Ο Βρετανός βιολονίστας Daniel Hope έχει γυρίσει τον κόσμο ως βιρτουόζος σολίστας για 25 χρόνια και είναι γνωστός για τη μουσική του πολυμορφία και για την αφοσίωσή του σε ανθρωπιστικούς σκοπούς. Νικητής του Ευρωπαϊκού Βραβείου Πολιτισμού για τη Μουσική το 2015, με προκατόχους τον Daniel Barenboim, τον Plácido Domingo και τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Βερολίνου, ο Hope εμφανίζεται ως σολίστας με τις μεγαλύτερες ορχήστρες και μαέστρους του κόσμου, ενώ διευθύνει και πολλά ανσάμπλ από το βιολί. Αποκλειστικός καλλιτέχνης της Deutsche Grammophon από το 2007, ο Hope θα είναι από τη σαιζόν 2016/2017, ο μουσικός διευθυντής της Ορχήστρας Δωματίου της Ζυρίχης, διαδεχόμενος τον Sir Roger Norrington.
Οι ηχογραφήσεις του έχουν κερδίσει το βραβείο Deutsche Schallplattenpreis, το Diapason d'Or της χρονιάς, το Κλασσικό Βραβείο Edison, έξι Βραβεία ECHO-Klassik και ήταν πολλές φορές υποψήφιος για το βραβείο Γκράμμυ. Το άλμπουμ του Κοντσέρτο Βιολιού και Οκταφωνία του Μέντελσον, με την Ευρωπαϊκή Ορχήστρα Δωματίου, βραβεύθηκε ως το καλύτερο της χρονιάς από τους Τάιμς της Νέας Υόρκης. Επίσης, η ηχογράφηση του έργου "Recomposed by Max Richter: Vivaldi - The Four Seasons", ήταν νούμερο 1 στις πωλήσεις κλασικής μουσικής σε περισσότερες από 22 χώρες και με 130.000 κομμάτια, είναι μια από τις πιο επιτυχημένες ηχογραφήσεις κλασσικής μουσικής της σύγχρονης εποχής.
(O Daniel Hope και η Συμφωνική Ορχήστρα του Gothenburg ερμηνεύουν την επανασύνθεση του Max Richter στις Τέσσερις Εποχές του Βιβάλντι)
Ο Hope, που πλέον δίνει παραστάσεις στις μεγαλύτερες αίθουσες συναυλιών και στα μεγαλύτερα φεστιβάλ του κόσμου: από το Carnegie Hall στο Concertgebouw του Amsterdam, από το Σάλτσμπουργκ στο Σλέσβιγκ-Χόλσταϊν, από το Άσπεν στο BBC Proms και το Tanglewood, συνεργάστηκε με μαέστρους όπως ο Kurt Masur, ο Kent Nagano και ο Christian Thielemann, καθώς επίσης και με τις μεγαλύτερες συμφωνικές ορχήστρες του κόσμου.
Τώρα έρχεται στην Ελλάδα για να εμφανιστεί στο Sani Festival στις 13 Αυγούστου, με στόχο να αφηγηθεί το ταξίδι της μπαρόκ μουσικής, με το σύνολο AIR - ένα σύνολο εξαίρετων σολίστ της baroque μουσικής, μεταξύ των οποίων και ο πολυβραβευμένος Θεσσαλονικιός Σίμος Παπάνας με τη διεθνή σολιστική καριέρα στο baroque βιολί και εξάρχων της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης, o Emanuele Forni (κλασική κιθάρα), ο Michael Metzelr (κρουστά) και ο Nicola Mosca (τσέλο). Όλοι μαζί θα παρουσιάσουν την ιστορία του βιολιού και την ανάδειξη του οργάνου στην περίοδο του baroque, βασισμένοι στο ομώνυμο, βραβευμένο δισκογραφικό έργο του Hope στη Deutsche Grammophon.
«Γεννήθηκα στη Νότιο Αφρική», μας λέει ο Daniel Hope, αλλά δε θυμάμαι τίποτα από εκεί. Φύγαμε όταν ήμουν ακόμη μωρό...»
—Και πήγατε στο Λονδίνο...
Οι πρώτες αναμνήσεις μου είναι απ' το Λονδίνο, να περνάω κάθε μέρα στο σπίτι του Yehudi Menuhin, όταν πήγαινε η μητέρα μου στη δουλειά. [Ο Γεχούντι Μενουχίν, Βαρώνος Μενουχίν (1916 - 1999), ήταν Αμερικανός βιολονίστας και διευθυντής κλασικής ορχήστρας, μέλος του Τάγματος της Αξίας και ιππότης-διοικητής του Τάγματος της Βρετανικής αυτοκρατορίας.] Σ' εκείνη την ηλικία άκουγα πολλά βιολιά και μουσική δωματίου, παιγμένη από εξαιρετικούς μουσικούς που έρχονταν στο σπίτι του Μενουχίν.
