Στα τέλη του περασμένου μήνα κυκλοφόρησε το βιβλίο ενός από τους πιο επιφανείς μελετητές της ζωής και του έργου του Μιχαήλ Άγγελου, του William E Wallace, από τις εκδόσεις του Πανεπιστημίου του Princeton, με τίτλο "Michelangelo, God's Architect" (Μιχαήλ Άγγελος, ο αρχιτέκτονας του Θεού). Το βιβλίο επικεντρώνεται στην ώριμη περίοδο του μεγάλου αναγεννησιακού καλλιτέχνη, ο οποίος είχε περάσει τα πενήντα όταν επέστρεψε κατά την δεκαετία του 1530 στη Ρώμη, απογοητευμένος από το διοικητικό καθεστώς της Φλωρεντίας. Μια δεκαετία αργότερα, το 1546, θα χριζόταν επικεφαλής αρχιτέκτονας του Βατικανού, ή «Αρχιτέκτονας του Θεού». Στο βιβλίο γίνονται αναφορές και στην ιδιόμορφη ιδιωτική ζωή του, και ειδικά τον δεσμό του με διάφορους φίλους του οι οποίοι συχνά διέμεναν στο σπίτι του. Γράφει σχετικά η Catherine Fletcher στην κριτική της για το βιβλίο στο Literary Review:
«...Παρότι ο συγγραφέας του βιβλίου εστιάζει κυρίως στο έργο του Μιχαήλ Άγγελου, παρουσιάζει όμως παράλληλα και μια γλαφυρή εικόνα του καλλιτέχνη στην ιδιωτική του ζωή. Η οικία του στη Ρώμη σίγουρα δεν ήταν το αρχετυπικό σπιτικό της εποχής του: Ήταν ανύπαντρος και δεν συγκατοικούσε με συγγενείς πρώτου βαθμού. Διέμεναν όμως στο σπίτι του κατά διαστήματα ως συγκάτοικοι, είτε επειδή βρίσκονταν στην πόλη για δουλειές είτε για άλλους λόγους, διάφοροι φίλοι του - ένα είδος οικογένειας ιδρυθείσας από τον ίδιο – που σε κάποιες περιπτώσεις φιλοξενούσαν και τις συζύγους τους».
Ο Wallace διατηρεί μια κάποια αμφισημία σχετικά με την ακριβή φύση της φιλίας του Μιχαήλ Άγγελου με άλλους άντρες με τους οποίους μάλιστα συγκατοικούσε.
«Χάρη στην πρόσφατη μελέτη του Gary Ferguson σχετικά με την queer υποκουλτούρα στην Αναγεννησιακή Ρώμη, διαθέτουμε πλέον περισσότερη πληροφορία στην προσπάθειά μας να δώσουμε μορφή στις ομόφυλες ερωτικές σχέσεις εκείνης της εποχής. Ο Wallace πάντως διατηρεί μια κάποια αμφισημία σχετικά με την ακριβή φύση της φιλίας του Μιχαήλ Άγγελου με άλλους άντρες με τους οποίους μάλιστα συγκατοικούσε».
«Είναι γνωστή πάντως η μακρόχρονη σχέση του στο τελευταίο κομμάτι της ζωής του με τον νεαρό Ρωμαίο ευγενή Τομάσο ντέι Καβαλιέρι (ήταν 34 χρόνια νεότερος του Μικελάντζελο) που έγινε η μορφή που κυρίευσε το ποιητικό έργο του και βρισκόταν δίπλα του στο νεκροκρέβατό του. Όπως το θέτει ο Wallace, η σχέση αυτή "ξεκίνησε με μια παθιασμένη ένταση και σταδιακά ωρίμασε και γλύκανε, διαρκώντας για πάνω από τριάντα χρόνια"».
«Είχε στενή σχέση και με άλλους άντρες επίσης, ανάμεσά τους και ο Λουντοβίκο Μπεκαντέλι, επιφανής κληρικός και λόγιος, «ένας από εκείνους τους σπάνιους φίλους του που φαίνονταν να μοιράζονται απολύτως τα αντικρουόμενα συναισθήματα του Μιχαήλ Άγγελου ανάμεσα στην επιθυμία της σάρκας και στην πνευματική υπέρβαση. Ο Μποκαντέλι περιέγραφε τον εαυτό του ως "εξόριστο" σε ό,τι είχε να κάνει με "τα ζητήματα της σάρκας". Είτε κανείς το αποδέχεται αυτό ως απολύτως ειλικρινές είτε όχι, το βέβαιο είναι ότι ήταν μια προνοητική δήλωση στην Ρώμη της περιόδου της Αντιμεταρρύθμισης».
Με στοιχεία από το Literary Review
σχόλια