1.
ΟΤΕΣΑ ΜΟΣΦΕΓΚ
Αϊλίν
Μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου, εκδόσεις Ψυχογιός
Στο πλαίσιο των πετυχημένων θρίλερ με ψυχολογικές προεκτάσεις που εκδίδει ο Ψυχογιός εντάσσεται και η Αϊλίν. Βγαλμένο από τα σύμπαντα της Χάισμιθ και με άρωμα φεμινισμού και σύγχρονης καθημερινότητας αλά Πόλα Χόκινς, το συναρπαστικό αυτό ανάγνωσμα εστιάζει προφανώς στην ένταση των χαρακτήρων: η ψυχρή και απόλυτα κλειδωμένη συναισθηματικά Αϊλίν Ντάνλοπ εργάζεται ως γραμματέας σε ένα ιδιωτικό σωφρονιστήριο για έφηβα αγόρια. Τα πάντα μοιάζουν με μια ύπουλη, άχρωμη φυλακή στα μικρά πρασινωπά μάτια της: το βρόμικο σπίτι όπου διαμένει με έναν αλκοολικό κηδεμόνα, το ασφυχτικό Μούρχεντ, όπως αποκαλεί το σωφρονιστικό κατάστημα όπου δουλεύει, η φρικτή πόλη όπου διαμένει. Έως ότου αναλαμβάνει νέα διευθύντρια εκπαίδευσης η όμορφη, ντελικάτη, με αλαβάστρινο δέρμα και μακριά μαύρα μαλλιά Ρεμπέκα και η Αϊλίν παρασύρεται από τα ακαταμάχητα θέλγητρά της με απρόβλεπτες προεκτάσεις. Το βιβλίο τιμήθηκε με το περίοπτο Pen/Hemingway για πρωτοεμφανιζόμενο μυθιστόρημα και βρέθηκε δικαίως να στολίζει τη βραχεία λίστα για το περσινό βραβείο Booker.
2.
ΟΛΓΚΑ ΤΟΚΑΡΤΣΟΥΚ
Το αρχέγονο και άλλοι καιροί
Μτφρ. Αλεξάνδρα Δ. Ιωαννίδου, εκδόσεις Καστανιώτη
Αν σας άρεσε η Σβετλάνα Αλεξιέβιτς, με αυτό θα ενθουσιαστείτε. Είναι, άλλωστε, εκείνη που έχρισε την Πολωνή συγγραφέα Όλγκα Τοκάρτσουκ μία από τις σημαντικότερες φωνές της εποχής της, καθώς, εκτός από τη λογοτεχνική έκφραση, διαθέτει και ιδιαίτερο πολιτικό θάρρος. Όχι μόνο ήρθε αντιμέτωπη με τα πιο συντηρητικά κομμάτια του τόπου της, που έφτασαν να απειλούν ακόμα και τη ζωή της, αλλά κατάφερε, μέσα από αυτή την ξεχωριστή αλληγορία, να καταγράψει το οδυνηρό χρονικό της Πολωνίας. Το Αρχέγονο, το οποίο προστατεύουν ακροβολισμένοι τέσσερις αρχάγγελοι, είναι το συμβολικό μέρος απ' όπου θα ξεδιπλωθούν σκληρές ιστορικές αλήθειες τις οποίες θα αφηγηθούν αυτοί οι κύριοι εκπρόσωποι του ουρανού, πλέκοντας το φανταστικό με το μεταφυσικό μέσα από μια ανατρεπτική γραφή, απόλυτα ποιητική, όπως άλλωστε προτάσσει η ίδια η πολωνική παράδοση.
3.
