Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter

Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα

0

Στις αρχές του 20ού αιώνα η πλειοψηφία των μοναχών στο Άγιο Όρος ήταν Ρώσοι. Το 1902 στα μοναστήρια του όρους μόναζαν περίπου 8.000 μοναχοί, από τους οποίους 3.615 ήταν Ρώσοι, 3.207 Έλληνες, 340 Βούλγαροι και οι υπόλοιποι Ρουμάνοι, Γεωργιανοί και Σέρβοι. 

Για την τσαρική Ρωσία η μοναστική πολιτεία του Αγίου Όρους είχε τεράστια πολιτική σημασία. Αυτό το ενδιαφέρον της εκδηλωνόταν με πολλούς τρόπους, όπως, για παράδειγμα, με την ίδρυση ρωσικού ταχυδρομικού γραφείου, που λειτουργούσε από τα τέλη του 19ου αιώνα.

Αλλά και οι Ρώσοι μοναχοί φαίνεται ότι διατηρούσαν ταχυδρομική υπηρεσία εντός της μοναστικής πολιτείας. Το αποδεικνύουν αυτό δύο σειρές ρωσικών γραμματοσήμων που κυκλοφόρησαν το 1909-1910 με την επισήμανση «Άγιο Όρος», η μία στα γαλλικά και η άλλη στα ρωσικά. Το γραμματόσημο δεν ήταν μόνο η απόδειξη της καταβολής ενός τέλους για την διακίνηση αλληλογραφίας αλλά «και σύμβολο και μήνυμα» για το ποιος ασκούσε τον πολιτικό και θεσμικό έλεγχο επί της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Όρους. 

Το γραμματόσημο επινοήθηκε από τις αγγλικές ταχυδρομικές αρχές το 1840. Λειτούργησε σαν ένα γραμμάτιο προπληρωμής της αποστολής αλληλογραφίας και δεμάτων και συνέβαλε στην εδραίωση του βρετανικού εμπορίου σε πλανητική κλίμακα.

Ο ελληνικός στρατός κατέλαβε το Άγιο Όρος στις 15 Νοεμβρίου 1912. Αλλά το καθεστώς του Αγίου Όρους παρέμενε αβέβαιο μέχρι τον Νοέμβριο του 1919, όταν η Συνθήκη του Νεϊγύ αναγνώρισε την ελληνική ιεραρχία επί της χερσονήσου του Άθω. Αυτό δεν είχε εμποδίσει όμως την ελληνική διοίκηση να ιδρύσει ελληνικό ταχυδρομείο στα τέλη του 1912 και να αποφασίσει την έκδοση ελληνικού γραμματοσήμου το 1916 με την επισήμανση «Ι. Κοινότης Αγ.Όρους». 

Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter
Λογοκρισία επί του Θωρηκτού ΚΙΛΚΙΣ, σε πολιτική αλληλογραφία. Διασυμμαχική Διοίκηση Κωνσταντινούπολης (1920;). Σε οθωμανική γραφή η διεύθυνση του αποστολέα στο Χάσκιοϊ.

Ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης παρουσιάζει τις μεταβολές του ελληνικού εδάφους στη μακρά περίοδο 1830-1947 μέσα από την έκδοση γραμματοσήμων. Η μελέτη του «Σύνορα, Κυριαρχία, Γραμματόσημα» είναι, από την άποψη αυτή, πρωτότυπη και μοντέρνα. Δεν έχει καμία σχέση με την παραδοσιακή φιλοτελική βιβλιογραφία, καθώς το γραμματόσημο εξετάζεται εδώ ως σύμβολο κυριαρχίας και εδαφικών διεκδικήσεων αλλά και ως μέσο επικοινωνίας για την μετάδοση μηνύματος κυριαρχίας, συγκυριαρχίας, κατοχής και διεκδίκησης.

Το οπτικό-εικαστικό μέρος του γραμματοσήμου είναι, μάλιστα, πολύ σημαντικό για την αποτελεσματική μετάδοση του μηνύματος. Για παράδειγμα σε ένα από τα γραμματόσημα που εξέδωσε η Ελλάδα το 1927 με ελληνικά τοπία εικονίζεται η παραδοσιακή γυναικεία στολή της Αστυπάλαιας. Το γραμματόσημο υπενθύμιζε την διεκδίκηση των Δωδεκανήσων από την Ελλάδα αλλά και την διαμαρτυρία της χώρας για την Συνθήκη της Λωζάνης (1923) η οποία κατοχύρωνε την κυριαρχία της Ιταλίας επί των Δωδεκανήσων. 

