Γιώργος Χρονάς: «Ό,τι κάνω στη ζωή μου προέρχεται εκ του έρωτος ή εκ του θανάτου. Στα χέρια του έρωτα είμαι ένα τίποτα»

Γιώργος Χρονάς Facebook Twitter
Φωτό: Σπύρος Στάβερης
0

Τον τίτλο «ποιητής» δεν τον έδωσα εγώ στον εαυτό μου. Εκείνο που οφείλω όμως να κάνω είναι να τον σεβαστώ, γιατί είναι ένας πολύ μεγάλος τίτλος. Καθώς η δουλειά μου είναι οι λέξεις, ό,τι κάνω το θεωρώ ποιητικό. Ακόμα και το ραδιόφωνο ή τον δημοσιογραφικό λόγο.

Επιρροές μου είναι στίχοι από τραγούδια, ελληνικά και ξένα, τα ρεμπέτικα, τα δημοτικά, το σινεμά του Παζολίνι, του Βισκόντι, του Φελίνι. Η Οδός Πανός ξεκίνησε ως ραδιοφωνική εκπομπή στο Τρίτο Πρόγραμμα επί Μάνου Χατζιδάκι. Ήταν το όνομα του δρόμου κάτω από την Ακρόπολη όπου έμεινα όταν αποφάσισα να ζήσω μόνος.

Από παιδί είχα ένα κόμπλεξ. Ήθελα με ό,τι καταπιανόμουν να το κάνω διαφορετικά από τους άλλους. Όταν όλη η Ευρώπη και η Ελλάδα είχε μακριά μαλλιά, εγώ τα κούρευα κοντά. Αν όλοι πήγαιναν προς το Σύνταγμα, εγώ πήγαινα προς την Ομόνοια. Ζω μέσα στη φαντασία μου, στη φανταστική μου χώρα.

Δεν είμαι σοφός άνθρωπος, ζω βιαστικά και ανόητα. Και γι' αυτό εκτίθεμαι. Δεν έχω δέσει το γάιδαρό μου ούτε οικονομικά ούτε συναισθηματικά. Και όποτε πάω να τον δέσω, μόνος μου τον κόβω και καταστρέφομαι.

Η Αθήνα των παιδικών μου χρόνων, την οποία επισκεπτόμουν με τους γονείς μου ανεβαίνοντας με λεωφορείο από τον Πειραιά, μου φαινόταν μεγαλειώδης. Ήταν, λένε, η ωραιότερη πόλη του κόσμου, καθαρή και μες στο πράσινο. Και με άλλους ανθρώπους από τους σημερινούς.

Η καταστροφή των Αθηνών ξεκίνησε από τις τροφές που προσφέρουν στους ανθρώπους. Την αντιπαροχή την ξεκίνησαν πρώτα οι αστοί και μετά ο λαός. Γκρέμισαν τα αριστουργήματα για να τα αντικαταστήσουν με εξαμβλώματα. Όλοι οι λαοί σέβονται το παρελθόν τους. Μόνο οι Έλληνες το καταστρέφουν. Ο Τσαρούχης έλεγε ότι όταν οι Έλληνες θέλουν να μιμηθούν τα διεθνή σκουπίδια κανείς δεν μπορεί να τους φτάσει. Το ελληνικό σκουπίδι είναι το πρώτο παγκοσμίως. Και να σκεφτεί κανείς ότι η Ελλάδα δεν έχει ακόμα μια χωματερή διεθνούς τύπου!

Ο Τσαρούχης ήταν ένας από τους δασκάλους μου στη ζωή και στην τέχνη. Ένας πολύ σκληρός άνθρωπος και ιδιαίτερα δύσκολος δάσκαλος. Σε μένα δε δυσκολότερος, γιατί μου είχε μεγάλη αδυναμία. Υπήρξα απολύτως υποταγμένος σ' αυτόν. Όταν είναι κάποιος σκληρός, είναι πρώτα απ' όλα σκληρός με τον εαυτό του. Πρωτοήρθε στο σπίτι μου μια βραδιά πριν επιστρέψει για το Παρίσι, πάρα πολύ πικραμένος μετά τη δίκη για την κλοπή των έργων του. Το κλαμπ των μοναχικών καρδιών της οδού Πανός 17 τον έκανε να αναβάλει το ταξίδι του ένα μήνα. Ατέλειωτες ώρες συζητήσεων με μια παρέα ιδιοφυών παιδιών, μιας ομήγυρης την οποία αποκαλούσε «το μεγαλύτερο σαλόνι της Μέσης Ανατολής».

Γιώργος Χρονάς Facebook Twitter
Φωτό: Σπύρος Στάβερης

Ο Χατζιδάκις ήταν μια εντελώς άλλη περίπτωση. Η δικιά του σκληρότητα έγκειτο στο πώς θα γίνει καλύτερος φτάνοντας στα υψηλότερα επίπεδα της μουσικής και της σκέψης. Είχε ξεκινήσει από την ποίηση και κατέφυγε στη μουσική όταν είδε ότι ο λόγος δεν τον κάλυπτε. Ήταν ένας μάγος των συνεντεύξεων. Στο τέλος της ζωής του, κουρασμένος από την πόλη και τα αγόρια της, επισκεπτόταν τις γειτονιές του τυφλού Οιδίποδα, εκεί που δολοφονήθηκε ο Ταχτσής.

