Δεν ξέρω αν είναι απλή νοσταλγία για μια εποχή την οποία έτσι κι αλλιώς πρόλαβα οριακά, αλλά έχω την εντύπωση πως τα τελευταία χρόνια η σημασία που δίνουμε στα εξώφυλλα των δίσκων έχει μειωθεί αισθητά, αν όχι ολοκληρωτικά.
Τώρα, μάλιστα, συνειδητοποιώ πως πλέον δεν έχω καν εικόνα εξωφύλλου για διάφορα καινούρια ή και για παλιότερα άλμπουμ, τα οποία απλά έχουν περάσει στο υποσυνείδητό μου σαν κίτρινοι φάκελοι που κατοικοεδρεύουν στο αρχείο του υπολογιστή.
Ζόρικα χρόνια για την τέχνη (του εξωφύλλου) μάλλον.
Τα πράγματα όμως δεν ήταν πάντα έτσι.
Ακόμα και μέχρι την εποχή του CD το εξώφυλλο ενός δίσκου ήταν από τα βασικότερα συστατικά της επιτυχίας του, και οι καλλιτέχνες που αναλάμβαναν να φέρουν εις πέρας το artwork ενός άλμπουμ δούλευαν πάνω σ' αυτό ακόμα και μήνες ολόκληρους.
Τα trivia και οι ιστορίες διάσημων εξωφύλλων αποτελούν υλικό για ένα ολόκληρο βιβλίο, σε αυτό εδώ το ποστ όμως επικεντρωνόμαστε σε μερικά γνωστά -ή όχι και τόσο –άλμπουμ τα εξώφυλλα των οποίων φιλοτεχνήθηκαν από πραγματικά διάσημους καλλιτέχνες.
Ας δούμε μερικά απ' αυτά...
Mark Ryden
Πρώτος και πιο αγαπημένος μου.
Ο 51χρονος σήμερα ακριβοθώρητος ζωγράφος που επωμίστηκε τον ρόλο του "πατέρα" του κινήματος του Ποπ Σουρεαλισμού δεν μετρά παρά είκοσι μόνο χρόνια στον χώρο της υψηλής τέχνης και της ζωγραφικής.
Πριν το 1994, όπου σχεδόν από σπόντα βρέθηκε να συμμετέχει με έναν πίνακά του σε μια ομαδική έκθεση που επιμελούταν ο Brad Benedict, ο Ryden εργαζόταν για χρόνια στον χώρο της mainstream εμπορικής εικονογράφησης, φιλοτεχνώντας κυρίως διαφημιστικούς καταλόγους για μεγάλες εταιρείες, αλλά και εξώφυλλα δίσκων συνεργαζόμενος με μεγάλες πολυεθνικές .
Παρ' όλα αυτά, ακόμα κι όταν αποφάσισε να γίνει full time fine artist ο Ryden δεν άφησε πίσω του τον χώρο του εξωφύλλου με αποτέλεσμα να μετρά σήμερα περισσότερα από 45 album covers με τελευταίο και πιο πρόσφατο το "Wolf" του Tyler the Creator (2013).
Τα εξώφυλλα του Ryden αξίζουν ξεχωριστό ποστ από μόνα τους, ωστόσο προς το παρόν παρακάτω διαλέγουμε τα δύο- τρία γνωστότερα εξ' αυτών.
Michael Jackson, Dangerous, 1991
Red Hot Chili Peppers, "One Hot Minute", 1995
Tyler the Creator, "Wolf", 2013
Ανάμεσα στις δεκάδες συνεργασίες ο Ryden είχε σχεδιάσει εξώφυλλα για συγκροτήματα όπως οι Aerosmith, oι Screaming Trees, οι Marcy Playground, κ.α..
Η.R. Giger
Ο μεγάλος Ελβετός καλλιτέχνης και πατέρας του Alien, H.R Giger, που απεβίωσε πριν λίγους μόλις μήνες είχε σημαντική ενασχόληση και με την μουσική.
Κατά την διάρκεια της καριέρας του o Giger φιλοτέχνησε περισσότερα από 15 εξώφυλλα (από το 1969 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '90) για συγκροτήματα όπως οι Carcass, η Debbie Harry, οι Korn, και πολλοί άλλοι ανάμεσα τους και οι Dead Kennedys για το τρίτο άλμπουμ των οποίων (Frankenchrist) ο καλλιτέχνης παραχώρησε για 600 δολάρια τον πίνακα "Penis Landscape" για αποκλειστική χρήση.
