ΤΟ LP «POP FESTIVAL ’73», που κυκλοφόρησε από την EMI / Columbia το καλοκαίρι του 1973, είναι ένα θρυλικό άλμπουμ για το ελληνικό ροκ και την ιστορία του, ενώ θεωρείται αναντικατάστατο, σαν άκουσμα, από τους fans. Έχει μια γοητεία, εννοούμε, ο συγκεκριμένος δίσκος και μια φρεσκάδα, που τον καθιστούν διαχρονικά απολαυστικό.
Συντελούν διάφορα τινά προς αυτό. Κατ’ αρχάς τα ίδια τα τραγούδια, αρκετά εκ των οποίων είναι πολύ καλά – τραγούδια, που ανακαλύπτονται συνεχώς, εδώ και στο εξωτερικό, από νεότερους ακροατές, και που επανέρχονται στο προσκήνιο μέσα από αναρτήσεις στο YouTube και από ποστ στα social media.
Έπειτα είναι το εξώφυλλό του. Αυτή η παράξενη, πολύχρωμη ψυχεδελική ζωγραφιά με τον μονόκερο, πάνω στον οποίο ισορροπεί ένα νεανικό συγκρότημα. Τα ανεξίτηλα χρώματα, που ευνοούνται από το laminated (γυαλιστερό) εξώφυλλο της Columbia, προσδίδουν στο cover κάτι το συναρπαστικό και συγκινητικό συνάμα. Το λέμε, γιατί είναι άλλο να βλέπεις το εξώφυλλο στο δίκτυο ή σε φωτογραφίες και άλλο να το βλέπεις όπως ακριβώς είναι, έχοντάς το σε φυσικό μέγεθος μπροστά στα μάτια σου.
Έχει κάτι αυτό το άλμπουμ που σε εξαναγκάζει να το απολαμβάνεις, όποτε το ακούς. Προσωπικά εντοπίζω την γοητεία του στο γεγονός πως εδώ είναι καταγραμμένη πολλή αθωότητα και αφέλεια, μα και πολύς ερασιτεχνισμός, με την καλή όμως έννοια.
Επειδή το “Pop Festival ’73” δεν έχει επανεκδοθεί ποτέ σε LP και είναι αρκετά σπάνιο πια –όπως σπάνια είναι και η μοναδική έκδοσή του σε CD από το 1997–, η φήμη του στα σχετικά κυκλώματα είναι πάντα πολύ μεγάλη.
Έχει κάτι αυτό το άλμπουμ που σε εξαναγκάζει να το απολαμβάνεις, όποτε το ακούς. Προσωπικά εντοπίζω την γοητεία του στο γεγονός πως εδώ είναι καταγραμμένη πολλή αθωότητα και αφέλεια, μα και πολύς ερασιτεχνισμός, με την καλή όμως έννοια (ως «pop festival ερασιτεχνικών συγκροτημάτων» είχε διαφημιστεί, εξάλλου, στην εποχή του), μαζί με δροσιά και όνειρα νεανικά.
Ακόμη, το γεγονός πως μια μεγάλη δισκογραφική εταιρεία της εποχής, όπως ήταν τότε η ΕΜΙ-Αδελφοί Λαμπρόπουλοι Α.Ε. (η ελληνική Columbia δηλαδή), θα έδινε την ευκαιρία σε δεκατρία τελείως άσημα και πρωτοφανέρωτα ονόματα, συγκροτήματα και καλλιτέχνες, να δουν τα τραγούδια τους τυπωμένα σ’ ένα μεγάλο δίσκο, δεν θα πρέπει να θεωρηθεί αυτονόητο – και δεν γίνεται να μην το εκτιμήσεις σήμερα αυτό. Να μην εκτιμήσεις το ότι κάποιοι σοβαροί επιχειρηματίες ποντάρισαν σε μια σειρά από τελείως ερασιτεχνικά γκρουπ, εντελώς αβέβαιου μέλλοντος.
Πώς, όμως, θα φθάναμε σ’ αυτή την έκδοση;
Κατ’ αρχάς θα πρέπει να πούμε πως σε σχέση με το Pop Festival ’73 υπάρχουν πολλές παρανοήσεις. Στο διαδίκτυο δεν θα βρεις πολλά πράγματα, αν ψάξεις, ενώ όλα όσα θα βρεις είναι ή λανθασμένα ή φοβερά ελλιπή. Από ’κει ξεκινούν και οι παρανοήσεις.
