Τα τατουάζ πάνω στο γυναίκειο σώμα μπορεί να μην αποτελούν πλέον ταμπού αλλά αν κανείς κοιτάξει λίγο πιο προσεκτικά συνειδητοποιεί ότι οι θετικές αναπαραστάσεις των γυναικών με τατουάζ είναι ελάχιστες. Αυτή η διαπίστωση ήταν που έκανε την φωτογράφο Ελένη Στεφάνου να ξεκινήσει το πρότζεκτ της «Γυναίκες με τατουάζ» ( αγγλικός τίτλος: Women with tattoos) φωτογραφίζοντας και μιλώντας με γυναίκες από όλο τον κόσμο που αποφάσισαν να μεταμορφώσουν το σώμα τους σε έναν ζωντανό καμβά.
Η Στεφάνου αν και κατάγεται από την Αθήνα μένει και εργάζεται στο Λονδίνο από το 2004. «Δούλεψα για πρώτη φορά στη ζωή μου ένα καλοκαίρι όταν ήμουν 14 ετών έτσι ώστε να μπορέσω να αγοράσω μια αξιοπρεπή φωτογραφική κάμερα. Από τότε, βγάζω φωτογραφίες συνδέοντας ανθρώπους με μέρη. Θυμάμαι να κάνω βόλτες κατά μήκος των παραλιών του Αλίμου, φωτογραφίζοντας ενδιαφέρουσες προσωπικότητες και αλλά και σκηνές δρόμου.
Όμως καθώς το διαδίκτυο και τα social media αποκτούσαν μεγαλύτερο κύρος, οι άνθρωποι αγχώνονταν όλο και πιο πολύ ότι ίσως κάποια φωτογραφία τους θα εμφανιζόταν online χωρίς να το ξέρουν. Αυτό στην πορεία με έκανε πιο ευσυνείδητη με τις λήψεις φωτογραφιών ανθρώπων από το δρόμο. Κι έτσι σταδιακά, ασχολήθηκα περισσότερο με τα πορτρέτα, όπου επικρατεί μια πιο οικεία κατάσταση και υπάρχει μια συνεργασία».
Επιλέγω συνήθως γυναίκες που έχουν αρκετά τατουάζ, ωστόσο, εάν κάποιος έχει ένα μόνο τατουάζ το οποίο έχει ένα ιδιαίτερο νόημα από πίσω, τότε είμαι πρόθυμη να το συμπεριλάβω στο πρότζεκτ.
Η ιδέα του πρότζεκτ της τής ήρθε ενώ έκανε έρευνα για το πρώτο της τατουάζ. «Ξόδεψα ώρες στο Tumblr και στο Google κοιτώντας εικόνες και ψάχνοντας να βρω έναν tattoo artist που θα μου άρεσε και τότε συνειδητοποίησα ότι το διαδίκτυο ήταν γεμάτο από φωτογραφίες γυναικών με τατουάζ με σεξουαλικά υπονοούμενα. Αυτό ήταν προφανώς μια μαζική κακομεταχείριση για τις γυναίκες αλλά και για την κουλτούρα των τατουάζ.
Οι γυναίκες κάνουν τατουάζ περισσότερο από ποτέ αλλά και οι γυναίκες tattoo artists παίζουν έναν σημαντικό ρόλο στο μετασχηματισμό της βιομηχανίας. Ένιωσα λοιπόν ότι υπήρχε η ανάγκη εκπροσώπησης αυτής της πλευρά της κουλτούρας και από εκεί προέρχεται η ιδέα για το πρότζεκτ Women with tattoos.
Θα μπορούσα σίγουρα να δημιουργήσω ένα ενδιαφέρον πρότζεκτ το οποίο να περιέχει γυναίκες αλλά και άνδρες που έχουν τατουάζ. Όμως υπήρξε κάτι σχετικά με την αλλαγή του αριθμού των γυναικών που κάνουν τατουάζ το οποίο με ιντρίγκαρε. Ήθελα να επικεντρωθώ σε αυτό και να το καταγράψω».
Εάν κανείς διαβάσει συνεντεύξεις στην ιστοσελίδα Women with tattoos σύντομα θα συνειδητοποιήσει ότι το πρότζεκτ αφορά πολύ περισσότερα από τα τατουάζ αυτά καθαυτά. Πρόκειται τελικά για την σχέση που έχουν οι γυναίκες με το σώμα τους.
«Μέχρι στιγμής, έχω φωτογραφήσει 53 γυναίκες που προέρχονται απ' όλον τον κόσμο. Από την Καλιφόρνια και τη Νότια Κορέα μέχρι την Ελλάδα και την Νιγηρία. Προσέγγισα πολλές από αυτές στον δρόμο, στα μέσα μαζικής μεταφοράς και μερικές από αυτές μου προτάθηκαν μέσω φίλων. Τον Ιανουάριο που επισκέφθηκα την Λισαβόνα εντόπισα, για παράδειγμα, μια γυναίκα που εργαζόταν σε έναν φούρνο. Είμαι συνεχώς σε επιφυλακή. Πλέον βέβαια βρίσκω όλο και περισσότερες γυναίκες μέσω του Instagram».
Το πρώτο και σημαντικότερο πράγμα που ψάχνει η Στεφάνου στις γυναίκες που φωτογραφίζει είναι να έχουν μια ενδιαφέρουσα εμφάνιση. «Να με εμπνέουν ως φωτογράφο. Είναι πραγματικά υποκειμενικό, γι αυτό μου είναι σχεδόν αδύνατο να εξηγήσω το πώς αποφασίζω πως κάνω την επιλογή των γυναικών που φωτογραφίζω.
