«Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά» στην Κόνιτσα: Ένα ταξίδι στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της παραδοσιακής μουσικής

Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά - Κόνιτσα Facebook Twitter
Το πλήθος χορεύει στους ρυθμούς της Nova Prespa Band. Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου/Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
0

Δεν γίνεται να μην ταρακουνηθείς από τη θέα που αντικρίζεις από το αρχοντικό της Χαμκώς, το μέρος που φιλοξένησε για δεύτερη χρονιά με ιδανικό τρόπο το τριήμερο φεστιβάλ του Christopher King και της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση «Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά» στην Κόνιτσα. Από τη μια ένας απέραντος κάμπος και από την άλλη ένα βουνό, όπου τα πάντα είναι καταπράσινα, όσο σου επιτρέπει να δεις η αφόρητη ζέστη, βέβαια· αν ο καιρός ήταν πιο δροσερός, θα απολαμβάναμε το συναρπαστικό τοπίο περισσότερο. Μέρος μυστηριακό που αν το επισκεφτείς μια φορά δεν αρκεί για να μάθεις όλα τα μυστικά του – επιστρέφεις ξανά και ξανά. Καταλαβαίνεις εν μέρει τον λόγο που ο King, ο Κρις όπως τον αποκαλούν οι ντόπιοι, έχει επιλέξει να μένει εκεί μόνιμα.

Για το φεστιβάλ έχει χτίσει ένα απαράμιλλο σκηνικό από ήχους της παράδοσης των νότιων Βαλκανίων, τόσο του παρελθόντος όσο και του παρόντος. Η σύνδεση μεταξύ τους είναι ουσιώδης, ώστε ο επισκέπτης να κατανοήσει σε βαθύτερο επίπεδο τον διάλογο που πρόκειται να διεξαχθεί ανάμεσα στα σχήματα που συμμετέχουν. 

«Η μουσική πρέπει να αλλάξει και να εξελιχθεί ώστε να επιβιώσει και να παραμείνει ζωντανή. Πρέπει να μπορέσουμε να εκτιμήσουμε τα νήματα και τις ρίζες της μουσικής μας από το παρελθόν, έτσι ώστε να κατανοήσουμε σε ποια κατεύθυνση θα πάει η μουσική μας στο μέλλον», αναφέρει ο King, υπογραμμίζοντας την ουσία του φεστιβάλ που επιμελείται. 

Το φεστιβάλ έκλεισε ίσως με τον καλύτερο και πιο διονυσιακό τρόπο. Το σαρωτικό παίξιμο του Ρομά κουαρτέτου από τη νοτιοδυτική Βουλγαρία, με τον δεξιοτέχνη Samir Kurtov να ηγείται, θύμιζε περισσότερο rave παρά παραδοσιακή μουσική και αυτό οφειλόταν κυρίως στον απίθανο τυμπανιστή του και στο γεγονός ότι έπαιζαν τους ζουρνάδες στον ίδιο τόνο.

Η μετεξέλιξη της παραδοσιακής μουσικής καθώς και ο ρόλος των Ρομά στη μουσική των νότιων Βαλκανίων είναι οι δυο θεματικές που τον απασχόλησαν το φετινό «Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά».

Ο King, ως μοντέρνος τελετάρχης, υποδεχόταν το κοινό κάθε μέρα με μια μικρή παρουσίαση όσων θα παρακολουθούσαμε. Αυτό που έκανε τον πρόλογο τόσο απαραίτητο και ιδιαίτερο ήταν η εμμονή του με τους παλιούς δίσκους. 

Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά - Κόνιτσα Facebook Twitter
Ο King, ως μοντέρνος τελετάρχης, υποδεχόταν το κοινό κάθε μέρα με μια μικρή παρουσίαση όσων θα παρακολουθούσαμε. Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου/Στέγη Ιδρύματος Ωνάση

Επιλέγοντας ανάμεσα σε ηχογραφήσεις που έγιναν μεταξύ 1913 και 1958, διάλεγε βινύλια που του θύμιζαν τη μουσική των σχημάτων και των καλλιτεχνών του προγράμματος, δίνοντας τον τόνο της ημέρας. Βοηθούσε σε αυτό η βαριά φωνή του με την έντονη αμερικανική προφορά. Συνοδοιπόρος του ήταν ο κ. Δημήτρης (Δάλλας), ο μεταφραστής του, που τον ακολουθούσε σε όλη τη διάρκεια του φεστιβάλ. Μαζί αποτελούσαν ένα αχτύπητο δίδυμο, από αυτά που συναντάς σε παλιές κλασικές ασπρόμαυρες ταινίες.

Ορισμένοι από τους αυτούς τους δίσκους 78 στροφών που έπαιξε ο King είναι πραγματικά σπάνιες, μοναδικές κόπιες σε ολόκληρο τον κόσμο. Αν σπάσουν θα χαθούν για πάντα και οι ήχοι που έχουν αποτυπωθεί σε αυτές δεν θα ξανακουστούν ποτέ. Η ιστορία ποτέ δεν φαντάζε τόσο εύθραυστη όσο σε αυτή την περίσταση. Γι’ αυτό σε ένα από τα πιο αστεία στιγμιότυπα που βιώσαμε ο King με τρόμο παρακάλεσε τον κ. Δημήτρη να προσέχει πώς πιάνει τους δίσκους τους, γιατί είναι ένας θησαυρός για τον συλλέκτη που τους έχει στην κατοχή του. 

Την πρώτη μέρα το πρόγραμμα χωρίστηκε σε τρία μέρη. Το πρώτο μέρος είχε το πολυφωνικό γκρουπ των Grupi Lab, έξι τραγουδιστές από την περιοχή της Λιαπουριάς στην Αλβανία με επικεφαλής τον Golik Jaupi που εμφανίστηκαν με παραδοσιακές φορεσιές. Στο δεύτερο μέρος ο Ηλίας Κακαρούκας παρουσίασε το σχήμα του από το Αγρίνιο που αποτελείται από τρεις Ρομά μουσικούς, οι οποίοι συνοδεύονται από μέλη του Συλλόγου πανηγυριστών «Ο Άη Σύμιος», κι αυτοί ντυμένοι ανάλογα για την περίσταση. Τη βραδιά έκλεισε μια παλιά ταινία του Viktor Gjika, από τις αγαπημένες του King, που αφορά τη μουσική της νότιας Αλβανίας την περίοδο της ιταλικής κατοχής στη χώρα. Στην προβολή παρευρέθηκε η κόρη του σκηνοθέτη, Ester Gjika, που θυμήθηκε τα γυρίσματα όπως τα βίωσε ως άτακτο παιδί, κάνοντας ζημιές συνέχεια. 

Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά - Κόνιτσα Facebook Twitter
Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου/Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά - Κόνιτσα Facebook Twitter
Το αρχοντικό της Χαμκώς φιλοξένησε για δεύτερη χρονιά το τριήμερο φεστιβάλ του Christopher King «Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά» στην Κόνιτσα. Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου/Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά - Κόνιτσα Facebook Twitter
Στο δεύτερο μέρος ο Ηλίας Κακαρούκας παρουσίασε το σχήμα του από το Αγρίνιο που αποτελείται από τρεις Ρομά μουσικούς, οι οποίοι συνοδεύονται από μέλη του Συλλόγου πανηγυριστών «Ο Άη Σύμιος». Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου/Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά - Κόνιτσα Facebook Twitter
Το πολυφωνικό γκρουπ των Grupi Lab: έξι τραγουδιστές από την περιοχή της Λιαπουριάς στην Αλβανία με επικεφαλής τον Golik Jaupi, που εμφανίστηκαν με παραδοσιακές φορεσιές. Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου/Στέγη Ιδρύματος Ωνάση