Φυσικά, το ότι έχει γραφεί πως πίσω απ’ αυτό το γεγονός ήταν ο Νίκος Μαστοράκης είναι τελείως λάθος, αλλά η πιο σημαντική παρανόηση σε σχέση με το θέμα μας είναι πως το Pop Festival ’73 δεν ήταν κάποιος διαγωνισμός συγκροτημάτων, τύπου Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης ή Eurovision – εκεί όπου διάφορα ονόματα θα έβγαιναν στη σκηνή κάποιου θεάτρου, για να παίξουν ζωντανά τα τραγούδια τους, τα οποία θα κρίνονταν επί τόπου από μια κριτική επιτροπή, με τα βραβευμένα συγκροτήματα να οδηγούνται κατόπιν στα στούντιο της Columbia, προκειμένου να σχηματιστεί ο δίσκος.
Δεν ήταν καθόλου έτσι τα πράγματα, καθώς είχε συμβεί κάτι τελείως διαφορετικό και προχωρημένο για την εποχή, που έχει νόημα και αξία να το πούμε.
Κατ’ αρχάς να σημειώσουμε πως το Pop Festival το οργάνωσε η Columbia σε συνεργασία με το περιοδικό «Φαντάζιο» και πως ο επίσημος τίτλος του ήταν «Πρώτο Ελληνικό “Pop Festival” Ερασιτεχνικών Συγκροτημάτων». Δεν χρειάζεται να πούμε πως δεύτερο δεν υπήρξε...
Έπειτα, καλλιτεχνικός διευθυντής του Pop Festival ήταν ο πολύ γνωστός αργότερα παραγωγός, εκδότης, μέτοχος σε κανάλια κ.λπ. Κώστας Γιαννίκος, ενώ την οργάνωση του φεστιβάλ θα αναλάμβανε η εταιρεία του Seven Arts Productions. Οι ψαγμένοι φίλοι του ροκ στην Ελλάδα ξέρουν πως σε ετικέτα Seven Arts θα κυκλοφορούσαν λίγα, αλλά πολύ καλά άλμπουμ εκείνα τα χρόνια, όπως το πρώτο ελληνικό LP του Σταμάτη Σπανουδάκη (είχε προηγηθεί ένα γαλλικό), που είχε τίτλο “Looking Back”, το πρώτο LP των ABBA (με το “Waterloo”), το “Mudanzas” των βρετανών hard-rockers Stray κ.λπ.
Στο πρώτο μισό του 1973 το ελληνικό ροκ στεκόταν ακόμη σχετικά καλά – με την προωθητική δύναμη, εννοούμε, από τα προηγούμενα πολύ γόνιμα χρόνια. Το επισημαίνουμε αυτό, γιατί η ανάπτυξη του φοιτητικού κινήματος θα το έθετε, σταδιακά, στο περιθώριο των μουσικών εξελίξεων στο δεύτερο μισό της χρονιάς. Έτσι δεν είναι απορίας άξιον το πώς θα βρίσκονταν τελικά 165(!) ελληνικά συγκροτήματα, που θα δήλωναν συμμετοχή στο Pop Festival. Το λέμε, γιατί λίγους μήνες αργότερα δεν θα βρίσκονταν ούτε τα μισά...
Πολλά τα γκρουπ λοιπόν... που θα ηχογραφούσαν το τραγούδι, με το οποίο θα διαγωνίζονταν, στο υπόγειο Studio ERA, στη Σταδίου, απέναντι από το άγαλμα του Κολοκοτρώνη.
Απ’ αυτά τα 165 συγκροτήματα, τώρα, θα επιλέγονταν από κάποια κριτική επιτροπή 18, στη συνέχεια θα κόβονταν τρία, με τα υπόλοιπα 15 να πηγαίνουν σ’ ένα τηλεοπτικό στούντιο, εκεί όπου με το ηχογραφημένο τραγούδι τους σε playback, θα φιλμάρονταν, προκειμένου να εμφανισθούν (μαγνητοσκοπημένα πλέον) στην τηλεόραση!