Eπιλογή η οποία οδήγησε σε μία άνευ προηγουμένου δικαστική διαμάχη περί "έκθεσης ανάρμοστου και επικίνδυνου υλικού σε ανηλίκους" εις βάρος του Jello Biafra, διαμάχη που άφησε την εταιρεία του τραγουδιστή, Alternative Tentacles, σε κατάσταση χρεοκοπίας.
Debbie Harry , "Koo Koo, , 1981
The Dead Kennedys, "Frankenchrist", 1985
Robert Williams
Από τους πρωτεργάτες καλλιτέχνες του καλιφορνέζικου lowbrow κινήματος ο Robert Williams ξεχώριζε για την hot rod πληθωρική καρτουνίστικη αισθητική του, με εμφανείς αναφορές στο πρώιμο punk rock.
Σε ηλικία 25 ετών, στα τέλη των 60s, ο Williams ίδρυσε το περιβόητο περιοδικό Zap Comix μαζί με άλλους εκφραστές του underground comic όπως ο μεγάλος Robert Crumb και ο Gilbert Shelton (The Fabulous Furry Freak Brothers).
Πριν από είκοσι ακριβώς χρόνια ο Williams ίδρυσε το περιοδικό – βίβλο της σύγχρονης underground τέχνης, Juxtapoz Magazine (πράγμα για το οποίο θα τον ευχαριστούμε για πάντα), και τα υπόλοιπα είναι ιστορία.
Λίγοι όμως ξέρουν ότι ο Williams είναι ο άνθρωπος που το 1987 σχεδίασε για λογαριασμό των Guns N' Roses και το διαβόητο εξώφυλλο του πρώτου τους δίσκου, "Appetite for Destruction", ανάμεσα σε καμιά δεκαπενταριά άλλα εξώφυλλα.
Μεγάλος ντόρος δημιουργήθηκε γύρω από την ακαταλληλότητα του εξωφύλλου, που σόκαρε σφόδρα την αμερικάνικη κοινή γνώμη, και τελικά απαγορεύτηκε!
Μετά την εξάντληση της πρώτη παρτίδας από κόπιες (που έφτασαν και στην Ελλάδα) ο δίσκος κυκλοφόρησε με διαφορετικό εξώφυλλο, και το σχέδιο του Williams μεταφέρθηκε με συνοπτικές διαδικασίες στα ενδότερά του. Σήμερα τα πρώτα εκείνα LP θεωρούνται σπάνια και εξαιρετικά συλλεκτικά.
Guns N' Roses, "Appetite for Destruction", 1987
Raymond Pettibon
O σχεδιαστής του διάσημου logo των Black Flag ("Eνός λογότυπου που έγινε πιο διάσημο και από την ίδια την μπάντα"), εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο ιδιαίτερους καλλιτέχνες της σύγχρονης underground τέχνης, ενώ σήμερα πίνακες του πωλούνται για ποσά που αγγίζουν το ένα εκατομμύριο δολάρια.
Εκτός όμως από την βαθιά σχέση του Pettibon με τους Black Flag (αδερφός του ιδρυτή της μπάντας, Greg Ginn, πρώτος μπασίστας τους, και..ισόβιος δημιουργός παντός είδους artwork και όλων σχεδόν των εξωφύλλων της μπάντας), ο Pettibon επιμελήθηκε και το πιο γνωστό ίσως εξώφυλλο των Sonic Youth, το Goo.
Για το έκτο studio album των Sonic Youth o Pettibon σχεδίασε ένα γοητευτικό νουάρ ζευγάρι με μαύρα γυαλιά και τσιγάρο στο στόμα που φαίνεται να οδηγεί προς άγνωστη κατεύθυνση.
Το ζευγάρι όμως αυτό ήταν καθόλα πραγματικό και σχετίζεται με την ανατριχιαστική υπόθεση Moor, με τα πέντε άγρια δολοφονημένα και βιασμένα παιδιά, που συγκλόνισε την Μεγάλη Βρετανία στα μέσα των '60s.