—Όταν ήσασταν παιδί, τι ονειρευόσασταν να γίνετε όταν μεγαλώσετε;
Όταν ήμουν τεσσάρων ετών, ανακοίνωσα με περηφάνια στους γονείς μου πως σκοπεύω να γίνω βιολονίστας.
—Πότε πρωτακούσατε σύγχρονη μουσική;
Θυμάμαι πως άκουσα ένα τραγούδι των Police όταν ήμουν περίπου 7 ετών. Αυτή ήταν η πρώτη φορά στη ζωή μου που άκουσα ροκ μουσική, και πραγματικά με άφησε άναυδο! Μέχρι τότε είχα ακούσει μόνο κλασική μουσική ή τραγούδια παλαιότερων δεκαετιών όπως αυτά του Έλβις που άκουγε ο πατέρας μου.
—Πέρα απ' το ότι μεγαλώσατε ουσιαστικά στο σπίτι του Μενουχίν, τι άλλο σας τράβηξε στο βιολί;
Νομίζω πως ήταν ο εκπληκτικός ήχος που βγάζει το όργανο, ειδικά στα χέρια κάποιου όπως ήταν ο Μενουχίν. Είναι όργανο με απίστευτο εύρος, απ' τους χαμηλούς μέχρι τους υψηλότερους ήχους. Οι μελωδικές του ικανότητες με εντυπωσιάζουν ακόμα και σήμερα.
Γνωρίζουμε απ' την μουσικοθεραπεία τις συγκλονιστικές θεραπευτικές ιδιότητες που έχει η μουσική. Και ως μουσικός γνωρίζω ότι η μουσική μπορεί να αγγίξει τους ανθρώπους και να τους επηρεάσει. Πάντως το περισσότερο που μπορούμε να ελπίσουμε είναι πως η μουσική θα κάνει τους ανθρώπους να σκεφτούν.
—Το βιολί σας είναι το "ex-Lipinski, 1737" του Guarneri. Μπορείτε να μου πείτε μερικά πράγματα γι' αυτό αλλά και για τη σχέση σας μαζί του;
Για να είμαι ακριβής, πρέπει να πω πως πρόσφατες εργαστηριακές εξετάσεις απέδειξαν πως το βιολί φτιάχτηκε το 1742, παρότι στην ετικέτα του λέει 1737. Είναι ένα συγκλονιστικό βιολί, φτιαγμένο απ' τον αγαπημένο μου κατασκευαστή. Ο Guarneri, γνωστός και ως "Del Gesù" δημιούργησε αριστουργήματα που, κατά τη γνώμη μου, ξεπερνούν και τα βιολιά του Στραντιβάριους. Μου το αγόρασε μια οικογένεια στη Γερμανία και μου το προσέφερε. Ονομάστηκε ex-Lipinski απ' τον μεγάλο βιρτουόζο του 19ου αιώνα Karol Lipinski, που είχε νικήσει ακόμα και τον Paganini σε μονομαχία βιολιών. Ο Lipinski έπαιξε με αυτό το βιολί μαζί με τους Schumann και Liszt! Όταν σκέφτομαι πως το όργανο που έχω μοιράστηκε τη σκηνή με τέτοιους τιτάνες, νιώθω ταυτόχρονα ένα αίσθημα ταπεινότητας αλλά και αγαλλίασης.
—Φέτος θα διαδεχθείτε τον Sir Roger Norrington ως Μουσικός Διευθυντής της Zurich Chamber Orchestra (ZKO). Ποια είναι τα σχέδιά σας;
Η Ορχήστρα Δωματίου της Ζυρίχης ήταν η πρώτη ορχήστρα που άκουσα ποτέ, όταν ήμουν παιδάκι. Το να έχω την τιμή να τους διευθύνω με κάνει να νιώθω σα να επιστρέφω στο σπίτι μου, και στην παιδική μου ηλικία.
Σκοπεύουμε να γυρίσουμε όλο τον κόσμο δίνοντας συναυλίες, και να ηχογραφήσουμε δίσκους για την Deutsche Grammophon, με την οποία έχω αποκλειστικό συμβόλαιο εδώ και περίπου μια δεκαετία. Επιπροσθέτως, ανακοινώσαμε το πρόγραμμα της πρώτης μας σεζόν με υπέροχους μουσικούς και ενδιαφέροντα πρότζεκτ. Ως πρώτο μας Artist-in-Residence κάλεσα τον σπουδαίο Αυστριακό ηθοποιό Klaus Maria Brandauer. Και τέλος, στις 30 φετινές μας συναυλίες θα δοθεί έμφαση και στη σειρά συναυλιών για παιδιά και βρέφη.