Στις 20 Μαΐου 1973, το μεσημέρι εκείνης της Κυριακής, η τηλεόραση του ΕΙΡΤ, θα μετέδιδε αυτή την μαγνητοσκοπημένη εκπομπή, με τα 15 συγκροτήματα / τραγούδια, σ’ ένα μουσικό πρόγραμμα, στο οποίο θα εμφανίζονταν και κλιπ με τους Paul McCartney και Elton John.
Μετά το πέρας της εκπομπής οι τηλεθεατές, απ’ όλη τη χώρα, θα μπορούσαν να ψηφίσουν τηλεφωνικά ή τηλεγραφικά, το συγκρότημα και το τραγούδι της προτίμησής τους, καλώντας την Seven Arts (στην Αγίου Μελετίου ήταν η έδρα της), με τα πέντε πρώτα συγκροτήματα / τραγούδια να παρουσιάζονται σ’ ένα επόμενο πρόγραμμα, την άλλη μέρα, την Δευτέρα το βράδυ, στις 21 Μαΐου 1973 (ακριβώς 50 χρόνια πριν).
Από τα 15 συγκροτήματα της Κυριακής τα 13 (πάλι θα κόβονταν δύο δηλαδή) θα συμμετείχαν, με τις ηχογραφήσεις τους από το Studio ERA, σ’ αυτό το ιστορικό πλέον LP της EMI / Columbia, που θα γινόταν γνωστό ως “Pop Festival ’73”. Ποια ήταν, λοιπόν, τα γκρουπ, που θα ακούγονταν στον δίσκο και που θα περνούσαν στην ιστορία; Τα εξής:
Νιρβάνα, Πεταλούδα, Sweetness, Liga, Σκορπιός, Πρωτόγονοι, Boomerang, Live, Ηλεκτρικός Αργοναύτης, Κορυφαίοι, Θαρσείν Χρει, Κάστορες και Βύρωνες.
Η διοργάνωση είχε πάρα πολύ παρασκήνιο, το οποίο δεν είναι εύκολο να καταγραφεί στην πληρότητά του. Να πούμε λοιπόν, για αρχή, πως τα 18 γκρουπ, που είχαν επιλεγεί ήταν τα:
Νιρβάνα, Κάστορες, Τα Παιδιά των Δυτικών Συνόρων, Βύρωνες, Liga, Ιπποκράτης, Funeral Waterboat, Κορυφαίοι, Boomerang, Live, Anxious, Butterfly Fires, Sweetness, Primigenious, Βαβέλ, Jesus Christ, Κόνικλοι και Σκορπιός.
Έχοντας υπ’ όψιν πως οι Butterfly Fires ήταν οι Πεταλούδα του δίσκου (δηλαδή αλλάχτηκε το όνομά τους, στο διάστημα από την τηλεοπτική εμφάνισή τους μέχρι την κυκλοφορία του LP), από τις δύο παραθέσεις των ονομάτων φαίνεται πως 3 από τα 13 γκρουπ του δίσκου (Πρωτόγονοι, Ηλεκτρικός Αργοναύτης, Θαρσείν Χρει) δεν περιλαμβάνονται στα 18. Τι είχε συμβεί; Δεν είναι 100% σίγουρο.
Ή κάποια γκρουπ άλλαξαν κι αυτά όνομα στο μεσοδιάστημα (ας υποθέσουμε, για παράδειγμα, πως οι Primigenious μπορεί να έγιναν Πρωτόγονοι) ή πως στον δίσκο δεν μπήκαν τα 13 από τα 15 γκρουπ του τηλεοπτικού τελικού, μα 10 απ’ αυτά και τρία εκτός 15άδας (ή 18άδας). Για παράδειγμα, το να κοβόταν από τον δίσκο ένα συγκρότημα που θα λεγόταν Jesus Christ δεν θα πρέπει να το θεωρήσουμε απίθανο.