Διαβάστε ποιοί πραγματικά ήταν οι δύο πρωταγωνιστές που έγιναν άθελα τους ποπ σύμβολα των 90's, εδώ.
Sonic Youth, "Goo", 1990
Andy Warhol
Εντάξει, στη περίπτωση αυτή δεν μιλάμε και για καμιά τρελή αποκάλυψη μιας που είναι γνωστό τοις πάσι ότι ο Warhol είναι ο καλλιτέχνης πίσω από ένα από τα εμβληματικότερα εξώφυλλα στην ιστορία της μουσικής.
Η περιβόητη ..μπανάνα που κοσμεί το εξώφυλλο του πρώτου δίσκου των Velvet Underground μπορούσε στις πρώτες κόπιες τους δίσκου να "ξεφλουδιστεί" με ένα ειδικό αυτοκόλλητο.
Όλη αυτή η διαδικασία κόστιζε πολύ παραπάνω στην εταιρεία παραγωγής, και απαιτούσε ένα ειδικό μηχάνημα για να κατασκευαστεί κάθε εξώφυλλο, ωστόσο η MGM πλήρωνε αδρά σκεφτόμενη ότι οτιδήποτε είχε να κάνει με τον Warhol θα της απέφερε τεράστια κέρδη.
The Velvet Underground & Nico, 1967
Robert Crumb
O underground αμερικανός κομίστας είναι περισσότερο γνωστός για τα εξώφυλλα που φιλοτεχνούσε για λογαριασμό των Grateful Dead κατά την διάρκεια των 70s, ωστόσο λιγότερη γνωστή είναι η συνεργασία του με την Janis Joplin, ήδη από το 1968.
Ο αστικός θρύλος θέλει τον Crumb να μην ζήτησε χρήματα για τον δίσκο, παρά μόνο "να τσιμπήσει λίγο το στήθος της Japlin την επόμενη φορά που θα την έβλεπε."
Στον Crumb είχε ζητηθεί να φιλοτεχνήσει και ένα εξώφυλλο για τους Rolling Stones, προσφορά την οποία ο σπουδαίος κομίστας απέρριψε μιας που έβρισκε τον Jagger "εξωφρενικά εκνευριστικό άνθρωπο για να συνεργαστεί κανείς μαζί του"
Janis Joplin, "Cheap Thrills", 1968
Banksy
Δεν είχα ιδέα ότι ο Banksy είχε στο παρελθόν καταπιαστεί και με την δημιουργία εξωφύλλων, αλλά απ' ότι φαίνεται ο street artist σούπερ σταρ φιλοτέχνησε το 2003 για λογαριασμό των Blur το εξώφυλλο του "Think Tank", ομολογώντας ότι εκείνη την περίοδο χρειαζόταν πολύ τα χρήματα.
Τελικά το αυθεντικό έργο του εξωφύλλου πωλήθηκε σε δημοπρασία τέσσερα χρόνια αργότερα για 75 χιλιάδες λίρες.
Μα για τους Βlur;
Blur, "Think Tank, 2003
Salvador Dali
Το εξώφυλλο του δίσκου του κωμικού ηθοποιού και μουσικού Jackie Gleason , "Lonesome Echo" , φιλοτεχνήθηκε από τον στενό του φίλο Salvador Dali με ένα έργο που δημιουργήθηκε αποκλειστικά για το άλμπουμ.
Jackie Gleason, "Lonesome Echo", 1955
Damien Hirst
Μπορεί να μην είναι πολύ γνωστό αλλά ο Hirst έχει άμεση σχέση με την μουσική.
Το 1998 ο Hirst μαζί με τον Alex James των Blur και τον ηθοποιό Keith Allen σχημάτισε την μπάντα Fat Les με την οποία ηχογράφησαν διασκευές ποδοσφαιρικών ύμνων.
Το 1998 το single τους "Vindaloo" έφτασε στο Νο2 των βρετανικών charts, ενώ υπήρχε και συνέχεια το 2000. Φυσικά, τα εξώφυλλα των Fat Les ήταν δημιουργίες του μεγάλου βρετανού καλλιτέχνη.
