προτιμάς.
Ωστόσο, παρ' ότι έχω πλέον πειστεί ότι οι εργαζόμενες μητέρες γενικά είμαστε χάμστερ στα οποία διεξάγεται πείραμα για να αποδειχτεί ότι ο ύπνος δεν είναι απαραίτητος στον άνθρωπο, δεν θα άλλαζα ούτε μια μέρα στη ζωή μου.
Και ενώ όλο αυτό το βίωμα καμία σχέση δεν έχει με την «κουλ» απεικόνιση της single «smilf» μάνας ως ενός «σέξι χάους με ποδαράκια» στις κωμωδίες καταστάσεων του Netflix, είναι δύσκολο να κρύψεις ένα αίσθημα «τους χαλάσαμε τη σούπα» όταν διαπιστώνεις ότι τα καταφέρνεις μια χαρά, κι εσύ και το παιδί –συχνά και ο μπαμπάς του παιδιού– μέσα σε έναν κόσμο που το βρίσκει πιο εύκολο να σε κατηγορεί επειδή χωρίζεις από το να σε βοηθά να πετύχεις, αφού χωρίσεις.
Η Μελίνα Σπαθάρη είναι υπεύθυνη advocacy για πρόσφυγες και μετανάστες και δημοσιογράφος
Βάσια Τζανακάρη
«Μαθαίνω πολλά και κυρίως μαθαίνω να σέβομαι την ελευθερία του και τη δική μου»
Όταν ήμουν έγκυος, μετέφραζα για λογαριασμό των εκδόσεων Μεταίχμιο ένα βιβλίο με τίτλο Το κορίτσι με το κόκκινο παλτό της Kate Hamer, όπου η ηρωίδα λέει:
«Κανείς δεν σου λέει πώς θα είναι όταν θα κάνεις παιδί. Κανείς δεν σου λέει πως θα ανησυχείς συνέχεια, ένας κόσμος ανησυχίας που δεν τελειώνει ποτέ. Πως κρατάνε τη μοίρα σου, την επιβίωσή σου στα χέρια τους, ενώ πριν ήσουν ελεύθερος, ελεύθερος και δεν το ήξερες. Πως αν τους συμβεί κάτι θα καταστραφείς κι εσύ και κουβαλάς διαρκώς αυτήν τη γνώση».
Αφότου απέκτησα τον Κωστή, σκέφτομαι συχνά πόσο μεγάλη αλήθεια περιέχει αυτή η παράγραφος. Γιατί, πράγματι, αυτό είναι κάτι που κανείς δεν σου λέει. Όπως και κανείς δεν σου λέει τις λεπτομέρειες σχετικά με το μεγάλωμα ενός παιδιού – αλλά και να σου τις πει, είναι αδύνατον να αντιληφθείς πώς ακριβώς θα είναι. Μαθαίνεις μόνη σου.
Το πρώτο σοκ είναι ότι οι ανάγκες του παιδιού έρχονται και θα έρχονται πρώτες (προφανώς), και πρέπει να τις καλύψεις ενώ δουλεύεις, μαγειρεύεις, τρέχεις σε ραντεβού, πάρτι, γιατρούς, και καθώς τρέχεις θυμάσαι ότι έχεις κι εσύ ανάγκες και απελπίζεσαι που δεν μπορείς να τις ικανοποιήσεις, γιατί θες, θες πολλά πράγματα, να διαβάσεις, να γράψεις, να βγεις για φαγητό, για ποτό, εξακολουθείς να θες όσα και πριν, γιατί είσαι αυτή που ήσουν, μόνο που τώρα έχεις κι ένα παιδί που υπεραγαπάς και κάπως πρέπει να βρεις τρόπο να συνταιριαστούν οι ανάγκες και οι επιθυμίες σας.
Έχω πάρει τον Κωστή σε παρουσίαση ποιητικής συλλογής, τον παίρνω σε συναντήσεις με φίλους, του δίνω tablet (απενοχοποίηση τώρα) στα ταξίδια ή αν προκύψει κάποια έκτακτη δουλειά, δέχομαι βοήθειες από φίλους και συγγενείς, κάνω μαζί του συμφωνίες περί φαγητού («εντάξει, ένα μπισκότο, αλλά μετά μπανάνα») κι έχω ξεχάσει το ιδεώδες της τέλειας μαμάς.