Φυσικά, η λογοκρισία θα έπαιζε κι αυτή το ρόλο της. Οι Boomerang, που θα κατακτούσαν το πρώτο βραβείο του «καλύτερου συγκροτήματος», είχαν στείλει τραγούδι με τίτλο «Ο γιατρός». Πώς εμφανίσθηκε, όμως, στον δίσκο, τραγούδι με τίτλο «Το αυτοκίνητο»; Την ιστορία μoύ την είπε ο συνθέτης του κομματιού, ο πολύ γνωστός αργότερα τραγουδοποιός Τάκης Μπουρμάς:
«Είχαμε δηλώσει συμμετοχή μ’ ένα τραγούδι δικό μου, σε στίχο και μουσική, που λεγόταν “Ο γιατρός”. Τότε υπήρχε ακόμα η χούντα και βεβαίως λογοκρισία. Το τραγούδι είχε λοιπόν άλλους στίχους. Μιλούσε για κάποιον απατεώνα που παρίστανε τον γιατρό και, κοροϊδεύοντας τους ανθρώπους τούς έπαιρνε χρήματα ή ότι άλλο μπορούσε. Οι αξιωματικοί της λογοκρισίας θεώρησαν τον στίχο επαναστατικό κι έτσι μας δήλωσαν ότι κοβόμαστε από τη συνέχεια του διαγωνισμού. Αυτό έγινε την ημέρα που ηχογραφούσαμε το τραγούδι στο στούντιο ΕΡΑ. Ρώτησα, τότε... “αν αλλάξω τον στίχο θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε στον διαγωνισμό;”. Έλαβα θετική απάντηση και επί τόπου, στο πόδι όπως λέμε, έγραψα “Tο αυτοκίνητο”, με την ιδέα να την παίρνω από ένα τραγούδι των Deep Purple, το “Highway star”. Έτσι λάβαμε τελικά μέρος στον διαγωνισμό και πήραμε την πρώτη θέση».
Επίσης υπήρχαν κι άλλα καλά συγκροτήματα, στο Pop Festival, που δεν εμφανίστηκαν καν στην 18άδα, τα οποία ο Κώστας Γιαννίκος τα προόριζε να ηχογραφήσουν για την δική του εταιρεία, την Seven Arts. Ένα απ’ αυτά ήταν η Παρέα του Σταύρου Παπασταύρου, που θα γινόταν αργότερα πολύ γνωστός από τις εμφανίσεις του στην τηλεόραση δίπλα στην Ευγενία Συριώτη και βεβαίως από την παρουσία του στους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού της Κέρκυρας (1981), του Μάνου Χατζιδάκι. Όπως έχει γράψει ο ίδιος ο Σταύρος Παπασταύρου στο προσωπικό του blog Playtime, στις 10 Νοε. 2009:
«Ο πρώτος μου δίσκος ετοιμάστηκε το 1973, αλλά τελικώς κυκλοφόρησε το Σεπτέμβριο του 1978 (σ.σ. λεγόταν «Ξάγρυπνη Πόλη»), ως έκπληξη για τη γιορτή μου(!), με εξώφυλλο και σειρά τραγουδιών επιλεγμένα από την εταιρία παραγωγής. Ήμασταν τότε γκρουπάκι (σ.σ. η Παρέα): εγώ έγραφα τα τραγούδια, έπαιζα ακουστική και κλασική κιθάρα και τραγουδούσα. Ο κολλητός μου ο Γιώργος Καλατζής, που έπαιζε ηλεκτρική κιθάρα, έγραψε επίσης τη μουσική σε δύο από τα τραγούδια. Η Ρίτα Δανοπούλου τραγουδούσε σόλο και δεύτερες φωνές. Πιάνο στο δίσκο αυτό έπαιξαν ο Γιώργος Στεφανάκης και ο Δημήτρης Πολύτιμος, ντραμς ο Τάκης Μαρινάκης, μπάσο ο Γιώργος Φιλιππίδης, κρουστά ο Δημήτρης Πουλικάκος. Την ενορχήστρωση στα πνευστά έκανε ο Γιώργος Μανίκας. Γενικώς... όποιος περνούσε από το ΕΡΑ της Σταδίου όπου γράφαμε και “γούσταρε” έπαιζε κι από κάτι. Θυμάμαι και το Φίλιππο Τσεμπερούλη. Μέχρι και ο Μάνος Χατζιδάκις είχε περάσει από ’κει κάποια στιγμή. “Νεανικές ανησυχίες!”... ήταν το σχόλιό του».
