8 πράγματα που πρέπει να ξέρετε για τον «Σωτήρα του Κόσμου» του Λεονάρντο Ντα Βίντσι

8 πράγματα που πρέπει να ξέρετε για τον «Σωτήρα του Κόσμου» του Λεονάρντο Ντα Βίντσι Facebook Twitter
1

Στο άκουσμα της είδησης ότι ο Σωτήρας του Κόσμου, το μνημειώδες έργο τέχνης του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, αναμένεται να πωληθεί σε δημοπρασία του οίκου Christie's τον επόμενο μήνα για περίπου 100 εκ. δολάρια, πολλοί ίσως αναρωτιούνται τι κάνει αυτό το έργο μοναδικό, τι συμβαίνει με αυτό το αιθέριο πορτρέτο του Ιησού. Ας δούμε μερικές εν πολλοίς άγνωστες λεπτομέρειες που καθιστούν αυτό το έργο τόσο σημαντικό: 

 

1.

Έχει ευγενή, αν και κάπως θολή, καταγωγή 

Μερίδα ειδικών πιστεύει ότι ο Ντα Βίντσι αρχικά δημιούργησε αυτό το πορτρέτο για λογαριασμό της Γαλλικής Βασιλικής Οικογένειας και ότι η βασίλισσα Ενριέτα Μαρία το έφερε μαζί της στην Αγγλία όταν νυμφεύθηκε τον Βασιλιά Κάρολο τον Α' το 1625. Το έργο παρέμεινε στην κατοχή της βασιλικής οικογένειας μέχρι το 1763 - και μετά θεωρήθηκε χαμένο για περίπου 150 χρόνια. Εμφανίστηκε ξανά ως τμήμα της συλλογής του Σερ Φρέντερικ Κουκ στις αρχές του 20ού αιώνα και εμφανίστηκε πάλι στην αγορά της Τέχνης το 1958, όπου πωλήθηκε σε δημοπρασία για μόλις 45 λίρες... Εμφανίζεται και πάλι στο προσκήνιο το 2005, αυτή τη φορά σε αμερικανικό έδαφος, και περνά στα χέρια του εμπόρου τέχνης της Νέας Υόρκης, Alexander Parish, στην τιμή των 10.000 δολαρίων. Στη συνέχεια ο ίδιος και ένας συνασπισμός εμπόρων τέχνης το μεταπωλούν στον Yves Bouvier, τον βασιλιά των εμπόρων έργων τέχνης για περίπου 80 εκ. δολάρια το 2013. Το ίδιος έτος, ο Μπουβιέ το πουλά ξανά 127,5 εκ. δολάρια στον δισεκατομμυριούχο, Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ, ο οποίος και τώρα το βγάζει στο σφυρί μέσω του οίκου Christie's.

2.

Αυτός ο πίνακας ήταν η αιτία δεκάδων μηνύσεων (και νομικών σκανδάλων)

Από τότε που επανεμφανίστηκε, ο συγκεκριμένος πίνακας έχει εμπλακεί σε πολύπλοκες και αλληλοεμπλεκόμενες νομικές μάχες. Μία από αυτές εκτυλίχθηκε ανάμεσα στον Ριμπολόβλεφ και τον Μπουβιέ, σύμβουλο του δισεκατομμυριούχου σε θέματα τέχνης. Λίγο μετά την αγορά του πίνακα στην τιμή των 127,5 εκατομμυρίων δολαρίων, ο Ριμπολόβλεφ θα διάβαζε στους New York Times ότι αγόρασε το έργο για σχεδόν 50 εκατομμύρια δολάρια περισσότερα απ' όσα είχε ο ίδιος πληρώσει. Αντιλαμβανόμενος ότι είχε πληρώσει ένα τόσο υψηλό τίμημα προσέφυγε στη δικαιοσύνη εναντίον του Μπουβιέ, σε μία νομική διαμάχη που μαίνεται μέχρι σήμερα. Μάλιστα, και σύμφωνα με εκπρόσωπο της οικογένειας του μεγιστάνα η πώληση του "Σωτήρα του Κόσμου" αναμένεται να βάλει τέλος "σε ένα εξαιρετικά επώδυνο για τον επιχειρηματία κεφάλαιο". Ας σημειωθεί ότι η ομάδα των εμπόρων που είχε αρχικά πουλήσει τον πίνακα στον μεγιστάνα, απειλούσε εδώ και καιρό με αγωγές τον οίκο Sotheby's ακριβώς γι' αυτή τη διαφορά στην τιμή. Από την πλευρά του ο Sotheby's προσπάθησε να διαχωρίσει τη θέση του, ζητώντας από το δικαστήριο μόλις πέρυσι να διευκρινίσει ότι δεν είναι υπεύθυνος ο οίκος δημοπρασιών για τυχόν οικονομικές ζημίες που υπέστησαν οι πωλητές.