Σημαντικό για μένα είναι να μην βρίσκονται σε συνεχή επαγρύπνηση μπροστά στην κάμερα, να μην ποζάρουν σαν μοντέλα και μην προβάλουν μια συγκεκριμένη εικόνα του εαυτού τους.
Στην συνέχεια, με ενδιαφέρουν τα τατουάζ τους. Επιλέγω συνήθως γυναίκες που έχουν αρκετά τατουάζ, ωστόσο, εάν κάποιος έχει ένα μόνο τατουάζ το οποίο έχει ένα ιδιαίτερο νόημα από πίσω, τότε είμαι πρόθυμη να το συμπεριλάβω στο πρότζεκτ. Για παράδειγμα, φωτογράφισα μια γυναίκα που είχε ένα τατουάζ του David Bowie στην πλάτη της. Ήταν μια φανατική θαυμάστρια του η οποία φωτογραφήθηκε μπροστά από μια τοιχογραφία του στο Brixton το πρωί αφότου ανακοινώθηκε ο θάνατος του. Την εντόπισα και της πήρα συνέντευξη για την επιρροή που είχε ο καλλιτέχνης στην ζωή της.
Επίσης, προσπαθώ να βρίσκω γυναίκες σε διαφορετικά στάδια της ζωής τους, με διαφορετικό υπόβαθρο και διαφορετικούς τύπους σώματος».
Ένα πράγμα που την εξέπληξε στην έρευνά της είναι ότι πολλές γυναίκες αναπτύσσουν ενδιαφέρον για τα τατουάζ από την νεαρή ηλικία, κάποιες ακόμα και από όταν ήταν παιδιά. «Μια γυναίκα μου είπε ότι ζωγράφιζε σχέδια στο σώμα της από την ηλικία των 8. Σήμερα είναι μόλις 20 ετών και έχει γίνει tattoo artist.
Έμαθα επίσης, ότι τα τατουάζ μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζονται οι γυναίκες δημοσίως. Οι ίδιες αισθάνονται ψηλότερες και με αυτοπεποίθηση. Είναι σαν να φοράς ένα κομμάτι ρούχου που στα αλήθεια σου ταιριάζει έτσι ώστε σε κάνει να προχωράς με ορθωμένο το ανάστημα. Βρήκα αυτήν την μετάλλαξη πραγματικά συναρπαστική».
Η Στεφάνου σύντομα ανακάλυψε πως μέσα από τα τατουάζ της μια γυναίκα μπορεί να διηγηθεί την ιστορία της ζωής της. «Τα τατουάζ σηματοδοτούν συνήθως φάσεις στις ζωές των γυναικών. Για παράδειγμα, μια γυναίκα έκανε ένα τατουάζ στον λαιμό της για να της υπενθυμίζει ότι κατάφερε να ξεπεράσει μια σκοτεινή περίοδο της ζωής της ενώ μια άλλη έκανε ένα βάζο με μέλι, το οποίο της θύμιζε μνήμες από τον παππού της.
Το πιο κοινό σε όλες είναι η επιθυμία τους να διαμορφώσουν οι ίδιες την ταυτότητα τους, να αισθάνονται ότι έχουν τον έλεγχο του σώματος της σε έναν κόσμο που προκαθορίζει τα γυναικεία πρότυπα. Για παράδειγμα, υπήρχε μια γυναίκα που γνώρισα που δεν ήθελε να ορίζεται από τον σωματότυπό της κι έτσι για εκείνη τα τατουάζ ήταν ένας τρόπος να μεταφέρει την προσοχή των άλλων σε κάτι που έκανε την ίδια να αισθάνεται πιο όμορφη και με αυτοπεποίθηση.
Πως όμως αντιμετωπίζει η κοινωνία της γυναίκες με τατουάζ; «Οι άνθρωποι γενικά γοητεύονται με τα τατουάζ και έχω την αίσθηση ότι αισθάνονται πιο άνετα να πλησιάσουν μια γυναίκα με τατουάζ και να την ρωτήσουν γι' αυτά παρά έναν άνδρα. Κι αυτό είναι λογικό διότι ως κοινωνία είμαστε πιο συνηθισμένοι να σχολιάζουμε την εμφάνιση μιας γυναίκας. Οι αντιλήψεις έχουν σίγουρα βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια όμως ένα στερεότυπο που φαίνεται να επιμένει βάσει των συνομιλιών μου με τις γυναίκες που έχουν τατουάζ είναι ότι υπάρχει η άποψη ότι είναι είτε πιο «εύκολες».
Αυτό που έχω εκτιμήσει περισσότερο από όλα στα πλαίσια του πρότζεκτ είναι η ευκαιρία που μου δίνεται να συνδέομαι με άλλες γυναίκες. Να μαθαίνω τι σκέφτονται και πώς ζουν την ζωή τους. Μου έδωσε την δυνατότητα να τους κάνω προσωπικές ερωτήσεις και να αποκτώ μια βαθύτερη κατανόηση της ανθρώπινης κατάστασης, η οποία με βοηθάει να χειρίζομαι τις δικές μου σκέψεις και εμπειρίες».
Δείτε το πρότζεκτ Women with tattoos και αν σας ενδιαφέρει να συμμετέχετε επικοινωνήστε με την Ελένη Στεφάνου εδώ.
σχόλια