 

Είμαι πεπεισμένος ότι η δολοφονία του Ταχτσή ήταν πολιτική. Ενός ανθρώπου σκληρού και αξιοπρεπούς. Αξιοπρεπής, γιατί είχε εργαστεί νέος ως μπάτλερ. Θεωρώ βέβαια και του Χειμωνά το θάνατο πολιτική δολοφονία.

Είχα πάντα διάσημους φίλους, άντρες και γυναίκες. Διάσημος άνθρωπος σημαίνει διάσημη μοναξιά. Τον Τζέιμς Ντιν και τη Μέριλιν Μονρόε, τους ξέρω απ' έξω κι ανακατωτά.

Συναντώ συχνά στις εκθέσεις βιβλίου συγκλονιστικά νέα παιδιά, που κανείς δεν έχει μιλήσει μαζί τους, και σκέφτομαι ότι υπάρχει ακόμα ελπίδα γι' αυτή τη χώρα: εξαιρετικοί, αυστηροί, σπάνιοι και διεθνείς. Υποκλίνομαι στο μυαλό τους.

Η ανοησία είναι προνόμιο της νεότητος. Είναι θέμα στύσης και εγκεφάλου. Όσο πιο ανόητος είσαι τόσο καλύτερη στύση έχεις!

Είμαι κατά των συνόρων. Τα σύγχρονα κράτη, και η Ελλάδα ανάμεσά τους πρωτοστατεί, εκμεταλλεύονται ανελέητα τους μετανάστες τους. Οι Αλβανοί θυμίζουν τους παλιούς ωραίους Έλληνες, έχουν τη μορφή των Ελλήνων του πρόσφατου παρελθόντος. Μέχρι να γίνουν κι αυτοί διεθνείς.

Πολλοί εγκληματίες είναι Έλληνες. Πρέπει να είμαστε πολύ πιο αυστηροί απέναντι σ' αυτήν τη μεγάλη έννοια που κληρονομήσαμε. Αλλά για να αγαπήσουμε την Ελλάδα πρέπει να έχουμε πολιτισμό.

Ο πολιτισμός αρχίζει από την οικογένεια και το σχολείο. Μιλάνε στα πανεπιστήμια για «επανάσταση» και γνώση και τα κτίρια είναι μέσα στη βρόμα και τους βαμμένους τοίχους. Αν δεν μάθουμε να σεβόμαστε, να μην πετάμε τα σκουπίδια μας, όσοι οδοκαθαριστές κι αν περάσουν τίποτα δεν θ' αλλάξει.

Προτού κλείσει, μ' άρεσε να κάθομαι στου Zonar's. Τώρα προτιμώ τα φτηνά, απρόσωπα καφενεία. Περπατάω σε μέρη όπου αισθάνομαι ότι υπάρχει κάτι. Ρωμαϊκή αγορά, Μεταξουργείο, Κολωνός. Είμαι ένα παιδί των οδών.

Έχω μετατρέψει όλη μου τη ζωή, το σώμα, την αναπνοή μου και τον έρωτά μου, σε τέχνη τυπογραφική. Ό,τι κάνω στη ζωή μου προέρχεται εκ του έρωτος ή εκ του θανάτου. Στα χέρια του έρωτα είμαι ένα τίποτα.

Ευτύχησα να έχω σημαντικούς φίλους, αλλά και άγνωστα παιδιά που παραμένουν στο σκότος, και που για μένα θα είναι πάντοτε οι φωτοδότες οδηγοί μου. Τόσο στην τέχνη μου όσο και στη μοναχικότητά μου. Τους οφείλω τα πάντα.

Μάνα, εδώ που βρίσκομαι

δεν έχω τηλέγραφο

Για να σου γράψω γράμμα

Δεν έχω ένα κραγιόν

Κι' όταν νυχτώνει με στάχτη

και με σκόνη τα σημάδια μου σκεπάζω

 

 

 

Πώς άντεξες τόσες φορές

Τον ίδιο δίσκο στο πικάπ

Κι έξω έχει νυχτώσει

Τα μάτια σου πεθαμένα στον ύπνο

Τα χέρια σου σπασμένα

 

Από την ποιητική συλλογή «Τα μαύρα τακούνια»

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το κρητικό φαγητό είναι πολιτισμικός πλούτος, κληρονομημένη γνώση, καταστάλαγμα εμπειριών, και πηγή έμπνευσης

Βιβλίο / Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Μαργκερίτ Ντιράς: Ζωή σαν μυθιστόρημα»

Το Πίσω Ράφι / To βιβλίο για τη Μαργκερίτ Ντιράς που προκάλεσε σάλο στη Γαλλία

Η προσωπικότητα που αναδύθηκε για τη συγγραφέα του «Εραστή» μέσα από το βιβλίο της δημοσιογράφου Λορ Αντλέρ είναι αμφιλεγόμενη, καθώς η πολιτική και προσωπική διαδρομή της εμφανίζουν αρκετά σκοτεινά σημεία.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