Γιάννης Φέρτης: Η γοητεία του μέτρου

Γιάννης Φέρτης: Η γοητεία του μέτρου Facebook Twitter
Δεν υπήρξε ποτέ ζεν πρεμιέ, αν και ωραίος, με ένα νεανικό παρουσιαστικό που έκρυβε ωριμότητα και μελαγχολία. Φωτ. : Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
0

Τον είχα θαυμάσει δεκαετίες πριν στο «Μπεντ», και τον παρακολούθησα με την ίδια έκπληξη σε έναν τελείως διαφορετικό ρόλο, στους «Ήρωες» του Γκέραλντ Σιμπλέιρας, που έμελλε να είναι η προτελευταία του παράσταση, το 2017, στο θέατρο Βασιλάκου. Μαζί με τον Δημήτρη Πιατά και τον Ιεροκλή Μιχαηλίδη, έπαιζε έναν απόστρατο που αναστάτωνε τον οίκο ευγηρίας με τις σοφίες και το χιούμορ του, ένα μεγάλο παιδί (λίγο πριν κλείσει τα 80 του τότε) με μαχητικό πνεύμα, που πάντα έψαχνε τη λεπτομέρεια και «άκουγε» προσεκτικά το έργο, ακόμη και στις παύσεις του. Ήταν από τους τελευταίους εκπροσώπους της μυθικής γενιάς του Θεάτρου Τέχνης, στρατιώτης κανονικός της σκηνής, με βιογραφικό που ζαλίζει και πείρα αναμφισβήτητη, έξι δεκαετιών και πλήρους κάλυψης ειδών, ωστόσο δεν κουβαλούσε ίχνος ανωτερότητας ή, ακόμη χειρότερα, εκείνη την επικίνδυνη αίσθηση της μπλαζέ σύγκρισης με τα περασμένα μεγαλεία.

Τον συναντούσα για πρώτη φορά και χάρηκε πολύ στην προοπτική της κουβέντας μας – έτσι μου έδειξε από την πρώτη στιγμή, χωρίς να γνωρίζω ακριβώς το γιατί. Πιάσαμε το νήμα από την αρχή, τα πρώτα διλήμματα για τα επαγγελματικά του και τα έντονα σκιρτήματα περί θέατρου: «Αγόραζα τα έργα και τα διάβαζα φωναχτά, στον Λυκαβηττό τριγυρνούσα και μονολογούσα τους κλασικούς, με πήραν χαμπάρι οι παρέες μου και με έβαζαν να τους τα λέω στα πάρτι, περίπου σαν να τα απαγγέλω, διασκέδαζαν και τους άρεσε η φωνή μου, υποθέτω…», μου είπε χαμογελώντας, ανοιχτό βιβλίο, με το βλέμμα όσο και η χροιά της φωνής του βελούδινο και μαζί ερευνητικό, σαν να έψαχνε λίγο την ανταπόκριση των σύντομων αφηγήσεών του από το παρελθόν.

Συμμετείχε ή δημιούργησε αξιομνημόνευτα πράγματα. Τόσες παραστάσεις, πολλές επιτυχίες, του είπα. «Δεν ήμουν ποτέ σπουδαίος», μου επανέλαβε, χωρίς να αλλάξει τον τόνο του. Άκουγα τη φωνή της λογικής, διαπίστωσα τη γοητεία του μέτρου.

Δεν γύρευε την αποδοχή, ούτε ψάρευε φιλοφρονήσεις, μάλλον δεν ήθελε να κάνει τον συνομιλητή του να βαριέται – τόσο ευγενικός! Από το σινεμά που είχε κάνει, όχι και λίγες ταινίες, αν και με σημαντικές διακοπές, στάθηκε μόνο στους δυο βιβλιοστάτες της κινηματογραφικής καριέρας του, την «Ηλέκτρα» του Κακογιάννη, εγκωμιάζοντας το τελικό αποτέλεσμα ενός σκηνοθέτη που επέμενε να δείχνει ακριβώς το στήσιμο, την κίνηση και την εκφορά στους ηθοποιούς του (αλήθεια είναι, το έκανε πάντα αυτό ο Κακογιάννης), και το «Σκλάβοι στα δεσμά τους», που επίσης τον ικανοποίησε πολύ, και μάλιστα του είχε χαρίσει βραβείο ερμηνείας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Γιάννης Φέρτης: Η γοητεία του μέτρου Facebook Twitter
Στιγμιότυπο από τα γυρίσματα της «Ηλέκτρας». Φωτ.: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Γιάννης Φέρτης: Η γοητεία του μέτρου Facebook Twitter
Με τον Μάνο Κατράκη στην «Ηλέκτρα» του Κακογιάννη. Φωτ.: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