Τη δεύτερη ημέρα στην σκηνή εμφανίστηκε ο Adam Semijalac και το πολυφωνικό σχήμα των Fige που ερμήνευσε κροάτικα «πειραγμένα» παραδοσιακά τραγούδια με μια δόση μπλουζ. Δεν ήταν σε όλα τα σημεία πετυχημένη αυτή η σύμπραξη, αλλά μέχρι το τέλος σε είχαν κερδίσει. Οι Fige είχαν κλέψει την παράσταση νωρίτερα το πρωί με ένα καταπληκτικό workshop που έβαλε την κεντρική πλατεία του χωριού να τραγουδάει στα κροάτικα με τον ρυθμό που έδιναν οι ίδιοι. Το Σάββατο έκλεισε με άλλη μία ταινία, το «Ενθύμιον - Μια ωδή στην Ήπειρο», του Νίκου Ζιώγα, που αφορά το πέρασμα του χρόνου, τις αλλαγές στην παράδοση και την παρουσία της μουσικής σε ένα χωριό της Θεσπρωτίας.

Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά - Κόνιτσα Facebook Twitter
Οι Nova Prespa Band, με τον Πάνο Σκουτέρη και τον Aurel Qirjo (συγκρότημα χάλκινων πνευστών από την περιοχή των Πρεσπών στη Βόρεια Μακεδονία, μαζί με μουσικούς από την Ήπειρο). Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου/Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά - Κόνιτσα Facebook Twitter
Ο Adam Semijalac και το πολυφωνικό σχήμα των Fige που ερμήνευσαν κροατικά «πειραγμένα» παραδοσιακά τραγούδια με μια δόση μπλουζ. Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου/Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά - Κόνιτσα Facebook Twitter
Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου/Στέγη Ιδρύματος Ωνάση

Την τελευταία μέρα του φεστιβάλ είδαμε δύο μουσικά σχήματα. Το γκρουπ της Αλκυόνης εμφανίστηκε πρώτο. Ήταν η ημέρα γενεθλίων της νεαρής ερμηνεύτριας, που τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει φανατικό κοινό με το ονειρικό fusion που κάνει σε ελληνικά παραδοσιακά τραγούδια από τη Μικρασία και την Ήπειρο. Η ιδιαίτερη φωνή της είναι αυτό που την κάνει τόσο μοναδική. Συγκινημένη, ανέβασε στη σκηνή τον άνθρωπο που είναι υπεύθυνος για την ενασχόλησή της με τη μουσική, τον πατέρα της, που τη συνόδευσε στο ακορντεόν σε μια πολύ τρυφερή στιγμή.

Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά - Κόνιτσα Facebook Twitter
Το γκρουπ της Αλκυόνης εμφανίστηκε πρώτο. Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου/Στέγη Ιδρύματος Ωνάση

Το φεστιβάλ έκλεισε ίσως με τον καλύτερο και πιο διονυσιακό τρόπο, το σαρωτικό Ρομά κουαρτέτο από τη νοτιοδυτική Βουλγαρία, του οποίου ηγείται ο δεξιοτέχνης Samir Kurtov. Θύμιζε περισσότερο rave παρά παραδοσιακή μουσική κι αυτό οφειλόταν κυρίως στον απίθανο τυμπανιστή του και στο γεγονός ότι έπαιζαν τους ζουρνάδες στον ίδιο τόνο. Ο Kurtov, μούσκεμα στον ιδρώτα, σχεδόν δεν έπαιρνε ανάσα, όπως ούτε και το κοινό, που δεν έσπασε ούτε στιγμή τον κύκλο τριγύρω του.

Η μόνη παραφωνία σε όλο το φεστιβάλ ήταν οι πάρα πολλές κάμερες που κατέγραφαν τα πάντα και διαταράσσαν κάπως τη φυσικότητα και την αίσθηση της οργανικότητας, ότι συμμετέχεις σε ένα αυθεντικό πανηγύρι. 

Στην αρχή της βραδιάς ο Κρις μας ζήτησε να τον δούμε ως τον ταξιτζή μιας μηχανής του χρόνου που θα μας μετέφερε για λίγα λεπτά στο μέλλον και σε όσα έχει στο μυαλό του για το 2025, αλλά δεν χρειάζεται να κάνουμε σπόιλερ. Εις το επανιδείν! 