ΣΤΕΦΑΝ ΤΣΒΑΪΧ
Έκκληση προς τους Ευρωπαίους
Μτφρ. Σώτη Τριανταφύλλου, εκδόσεις Μελάνι
Όταν ο περίοπτος Αυστριακός συγγραφέας προασπιζόταν την παλιά τάξη πραγμάτων ήδη από την περίοδο του Μεσοπολέμου, ήξερε τι περίμενε την Ευρώπη: ο ολοκληρωτισμός που τότε είχε πάρει τη μορφή της ανατροπής του κυρίαρχου καθεστώτος. Διαβλέποντας την επερχόμενη επικράτηση του ναζισμού και την καταστροφή, ο Τσβάιχ δεν φοβήθηκε να παρέμβει δημόσια με μια σειρά από κείμενα και για τον λόγο αυτό οι ναζί τον κυνήγησαν και τον ανάγκασαν να διαφύγει στο εξωτερικό με τελικό προορισμό τη μακρινή Βραζιλία. Ήταν τέτοια όμως η ανάγκη του να μιλήσει για τη φθίνουσα πορεία της πολυαγαπημένης του Ευρώπης, που τα πολιτικά του κείμενα γρήγορα πήραν τη μορφή μανιφέστου και προσωπικής κραυγής, λίγα μόλις χρόνια πριν από την αυτοκτονία του. Από τότε είχε κάνει λόγο για την επιτακτική ανάγκη για ευρωπαϊκή ενοποίηση και την επικράτηση ενός κλίματος προόδου που θα βοηθούσε να «αποτοξινωθεί» η Γηραιά Ήπειρος από το δηλητήριο του εθνικισμού. Ίσως για τον λόγο αυτό τα κείμενα που αποφάσισε να κυκλοφορήσει σε ενιαίο βιβλίο το Μελάνι να μοιάζουν σήμερα πιο επίκαιρα από ποτέ.
4.
W. SOMERSET MAUGHAM
Η Βροχή
Μτφρ. Παλμύρα Ισμυρίδου, εκδόσεις Άγρα
Μετά το υποβλητικό και απόλυτα ατμοσφαιρικό Χονολουλού και άλλα διηγήματα, οι εκδόσεις Άγρα μας χαρίζουν άλλη μια βιβλιαναγνωστική καλοκαιρινή δροσιά με τη Βροχή, την πιο γοητευτική και δημοφιλή νουβέλα του Μωμ. Η ιστορία έχει γνωρίσει μεγάλη ανταπόκριση από τότε που γράφτηκε, δηλαδή από το 1921 μέχρι σήμερα, προφανώς λόγω της ηρωίδας, της ακαταμάχητης Σέιντι, της πόρνης που αγαπά τις διασκεδάσεις και τα οριακά παιχνίδια – αρκεί να φανταστεί κανείς στον ρόλο αυτόν τη μορφή της Ρίτα Χέιγουορθ, που την ερμήνευσε με επιτυχία. Το γνωστό αποικιοκρατικό μοτίβο υπάρχει και εδώ, με την αποπνικτική ατμόσφαιρα του Νότιου Ειρηνικού να ταράζει τις σκονισμένες συνειδήσεις και τη βροχή που πέφτει «αδιάκοπα, ανελέητα και με άγρια μοχθηρία» να φέρνει τους πρωταγωνιστές αντιμέτωπους με τα αξεπέραστα αδιέξοδά τους. Έντονη είναι η σύγκρουση ανάμεσα στην κοινωνική υποκρισία των ιεραποστόλων που θέλησαν να επιβάλουν τους άκαμπτους κανόνες τους στους ντόπιους και στην ερωτική απελευθέρωση που χαρακτηρίζει τα μέρη αυτά.
5.