Δεν υπήρξε ποτέ ζεν πρεμιέ, αν και ωραίος, με ένα νεανικό παρουσιαστικό που έκρυβε ωριμότητα και μελαγχολία. Υποψιάζομαι πως κάτι τον ανέκοπτε από τον μεγάλο θίασο του εμπορικού σινεμά των δραμάτων και των μιούζικαλ των ελληνικών '60s, δεν είχε ίσως τον χρόνο και το κίνητρο, σίγουρα δεν ταίριαζε στο γενικό καλούπι, και δεν τον ρώτησα ποτέ γι’ αυτό. Ευτυχώς, ανακάλυψε τι του πήγαινε και δεν στάθηκε στην απολλώνεια ομορφιά του, είχε και την προνοητικότητα να αφοσιωθεί στο θέατρο και να μην επενδύσει σοβαρά σε έναν χώρο όπου το character quality σε πρόσωπα νέων δεν ευδοκιμούσε ακριβώς. Θαύμαζε τον Μάρλον Μπράντο και τον Άντονι Χόπκινς, είχε αραιώσει τις επισκέψεις του στις αίθουσες, αλλά έβρισκε πάντα ενδιαφέρον στις σύγχρονες ταινίες, χωρίς να κολλάει στην αυθεντία των παλιών αριστουργημάτων.

Γιάννης Φέρτης: Η γοητεία του μέτρου Facebook Twitter
Ο ρόλος του στην ταινία «Σκλάβοι στα δεσμά τους» του είχε χαρίσει βραβείο ερμηνείας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Έλαμπε μιλώντας για το θέατρο, δίνοντας την εντύπωση πως το έργο είναι αυτό που μετράει, και όχι οι συντελεστές ξεχωριστά. Άλλωστε, είχε δηλώσει πως μετά τα πρώτα χρόνια της θητείας του στη σκηνή, κι αφού είχε προλάβει να δει από κοντά τα ιερά τέρατα της μεταπολεμικής περιόδου, συνειδητοποίησε πως το κοκοράκι που έκρυβε μέσα του δεν θα τον πήγαινε μακριά και εντάχθηκε στο σύνολο, πειθαρχώντας, με άποψη πάντα, στα κείμενα και στους δημιουργούς τους, και υπηρετώντας τους συνεργάτες του, όποτε του δόθηκε η ευκαιρία να γίνει θιασάρχης, κυρίως με την Ξένια Καλογεροπούλου.

Συμμετείχε ή δημιούργησε αξιομνημόνευτα πράγματα. Τόσες παραστάσεις, πολλές επιτυχίες, του είπα. «Δεν ήμουν ποτέ σπουδαίος», μου επανέλαβε, χωρίς να αλλάξει τον τόνο του. Άκουγα τη φωνή της λογικής, διαπίστωσα τη γοητεία του μέτρου. Ταυτόχρονα, το καινούργιο του χάριζε ενέργεια. Δήλωνε ενθουσιασμένος με τους «Ήρωες» («φαντάσου, πρώτη φορά ανεβαίνει εδώ, και πόσα ακόμη σπουδαία δεν γνωρίζουμε») και δεν σκεφτόταν να τα παρατήσει αβασάνιστα. Φαινόταν χορτασμένος, καίτοι προσγειωμένος, ρεαλιστής, ένα ενδιαφέρον οξύμωρο παρατηρητή της τέχνης του ενώ την ίδια στιγμή τη ζει και τη χαίρεται.

Γιάννης Φέρτης: Η γοητεία του μέτρου Facebook Twitter
Ο Γιάννης Φέρτης με τον Δημήτρη Πιατά και τον Ιεροκλή Μιχαηλίδη στην παράσταση «Ήρωες» που ανέβηκε στο θέατρο Βασιλάκου.

Πάνω απ’ όλα, είχε μια σπάνια για τον ευρύτερο χώρο ευθύνη των πράξεών του: όποτε δεσμευόταν, το εννοούσε, και αυτό σήμαινε πως σκεφτόταν καλά και πολύ πριν πει το «ναι», ακόμη και σε δουλειές που δεν θα έγραφαν ιστορία, και απαντούσε «όχι», προσπερνώντας αναγκαστικά εξαιρετικές προτάσεις που του έγιναν σε λάθος timing – έτσι έχασε και μια ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Τον ρώτησα για τις περίφημες διαφημίσεις που έκανε, άπειρες και χαρακτηριστικές χάρη σ’ αυτόν, και κουνώντας το κεφάλι του, μου παράθεσε ένα αληθινό ανέκδοτο: στο απόγειο της ζήτησής του, αποδέχθηκε μια πρόταση από μια εταιρεία της Θεσσαλονίκης, ήταν καλά τα λεφτά, δέχθηκε, ταξίδεψε μέχρι εκεί, μπήκε στο στούντιο, του έδωσαν το κείμενο, και μόνο αφού το διάβασε την πρώτη φορά για την πρόβα αντιλήφθηκε πως θα διαφήμιζε εκκενώσεις βόθρων. Το σκέφτηκε, αλλά είπε στον εαυτό του «εγώ φταίω, έπρεπε να το είχα τσεκάρει έγκαιρα, θα είμαι φάουλ αν φύγω τώρα» και φυσικά το έκανε!