Γιατί ΄ναι μαύρα τα βουνά- Κόνιτσα Facebook Twitter
Τα μέλη του Ρομά κουαρτέτου από τη νοτιοδυτική Βουλγαρία που έκλεισαν με τον καλύτερο τρόπο το φεστιβάλ. Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου/Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά - Κόνιτσα Facebook Twitter
Το φεστιβάλ έκλεισε ίσως με τον καλύτερο και πιο διονυσιακό τρόπο. Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου/Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά - Κόνιτσα Facebook Twitter
Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου/Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά - Κόνιτσα Facebook Twitter
Ο απίθανος τυμπανιστής του Ρομά κουαρτέτου από τη νοτιοδυτική Βουλγαρία. Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου/Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά - Κόνιτσα Facebook Twitter
Ο Kurtov, μούσκεμα στον ιδρώτα, σχεδόν δεν έπαιρνε ανάσα, όπως ούτε και το κοινό. Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου/Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά - Κόνιτσα Facebook Twitter
Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου/Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Μουσική
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Οι Blackpink επιστρέφουν αλλά σόλο

Μουσική / Έχετε έστω ακουστά τις Blackpink ή είστε τίποτα boomers;

Σε μια μουσική βιομηχανία που δεν μπορεί να συνέλθει από την απόλυτη κυριαρχία της Κ-pop, τα μέλη του πιο δημοφιλούς νοτιοκορεάτικου γυναικείου γκρουπ κυκλοφόρησαν σόλο δουλειές. Μαζί κατέκτησαν τον κόσμο, μόνες τους τι κάνουν;
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Η Ιεροτελεστία της Άνοιξης του Ιγκόρ Στραβίνσκυ: Τι συμβαίνει με αυτό το ερεθιστικό έργο;

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Η Ιεροτελεστία της Άνοιξης του Ιγκόρ Στραβίνσκυ: Τι συμβαίνει με αυτό το ερεθιστικό έργο;

Με αφορμή τη συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών στο Μέγαρο Μουσικής στις 11 Απριλίου, η Ματούλα Κουστένη περιγράφει ένα από τα περιφημότερα έργα του συμφωνικού ρεπερτορίου, την εμβληματική Ιεροτελεστία της Άνοιξης του Ιγκόρ Στραβίνσκυ, αλλά και αφηγείται ένα από τα διασημότερα σκάνδαλα στην Ιστορία της Μουσικής. Η πρεμιέρα του έργου στο Παρίσι του 1913 συνοδεύτηκε από επεισόδια που οδήγησαν μέχρι και στην παρέμβαση της αστυνομίας.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
O Kristof και το τέλος του παιχνιδιού

Μουσική / «Αν δουν ένα αγόρι με ρούχα που θεωρούν ότι δεν είναι αντρικά, ξαφνικά το φετιχοποιούν»

Στο νέο άλμπουμ του, ο Kristof εμπνέεται από τα παιχνίδια κάθε είδους και τo fluidity, κυκλοφορώντας την πιο προσωπική δουλειά του μέχρι σήμερα, η οποία συνοδεύεται από ένα επιτραπέζιο.
M. HULOT
Autow Nite Superstore: Ελληνική dance electronica διεθνών προδιαγραφών

Μουσική / Autow Nite Superstore: Ελληνική dance electronica διεθνών προδιαγραφών

Το άλμπουμ του ανερχόμενου παραγωγού από τη Θεσσαλονίκη, που προκάλεσε διεθνές ενδιαφέρον, φέρνει έναν νέο, πιο προσωπικό ήχο στη σκηνή της ελληνικής ηλεκτρονικής μουσικής, που δεν προορίζεται απαραίτητα για τα clubs.
M. HULOT
SARA LANDRY

Μουσική / Η ωμή techno της Sara Landry απέναντι στους haters

Όσα πρέπει να ξέρετε για την DJ που ξεκίνησε από τα σκοτεινά κλαμπ του Τέξας, κατάφερε να χτίσει τον δικό της θρόνο σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από ανδρικά ονόματα και ετοιμάζεται να δονήσει για πρώτη φορά την Αθήνα με 150 bpm και πάνω.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