Πέρα από τα δικά του όμως side projects ο Hirst έχει επιμεληθεί και τα εξώφυλλα άλλων συγκροτημάτων με γνωστότερο αυτό για τον δίσκο των Red Hot Chili Peppers, "I'm with You" (2011)
Εκτός από τους Peppers o Hirst είναι ο άνθρωπος και πίσω από το εξώφυλλο του Ali in the Jungle των επίσης βρετανών The Hours, για τους οποίους σχεδίασε πλείστες παραλλαγές από τις αγαπημένες του νεκροκεφαλές.
Τέλος, πολλά εξώφυλλα της σόλο καριέρας του Joe Strummer με τους Mescaleros αλλά και των Babyshambles είναι δημιουργίες του καλλιτέχνη, όπως και το εξώφυλλο του περσινού Love Lust Faith + Dreams των Thirty Seconds to Mars.
Red Hot Chili Peppers, "I'm with You", 2011
The Hours, "Ali in the Jungle", 2006
Winston Smith
O σχεδιαστής του εμβληματικού logo των Dead Kennedys και πρωτεργάτης καλλιτέχνης της underground punk rock σκηνής των 70s είναι γνωστός για τα σουρεαλιστικά κολάζ του.
Ο Smith φιλοτέχνησε συνολικά έξι από τα εξώφυλλα των Kennedys (Bed Time for Democracy, In God we Trust, Inc, , ενώ ήταν υπεύθυνος και για το σύνολο σχεδόν του artwork της μπάντας καθώς και για το λογότυπο της Alternative Tentacles του Biafra.
Συνολικά, ο Smith είναι υπεύθυνος για περισσότερα από πενήντα εξώφυλλα στο σύνολο της καριέρας του, το πιο mainstream ίσως των οποίων είναι αυτό του "Insomniac" των Green Day (1995)
Dead Kennedys, "Bedtime for Democracy", 1985
Green Day, "Insomniac", 1995
Shepard Fairey (OBEY)
Ο διάσημος artist, graphic designer και illustrator Shepard Fairey – γνωστός σε μια ολόκληρη γενιά ως OBEY- είναι συγχρόνως και ο εμπνευστής της εμβληματικότερης ίσως πολιτικής καμπάνιας στην σύγχρονη ιστορία.
Ο λόγος για την προεκλογική καμπάνια του Μπάρακ Ομπάμα, "Hope" εικόνες της οποία ταξίδεψαν το 2008 σε ολόκληρο τον κόσμο και μετέτρεψαν τον Αμερικανό Πρόεδρο σε ένα νέο είδος ποπ ήρωα.
Όσον αφορά την συμμετοχή του σε εξώφυλλα δίσκων, ο Fairey έχει κατά καιρούς συνεργαστεί με μουσικούς και συγκροτήματα όπως ο Neil Young, οι Sepultura, οι Anthrax, οι Black Eyed Peas (!),οι Stone Temple Pilots, o Tom Petty, οι Flogging Molly, οι Smashing Pumpkins, και πολλοί άλλοι, έχοντας συνολικά φιλοτεχνήσει περισσότερα από πενήντα album covers.
Sepultura, "Nation", 2001
Smashing Pumpkins, "Zeitgeist", 2007
KAWS
Ο Νεοϋορκέζος urban pop καλλιτέχνης φιλοτέχνησε μία από τις χαρακτηριστικές του καρδούλες για το εξώφυλλο του "808s and Heartbreak" του Kanye West.
Kanye West, "808s and Heartbreak", 2008
Keith Haring
Τα χαρακτηριστικά σχέδια του Haring είχαν κοσμήσει δεκάδες εξώφυλλα δίσκων και συλλογών, κυρίως κατά την δεκαετία του '80.
Μερικά από τα γνωστότερα album covers που είχε σχεδιάσει ήταν αυτά για την σόλο καριέρα του Malcolm McLaren, και φυσικά το εξώφυλλο του signle "Without You" του David Bowie.
David Bowie, "Without You", 1983
Jeff Koons
Τελευταίος λόγω επικαιρότητας.
Ο Koons συνεργάστηκε την χρονιά που μας πέρασε με την Lady Gaga, δημιουργώντας ένα τερατώδες άγαλμά της, αλλά και το εξώφυλλο του δίσκου ARTPOP, του οποίου επιμελήθηκε το συνολικό artwork.
Lady Gaga, ARTPOP, 2014
___________________________________________________
Είμαι σίγουρη ότι ξεχνάω πολλά ακόμα!
:)
σχόλια