ΕΚΛΟΓΕΣ ΗΠΑ

Η μεγάλη άγνωστη της τζαζ Facebook Twitter

Helen Merrill, η μεγάλη άγνωστη της τζαζ

0

Γεννήθηκε στις 21 Ιουλίου του 1930 στην Νέα Υόρκη από γονείς Κροάτες, μετανάστες από το μικρό νησί Krk στην Αδριατική. To όνομα της ήταν Jelena Ana Milcetic, αλλά στον κόσμο της τζαζ έγινε γνωστή ως Helen Merrill. Πολλοί θεωρούν πως στέκεται ισάξια δίπλα στα ιερά τέρατα - την Ella Fitzgerald, την Sarah Vaughan, την Billie Holiday, την Anita O'Day. Άλλωστε η ίδια η ιστορία την έχει τοποθετήσει δίπλα τους - και όσοι την αγαπούν, τολμούν κιόλας να θεωρούν πως είναι η σημαντικότερη τραγουδίστρια που έχει περάσει ποτέ απ' την παγκόσμια σκηνή της τζαζ.

Την άκουσα πρώτη φορά να τραγουδάει το "You'd Be So Nice To Come Home Too", ένα απο τα κλασσικά τραγούδια του μεγάλου συνθέτη Cole Porter. Ήταν κάπου στο τέλος των 80s, και η κασέτα στην οποία είχα ηχογραφήσει το κομμάτι από μια ραδιοφωνική εκπομπή στο 1ο Πρόγραμμα της ΕΡΤ παίχτηκε μέχρι θανάτου, κυρίως επειδή προσπαθούσα να αποστηθίσω το σόλο της τρομπέτας του Clifford Brown.

Η Ηelen Merrill σε αιχμαλωτίζει, γιατί δεν δίνει σημασία. Δεν νοιάζεται για τα μέτρα, για τις νόρμες, για τις παραφωνίες της, για τη βραχνάδα της, για τις σπάνιες εμφανίσεις της. Όταν την ακούς να τραγουδάει, ξέρεις πως είναι φυσική, ανεμπόδιστα και συναρπαστικά αυθεντική.

Έμαθα, ψάχνοντας το έργο της, πως δεν ακολούθησε την πεπατημένη. Ήταν εκλεκτική κι επιλεκτική στις ηχογραφήσεις και τις συνεργασίες της, τις οποίες κι έκανε αρκετά αραιά. Ταξίδεψε εκτεταμένα στην Ευρώπη όπου κι έζησε και ηχογράφησε, όπως και στην Ιαπωνία, όπου δημιούργησε, τη δεκαετία του '60, ένα φανατικό κι αφοσιωμένο κοινό, το οποίο υπάρχει ακόμα. Για την ακρίβεια, στην Ευρώπη και την Ιαπωνία, έγινε ακόμα πιο γνωστή ακόμα και από την πατρίδα της, και στην Ιαπωνία ηχογράφησε δίσκους σε ντόπιες εταιρείες, που δε βγήκαν αλλού, και είναι πια συλλεκτικά κομμάτια.


Το δίσκο που είχε το πρώτο κομμάτι στην οποίο την άκουσα, σ' εκείνη τη ραδιοφωνική εκπομπή των 80s, τον αγόρασα μετά από χρόνια και τον έλιωσα. Η ηχογράφηση ήταν του 1954, σε παραγωγή του τότε μόλις 21χρονου Quincy Jones - του μεγαλύτερου ίσως Αμερικάνου μουσικού παραγωγού του 20ου αιώνα. Στην ηχογράφηση αυτή, το ταλέντο του τότε πιτσιρικά τρομπετίστα Clifford Brown άστραφτε σαν χρυσός και συνομιλούσε με το εξίσου σπάνιο ταλέντο της Merrill, που κι αυτή ήταν τότε μόλις 24 χρονών - ακριβώς σαν τον Clifford.
 

Αργότερα έμαθα το δίσκο που έκανε με τον μαέστρο Hal Mooney το 1955, τη σπουδαία της ηχογράφηση με τον Gil Evans και την σπάνια ηχογράφηση που έκανε στη Ρώμη το 1960, με μια ομάδα από εκλεκτούς Ιταλούς μουσικούς της οποίας ηγείτο ο μεγάλος πιανίστας και συνθέτης Piero Umiliani. Συγκεκριμένα σ'αυτό το δίσκο βρήκα και την πιο όμορφη εκδοχή του "Νιght and Day" που 'χω ακούσει ποτέ μου.