Άλλα γκρουπ που δεν φάνηκαν στην 18άδα του Pop Festival και που προορίζονταν από τον Κ. Γιαννίκο για την Seven Arts, χωρίς να εμφανισθεί, τελικά κάτι απ’ αυτά στη δισκογραφία, ήταν το Συγκρότημα και οι Δοκησίσοφοι, ενώ ανάμεσα στις 165 συμμετοχές υπήρχαν ακόμη οι Familiar Love, που ήταν οι μετέπειτα γνωστοί Ωρίωνες (του Βασίλη Αβραμίδη), οι Crisna (όπως διαβάζουμε στη σχετική αναφορά της B-otherside Records), οι Μελίτακες, οι Τέσσερις Παληές Μπότες (ένα από τα τέσσερα γυναικεία σχήματα, που θα εμφανίζονταν στην διοργάνωση) κ.ά.
Είχαν όμως συμβεί και διάφορα ευτράπελα τότε, όπως διαβάζουμε σε «Φαντάζιο» της εποχής. Υπήρχε, ας πούμε, κάποιο ελληνο-αμερικανο-εβραϊκό συγκρότημα, που προσευχόταν συνέχεια κατά τη φάση της ηχογράφησης, μοιράζοντας θρησκευτικά φυλλάδια στους παρευρισκομένους, υπήρχαν συγκροτήματα, που είχαν το ίδιο όνομα και που δεν δέχονταν να το αλλάξουν, για να προχωρήσει η διαδικασία (τελικά θα το άλλαζαν και τα δύο, για να αποφευχθεί η περαιτέρω φασαρία), υπήρχε γκρουπ που είχε κουβαλήσει στο Studio ERA, πλήρη ηχητική εγκατάσταση, δηλαδή μικρόφωνα, ενισχυτές κ.λπ. (κάτι, πρακτικά, αχρείαστο), ενώ κάποιο γυναικείο γκρουπ είχε απαιτήσει να βγουν όλοι οι άντρες έξω από το στούντιο, πλην του ηχολήπτη (άψογες!) και άλλα τέτοια παράξενα...
Σε σχέση με τα βραβεία τώρα, είπαμε και λίγο πιο πάνω για τους Boomerang και το βραβείο του «καλύτερου συγκροτήματος», που έλαβαν από το Pop Festival, όπως βραβεία θα λάμβαναν οι Κορυφαίοι και οι Πεταλούδα. Επίσης θα βραβεύονταν και τραγούδια, όπως «Ο δειλός» των Νιρβάνα και το «Μέρα βροχερή» των Θαρσείν Χρει.
Ας δούμε όμως τα 13 ονόματα του δίσκου, με κάποιες λεπτομέρειες, ώστε να φανεί και αυτό που λέμε στον τίτλο του άρθρου... πως μέλη των γκρουπ του “Pop Festival ’73” υπήρξαν πολλά γνωστά, αργότερα, ονόματα.
ΠΛΕΥΡΑ Α
1.
Νιρβάνα, «Ο δειλός»
Μέλη του γκρουπ ήταν ο Ηλίας Καρβούνης κιθάρα, φωνή, που είχε γράψει και το τραγούδι, κάποιος Σάββας στα πλήκτρα, ο Βασίλης Σπυρόπουλος στο μπάσο (που αργότερα θα γινόταν γνωστός τοις πάσι μέσω της Σπυριδούλας) και ο Δημήτρης Κατσαρός στα ντραμς (που και αυτός θα γινόταν γνωστός, χρόνια μετά, μέσω των Ζιγκ Ζαγκ).
POP FESTIVAL 1973 - NIRVANA (Ο ΔΕΙΛΟΣ)
2.
Πεταλούδα, «Τι μπορείς να κάνης στη ζωή σου»
Πατρινοί. Χρήστος Κουλουμπής κιθάρα, φωνή (ένας τελείως μοναδικός τραγουδιστής, που αργότερα έκανε και μικρή προσωπική καριέρα), Λάμπης Γεωργακόπουλος όργανο, Γιώργος Αδαμόπουλος μπάσο και Ανδρέας Κουλουμπής ντραμς. Το τραγούδι τους «Τι μπορείς να κάνης στη ζωή σου», που ήταν μάλλον το κορυφαίο της διοργάνωσης (για τη δική μας γνώμη), έγινε παγκόσμια γνωστό στους ρέκτες, όταν το 2009 θα έμπαινε στην αμερικάνικη συλλογή “Psych Funk 101” [World Psychedelic Funk Classics].
