Την πρώτη του ατομική έκθεση φωτογραφίας παρουσιάζει αυτό τον καιρό ο Γεράσιμος Ρήγας αν και πριν από κάποια χρόνια είχε συστηθεί με την ιδιότητα του ντοκιμαντερίστα με το «Πάρβας, Άγονη Γραμμή», με θέμα τον μπάρμπα-Πάρβα και το καφενείο του στην χώρα της Αμοργού.
Στην έκθεσή του με τίτλο "0.7 to infinity" παρουσιάζει φωτογραφικά έργα με θέμα το γυμνό, επιλεγμένα από το σύνολο της δουλειάς του των τελευταίων επτά ετών. Αφετηρία αποτελεί η ανθρώπινη μορφή και πιο ειδικά το γυναικείο σώμα, το οποίο και φωτογραφίζει με φόντο τις Κυκλάδες, με έναν ευρυγώνιο φακό και σε κοντινή απόσταση.
Είχαμε μια σύντομη κουβέντα μαζί του λίγες μέρες πριν τα εγκαίνια της έκθεσης.
— Η σειρά των φωτογραφιών που θα παρουσιάσετε στην έκθεση είναι δουλειά επτά ετών. Εξηγήστε μου πώς ξεκινήσατε να δουλεύετε πάνω στο γυναικείο γυμνό και πώς εξελίχθηκε το πρότζεκτ μέσα στα χρόνια.
Οι φωτογραφίες της έκθεσης τραβήχτηκαν κατά την διάρκεια των τελευταίων 7 χρόνων σε διαφορετικές περιόδους του χρόνου. Άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνα. Συνολικά έκανα γύρω στα 40 ταξίδια. Φωτογράφιζα αυτό που αγαπώ και μου αρέσει. Κατά την διάρκεια των φωτογραφήσεων δεν υπήρχαν συγκεκριμένες οδηγίες, η διαδικασία ήταν αρκετά ενστικτώδης, σαν μια ερωτική πράξη δύο ανθρώπων που προσπαθούν να ανακαλύψουν ο ένας τον άλλον και είναι αβέβαιοι για το αποτέλεσμα. Τα υλικά είναι ευτελή, τα βότσαλα, τα βράχια, το φως, οι πέτρες, το αλάτι και το γυναικείο σώμα, στην πιο απλή και καθημερινή του μορφή. Αφού ολοκληρώθηκαν οι φωτογραφήσεις ξεκινήσαμε να δουλεύουμε στον σκοτεινό θάλαμο και μέσα από μια διαδικασία αφαίρεσης αναθεωρήσαμε την σύνθεση, τους τόνους και τα σχήματα για να καταλήξουμε στην έκθεση με τίτλο "0.7 to infinity".
— Πως αντιμετωπίζετε τo γυναικείο γυμνό;
Ο χρόνος ενυπάρχει μέσα στο σώμα μιας γυναίκας, το οποίο μεταμορφώνεται από την εφηβεία μέχρι τον θάνατο της, σε αντίθεση με το αντρικό σώμα που παραμένει αμετάβλητο από την γέννηση ως τον θάνατο του. Όταν φωτογραφίζω μια γυναίκα το κάνω με την διάθεση να εξερευνήσω το άγνωστο, να κατανοήσω το ανεξήγητο και αυτό με οδηγεί στο να παρατηρώ την λεπτομέρεια, την υφή του σώματος της, την μυρωδιά της, την ερωτική της ενέργεια.
Τόσο στα ντοκιμαντέρ όσο και στην φωτογραφία το επίκεντρο είναι πάντα ο άνθρωπος. Το πρόσωπο, το σώμα, η θνητότητα, η ομορφιά είναι πράγματα που με ενδιαφέρουν και εξερευνώ. Ο Ντοστογιέφσκι λέει "η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο". Τι είναι όμως ομορφιά. Αυτό είναι ένα ενδιαφέρον ερώτημα.
— Θα λέγατε ότι οι φωτογραφίες σας είναι και ερωτικές;
Παρά το ότι οι φωτογραφίες φαίνεται να δίνουν έμφαση στην γεωμετρία του γυναικείου σώματος, νομίζω πως έχουν μια ερωτική διάσταση. Η ίδια η φωτογράφηση στο συγκεκριμένο τοπίο αποτελεί μια ερωτική πράξη. Το πιο βασικό είναι όταν φωτογραφίζεις να μην σκέφτεσαι την τεχνική, αλλά να έχεις εμπιστοσύνη στον εαυτό σου και στο μέσο που χρησιμοποιείς. O Πικάσο έλεγε πως η ζωγραφική είναι το επάγγελμα ενός τυφλού ανθρώπου. Πως κάποιος δεν ζωγραφίζει αυτό που βλέπει, αλλά αυτό που αισθάνεται. Με αυτήν την έννοια οι φωτογραφίες μου είναι ερωτικές.