 

Σπάνια, σαν περίπτωση, ήταν και η ηχογράφηση του 1986 που κατέληξε σ'ενα δίσκο που λεγόταν "Music Makers", με τον Steve Lacy στο σοπράνο σαξόφωνο, τον Gordon Beck στο πιάνο και τον Stephan Grapeli στο βιολί. Στο δίσκο αυτό, η Merrill έγραψε, για πρώτη και τελευταία φορά, στίχους για ένα τραγούδι, που είχε τον τίτλο του δίσκου.
 

Το 2000 με ενθουσιασμό έμαθα ότι είχε βγάλει μόλις νέο δίσκο. Στα 70 της, η μεγάλη κυρία της τζαζ ακουγόταν όσο φρέσκια και μαγική όσο όταν ήταν πιτσιρίκα, και συγκινούσε όταν τραγούδαγε για τον πάτερα της, μαζί με παραδοσιακή ορχήστρα από το νησί της της καταγωγής της στην Αδριατική. Ο δίσκος λεγόταν "Jelena Ana Milcactic a.k.a. Helen Merrill" και ήταν ένας φόρος τιμής στις καταβολές της.
 

Η μεγάλη άγνωστη της τζαζ Facebook Twitter
Στην Ευρώπη και την Ιαπωνία, έγινε ακόμα πιο γνωστή ακόμα και από την πατρίδα της, και στην Ιαπωνία ηχογράφησε δίσκους σε ντόπιες εταιρείες, που δε βγήκαν αλλού, και είναι πια συλλεκτικά κομμάτια.
Η μεγάλη άγνωστη της τζαζ Facebook Twitter

Το 2005, είχα την τύχη να δω μια άλλη μεγάλη κυρία της τζαζ, την Sheila Jordan, να μαγεύει το κοινό του Jazz Upstairs στην Πλατεία Θεάτρου. Της μίλησα για λίγο μετά τη συναυλία και της είπα πόσο αγαπώ την Helen Merrill και πόσο θα ήθελα να τη δω live κάποια στιγμή στην Αθήνα, καθώς και ποσό μεγάλο ήταν το ποσό που ζητούσε για κάτι τέτοιο ο ατζέντης της. Kαι μέσα στα υπέροχα 83 χρόνια της, η κυρία Jordan μου είπε χαμογελώντας: "Of course honey... Helen is a diva..."

Η Ηelen Merrill σε αιχμαλωτίζει, γιατί δεν δίνει σημασία. Δεν νοιάζεται για τα μέτρα, για τις νόρμες, για τις παραφωνίες της, για τη βραχνάδα της, για τις σπάνιες εμφανίσεις της. Όταν την ακούς να τραγουδάει, ξέρεις πως είναι φυσική, ανεμπόδιστα και συναρπαστικά αυθεντική. Το χαρακτηριστικό της γρέζι ανεβοκατεβαίνει στις οκτάβες χωρίς προσπάθεια, με έναν τρόπο που μόνο η Τζένη Βάνου τολμώ να πω πως έχω ακούσει να κάνει.

Αν βγαίνει εκτός ρυθμού, μελωδίας, η αναπνοής, δεν είναι κάτι που την απασχολεί, και η στοιχειωμένη εκφραστικότητα της, μαζί με αυτόν τον τόσο δικό της μινιμαλισμό, τις πεντακάθαρες φράσεις της, το γλυκό βιμπράτο της, τη γήινη χροιά της και αυτό το αποστασιοποιημένο, αλλά αληθινό της συναίσθημα, σε κερδίζει και σε κάνει να καταλαβαίνεις πως έχεις να κάνεις με μια περίπτωση σπάνια και μοναδική.

