Το 2020 δεν είναι έτος, είναι κατάσταση

Το 2020 δεν είναι έτος, είναι κατάσταση Facebook Twitter
Η Ζέιντι Σμιθ πάντως επιχείρησε να βγάλει μια άκρη για όλο αυτό που μας συμβαίνει φέτος με το γράψιμο. Φωτ.: Dominique Nabakov
0



«ΘΑ ΓΡΑΦΤΟΥΝ ΠΟΛΛΑ ΒΙΒΛΙΑ για το έτος 2020: ιστορικά, αναλυτικά, πολιτικά...», σημειώνει η συγγραφέας Ζέιντι Σμιθ στην εισαγωγή του βιβλίου της που κυκλοφόρησε πρόσφατα και περιλαμβάνει έξι "βιωματικά" κείμενα που έγραψε εντός πανδημίας. «Αυτό δεν είναι από εκείνα – η χρονιά είναι ακόμα στη μέση. Αυτό που προσπάθησα να κάνω είναι να οργανώσω κάποια από τα συναισθήματα και τις σκέψεις που μου έχουν προκαλέσει μέχρι τώρα τα γεγονότα, σ' αυτά τα σπαράγματα του χρόνου που επέτρεψε τούτη η χρονιά. Πρόκειται πάνω απ' όλα για προσωπικά δοκίμια: μικρά εξ ορισμού, σύντομα εκ των συνθηκών».


Εκτός των άλλων, τούτη η χρόνια μας επιβεβαίωσε την ματαιότητα των προβλέψεων και των προβολών σε τόσο ρευστούς και γεμάτους απρόβλεπτες αναταράξεις, καιρούς. Δεν είμαι σίγουρος αν θα γραφτούν πολλά βιβλία για το 2020 ούτε και για το αν θα θέλει ο κόσμος να τα διαβάσει (εκτός αν πράγματι αποδειχτεί ότι αυτή η αποφράδα χρονιά ήταν το σημείο "μηδέν" και συγχρόνως το έτος υπ' αριθμόν ένα, η απαρχή μιας νέας παγκόσμιας συνθήκης, όπως ακούγαμε και διαβάζαμε διαρκώς στην πρώτη φάση της πανδημίας), το βέβαιο είναι πάντως ότι μέχρι τώρα, έναν μήνα πριν την λήξη, δεν έχουμε κατακλυστεί από «covid λογοτεχνία» ή από αναρίθμητες εκδόσεις «ημερολογίων καραντίνας» (ή «εγκλεισμού», στο πιο "Κόμης Μοντεχρήστος").

«Αρχίζεις να σκέφτεσαι την περιφρόνηση ως ιό. Πρώτα μολύνει τα άτομα, αμέσως όμως εξαπλώνεται στις οικογένειες, τις κοινότητες, τους λαούς, τις δομές εξουσίας, τα έθνη. Λιγότερο φανταχτερή από το μίσος, πιο θανάσιμη όμως επειδή είναι πολύ πιο κοινή».


Ευτυχώς, γιατί υπήρχε ένας τέτοιος φόβος εκείνη την περίοδο, από τον Φλεβάρη μέχρι το καλοκαίρι, όταν όλοι μας την είχαμε ακούσει κάπως περίεργα, παρασυρμένοι από μια απόκοσμη διέγερση που σώνει και καλά έπρεπε να βρει κάποιου είδους δημιουργική / εκφραστική διέξοδο.


Η Ζέιντι Σμιθ πάντως επιχείρησε να βγάλει μια άκρη για όλο αυτό που μας συμβαίνει φέτος – για όλο αυτό που μας κάνει να λέμε διαρκώς ο ένας στον άλλο, ή στον εαυτό μας, «τι ζούμε!» – με το γράψιμο, συγκεντρώνοντας στην συνέχεια τα κείμενα της σε ένα από τα ελάχιστα, τελικά, βιβλία που γράφτηκαν με θεματικό πλαίσιο την τρέχουσα πανδημία, ή, όπως γράφει, «αυτήν την παγκόσμια αυτοταπείνωση». Ο τίτλος της μικρής αυτής ανθολογίας είναι "Intimations" – που θα μπορούσε να αποδοθεί στα ελληνικά με διάφορες λέξεις: νύξεις, ενδείξεις, υπόνοιες, αναγγελίες, εκμυστηρεύσεις. Ή και επιφοιτήσεις ίσως, όπως αυτές τις δύο που την επισκέφτηκαν μέσα στην καραντίνα και τις αναφέρει στον πρόλογο του βιβλίου χαρακτηρίζοντάς τις ανεκτίμητες: «Το να μιλάς στον εαυτό σου μπορεί να αποδειχτεί πολύ χρήσιμο. Και το να γράφεις σημαίνει να σε κρυφακούνε».