POP FESTIVAL 1973 - ΠΕΤΑΛΟΥΔΑ (ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΣΟΥ)
3.
Sweetness, «Μέρες»
Πρόκειται για ένα γυναικείο τρίο, με το τραγούδι, που ήταν folky-ακουστικό, να το γράφει και να το αποδίδει η Ολυμπία Φιλίππου.
4.
Liga, «Φέρε μου τύχη»
Οι Liga είχαν κάποια προϊστορία σαν σχήμα και δεν ήταν εντελώς ερασιτέχνες, αφού είχαν παίξει σε live μαζί με τους Poll, Socrates Drank the Conium, Morka κ.ά., έχοντας ως μέλη τους Μιχάλη Μεντόγιαννη φωνή, 12χορδη κιθάρα, Λάκη Βλάχο κιθάρα, πλήκτρα, Ηλία Τσαγκάρη μπάσο, φωνή και Γιάννη Αυγερινό ντραμς. Απ’ αυτούς τους μουσικούς ο Ηλίας Τσαγκάρης, που δεν βρίσκεται πια στη ζωή, ήταν στα 00s επικεφαλής της ομάδας παραγωγής ήχου Man Data Sound, με στούντιο στου Ψυρρή και σχετικές παραγωγές. Θυμόμαστε το «Αθάνωρ» [Hitch-Hyke, 2002] του Ιδιό-ρυθμον, τη «Λάσπη» [Hitch-Hyke, 2002] της Μαρίας Αριστοπούλου και το φερώνυμο CD [Hitch-Hyke, 2003] των Dubient (με Παναγιώτη «Τσίκο» Κατσικιώτη, Γιώργο Πανούση, Κλέωνα Αντωνίου, Πέτρο Σκούταρη και Σωτήρη «Δανό» Γεωργάκη). Να σημειώσουμε επίσης πως το «Φέρε μου τύχη» συμπεριλήφθηκε και στην ιταλική συλλογή “Bring Flowers to the World!” [Misty Lane Records, 2001].
POP FESTIVAL 1973 - LIGA (ΦΕΡΕ ΜΟΥ ΤΥΧΗ)
5.
Σκορπιός, «Δέκα εντολές»
Μέλη του γκρουπ ήταν ο πασίγνωστος αργότερα Γιάννης Γιοκαρίνης όργανο, όπως και ο Γιάννης Χατζησόγλου κιθάρες, που είχε γράψει και το τραγούδι. Και οι δύο λίγο πιο μετά θα βρίσκονταν στους 2002 του Ηλία Ασβεστόπουλου. Και η δική τους συμμετοχή ήταν από τις ωραιότερες του δίσκου.
POP FESTIVAL 1973 - ΣΚΟΡΠΙΟΣ (ΔΕΚΑ ΕΝΤΟΛΕΣ)
6.
Πρωτόγονοι, «Μανία καταδιώξεως»
Ένα φοιτητικό τρίο ήταν οι Πρωτόγονοι, που τους αποτελούσαν οι Δ. Πακουλιέρης κιθάρα, τραγούδι, Ν. Προκοπίου μπάσο και Ι. Λευκαδίτης ντραμς. Δεν ξανακούστηκαν από τότε.
ΠΛΕΥΡΑ Β
1.