Γιάννης Φέρτης: Η γοητεία του μέτρου Facebook Twitter
Ο Γιάννης Φέρτης με την Μπέτυ Αρβανίτη στην ταινία «Ο ζεστός μήνας Αύγουστος».
Γιάννης Φέρτης: Η γοητεία του μέτρου Facebook Twitter
Με τη Ζωή Λάσκαρη στην ταινία «Αγάπη για πάντα» (1969).

Γελάσαμε και κάτι πήγα να τον ρωτήσω για τις παραχωρήσεις που ενδεχομένως μπορεί κάποιος να κάνει μέσα στο πλαίσιο της δουλειάς του, για να ζήσει και ίσως να ενισχύσει τα παράπλευρα ενδιαφέροντά του, και, χωρίς ακριβώς να με διακόψει, μου είπε, πάντα με αυτήν τη φωνή, «σε παρακολουθώ χρόνια, βλέπω πώς δουλεύεις στην τηλεόραση με αξιοπρέπεια, και καταλαβαίνω…» Κοκκίνησα, ομολογώ, και εκείνη τη στιγμή κατάλαβα πως, αν και με παρεξήγησε, διότι δεν εννοούσα πως με τις διαφημίσεις μπορεί και να χρηματοδοτούσε παραστάσεις (που όχι μόνο δεν είναι μεμπτό, αλλά το είχε πει και ο ίδιος, όπως και πολλοί συνάδελφοί του άλλωστε), είχε την ενσυναίσθηση να διακρίνει πως ο καθένας από εμάς μπορεί να σμιλεύει τον χαρακτήρα και την όποια ποιότητά του ανεξάρτητα από τον χώρο και την περίσταση. Ο τρόπος που που μου το είπε, αθόρυβα, «ελαφρά», καλόκαρδα και σοφά, με τη συνωμοτικότητα που αναπτύσσουν οι συνοδοιπόροι τω πνεύματι, έκανε τον Γιάννη Φέρτη δικό μου άνθρωπο, την πρώτη και μοναδική φορά που διασταυρώθηκαν οι δρόμοι μας.

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Είδαμε το «Juror#2» του Κλιντ Ίστγουντ και είναι η καλύτερη αμερικανική ταινία της χρονιάς

Οθόνες / To «Juror#2» του Κλιντ Ίστγουντ είναι η καλύτερη αμερικανική ταινία της χρονιάς

Αλλά δυστυχώς δεν θα προβληθεί στις κινηματογραφικές αίθουσες, επειδή οι υπεύθυνοι του στούντιο θεωρούν ότι το ενήλικο σινεμά αυτού του τύπου ανήκει στις streaming πλατφόρμες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Say Nothing: Μια καθηλωτική σειρά με φόντο το βίαιο δράμα της Βόρειας Ιρλανδίας

Daily / Say Nothing: Μια καθηλωτική σειρά με φόντο το βίαιο δράμα της Βόρειας Ιρλανδίας

Η αυτοτελής σειρά κατορθώνει να λειτουργεί συγχρόνως ως ιστορική αναπαράσταση, ως συνταρακτικό δράμα, ως καθηλωτικό θρίλερ, ακόμα και ως δραματοποιημένο true crime, ειδικά για τους θεατές που δεν είναι εξοικειωμένοι με τις πολυσύνθετες πτυχές του ένοπλου αγώνα στη Βόρεια Ιρλανδία.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά

Οθόνες / Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά μόλις κυκλοφόρησε

Τα κείμενα του Φώντα Τρούσα για τις «βαθιά υποτιμημένες ταινίες που απελευθέρωσαν τη ματιά του θεατή από την οικογενειακή τηλεοπτική εικόνα, απενοχοποιώντας περαιτέρω το γυμνό» και για τον underground και τον πειραματικό ελληνικό κινηματογράφο κυκλοφορούν σε ένα μοναδικό, κυριολεκτικά, βιβλίο, από τα LiFO Books.
M. HULOT
Η φωνή του «τέρατος»: Ο Μάνσον με τα δικά του λόγια σ’ ένα αποκαλυπτικό νέο ντοκιμαντέρ

Οθόνες / Η φωνή του «τέρατος»: Ο Μάνσον με τα δικά του λόγια σ’ ένα αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ

Ένα νέο ντοκιμαντέρ εξετάζει και αμφισβητεί όλα όσα νομίζουμε ότι γνωρίζουμε για τη διαβόητη φιγούρα, παρουσιάζοντας για πρώτη φορά ηχογραφημένες συνομιλίες του σε διάστημα είκοσι ετών.
THE LIFO TEAM
Τα γεγονότα της ζωής

Οθόνες / Κασσαβέτης, Σκορσέζε, Ερίθε: 10 άχαστες προβολές στο φετινό Πανόραμα

Πρεμιέρες, παράλληλες εκδηλώσεις, αφιερώματα: Από τις 21 ως τις 27 Νοεμβρίου, οι κινηματογράφοι Τριανόν, Newman και Στούντιο φιλοξενούν το μακροβιότερο αθηναϊκό κινηματογραφικό φεστιβάλ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί

Οθόνες / Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί

Ο αγαπημένος Έλληνας σκηνοθέτης ξεδίπλωσε σημαντικές στιγμές από τη ζωή και την πορεία του και αφηγήθηκε πολύτιμες ιστορίες που διαμόρφωσαν το queer σινεμά του στο φετινό Iconic Talks Powered by Mastercard που πραγματοποιήθηκε στο 65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Τα δέκα αγαπημένα animation του Αλέξανδρου Βούλγαρη (aka The Boy)

Μυθολογίες / Τα 10 αγαπημένα animation του Αλέξανδρου Βούλγαρη (aka The Boy)

«Κάθε φορά που το βλέπω προσπαθώ να καταλάβω πώς έχει οργανωθεί αυτό το χάος»: Ο Αλέξανδρος Βούλγαρης μάς καλεί να ανακαλύψουμε δέκα animation διαφορετικών τεχνικών, που τον έχουν επηρεάσει βαθιά.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΝΕΤΤΑ ΓΙΑΚΙΝΤΖΗ
65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Όσα ξεχώρισαν κοινό και επιτροπές

Οθόνες / 65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Όσα ξεχώρισαν κοινό και επιτροπές

Η Fischer, επίσημος χορηγός των Βραβείων Κοινού εδώ και μια δεκαετία, στήριξε για μία ακόμη χρονιά τον θεσμό, απονέμοντας πέντε βραβεία στις ταινίες που συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους των θεατών.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Dune: Prophecy»: Το κυνήγι του επόμενου «Game of Thrones» συνεχίζεται

Οθόνες / «Dune: Prophecy»: Το κυνήγι του επόμενου Game of Thrones συνεχίζεται

Η σειρά του HBO, που παίρνει τη σκυτάλη από το πραγματικά αξιόλογο «Penguin», προσπαθεί να επικαλεστεί τη συνταγή του μεγάλου hit του καναλιού και ξεστρατίζει από το ατμοσφαιρικό σύμπαν του Ντενί Βιλνέβ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Οι θρυλικοί boomers του 65ου φεστιβάλ θεσσαλονίκης

Pulp Fiction / Οι θρυλικοί boomers του 65ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Ρέιφ Φάινς, Ζιλιέτ Μπινός, Ματ Ντίλον: Oι διάσημοι, σχεδόν συνομήλικοι ηθοποιοί που τιμήθηκαν με Χρυσό Αλέξανδρο και έδειξαν με τις διαφορετικές επιλογές τους ισάριθμα σίκουελ στην καριέρας τους.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Μονομάχος II»: Αν και λιγότερο brutal από τον Ράσελ Κρόου, ο Πολ Μέσκαλ υπόσχεται αίμα στην αρένα

Οθόνες / «Μονομάχος II»: Αν και λιγότερο brutal από τον Ράσελ Κρόου, ο Πολ Μέσκαλ υπόσχεται αίμα στην αρένα

Ένα έπος δράσης και χαρακτήρων που κυλά θεαματικά, ουσιαστικά, υπερβολικά, συγκινητικά, χορταστικά και εμφατικά, όπως όλοι οι υποψήφιοι θεατές αναμένουν εδώ και πολύ καιρό.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η πιο διάσημη υπόθεση «απαγωγής από εξωγήινους» αναβιώνει στο Netflix εν μέσω μηνύσεων

Οθόνες / Η απαγωγή του αιώνα αναβιώνει στο Netflix εν μέσω μηνύσεων

Παρότι συμμετείχε στο σενάριο του ντοκιμαντέρ «The Manhattan Alien Abduction», η Λίντα Ναπολιτάνο που ισχυρίζεται ότι απήχθη από εξωγήινους στο κέντρο του Μανχάταν προ 35ετίας μηνύει την πλατφόρμα για αθέτηση της συμφωνίας τους.
THE LIFO TEAM