ΛΕΟ ΠΕΡΟΥΤΣ
Νύχτες κάτω από την πέτρινη γέφυρα
Μτφρ. Ιάκωβος Κοπερτί, εκδόσεις Πόλις
Πανέμορφο. Σαν τους ανθούς του δενδρολίβανου και τα ολάνθιστα κόκκινα ρόδα, σαν τα γευστικά φιλιά που ανταλλάσσει ο αυτοκράτορας με την αγαπημένη του μοιάζουν οι εικόνες που περιγράφει ως ασυμβίβαστος παραμυθάς ο ονειρεμένος ταραξίας της αφήγησης Λέο Περούτς. «Τίποτα δεν είναι αλήθεια και τίποτα δεν είναι αληθινά ψέμα» έγραφε η Νικόλ Σαρντέρ για τις γοητευτικές ιστορίες που καταυγάζουν φως στα σκοτεινά περίχωρα της Πράγας τέλη του 16ου και αρχές του 17ου αιώνα, γραμμένες πάντα με τον αιχμηρό, λυρικό και μελαγχολικό τρόπο του αυστριακής καταγωγής του Εβραίου συγγραφέα. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα στημένο μέσα από δεκατέσσερις ιστορίες της παλιάς Πράγας, ίσως το καλύτερο ενός από τους σπουδαιότερους συγγραφείς της Κεντρικής Ευρώπης. Τον γνωρίσαμε στην πιο δηκτική του εκδοχή με τον Μαιτρ της Δευτέρας Παρουσίας από την εκδόσεις Κίχλη και τώρα ανακαλύπτουμε μια επίδειξη περιγραφικής δεινότητας και αλληγορίας, με τις ανάλογες συμβολικές δόσεις του εβραϊκού μυστικισμού. Κατατοπιστικότατο το επίμετρο της Μπρίτα Έκερτ.
6.
DAVID McCULLOUGH
Αδελφοί Ράιτ
Μτφρ. Ιλάειρα Διονυσοπούλου, εκδόσεις KeyBooks
Μπορεί το όνομά τους να μην είναι τόσο γνωστό, αλλά στους αδελφούς Ράιτ οφείλουμε τις σημερινές αεροπορικές πτήσεις, αυτό το θαύμα που έγινε δυνατό χάρη στη δική τους ανακάλυψη: ήταν οι πρώτοι που εφηύραν τις επιφάνειες ελέγχου του αεροσκάφους, οι οποίες κατέστησαν εφικτή την πτήση αεροσκαφών, αφού ήταν αυτές που βοήθησαν τον πιλότο να κρατάει το αεροπλάνο σταθερό. Κάπου εκεί, στις αρχές του 20ού αιώνα, μια χειμωνιάτικη ημέρα του 1903, τα δύο αδέλφια από το Οχάιο, ο Γουίλμπερ και ο Όρβιλ Ράιτ, έγραψαν Ιστορία, κατακτώντας τον ουρανό. Πώς, όμως, αυτά τα ταπεινά παιδιά ενός ιεροκήρυκα έφτασαν σε αυτό κατόρθωμα; Αυτό ακριβώς εξετάζει ο δύο φορές βραβευμένος με Πούλιτζερ Ντέιβιντ ΜακΚάλα, καταφεύγοντας σε ημερολόγια, σημειωματάρια και περισσότερες από χίλιες επιστολές που τον βοήθησαν να σκιαγραφήσει το πορτρέτο της οικογένειας. Πρόκειται για το απόλυτο καλοκαιρινό ανάγνωσμα που βρέθηκε στις λίστες των «New York Times» και ήταν ένα από τα δημοφιλέστερα non fiction αναγνώσματα στην Αμερική.
7.