Μαίνονται ακόμη ζωηρές συζητήσεις για το αν ο Λεονάρντο το δημιούργησε στο Μιλάνο το 1490, ενώ εργαζόταν ήδη πάνω στον Μυστικό Δείπνο ή στη Φλωρεντία μετά το 1500, ενώ δημιουργούσε τη Μονά Λίζα.

3.

Ο πίνακας έχει υποστεί φθορές 

Μέχρι τη στιγμή που οι συντηρητές πήραν τελικά στα χέρια τους τον πίνακα, αυτός είχε υποστεί φθορές και επιδιορθώσεις. Η κορνίζα από ξύλο καρυδιάς είχε επιδιορθωθεί με γυψομάρμαρο και κόλλα, ενώ κάποιος τεχνίτης είχε φροντίσει να καλύψει τη ζημιά με ρητίνη. Το χτυπημένο σημείο είχε ζωγραφιστεί ξανά και ξανά από πάνω. Σύμφωνα δε με δημοσίευμα του ARTnew επρόκειτο "για ένα σαράβαλο, σκοτεινό και θολό"...  Παρ' όλα αυτά...

4.

Είχε το "άγγιγμα" του Ντα Βίντσι και οι ειδικοί ήξεραν από την αρχή ότι το έργο είναι αυθεντικό

"Μας δόθηκε μόλις μία μέρα για να το εξετάσουμε και ειλικρινά δεν χρειαζόμασταν περισσότερο χρόνο. Ήμασταν σίγουροι αμέσως ότι ήταν ένα έργο φτιαγμένο από τα χέρια του Ντα Βίντσι", είχε πει ο ιστορικός Pietro Marani στην Daily Mail το 2011. Ο μελετητής της Αναγέννησης Martin Kemp επίσης ομολογεί ότι ένιωσε ανατριχίλα αντικρίζοντας το έργο. "Ήταν ξεκάθαρο από την αρχή. Έδινε αυτή την αίσθηση που δίνουν όλα τα δημιουργήματα του Λεονάρντο. Η Μόνα Λίζα ήταν παρούσα. Έτσι, μετά την αρχική μας αντίδραση, που τη νιώσαμε στο ίδιο μας το κορμί, εστιάσαμε ξανά στην τεχνοτροπία συγκεκριμένων τμημάτων, τα μαλλιά του Ιησού, διαπιστώνοντας το εξαιρετικά κάλος του πίνακα, αυτό το είδος εκπληκτικής στροβίλου (σ.σ.: την τεχνοτροπία sfumato του Ντα Βίντσι), σαν να πρόκειται για μια ζωντανή, κινούμενη οντότητα ή σαν νερό, κάτι που συνήθιζε να λέει ο Λεονάρντο για το πώς πρέπει να ζωγραφίζονται τα μαλλιά".