γραμματοσημα
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης, Σύνορα, Κυριαρχία, Γραμματόσημα, Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη

«Το γραμματόσημο μπορεί να εκφράζει βούληση κυριαρχίας ακόμη και στην περίπτωση που δεν υπάρχει κράτος ή ανεξάρτητα από τις πιθανότητες εδραίωσης κράτους» γράφει ο καθηγητής Τσιτσελίκης. «Ειδικά στην περίπτωση μεταβολής των συνόρων ή εδραίωσης νέας εξουσίας, το γραμματόσημο αποτελεί τον πρώτο εκφραστή της μεταβολής αυτής, τον αγγελιοφόρο της νέας κατάστασης».

Έτσι οι Έλληνες έσπευσαν, για παράδειγμα, να τυπώσουν γραμματόσημο με την επισήμανση «Ελληνική Διοίκησις» κατά την ολιγόμηνη ελληνική κατοχή εδάφους της νότιας Αλβανίας (22 Νοεμβρίου 1940-22 Απριλίου 1941). Το γραμματόσημο αυτό, που στο οπτικό-εικαστικό μέρος του κυριαρχούσε το έργο του Νικολάου Γύζη «Η Δόξα», μετέδιδε ένα μήνυμα αλυτρωτισμού καθώς και την διεκδίκηση της αλλαγής των ελληνοαλβανικών συνόρων, που όπως ξέρουμε δεν τελεσφόρησε κατά την διάσκεψη ειρήνης των Παρισίων το 1946.

Την ίδια εποχή το ΕΑΜ και η ΠΕΕΑ, δηλαδή η «κυβέρνηση του βουνού» και, από την άλλη πλευρά ο ΕΔΕΣ, ο Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος, αποπειράθηκαν να εκδώσουν ή και τύπωσαν γραμματόσημα με την πρόθεση αυτά να λειτουργήσουν ως σύμβολα της δράσης τους και ως «προσπάθεια εδαφοποίησης της εξουσίας τους». Τόσο τα γραμματόσημα του ΕΑΜ όσο και του ΕΔΕΣ προσφέρουν «τον συμβολισμό του ηρωισμού και της γενναιότητας» αλλά έχουν πολλές διαφοροποιήσεις στη χρήση των οπτικών συμβόλων: οστά, σημαία, στίχοι του εθνικού ύμνου, ο βυζαντινός δικέφαλος αητός, βουνά (αφού εκεί διεξάγεται ο ένοπλος αγώνας) και φυσικά η χρήση της γλώσσας. Το ΕΑΜ χρησιμοποιεί την δημοτική, ο ΕΔΕΣ την καθαρεύουσα. 

Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter
Ένσημο 2 δραχμών της ισραηλιτικής Θεσσαλονίκης για τη μετανάστευση στην Παλαιστίνη, 1930 (;)
Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter
Βινιέτα για τον εορτασμό των 50 ετών από την ενσωμάτωση της Επτανήσου.

Το γραμματόσημο επινοήθηκε από τις αγγλικές ταχυδρομικές αρχές το 1840. Λειτούργησε σαν ένα γραμμάτιο προπληρωμής της αποστολής αλληλογραφίας και δεμάτων και συνέβαλε στην εδραίωση του βρετανικού εμπορίου σε πλανητική κλίμακα. Συνέβαλε επίσης στην αύξηση του όγκου των συναλλαγών καθώς το ταχυδρομικό τέλος το πλήρωνε ο αποστολέας και όχι ο παραλήπτης. 

Τον βρετανικό νεωτερισμό υιοθέτησαν γρήγορα και τα άλλα κράτη. Η Βραζιλία του 1843, οι Ηνωμένες Πολιτείες το 1847, η Γαλλία το 1849 και η Ελλάδα το 1861. Τα γραμματόσημα χρησιμοποιήθηκαν από τα κράτη για να προωθήσουν και την «αυθεντική» ονομασία τους. Έτσι η χρήση του ονόματος του ελληνικού κράτους εμφανίζεται στα γραμματόσημα ως εξής: «ΕΛΛ» κατά την περίοδο 1861-1886, μετά «ΕΛΛΑΣ» (1888-1924), κατόπιν «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» (1924-1935», ύστερα και πάλι «ΕΛΛΑΣ» (1935-1966). Από το 1966 το όνομα της χώρα εμφανίζεται γραμμένο σε ελληνικό και λατινικό αλφάβητο: «ΕΛΛΑΣ-HELLAS» στο διάστημα 1966-1981 και «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ-HELLAS», από το 1982 μέχρι σήμερα.