Boomerang, «Το αυτοκίνητο»
Είπαμε λίγο πιο πάνω για τον Τάκη Μπουρμά, τον συνθέτη-στιχουργό αυτού του τραγουδιού, που ήταν όντως ένα από τα ωραιότερα της διοργάνωσης, έστω και με τους αλλαγμένους στίχους (πρώτο βραβείο για το συγκρότημα). Ο Τάκης Μπουρμάς θα γίνει πολύ γνωστός, μετά τα μέσα του ’80, όταν θα συνεργαστεί με τον Γιώργο Νταλάρα, γράφοντας μουσική σ’ ένα από τα ωραιότερα τραγούδια της εποχής, το «Μη γυρίσεις» των Αδελφών Κατσιμίχα (σε στίχους Βέτας Μπετίνη), βεβαίως (γνωστός θα γίνει) και μέσω των προσωπικών δίσκων του, στην δεκαετία του ’90, όπως και από τις πλείστες όσες συνεργασίες του με πάμπολλα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού (Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Νίκος Ζούδιαρης, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Ελένη Δήμου, Μελίνα Ασλανίδου, Δέσποινα Ολυμπίου κ.ά.). Στους Boomerang συμμετείχε ένας ακόμη πολύ γνωστός αργότερα μουσικός, ο κιθαρίστας Δημήτρης Σινογιάννης, που, χοντρικά, έχει παίξει με τους πάντες σε live και δισκογραφία (το να πούμε ονόματα είναι πραγματικά μάταιος κόπος). Καθηγητής στο Ωδείο Φ. Νάκας, ο Σινογιάννης έχει «βγάλει» ουκ ολίγους νέους κιθαρίστες, που διαπρέπουν στο χώρο. Τέλος, τους Boomerang συμπλήρωναν οι Γιώργος Κουβέλης επίσης κιθάρα (έπαιζαν φοβερά οι δύο κιθαρίστες, lead και ρυθμικά) και ο Ζήσης Κατσαμπάνης ντραμς.
BOOMERANG - Το Αυτοκίνητο
2.
Live, «Θα ’θελα να φωνάξω»
Κάποιο βραβείο, όχι πρώτο πάντως, είχαν πάρει και οι Live του Κώστα Μπίγαλη, πολλά χρόνια πριν γίνει πασίγνωστος και αυτός, αρχικά μέσω των Big Alice και αργότερα μέσω των προσωπικών επιτυχιών του. Να πούμε, επίσης, πως η Columbia είχε τυπώσει τότε κι ένα 45άρι (σε ετικέτα His Master’s Voice) με τα τραγούδια των Πεταλούδα και των Live, ξεχωρίζοντάς τα ως τα «καλύτερα» της διοργάνωσης ή ως τα πιο εμπορικά.
3.
Ηλεκτρικός Αργοναύτης, «Αόρατη θεά»
Να και η παλιά «αμαρτία» του πασίγνωστου Μιχάλη Ρακιντζή. Λέμε για το γκρουπ Ηλεκτρικός Αργοναύτης (που δεν ήταν το πρώτο του, αφού είχαν προηγηθεί κάποιοι Weight Object, που ήταν μάλλον καλύτεροι) και άλλα δεν γράφουμε...
4.
Κορυφαίοι, «Απ’ το παράθυρό μου»
Άγνωστο συγκρότημα, για το οποίο δεν γνωρίζουμε κάτι ιδιαίτερο, αν και βραβεύτηκε (όπως γράψαμε πιο πάνω). Το τραγούδι τους ήταν συμπαθητικό, κάπως folk-rock, και ήταν γραμμένο από κάποιον Ν. Σωτηριάδη.
5.