8 πράγματα που πρέπει να ξέρετε για τον «Σωτήρα του Κόσμου» του Λεονάρντο Ντα Βίντσι Facebook Twitter
O κριτικός τέχνης του Guardian, Adrian Searle, δεν φαινόταν τόσο εντυπωσιασμένος από το πώς ο Ντα Βίντσι είχε αποδώσει την εικόνα του Ιησού, αναφέροντας ότι «αυτός ο Ιησούς είχε το χαμένο βλέμμα κάποιου που είχε καπνίσει χασίς».

5.

Ναι, αλλά πότε ζωγραφίστηκε αυτός ο πίνακας; Κανείς δεν είναι σίγουρος. 

Μαίνονται ακόμη ζωηρές συζητήσεις για το αν ο Λεονάρντο το δημιούργησε στο Μιλάνο το 1490, ενώ εργαζόταν ήδη πάνω στον Μυστικό Δείπνο ή στη Φλωρεντία μετά το 1500, ενώ δημιουργούσε τη Μονά Λίζα.

6.

Μερικοί κριτικοί έργων τέχνης βλέπουν σ' αυτόν τον πίνακα έναν... χίπη Ιησού 

Όταν ο πίνακας παρουσιάστηκε για πρώτη φορά μετά από καιρό σε ανοιχτό κοινό το 2011 στην Εθνική Πινακοθήκη, τα εισιτήρια εξαντλήθηκαν μέσα σε μια εβδομάδα, ενώ στη μαύρη αγορά πωλούνταν προς 400 δολάρια. Αλλά ο κριτικός τέχνης του Guardian, Adrian Searle, δεν φαινόταν τόσο εντυπωσιασμένος από το πώς ο Ντα Βίντσι είχε αποδώσει την εικόνα του Ιησού, αναφέροντας ότι «αυτός ο Ιησούς είχε το χαμένο βλέμμα κάποιου που είχε καπνίσει χασίς». Και το πήγε ακόμη πιο μακριά: «Απλώς φανταστείτε ότι ανάμεσα στα υψωμένα δάχτυλα βρίσκεται ένας μπάφος. Δεν μπορείς να πας πολύ μακριά από τη στιγμή που θα φτιάξεις αυτή την εικόνα στο μυαλό σου»...

7.

Το έργο είναι τόσο σπάνιο, όσο φαίνεται

Πρόκειται για έναν από τους 20 πίνακες του Ντα Βίντσι που σώζονται παγκοσμίως, μεταξύ αυτών και η Benois Madonna, που στεγάζεται τώρα στο Ερμιτάζ, και αποτελεί τη δεύτερη πιο πρόσφατη ανακάλυψη που αφορά έργο του Ντα Βίντσι, πιστοποιημένο ήδη από το 1909.

8.

Είναι το "άγιο ισοδύναμο της Μόνα Λίζα".

Ή έτσι το βλέπει ο Martin Kemp, ακριβώς λόγω των μαλακών, αιθέριων γραμμών σχεδίασης του Ντα Βίντσι. "Πάνω από το αριστερό του μάτι - στα δεξιά, όπως το βλέπουμε - υπάρχουν μερικά από αυτά τα σημάδια που έκανε με το πλαϊνό της παλάμης του για να μαλακώσει τις γραμμές του προσώπου. Πρόκειται για τεχνοτροπία χαρακτηριστική του Ντα Βίντσι από το 1500 και μετά. Και αυτό που συνδέει σε μεγάλο βαθμό αυτό το μεταγενέστερο έργο με τα προηγούμενα του είναι αυτή η αίσθηση ψυχικής κινητικότητας, κάτι μυστήριο, που δεν αποκαλύπτεται. Σε παρασύρει στον κόσμο του έργου, αλλά δεν σου παρέχει τις απαντήσεις. Ο Σωτήρας του Κόσμου είναι σε γενικές γραμμές ένα απλό, ευθύ έργο, αλλά έχει αυτή την παράξενη αίσθηση των μεταγενέστερων έργων του Ντα Βιντσι. Τώρα που το σκέφτομαι, νομίζω ότι βρίσκεται πιο κοντά στον Άγιο Ιωάννη του Λούβρου απ 'ό,τι στον Μυστικό Δείπνο ή ακόμα και στη Μονά Λίζα", καταλήγει. 