Ο συγγραφέας παρατηρεί ότι το γραμματόσημο ως Μέσο Επικοινωνίας έχει τη δύναμη «να μετατρέπει τη μοναδική ατομική εμπειρία του κάθε χρήστη, του αποστολέα, του αποδέκτη ή του φιλοτελιστή σε κοινή συλλογική εμπειρία όλων των χρηστών». Κι επειδή τα γραμματόσημα είναι σύμβολα εξουσίας ο χρήστης τους μπορεί να τα μισεί, να τα λατρεύει ή και να τα «κακοποιεί», να τα βανδαλίζει, να τα σκίζει, να τα περιφρονεί. 

Οι Φινλανδοί, κατά τη διάρκεια της ρωσικής κατοχής στα τέλη του 19ου αιώνα κολλούσαν τα ρωσικά γραμματόσημα στη λάθος πλευρά του φακέλου. Το ίδιο έκαναν και οι Αμερικανοί που αντιτάσσονταν στον πόλεμο του Βιετνάμ: κολλούσαν τα γραμματόσημα των ΗΠΑ ανάποδα. Αλλά με «το να σαλιώνει κανείς ένα γραμματόσημο μπορεί να αποκτήσει την εμπειρία μιας ενδόμυχης οικειότητας με τα νέα σύμβολα και άρα με την ίδια τη νέα εξουσία» γράφει ο Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης. Έτσι το γραμματόσημο εκτός από σύμβολο και μέσο μπορεί να είναι και φορέας μνήμης. Και από την άποψη αυτή να θεωρηθεί μνημείο.

Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter
Αυτοσχέδια έκδοση του ανύπαρκτου «προσωρινού Ταχυδρομείου Ελληνικών Νήσων» της Ικαρίας. Αξία σε οθωμανικό νόμισμα, δηλωτικό της αβεβαιότητας για την τελική έκβαση της προσπάθειας ένωσης με την Ελλάδα (1912;).

ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Η νησίδα Σάσων, στα ανοιχτά του κόλπου της Αυλώνας, ανήκε στα Ιόνια Νησιά. Μετά την προσάρτηση των Επτανήσων, το 1864, η Ελλάδα δεν άσκησε κυριαρχικά δικαιώματα στο νησάκι. Μέχρι το 1947, οπότε η νησίδα Σάσων αποδόθηκε οριστικά στην Αλβανία, την διεκδικούσαν Ελλάδα, Ιταλία και Αλβανία. Μάλιστα το 1923 οι Ιταλοί ως εκδήλωση κυριαρχίας κυκλοφόρησαν γραμματόσημο από το τοπικό ταχυδρομείο με την επισήμανση Saseno, δηλαδή την ιταλική ονομασία του νησιού. 

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter
Τετράγλωσσο γραμματόσημο Ανατολικής Ρωμυλίας μετά την αυτονόμησή της το 1881.
Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter
Γραμματόσημο της σειράς ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ 1912, για τις Νέες Χώρες, Απρίλιος 1913.
Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter
Ιταλικό γραμματόσημο της Ρόδου για τα 20 χρόνια κτήσης, με έκδηλο φασιστικό χαρακτήρα, 1932.
Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter
Γραμματόσημο της σειράς ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ 1912, για τις Νέες Χώρες, Απρίλιος 1913.
Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter
Έκδοση των «σκοπευτών», Αυτόνομος Ήπειρος, Μάρτιος 1914.
Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter
Ελληνικά γραμματόσημα και σφραγίδα Σμύρνης, 27 Απριλίου 1922.
Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter
Φάκελος απεσταλμένος από την Κιουτάχεια στην Προύσα επί ελληνικής κατοχής, με πληρωμένο τέλος, σε ελληνική και οθωμανική γραφή χωρίς γραμματόσημο, 1922.
Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter
Γραμματόσημο της επαναστατικής κυβέρνησης του Θέρισου, 1905.
Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter
Γραμματόσημο του ΕΑΜ που διασώθηκε, Φεβρουάριος 1944.
Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter
Κρητικό γραμματόσημο της πρώτης έκδοσης, δηλωτικό του χριστιανικού χαρακτήρα του νησιού σε σύνδεση με την αρχαία Ελλάδα, 1η Μαρτίου 1900.
Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter
Γραμματόσημο 1ης σειράς του ΕΔΕΣ. Τυπώθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 1944, αλλά δεν κυκλοφόρησε ποτέ.
Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter
Ελληνική Ένωσις Ελλάς, προπαγανδιστικό ένσημο, 1927
Το γραμματόσημο είναι το μήνυμα Facebook Twitter
Αυτοσχέδια επισήμανση «Ελληνική κατοχή Χίου» επί οθωμανικού γραμματοσήμου, συμβολοποιεί τη μεταβολή στο εδαφικό καθεστώς του νησιού (1912).
Βιβλίο
0

