Το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο για δύο ημέρες την Παρασκευή 23 και το Σάββατο 24 Οκτωβρίου θα γεμίσει από το έργο του Italo Calvino. Σε συνεργασία με το τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών, εργαστήρια, ομιλίες, εικαστικές εκθέσεις, θα προσπαθήσουν να προσεγγίσουν τις Αόρατες Πόλεις, ένα από τα πιο σημαντικά βιβλία του σπουδαίου Ιταλού συγγραφέα, που γράφτηκε το 1972 και κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στα Ελληνικά το 1982. Σε αυτό ο εξερευνητής Μάρκο Πόλο προσπαθεί να περιγράψει στον αυτοκράτορα Κουμπλάι Χαν χωρίς να γνωρίζει την γλώσσα του, το πώς μοιάζουν πενηντά πέντε πόλεις που έχει δημιουργήσει με την φαντασία του. Με αφορμή τα 30 χρόνια από το θάνατο του ζητήσαμε από τις Μαρία Σαριδάκη και Μαρία Βασιλείου που είναι υπεύθυνες για αυτή την πρωτότυπη διημερίδα να μας μιλήσουν για την εκδήλωση και το έργο του.
Ο λόγος που επιλέξαμε τις Αόρατες Πόλεις ως κεντρικό θέμα και όχι κάποιο άλλο έργο του Calvino ή τον ίδιο τον συγγραφέα, είναι επειδή θεωρήσαμε πως δίνει τις περισσότερες αφορμές για ένα διευρυμένο πεδίο λόγου και τέχνης.
— Πώς σκεφτήκατε να κάνετε μια εκδήλωση βασισμένη στις Αόρατες Πόλεις;
Μαρία Σαριδάκη: Με τη Μαρία μοιραζόμαστε κοινές αγάπες και ερευνητικά ενδιαφέροντα. Κάποια στιγμή σε μία από τις συνωμοτικές μας συναντήσεις και ενώ μιλούσαμε για αστικές περιπλανήσεις και λαβυρίνθους στην Αθήνα, αναφέραμε ότι κλείνουν 30 χρόνια από το θάνατο του Καλβίνο. Θελήσαμε να στήσουμε μια πολύπλευρη γιορτή, προσκαλώντας όσους έχουν επηρεαστεί και εμπνευστεί από το έργο του Αόρατες Πόλεις. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε αφετηρίες συζητήσεων και γιατί όχι νέων συνεργασιών, προσκαλώντας παλιούς και νέους αναγνώστες και δημιουργούς σε μία πολυτροπική περιπλάνηση. Σε αυτή μας την προσπάθεια βρήκαμε πολύτιμους συνεργάτες μέσα στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ όπως τις καθηγήτριες κα Μυρτώ Ρήγου και κα Έλλη Φιλοκύπρου και τον Νίκο Μύρτου. Δεν θα πρέπει να ξεχάσουμε την Ηρα Παπαποστόλου που έχει αναλάβει την εικαστική έκθεση και το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο που μας φιλοξενεί στους όμορφους χώρους του.
Μαρία Βασιλείου: Νομίζω πως αυτά τα πράγματα γίνονται και λίγο τυχαία, απρογραμμάτιστα. Ήταν απλά μία ιδέα μέσα στη συνειρμική μανία που μας πιάνει. Πιαστήκαμε, με τη σειρά μας, από αυτή, και την αφήσαμε να μας πάει. Σε καμία περίπτωση δεν φανταζόμασταν το τελικό αποτέλεσμα. Η προθυμία τόσων ανθρώπων, όμορφων ανθρώπων, να λάβουν μέρος, μας εξέπληττε και μας επιβεβαίωνε ταυτόχρονα ότι φτιάχναμε κάτι που είχε νόημα να γίνει, και μας έδινε κουράγιο να το φτάσουμε μέχρι το τέλος. Παρά τις όποιες απαξιωτικές κατηγορίες που του καταλογίζονται, και παρά τις πραγματικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει, το Πανεπιστήμιο Αθηνών μπορεί να προσφέρει γόνιμο έδαφος σε όποιον έχει το κουράγιο να το καλλιεργήσει.
— Πότε διαβάσατε το βιβλίο για πρώτη φορά;
ΜΣ: Πρώτη φορά το διάβασα ενώ ταξίδευα το 2004. Διάβαζα μονάχα ενώ ταξίδευα προς την επόμενη άγνωστη πόλη.
ΜΒ: Δεν θυμάμαι ούτε να το αρχίζω, ούτε να το τελειώνω. Δεν νομίζω ότι λειτουργεί έτσι αυτό το βιβλίο.
— Τι σημαίνει για εσάς;
ΜΣ: Για μένα το βιβλίο αυτό είναι ένας δυναμικός κώδικας. Έχει αποτελέσει χάρτη για ερευνητικούς και αστικούς πειραματισμούς και ακόμη τα χάνω με την κομψότητα των λέξεων και τον πλούτο των εικόνων που προσκαλεί στο κεφάλι μου. Πλέον και εξαιτίας της διοργάνωσης είναι και ένας κοινός τόπος έμπνευσης και πάθους με εξαιρετικούς πραγματικά ανθρώπους.