Αυτό ήταν κάτι που αποφάσισα να κάνω συνειδητά την περίοδο του θηλασμού, όταν τις λίγες φορές που έδωσα «ξένο» γάλα ένιωθα σαν να είχα διαπράξει έγκλημα. Τότε έθεσα στον εαυτό μου ένα ερώτημα: είναι καλύτερα να έχει ο Κωστής μια ατελή μαμά ή μια φρικαρισμένη μαμά;
Το πώς κάνεις αυτές τις επιλογές είναι κι αυτό κάτι που μαθαίνεται. Μερικά πράγματα που μαθαίνω ακόμη: να μη φωνάζω γιατί δεν βγαίνει τίποτε με αυτό τον τρόπο, να αποφεύγω τα σούπερ-μάρκετ που έχουν καλό section με παιχνίδια, να μη φεύγω ποτέ από το σπίτι χωρίς ένα τουλάχιστον σνακ εγκεκριμένο από τον Κωστή, τα ονόματα όλων των ηρώων της ταινίας Cars, πώς να αναγνωρίζω μάρκες αυτοκινήτων από τα σήματά τους (ακόμη μπερδεύω κάποιες, ο Κωστής πάλι όχι), να μη βρίζω μπροστά του, να λέω «όχι» σε μια δουλειά αν είναι να μη μου αφήνει ούτε μία ώρα την ημέρα μαζί του, να παίρνω βαθιές ανάσες και να κάνω υπομονή.
Μαθαίνω πολλά και κυρίως μαθαίνω να σέβομαι την ελευθερία του και τη δική μου, την ισορροπία του και τη δική μου, τα θέλω του και τα δικά μου. Είναι πολλά και δύσκολα και δεν ξέρω πώς τα πηγαίνω – συχνά, πάντως, μου 'ρχεται στο μυαλό η γνωστή φράση από το Μίσος του Ματιέ Κασοβίτς: «Ως εδώ, όλα καλά».
Η Βάσια Τζανακάρη είναι μαμά του Κωστή. Είναι συγγραφέας και μεταφράστρια. Έχει γράψει τρία βιβλία ενηλίκων και ένα βιβλίο για παιδιά, όλα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
Η συμβουλή μου στις γυναίκες που θέλουν να αποκτήσουν παιδί είναι ότι ο ερχομός του θα πρέπει να είναι η επισφράγιση μιας ήδη ευτυχισμένης σχέσης που έχει ως θεμέλια την αγάπη, την αφοσίωση, την κατανόηση και τον αλληλοσεβασμό και όχι εκπλήρωση κοινωνικής απαίτησης ή η απέλπιδα προσπάθεια σωτηρίας μιας κατεστραμμένης σχέσης.
Μυρτώ Σημιτοπούλου
«Η καθημερινότητα, ένας αγώνας δρόμου»
Οφείλω να ομολογήσω ότι όταν πήρα την απόφαση να φέρω στον κόσμο ένα παιδί και να το μεγαλώσω μόνη μου, τίποτα δεν με προετοίμασε για τον βαθμό δυσκολίας του εγχειρήματος.
Στην πορεία έμαθα ότι με μηδενικές κοινωνικές παροχές και παντελή απουσία ευελιξίας στις εργασιακές συνθήκες για τις νέες μητέρες, κάθε μητέρα που εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα καλείται να αντεπεξέλθει με απόλυτη συνέπεια σε δύο δουλειές πλήρους απασχόλησης.
Οι έννοιες «διαχείριση χρόνου» και «χρήματος» πέρασαν στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας, ο προσωπικός χρόνος αποτελεί όλο και πιο μακρινή ανάμνηση και οι πολύ συχνές παιδικές ασθένειες έγιναν ο χειρότερος εφιάλτης μου.
Η καθημερινότητα, ένας αγώνας δρόμου να μην αργήσω, να μην κλείσει ο σταθμός, να μη φύγει η κοπέλα, να προλάβω τον παιδίατρο/δραστηριότητες/μαγείρεμα και τις απολύτως απαραίτητες οικιακές εργασίες.
Και παράλληλα, μια διαρκής αγωνία, μια αίσθηση αυτοαμφισβήτησης για τον πιο σημαντικό ρόλο που κλήθηκα ποτέ να αναλάβω: Είμαι καλή μάνα; Μήπως την κακομαθαίνω; Ή μήπως είμαι πολύ αυστηρή; Περνώ αρκετό ποιοτικό χρόνο μαζί της; Της αφήνω χώρο να αυτονομηθεί; Ή μήπως την καταπιέζω; Όσο περνούν τα χρόνια, είμαι σίγουρη ότι αυτές οι αγωνίες μόνο θα μεγαλώνουν.