—Ήσασταν ο παρουσιαστής του ντοκιμαντέρ "The Secrets of the Violin" που βγήκε το 2013. Ποιο ήταν το πιο ενδιαφέρον πράγμα που μάθατε απ' αυτό;
Το πιο συναρπαστικό ήταν πως είχα την ευκαιρία να παίξω με τόσα διαφορετικά, σπουδαία βιολιά: Guarneri, Stradivari, Amati... Μίλησα επίσης με κατασκευαστές βιολιών που αφιερώνουν ολόκληρη τη ζωή τους στη δημιουργία των οργάνων. Έμαθα πολλά για τον αδίστακτο κόσμο των dealers βιολιών, και τον τρόπο που οι αγοραπωλησίες βιολιών λειτουργούν ως επένδυση για κάποιους. Η όλη εμπειρία ήταν εξαιρετικά διαφωτιστική.
—Τι αγαπάτε πιο πολύ στην μπαρόκ μουσική;
Θα σας απαντήσω, παίρνοντας αφορμή τη συναυλία που θα παίξουμε στο Sani Festival, «Air - A Baroque Journey» όπου ανάμεσα στα κομμάτια θα αφηγούμαι την ιστορία του μπαρόκ, των συνθετών και του ταξιδιού τους. Καταρχάς το σύνολο με το οποίο θα παίξουμε είναι απ' τα πιο συναρπαστικά σύνολα μπαρόκ που ξέρω - και επειδή οι μουσικοί του είναι εκπληκτικοί βιρτουόζοι, και επειδή παρουσιάζεται η μπαρόκ μουσική αλλιώς. Η λέξη "Baroque" βγαίνει απ' το πορτογαλέζικο barroco, που σημαίνει «παραμορφωμένο μαργαριτάρι». Η μουσική αυτή είναι πολύ ζωηρή, σχεδόν άγρια και επαναστατική. Αυτό που μ' αρέσει πιο πολύ είναι πως αναμιγνύει τις πιο απλές και ενίοτε πιο πρωτόγονες μορφές χορευτικής μουσικής με τις πλέον επιτηδευμένες και επαναστατικές συνθέσεις της εποχής.
—Πιστεύετε ότι η μουσική μπορεί να μας κάνει καλύτερους ανθρώπους;
Ναι, το πιστεύω, αν και δε νομίζω ότι η μουσική μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Γνωρίζουμε απ' την μουσικοθεραπεία τις συγκλονιστικές θεραπευτικές ιδιότητες που έχει η μουσική. Και ως μουσικός γνωρίζω ότι η μουσική μπορεί να αγγίξει τους ανθρώπους και να τους επηρεάσει. Πάντως το περισσότερο που μπορούμε να ελπίσουμε είναι πως η μουσική θα κάνει τους ανθρώπους να σκεφτούν. Ίσως μάλιστα η μουσική να ανοίξει ένα διάλογο, και ξέρουμε όλοι πόσο απαραίτητος είναι ο διάλογος στον ταλαιπωρημένο μας πλανήτη...
—Εσείς προσωπικά προτιμάτε την ηχογράφηση δίσκων ή τις συναυλίες;
Τίποτα δεν ξεπερνά τις ζωντανές εμφανίσεις. Το κονσέρτο σού δίνει την ευκαιρία της άμεσης επαφής και της επικοινωνίας με τους ανθρώπους. Καθώς παίζω μπροστά σε κόσμο, βιώνω μια απίστευτη εμπειρία: Βλέπω και νιώθω τη μουσική να φεύγει από μένα και να απλώνεται στο χώρο. Γι' αυτό κάνουμε αυτό που κάνουμε - γι' αυτό έγινα μουσικός.
Βέβαια, μ' αρέσει και να ηχογραφώ μουσική και να μένει κάτι στην αιωνιότητα. Έχω βγάλει 25 δίσκους και κάθε ένας απ' αυτούς με κάνει εξαιρετικά υπερήφανο. Μάλιστα το τελευταίο μου άλμπουμ "My Tribute to Yehudi Menuhin" είναι η πιο προσωπική μου ηχογράφηση: Λέει την ιστορία μου, αλλά ταυτόχρονα αποτίει φόρο τιμής στον μέντορά μου.
—Έχετε έρθει ποτέ στην Ελλάδα; Τι να περιμένουμε απ' τη συναυλία σας;
Α, έχω έρθει πολλές φορές. Λατρεύω την Ελλάδα, την ιστορία, την ατμόσφαιρα, και φυσικά το φαγητό! Είμαι ενθουσιασμένος που επιστρέφω. Από τη συναυλία να περιμένετε καλή μουσική και πολλή διασκέδαση - αυτό μπορώ να σας το εγγυηθώ!
*Daniel Hope / Air - A Baroque Journey: Σάββατο 13/8 στο Λόφο της Σάνης στην Χαλκιδική