ΜΒ: Στη βιβλιοθήκη μου, η θέση του είναι κάπου στο ίδιο ράφι με την "Κυρά του Σκοταδιού" του Fritz Leiber, την "Μελαγχολία του Παρισιού" του Charles Baudelaire, το "In Girum Imus Nocte Et Consumimur Igni" του Guy Debord, τις "Εξομολογήσεις ενός Άγγλου οπιοφάγου" του Thomas De Quincey, του "Περιπατητή των δύο όχθεων" του Guillaume Apollinaire, το "The Crying of Lot 49" του Thomas Pynchon, την "Χειροποίητη Πόλη" του καθηγητή μου, Βασίλη Καραποστόλη, και μερικών ακόμα. Αλλά το ανακατεύω συνέχεια αυτό το ράφι, πότε με τον "Μαύρο Πύργο" του Stephen King, πότε με το δοκίμιο "Περί του καθήκοντος της Πολιτικής Ανυπακοής" του Thoreau, ή με την "Αμερική" του Baudrillard και το "Megapolisomancy" του Γιαννουλάκη. Αν δεν τα έχω σκεπάσει όλα αυτά με τεύχη του Metal Hammer.
— Τι θα δει ο επισκέπτης αυτές τις δύο μέρες;
ΜΣ: Θα δει διαδραστικά και εικαστικά έργα, performances και ηχητικούς περιπάτους, θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει και να συμμετάσχει σε συνομιλίες καλλιτεχνών, ακαδημαικών, αρχιτεκτόνων και αστικών ερευνητών και θα πάρει μέρος σε εργαστήρια εμπνευσμένα από τις Αόρατες Πόλεις. Θα συναντήσει νέους καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό και θα μπορεί να θέσει δικούς του προβληματισμούς για την πόλη σαν τόπο περιπλάνησης και σαν χώρο κοινωνικής δράσης.
ΜΒ: Είναι πάρα πολύ μεγάλη τιμή για εμάς η συμμετοχή τόσων ανθρώπων, που ο καθένας με τον τρόπο του δίνει ζωή και χαρακτήρα στην διοργάνωση. Ο λόγος που επιλέξαμε τις Αόρατες Πόλεις ως κεντρικό θέμα και όχι κάποιο άλλο έργο του Calvino ή τον ίδιο τον συγγραφέα, είναι επειδή θεωρήσαμε πως δίνει τις περισσότερες αφορμές για ένα διευρυμένο πεδίο λόγου και τέχνης. Πράγματι, πυροδότησε θεματικές που προκύπτουν από την φιλολογία, την φιλοσοφία, την αρχιτεκτονική, την πολεοδομία, την λαογραφία, τις αστικές σπουδές και την επικοινωνία, και τροφοδότησε καλλιτέχνες που ασχολούνται με την ζωγραφική, την καλλιγραφία, τις εγκαταστάσεις, τα νέα μέσα και την performance.
— Ποια είναι η αγαπημένη σας Αόρατη Πόλη;
ΜΣ: Πολλές φορές νομίζω και εγώ ότι τελικά είναι μία αυτή η αόρατη πόλη και την αναζητώ διαρκώς. Έχω μία ιδιαίτερη επιμονή τελευταία στις «πόλεις και ο ουρανός», αλλά είναι νομίζω μία προσωρινή προτίμηση.
ΜΒ: Αν η ερώτηση αναφέρεται στις 55 του βιβλίου, η απάντησή μου είναι μάλλον καμία. Άλλωστε βρίσκονται όλες μαζί εδώ, γύρω μας και μέσα μας.
— Γιατί το έργο του Καλβίνο είναι σήμερα επίκαιρο;
ΜΣ: Το βιβλίο αυτό είναι σαν το κέρας της αμάλθειας, μπορείς να το προσεγγίσεις με τόσο διαφορετικούς τρόπους, δεν τελειώνει ποτέ. Να το διαβάσεις, να το αναλύσεις, να το κωδικοποιήσεις ή να το αποκωδικοποιήσεις, να το περπατήσεις. Και μπορείς να μιλήσεις για αυτό, να εμπνευστείς από αυτό και να αναγνωρίσεις δικές σου πόλεις και δικές σου στιγμές αν το έχεις ανάγκη.
ΜΒ: Επειδή, κατ' αρχήν, είναι ένα πολύ ωραίο βιβλίο. Μπορούμε να αρχίσουμε να μιλάμε για την εσωτερίκευση της εμπειρίας του δημόσιου χώρου, ή για το διαχρονικό πρόβλημα της γλώσσας ως επικοινωνιακό μέσο, για την σημειωτική και τον θάνατο ή για το ζήτημα των πόλεων. Αλλά προτιμώ να μιλήσω για ένα ωραίο βιβλίο.
Invisible Cities Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, Πατησίων 47, 23 και 24 Οκτωβρίου.
Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα εδώ
σχόλια