Η μεγάλη άγνωστη της τζαζ Facebook Twitter


Δεν υπάρχει άλλη Helen Merrill, και αν είχα ποτέ την τύχη να τη συναντήσω, θα ήθελα να την ευχαριστήσω που έχει υπάρξει και υπάρχει ακόμα, με λόγια παρόμοια με αυτά που έγραψε η ίδια, για εκείνο το συγκλονιστικό "Music Makers":


Music makers, thanks so much
for the songs you bring
Music makers thanks so much
for the songs we sing
Songs that make my heart feel happy,
Songs that make me cry.
Trumpet's playing up so high,
I nearly want to die.
Oh, music makers,
you're too much
Music makers,
thanks so much


Μουσική
0

ΕΚΛΟΓΕΣ ΗΠΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πόση techno αντέχει η Αθήνα;

The Review / Πόση techno αντέχει η Αθήνα;

O Αλέξανδρος Διακοσάββας και ο ραδιοφωνικός παραγωγός και DJ Νίκος Ζώης συναντήθηκαν στη δεύτερη μέρα του φετινού Techniques και σχολιάζουν τη βραδιά, το σετ της –ακριβοθώρητης πλέον– Charlotte de Witte και όσα είναι hot τώρα στην ηλεκτρονική σκηνή και στο αθηναϊκό nightlife.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
νταλαρας παπακωνσταντίνου

Μουσική / Γιώργος Νταλάρας και Βασίλης Παπακωνσταντίνου ξανά μαζί 33 χρόνια μετά

Οι δύο σπουδαίοι ερμηνευτές ετοιμάζονται να μοιραστούν και πάλι τη σκηνή, παρουσιάζοντας μια θεατροποιημένη μουσική παράσταση με κείμενα και αφήγηση του Οδυσσέα Ιωάννου που θα αφορούν το ελληνικό τραγούδι.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Bruce Springsteen & the E Street Band: Το ροκ του παρελθόντος και του μέλλοντος μας

Daily / Bruce Springsteen & the E Street Band: Το ροκ του παρελθόντος και του μέλλοντός μας

«Μετά από 50 χρόνια στον δρόμο, είναι πολύ αργά για να σταματήσουμε τώρα», δηλώνει μ’ ένα διακριτικό μειδίαμα ο 75χρονος ροκ σταρ σ’ ένα νέο ντοκιμαντέρ που παρακολουθεί από απόσταση αναπνοής την πρόσφατη περιοδεία του Μπρους Σπρίνγκστιν και της θρυλικής μπάντας του.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Tsugranes

Μουσική / Η επιρροή των ελληνικών '90s -’00s στις Tsugranes και τον ήχο τους

Με αναφορές στον ΛεΠα και την Charli XCX, το τριμελές σχήμα από τα Γιάννενα, που άνοιξε τη συναυλία της Μαρίνας Σάττι στην Τεχνόπολη, φέρνει την πιο φρέσκια μουσική στην ελληνική ανεξάρτητη σκηνή.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Όπερα / Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Πολυσχιδής και ανήσυχη, η Φανί Αρντάν δεν δίνει απλώς μια ωραία συνέντευξη αλλά ξαναζεί κομμάτια της ζωής και της καριέρας της, με αφορμή την όπερα «Αλέκο» του Σεργκέι Ραχμάνινοφ που σκηνοθετεί για την Εθνική Λυρική Σκηνή.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Οι Khirki παντρεύουν το metal με τα ποραδοσιακά, σείοντας τις Συμπληγάδες 

Μουσική / Οι Khirki παντρεύουν το metal με παραδοσιακά στοιχεία και pop ευαισθησίες

Η νέα μπάντα του ελληνικού underground, που έχει ήδη ξεχωρίσει, ετοιμάζεται να αναχωρήσει για τη δεύτερη ευρωπαϊκή της περιοδεία, περιμένοντας το κοινό από κάτω να φωνάζει «the Greek song, the Greek song».
ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΤΑΤΣΗΣ
Μια μουσική πανδαισία στη σκιά του ναού της Αφαίας

Μουσική / Μια μουσική πανδαισία στη σκιά του ναού της Αφαίας

Το «Ταξίδι στο φως», μια σειρά συναυλιών του σπουδαίου μαέστρου Σταύρου Ξαρχάκου σε εμβληματικά μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους, συνεχίστηκε στην Αίγινα με την υποστήριξη της METLEN Energy & Metals.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Colin Stetson: Από τις απαιτήσεις ενός αιωνόβιου μπάσου σαξοφώνου σε μουσική για ταινίες τρόμου όπως το «Hereditary»

Μουσική / Colin Stetson: Ένας από τους πιο καταξιωμένους σαξοφωνίστες έρχεται στην Αθήνα

Ο μουσικός που έχει παίξει πλάι στον Tom Waits, με τους Arcade Fire και τους Chemical Brothers και πλέον συνθέτει μουσική για δημοφιλείς ταινίες τρόμου, όπως το «Hereditary», θα εμφανιστεί το Σάββατο στο Gazarte.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