— Γυμνό και φύση γίνονται ένα στις φωτογραφίες σας. Πείτε μου περισσότερα πάνω σε αυτό.
Τόσο το σώμα μιας γυναίκας όσο και η φύση έχουν μια ανεξέλεγκτη δύναμη, μια δύναμη που είναι ικανή να γεννήσει αλλά και να σκοτώσει. Φωτογραφίζοντας σε ασπρόμαυρο φιλμ και με ευρυγώνιο φακό οι φωτογραφίες αναδεικνύουν την σχέση του σώματος με το τοπίο. Στην συνέχεια, ενώ δουλεύαμε με τον Ηλία Κοσίντα στον σκοτεινό θάλαμο αντιλήφθηκα τόσο τις δυνατότητες του ίδιου του μέσου όσο και τους περιορισμούς του. Και έτσι από την αρχική σύνθεση, καταλήξαμε να βλέπουμε το ανθρώπινο σώμα χωρίς κανένα διαχωρισμό ανάμεσα στην σκιά και το φως. Ενώ δηλαδή αρχικά η πηγή φωτός και ο ορίζοντας, το τοπίο, τα βράχια, τα βότσαλα υπάρχουν στις εικόνες, σιγά-σιγά τα αφαιρούμε και βλέπουμε γεωμετρικά σχήματα, ή ούτε καν γεωμετρικά σχήματα παρά μόνο τόνους του άσπρου, του μαύρου και του γκρι. Μένει δηλαδή μόνο η φόρμα στην πιο καθαρή της μορφή και τα διαφορετικά σώματα μετατρέπονται σε κάτι άλλο που είναι πολύ κοντά στην φύση. Ένα κομμάτι από το γυναικείο σώμα παραπέμπει σε μια θαλάσσια πίννα η στο κέλυφος ενός αχινού που είναι ότι πιο όμορφο και πρακτικά αθάνατο.
— Υπάρχει η αίσθηση ότι αποτυπώνετε με έναν τρόπο αφαιρετικό μεν αλλά εξιδανικευμένο το γυναικείο σώμα. Συμφωνείτε;
Δεν ξέρω να απαντήσω αν συμφωνώ ή διαφωνώ, δεν υπάρχει μόνο ένας τρόπος να βλέπεις κάτι. Περισσότερο ως εξερευνητής το αποτυπώνω, ως κάποιος που ψάχνει το γυναικείο σώμα σαν να ήθελε να ανακαλύψει τι έχει μέσα. Ο Roland Barthes το λέει αυτό, αλλά δεν θυμάμαι ακριβώς πως το λέει. Η Εύα Στεφανή που προλογίζει το βιβλίο με παρομοιάζει με αρχαιολόγο.
— Γιατί επιλέγετε να φωτογραφίσετε το γυναικείο σώμα τμηματικά;
Παρατηρώντας το γυναικείο σώμα είτε από απόσταση είτε από κοντά, αυτός ήταν ο τρόπος που το έβλεπα. Τμηματικά όπως λες. Στις Κυκλάδες, και πιο συγκεκριμένα στην Αμοργό, το φυσικό τοπίο που είναι παρθένο και άγονο σε κατευθύνει προς αυτήν την κερματισμένη οπτική. Έτσι από ένστικτο και μια συνεχή παρατήρηση ξεκίνησε η περιπέτεια αυτή, και το 2010 φωτογραφίζω για πρώτη φορά το γυναικείο σώμα κατακερματισμένο, παραμορφωμένο, ασαφές, περίπου όπως το έβλεπα πριν, ως παρατηρητής. Το πρόσωπο και το σώμα φωτογραφημένο με το συγκεκριμένο φακό αποκτά μη πραγματικές διαστάσεις αλλά ταυτόχρονα μοιάζει πιο ζωντανό, πιο αληθινό, ίσως πιο κοντά στην ίδια την εμπειρία της φωτογράφησης, και της ζωής. Όπως λέει και ο Edward Weston "Η κάμερα βλέπει πολλά περισσότερα από το ανθρώπινο μάτι, οπότε γιατί να μην εκμεταλλευτείς αυτή την δυνατότητα που σου δίνει."