Το αποτέλεσμα σίγουρα με αποζημιώνει και δεν θα άλλαζα με τίποτα στον κόσμο την αγκαλιά και το χαμόγελο της κόρης μου. Θα έπρεπε όμως να είναι πιο εύκολο, να δίνονται κίνητρα από την πολιτεία, να προστατεύεται η μητρότητα στην αγορά εργασίας, να υπάρχουν δομές φύλαξης και δημιουργικής απασχόλησης με ρεαλιστικά ωράρια.
Ως μητέρα ενός τρίχρονου κοριτσιού μία συμβουλή έχω να δώσω σε όποια γυναίκα αποφασίζει να γίνει μητέρα εν μέσω των σημερινών, εχθρικών προς τη μητρότητα κοινωνικο-οικονομικών συγκυριών: μην αρνείστε βοήθεια, απ' όπου κι αν προέρχεται. Είτε είναι από σύντροφο, συγγενή, φίλο ή γείτονα, οποιοσδήποτε προσφερθεί να βοηθήσει, αφήστε τον. Σε όλα τα υπόλοιπα, αγνοήστε τους πάντες και ακολουθήστε το ένστικτό σας – αυτό ξέρει καλύτερα.
Η Μυρτώ Σημιτοπούλου είναι ιδιωτική υπάλληλος.
Φωτεινή Παντελοπούλου
«Απολαύστε τη μητρότητα χωρίς άγχος, ενοχές και διλήμματα»
Η πιο σημαντική και ουσιαστική ευθύνη που αναλαμβάνει ένα άτομο κατά τη διάρκεια της ζωής του είναι η ευθύνη για το μεγάλωμα, την ανατροφή και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών του.
Τη σημερινή εποχή οι γυναίκες καλούμαστε να αναλάβουμε πολλαπλούς ρόλους στην οικογένεια, όπως αυτός της εργαζόμενης, της μητέρας, της συζύγου και της νοικοκυράς.
Οι υποχρεώσεις του κάθε ρόλου είναι μεγάλες, με αποτέλεσμα η κούραση, το στρες και οι επαγγελματικές ανησυχίες να μας εξουθενώνουν.
Η φροντίδα των παιδιών (σωματική και ψυχική), οι ποικίλες υποχρεώσεις στη δουλειά και στο σπίτι και η ανάγκη να αφιερώνουμε χρόνο στη φροντίδα του εαυτού μας (καθώς δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είμαστε γυναίκες-σύζυγοι) είναι μερικές από τις προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε και να αντεπεξέλθουμε σε αυτές.
Ειδικότερα στην Ελλάδα της κρίσης, οι οικονομικές δυσκολίες, η ανασφάλεια για το αν θα μπορέσουν να καλυφθούν οι ανάγκες των παιδιών μας, καθώς και η αβεβαιότητα για το μέλλον τους, φορτίζουν επιπλέον την καθημερινότητα.
Η συμβουλή μου στις γυναίκες που θέλουν να αποκτήσουν παιδί είναι ότι ο ερχομός του θα πρέπει να είναι η επισφράγιση μιας ήδη ευτυχισμένης σχέσης που έχει ως θεμέλια την αγάπη, την αφοσίωση, την κατανόηση και τον αλληλοσεβασμό και όχι εκπλήρωση κοινωνικής απαίτησης ή η απέλπιδα προσπάθεια σωτηρίας μιας κατεστραμμένης σχέσης.
Στις νέες μητέρες θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι όλες υπήρξαμε κάποτε παιδιά και προφανώς κανείς δεν έχει εκπαιδευτεί για να γίνει γονιός. Απολαύστε τη μητρότητα χωρίς άγχος, ενοχές και διλήμματα. Θυμηθείτε ότι τα παιδιά μας αντιλαμβάνονται πολύ περισσότερα απ' όσα νομίζουμε, διδάξτε τα με το παράδειγμά σας, αφιερώστε τους ποιοτικό χρόνο και διεκδικήστε το δικαίωμα να μάθετε από τα λάθη σας.
Η Φωτεινή Παντελοπούλου είναι μαθηματικός/ιδιωτική υπάλληλος.
σχόλια