Θαρσείν Χρει, «Μέρα βροχερή»
Οι Θαρσείν Χρει κατόρθωσαν με το «Μέρα βροχερή» του Γιώργου Μπιλικά να μπουν κι αυτοί στον τελικό, παίρνοντας το τρίτο βραβείο «καλύτερου τραγουδιού». Το συγκρότημα είχε σχηματιστεί το 1973 στην Αθήνα από τους Γιώργο Μπιλικά ακουστικές, ηλεκτρικές κιθάρες, φωνή, Μπάμπη Μαραγκό, ηλεκτρικές κιθάρες, φυσαρμόνικα, φωνή, Κώστα Χαλβαδάκη μπάσο και Τόλη Πιπερά ντραμς και μ’ αυτήν ακριβώς την line-up συμμετείχαν στο Pop Festival. Την άνοιξη του ’74 ο Πιπεράς αποχωρεί από το γκρουπ και με τον Δημήτρη Δημητράκα στη θέση του οι Θαρσείν Χρει ηχογραφούν κάμποσο υλικό, συμμετέχοντας σε live της εποχής (π.χ. την 26η Μαΐου 1974 στο Σινέ Ιωνία της Νέας Ιωνίας μαζί με τους Καταλύτες του Διονύση Τσακνή και τους Ρούκουνες). Εκείνο το υλικό, στο οποίο περιλαμβανόταν και το «Μέρα βροχερή» σε άλλη εκτέλεση, πρωτοκυκλοφόρησε, ως «1974!», το 2004, από την Anazitisi Records. Τώρα, ο Γιώργος “Orfeus” Μπιλικάς θα ακουγόταν στην πορεία με διάφορα σχήματα (Νεπάλ, Anaconda κ.λπ.), ο Μπάμπης Μαραγκός θα τραγουδούσε αντάρτικα στην Πλάκα με το συγκρότημα Λημέρι κ.λπ., ο Τόλης Πιπεράς θα εμφανιζόταν με τους Νώε, παίζοντας στον «Σταυρό του Νότου» [Lyra, 1979] του Θάνου Μικρούτσικου, συμμετέχοντας στους Carma και σε διάφορες άλλες ηχογραφήσεις (με Μίκη Θεοδωράκη, Βασίλη Παπακωνσταντίνου κ.ά.).
POP FESTIVAL 1973 - ΘΑΡΣΕΙΝ ΧΡΕΙ (ΜΕΡΑ ΒΡΟΧΕΡΗ)
6.
Κάστορες, «Βρήκαμε τη λύση»
Οι Κάστορες ήταν ένα από τα καλύτερα γκρουπ, που θα εμφανίζονταν στο Pop Festival, προτείνοντας επίσης κι ένα από τα ωραιότερα τραγούδια της διοργάνωσης. Μέλη τους ήταν ο Γιώργος Σιέρρας κιθάρα, ο Γρηγόρης Ρουμελιώτης μπάσο, φωνή και ο Σπύρος Φατούρος ντραμς. Σε πρώτο χρόνο θα κυκλοφορούσε μόνο αυτό το τραγούδι τους, το «Βρήκαμε τη λύση», ενώ πολλά χρόνια αργότερα, το 2005, η Anazitisi Records θα τύπωνε κι ένα 45άρι, με τα τραγούδια τους «Ο ξένος ζητιάνος» και «Πόλεμος εστί φονιάς» (ο ήχος τους, τότε, ήταν το ίδιο σκληρός με των Socrates). Οι Κάστορες θα εμφανίζονταν και στην εκπομπή του Νίκου Μαστοράκη «Δισκοθήκη για νεολαία» (δεύτερο μισό του 1973), όταν την εκπομπή παρουσίαζε η Γωγώ Ατζολετάκη, κάθε Κυριακή μεσημέρι στο ΕΙΡΤ, με τον αείμνηστο Γιώργο Σιέρρα να περνά αργότερα από την Λερναία Ύδρα του Ηρακλή Τριανταφυλλίδη, τους Rhesus κ.λπ.
Kastores Live Forever
7.
Βύρωνες, «Άκου και μένα»
Οι Βύρωνες ήταν τρεις κι αυτοί (Σταύρος Μπουρελάκος φωνή, κιθάρα, Μιχάλης Λιαμής ντραμς και κάποιος Νίκος στο μπάσο), με το «Άκου και μένα» (του Σ. Μπουρελάκου) να συγκαταλέγεται μεταξύ των ωραιότερων τραγουδιών της διοργάνωσης.
POP FESTIVAL 1973 - ΒΥΡΩΝΕΣ (ΑΚΟΥ ΚΑΙ ΜΕΝΑ)
Το ζήτημα δεν είναι να γίνει, κάποτε, μια επανέκδοση του “Pop Festival ’73” σε βινύλιο (αυτό μπορεί κάποια στιγμή να συμβεί – δεν είναι δα και ακατόρθωτο), αλλά να εντοπιστούν οι ηχογραφήσεις των υπολοίπων τραγουδιών, ώστε να γίνει μια έκδοση με τα καλύτερα ανέκδοτα κομμάτια της διοργάνωσης, που δεν θα έμπαιναν σ’ εκείνον τον ιστορικό δίσκο του 1973. Αυτή θα ήταν μια αληθινή προσφορά.