— Με ποιους φωτογράφους αισθάνεστε «συγγένεια»;
Οι φωτογράφοι που ανακάλυψαν πράγματα τυχαία και που δεν φοβήθηκαν να αναμετρηθούν με το ίδιο μέσο αποτελούν πηγή μελέτης, έμπνευσης. Ο Bill Brandt λέει πως μια κάμερα που βρήκε σε ένα παζάρι τον βοήθησε να ανακαλύψει την βαρύτητα και την πλαστικότητα της κίνησης του ανθρώπινου σώματος. Η φωτογραφία είναι μια κοινωνική πράξη ενός μοναχικού ανθρώπου. Το ίδιο συμβαίνει και με την ποίηση, την ζωγραφική, την μουσική.
Αυτός που με βοήθησε πάντως να πάρω την απόφαση να κάνω την έκθεση ήταν ο Leonard Cohen. Ένα χρόνο πριν πεθάνει είχα ξεκινήσει να διαβάζω συνεντεύξεις του, να ψάχνω ακουστικό υλικό, σχεδόν με εμμονή. Η φωνή του έχει κάτι το υπνωτικό, το αισιόδοξο, το οικείο, το τρυφερό, το ερωτικό και οι στίχοι του σου δίνουν δύναμη να μην φοβάσαι.
— Γιατί θελήσατε να ασχοληθείτε με τη φωτογραφία αλλά και με την κινούμενη εικόνα;
Η περιπέτεια της ζωής ξεκινά και από την όραση. Το να δεις και να ανακαλύψεις τον κόσμο. Σε όλα τα στάδια της ζωής μας προσπαθούμε να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και την σχέση μας με τον κόσμο. Μέσω της φωτογραφίας η του κινηματογράφου η πρόκληση είναι να κατανοήσω τις ανθρώπινες σχέσεις, το παράλογο της ανθρώπινης ύπαρξης, τον ίδιο μου τον εαυτό. Τόσο ή έκθεση αυτή που θα παρουσιαστεί στην γκαλερί Σκουφά όσο και οι ταινίες που θέλω να κάνω έχουν άμεση σχέση με όνειρα μου, με αυτό δηλαδή που συμβαίνει στο υποσυνείδητο μου. Ο κινηματογράφος δεν είναι μόνο κινούμενη εικόνα, είναι η σχέση που δημιουργείς ανάμεσα σε εικόνες. Επίσης στον κινηματογράφο υπάρχει και το στοιχείο του λόγου, που είναι μια πολύ σημαντική διάσταση. Μέσα από τις ταινίες αποκτά ο θεατής μια εξοικείωση με την γλώσσα. Αν δηλαδή δεις τις "Σκηνές από ένα Γάμο", μετά όποτε ακούσεις σουηδικά αισθάνεσαι μια τρομερή οικειότητα με την γλώσσα. Το ίδιο ισχύει και για άλλους σκηνοθέτες, για τον Ρομέρ και την γαλλική γλώσσα, για τον Φελίνι και την ιταλική γλώσσα, για τον Κασσαβέτη και πολλούς άλλους, τον Όζου...
— Με ποιον τρόπο συνδέονται οι δουλειές που έχετε κάνει μέχρι στιγμής πάνω στο ντοκιμαντέρ με τη φωτογραφία; Είναι μόνο θέμα αισθητικής;
Τόσο στα ντοκιμαντέρ όσο και στην φωτογραφία το επίκεντρο είναι πάντα ο άνθρωπος. Το πρόσωπο, το σώμα, η θνητότητα, η ομορφιά είναι πράγματα που με ενδιαφέρουν και εξερευνώ. Ο Ντοστογιέφσκι λέει "η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο". Τι είναι όμως ομορφιά. Αυτό είναι ένα ενδιαφέρον ερώτημα.
— Δουλεύετε πάνω σε κάτι άλλο αυτό τον καιρό που θα ήθελες να κουβεντιάσουμε;
Ετοιμάζω μια ταινία μυθοπλασίας που λέγεται "Ο Νάνος" και ευελπιστώ να την γυρίσω το φθινόπωρο του 2017. Έχω γράψει το σενάριο μαζί με την Μαρία Φίλη. Πρωταγωνιστεί ο Χάρης Φραγκούλης. Ελπίζω να τα καταφέρουμε και να την γυρίσουμε σε αυτό το πλαίσιο ατέρμονης οικονομικής ασφυξίας.
Info:
Εγκαίνια: Πέμπτη 23 Μαρτίου 2017, 19.30
Διάρκεια έκθεσης: 23 Μαρτίου – 10 Απριλίου 2017
ΓΚΑΛΕΡΙ ΣΚΟΥΦΑ, Σκουφά 4, Κολωνάκι, 10673
Τ.: 210-3643025, 210-3603541
www.skoufagallery.gr
σχόλια