Με στοιχεία από το artnet.com

Εικαστικά
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
 Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Εικαστικά / Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση στη Συλλογή Peggy Guggenheim στη Βενετία, έφτασε η στιγμή να ανακαλύψουμε τη ζωγράφο που θεωρείται εθνικός θησαυρός για την Πορτογαλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Εικαστικά / Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Μια νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι με πορτρέτα της κόρης του Ανρί Ματίς, Μαργκερίτ, προσφέρει μια νέα οπτική στο έργο του μεγάλου Γάλλου καλλιτέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που ξεκινούν τον Απρίλιο

Εικαστικά / Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Αφρικανική τέχνη, κριτική στην αποικιοκρατία, έργα για τα δικαιώματα των ζώων και εμπνευσμένα από διαστημικά ταξίδια, νέοι καλλιτέχνες και αναδρομικές εκθέσεις σε μουσεία και γκαλερί της Αθήνας.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τέσσερις σημαντικοί διεθνείς καλλιτέχνες αποτελούν τον προπομπό της μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ

Εικαστικά / ΕΜΣΤ: Τέσσερις διεθνείς καλλιτέχνες και μία θεματική έκθεση για τα ζώα που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ

Δύο ατομικές εκθέσεις και δύο μεγάλης κλίμακας in situ εγκαταστάσεις φωτίζουν τη σχέση μας με τα ζώα και τις οικολογικές συνέπειες της αποικιοκρατίας ενώ αποτελούν προπομπό μιας μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Εικαστικά / «Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Στην υποβλητική της έκθεση στο ΕΜΣΤ, η εικαστικός Τζάνις Ράφα αναδημιουργεί ένα φανταστικό περιβάλλον άδειων στάβλων για να μιλήσει για τη σχέση του ανθρώπινου και του ζωικού κόσμου, ενώ μας προκαλεί να σκεφτούμε τις έννοιες της φροντίδας και της αγάπης, αλλά και την ανάγκη μας για κυριαρχία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Εικαστικά / Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Το Μουσείο Μπενάκη τιμά με μια σημαντική έκθεση τη μνήμη του σκηνοθέτη, διανοούμενου, ιστοριοδίφη και ερευνητή του λαϊκού μας πολιτισμού, συνδημιουργού του θρυλικού «Παρασκηνίου». Ο επιμελητής της έκθεσης, Γιώργος Σκεύας, μας μιλά γι’ αυτήν.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η μεγάλη έκθεση του Steve McQueen για τα κινήματα που διαμόρφωσαν τη Μεγάλη Βρετανία

Εικαστικά / Η Μεγάλη Βρετανία που αντιστάθηκε υπάρχει ακόμα στις φωτογραφίες αυτής της έκθεσης

Από τις σουφραζέτες των αρχών του 20ού αιώνα μέχρι τις διαμαρτυρίες για τον πόλεμο στο Ιράκ, η έκθεση σε επιμέλεια του Steve McQueen συγκεντρώνει τις πιο δυνατές εικόνες μιας χώρας που βγήκε πολύ συχνά και πολύ δυνατά στους δρόμους.  
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Η αρχαιομετρία, η τεχνητή νοημοσύνη και η καλλιτεχνική δημιουργία συνεργάστηκαν σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασης της τοιχογραφίας με το κυνήγι από τον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
M. HULOT

σχόλια

1 σχόλια
πολύ ωραίος πίνακας, οι σκιάσεις στο δεξί χέρι (πρώτο πλάνο) φαίνονται εξαιρετικές, αλλά και η λεπτομέρεια της απέριττης διάφανους σφαίρας (εικάζουν ότι ίσως είναι άχρωμος χαλαζίας).