Νίκος Μπακουνάκης

Ο συνεργάτης της LiFO Νίκος Μπακουνάκης είναι καθηγητής Πρακτικής της Δημοσιογραφίας και Τεχνικών Αφήγησης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά

Οθόνες / Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά

Τα κείμενα του Φώντα Τρούσα για τις «βαθιά υποτιμημένες ταινίες που απελευθέρωσαν τη ματιά του θεατή από την οικογενειακή τηλεοπτική εικόνα, απενοχοποιώντας περαιτέρω το γυμνό» και για τον underground και τον πειραματικό ελληνικό κινηματογράφο κυκλοφορούν σε ένα μοναδικό, κυριολεκτικά, βιβλίο, από τα LiFO Books.
M. HULOT
Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Βιβλίο / Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Υπεύθυνη για τα πιο πολύτιμα αποκτήματα της ιδιωτικής συλλογής του διάσημου τραπεζίτη, η απέριττα κομψή βιβλιοθηκάριος Μπελ ντα Κόστα Γκριν ήταν μαύρη αλλά εμφανιζόταν ως λευκή στον αφρό της υψηλής κοινωνίας μέχρι και τον θάνατό της το 1950.
THE LIFO TEAM
Leslie Absher: «Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι» 

Βιβλίο / Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι, συγγραφέας

Η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Leslie Absher μάς ξεναγεί στο «Σπίτι με τα μυστικά», εκθέτοντας ταυτόχρονα την προσωπική της πορεία προς την απελευθέρωση, την «ελληνική» της εμπειρία και τις εντυπώσεις της από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Πολυτεχνείο - Ένα παραμύθι που δεν λέει παραμύθια»

Βιβλίο / Το Πολυτεχνείο έγινε κόμικ: Μια νέα έκδοση για μια μονίμως επίκαιρη εξέγερση

Παραμονές της φετινής επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, οι εκδόσεις Red ‘n’ Noir κυκλοφόρησαν ένα έξοχο κόμικ αφιερωμένο σε αυτή, που το υπογράφουν ο συγγραφέας Γιώργος Κτενάς και ο σκιτσογράφος John Antono.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τον Μάλκολμ Λόουρι και το «Κάτω από το ηφαίστειο»

Βιβλίο / Το μεγαλόπνοο «Κάτω από το ηφαίστειο» του Μάλκολμ Λόουρι, μια προφητεία για την αποσύνθεση του κόσμου

Οι αναλογίες μεταξύ του μυθιστορηματικού βίου του Βρετανού συγγραφέα και του κορυφαίου έργου του είναι παραπάνω από δραματικές, όπως και αυτές μεταξύ της υπαρξιακής πτώσης του και του σημερινού, αδιέξοδου κόσμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Βιβλίο / Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Στο νέο του βιβλίο, «Ψέματα που μας έμαθαν για αλήθειες», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, ο Νικόλας Σμυρνάκης καταρρίπτει 23 μύθους που μας καταπιέζουν, βοηθώντας μας να ζήσουμε ουσιαστικότερα.
ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Βιβλίο / Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Μια διαφωτιστική συζήτηση με τον γνωστό δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω και συγγραφέα με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του ΛΟΑΤΚΙ + Δικαιώματα & Ελευθερίες (εκδ. Σάκκουλα), ένα μνημειώδες όσο και πολύτιμο βοήθημα για κάθε ενδιαφερόμενο άτομο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Βασιλική Πέτσα: «Αυτό που μας πάει μπροστά δεν είναι η πρόοδος αλλά η αγάπη»

Βιβλίο / Η Βασιλική Πέτσα έγραψε ένα μεστό μυθιστόρημα με αφορμή μια ποδοσφαιρική τραγωδία

Η ακαδημαϊκός άφησε για λίγο το βλέμμα του κριτή και υιοθέτησε αυτό του συγγραφέα, καταλήγοντας να γράψει μια ιστορία για το συλλογικό τραύμα που έρχεται να προστεθεί στις ατομικές τραγωδίες και για τη σημασία της φιλικής αγάπης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μιχάλης Γκανάς: Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

Απώλειες / Μιχάλης Γκανάς (1944-2024): Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

«Ό,τι με βασανίζει κατά βάθος είναι η οριστική απώλεια ανθρώπων, τόπων και τρόπων και το ανέφικτο της επιστροφής». Ο σημαντικός Έλληνας ποιητής έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Βιβλίο / «Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Μια αναδρομή στην έξοχη, προκλητική όσο και «προφητική» νουβέλα του Ουίλιαμ Μπάροουζ στην οποία βασίστηκε η πολυαναμενόμενη ταινία του Λούκα Γκουαντανίνο που βγαίνει σύντομα στις κινηματογραφικές αίθουσες.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