Παρά την εδώ και μια δεκαετία ιδιότητά της ως καθηγήτρια δημιουργικής γραφής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (NYU), σημειώνει στο πρώτο κείμενο της έκδοσης με τίτλο «Παιώνιες»: «Η γραφή περιγράφεται συχνά ως "δημιουργική" – προσδιορισμός που πάντα μου φαινόταν αταίριαστος. Η γραφή είναι έλεγχος, είναι αντίσταση. Που μπορεί να είναι μια όμορφη, και κάποιες φορές ακόμα και χρήσιμη, δραστηριότητα – στο χαρτί. Ως εξάσκηση για την αληθινή ζωή, δεν έχει καμιά αξία, όπως μου έχει δείξει η εμπειρία μου. Στην αληθινή ζωή, η υποταγή και η αντίσταση δεν έχουν προκαθορισμένη μορφή».


Στο δοκίμιο που έχει τίτλο «Οδύνη» ("Suffering") ξεκινά παρατηρώντας τον τρόπο με τον οποίο η μιζέρια του lockdown φαίνεται σα να είναι «σχεδιασμένη με ακρίβεια και διαφορετική για τον καθένα», ενώ σε ένα άλλο συγκρίνει την εξάπλωση του ιού με την μεταδοτική ισχύ της κοινωνικής περιφρόνησης: «Αρχίζεις να σκέφτεσαι την περιφρόνηση ως ιό. Πρώτα μολύνει τα άτομα, αμέσως όμως εξαπλώνεται στις οικογένειες, τις κοινότητες, τους λαούς, τις δομές εξουσίας, τα έθνη. Λιγότερο φανταχτερή από το μίσος, πιο θανάσιμη όμως επειδή είναι πολύ πιο κοινή».


Γράφει κι άλλα πολλά στα μικρά αυτά δοκίμια, κάποια εκ των οποίων εξαιρετικά ενδιαφέροντα, μέσα στον στοχαστικό προβληματισμό και την αμφισημία τους, όσον αφορά τους περίεργους και λανθάνοντες τρόπους με τους οποίους έχει διαμορφώσει την αντίληψη και την συνείδησή μας αυτή η χρονιά. Ας κρατήσουμε ως επιμύθιο κάτι που λέει περί αγάπης (γενικώς, όχι ρομαντικής αποκλειστικά), εκεί δηλαδή που καταλήγουν όλα: «Η αγάπη δεν είναι κάτι που κάνεις [όπως η τέχνη] αλλά... κάτι που περνάς – γι' αυτό μάλλον φοβίζει τόσους πολλούς από εμάς και γι' αυτό την προσεγγίζουμε τόσο συχνά με πλάγιους τρόπους».

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Διαβάζοντας για την Αμερική του Τραμπ

Βιβλίο / Διαβάζοντας για την Αμερική του Τραμπ

Μόλις μία εβδομάδα μετά τις αμερικανικές εκλογές, βιβλία δυστοπικού περιεχομένου και πολιτικής θεωρίας εκτοξεύτηκαν στις πρώτες θέσεις των παγκόσμιων πωλήσεων, αποδεικνύοντας ότι η ανάγνωση παραμένει το ένα και μοναδικό όπλο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά

Οθόνες / Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά μόλις κυκλοφόρησε

Τα κείμενα του Φώντα Τρούσα για τις «βαθιά υποτιμημένες ταινίες που απελευθέρωσαν τη ματιά του θεατή από την οικογενειακή τηλεοπτική εικόνα, απενοχοποιώντας περαιτέρω το γυμνό» και για τον underground και τον πειραματικό ελληνικό κινηματογράφο κυκλοφορούν σε ένα μοναδικό, κυριολεκτικά, βιβλίο, από τα LiFO Books.
M. HULOT
Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Βιβλίο / Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Υπεύθυνη για τα πιο πολύτιμα αποκτήματα της ιδιωτικής συλλογής του διάσημου τραπεζίτη, η απέριττα κομψή βιβλιοθηκάριος Μπελ ντα Κόστα Γκριν ήταν μαύρη αλλά εμφανιζόταν ως λευκή στον αφρό της υψηλής κοινωνίας μέχρι και τον θάνατό της το 1950.
THE LIFO TEAM
Leslie Absher: «Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι» 

Βιβλίο / Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι, συγγραφέας

Η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Leslie Absher μάς ξεναγεί στο «Σπίτι με τα μυστικά», εκθέτοντας ταυτόχρονα την προσωπική της πορεία προς την απελευθέρωση, την «ελληνική» της εμπειρία και τις εντυπώσεις της από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Πολυτεχνείο - Ένα παραμύθι που δεν λέει παραμύθια»

Βιβλίο / Το Πολυτεχνείο έγινε κόμικ: Μια νέα έκδοση για μια μονίμως επίκαιρη εξέγερση

Παραμονές της φετινής επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, οι εκδόσεις Red ‘n’ Noir κυκλοφόρησαν ένα έξοχο κόμικ αφιερωμένο σε αυτή, που το υπογράφουν ο συγγραφέας Γιώργος Κτενάς και ο σκιτσογράφος John Antono.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τον Μάλκολμ Λόουρι και το «Κάτω από το ηφαίστειο»

Βιβλίο / Το μεγαλόπνοο «Κάτω από το ηφαίστειο» του Μάλκολμ Λόουρι, μια προφητεία για την αποσύνθεση του κόσμου

Οι αναλογίες μεταξύ του μυθιστορηματικού βίου του Βρετανού συγγραφέα και του κορυφαίου έργου του είναι παραπάνω από δραματικές, όπως και αυτές μεταξύ της υπαρξιακής πτώσης του και του σημερινού, αδιέξοδου κόσμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Βιβλίο / Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Στο νέο του βιβλίο, «Ψέματα που μας έμαθαν για αλήθειες», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, ο Νικόλας Σμυρνάκης καταρρίπτει 23 μύθους που μας καταπιέζουν, βοηθώντας μας να ζήσουμε ουσιαστικότερα.
ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Βιβλίο / Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Μια διαφωτιστική συζήτηση με τον γνωστό δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω και συγγραφέα με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του ΛΟΑΤΚΙ + Δικαιώματα & Ελευθερίες (εκδ. Σάκκουλα), ένα μνημειώδες όσο και πολύτιμο βοήθημα για κάθε ενδιαφερόμενο άτομο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Βασιλική Πέτσα: «Αυτό που μας πάει μπροστά δεν είναι η πρόοδος αλλά η αγάπη»

Βιβλίο / Η Βασιλική Πέτσα έγραψε ένα μεστό μυθιστόρημα με αφορμή μια ποδοσφαιρική τραγωδία

Η ακαδημαϊκός άφησε για λίγο το βλέμμα του κριτή και υιοθέτησε αυτό του συγγραφέα, καταλήγοντας να γράψει μια ιστορία για το συλλογικό τραύμα που έρχεται να προστεθεί στις ατομικές τραγωδίες και για τη σημασία της φιλικής αγάπης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μιχάλης Γκανάς: Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

Απώλειες / Μιχάλης Γκανάς (1944-2024): Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

«Ό,τι με βασανίζει κατά βάθος είναι η οριστική απώλεια ανθρώπων, τόπων και τρόπων και το ανέφικτο της επιστροφής». Ο σημαντικός Έλληνας ποιητής έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Βιβλίο / «Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Μια αναδρομή στην έξοχη, προκλητική όσο και «προφητική» νουβέλα του Ουίλιαμ Μπάροουζ στην οποία βασίστηκε η πολυαναμενόμενη ταινία του Λούκα Γκουαντανίνο που βγαίνει σύντομα στις κινηματογραφικές αίθουσες.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