EMMA REYES
Αναμνήσεις δι' αλληλογραφίας
Μτφρ. Μαρία Παλαιολόγου, εκδόσεις Ίκαρος
Μεγαλωμένη σε ένα μοναστήρι της Κολομβίας μαζί με την αδελφή της, εγκαταλελειμμένη και ξεχασμένη από τους πάντες, η Έμα Ρέγιες δεν ήξερε τι θα πει εκπαίδευση και βασικοί κανόνες διαβίωσης. Χρειάστηκε να φτάσει στα 19 για να ξεφύγει και να παρασυρθεί από το πραγματικό της ταλέντο, τη ζωγραφική, ενώ θαυμαστές της υπήρξαν ο Ντιέγκο Ριβέρα και σημαντικοί καλλιτέχνες της εποχής. Εκτός όμως από τη δυνατότητα της εικαστικής έκφρασης, η Ρέγιες απεδείχθη και μια πολύ δυνατή πένα, τουλάχιστον όπως επισήμανε ο εντυπωσιασμένος από τα γράμματα που διάβασε ο στενός της φίλος Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Αυτός είναι που την παρότρυνε να τα εκδώσει, καθώς η σπαραχτική αλληλογραφία της με τον ιστορικό Χερμάν Αρσινέγας αποκαλύπτει όχι μόνο το οδυνηρό σκηνικό της ζωής της αλλά και την απαράμιλλη, δεξιοτεχνική δύναμη στις περιγραφές που πραγματικά συγκλονίζουν.
8.
ΠΕΡΙ ΑΝΤΕΡΣΟΝ
Η αμερικανική εξωτερική πολιτική και οι διανοητές της
Μτφρ. Ηρακλής Οικονόμου, επίμετρο Κώστας Ράπτης, εκδόσεις Τόπος
Η διεθνώς αναγνωρισμένη πολιτική ανάλυση του διάσημου στοχαστή και θεωρητικού Πέρι Άντερσον φαντάζει ιδιαίτερα επίκαιρη, καθώς βοηθάει να συλλάβουμε τα διαφορετικά γεωγραφικά μέτωπα άσκησης της αμερικανικής πολιτικής από την εποχή του Μεγάλου Ανταγωνισμού έως σήμερα. Όχι μόνο μαθαίνουμε τους τρόπους και τους τόπους των επιδράσεων και των διαφορετικών πολιτικών αλλά αντιλαμβανόμαστε τι ακριβώς σημαίνει αμερικανική πολιτική υπό το πρίσμα διαφορετικών αντιλήψεων κορυφαίων διανοητών, όπως οι Μπρεζίνσκι, Μιντ, Κάγκαν, Φουκουγιάμα, Ικένμπερι, και των συνακόλουθων στρατηγικών που τη διαμόρφωσαν. Μια γραφή που ακόμα και ο Gideon Rachman των «Financial Times» χαρακτήρισε αιχμηρή και εμβριθή.
9.
JOAQUIM MARIA MACHADO DE ASSIS
Έλενα
Μτφρ. Νίκος Πρατσίνης, εκδόσεις Gutenberg
Ο θεμελιωτής του αστικού μυθιστορήματος της Βραζιλίας και σίγουρα ένας από τους αναδιαμορφωτές του καταθέτει ένα αστικό δράμα που βρίσκει την αχανή χώρα στο μεταίχμιο μεγάλων πολιτικοκοινωνικών εξελίξεων. Στα χρόνια της πρώτης μετα-αποικιακής τάξης πραγμάτων και στο πέρασμα στη μοντέρνα συνθήκη, οι ξεπεσμένοι ευγενείς χάνουν τα προνόμιά τους, ενώ ιδιαίτερη ανέλιξη γνωρίζουν κάθε είδους σύμβουλοι – κι είναι όλες αυτές οι αλλαγές που περιγράφει με γλαφυρό τρόπο ο Μασάντο ντε Ασίς. Αντλώντας μεθόδους γραφής από την αγγλική σατιρική λογοτεχνία του 18ου αιώνα, διακρίνεται για το λεπτό του χιούμορ αλλά και τα ιμπρεσιονιστικά τερτίπια, εισάγοντας, για πρώτη φορά ίσως, τον βραζιλιάνικο μοντερνισμό. Ήταν εξάλλου πάντοτε πολύπλευρος και, παρ' ότι αγάπησε τον ρεαλισμό, δεν φάνηκε να αποποιείται ποτέ τα ποιητικά του εργαλεία.
10.
STEVEN RUNCIMAN
Βυζαντινός Πολιτισμός
Μτφρ. Ανδρέας Παππάς, εκδόσεις Μεταίχμιο
Δεν είναι να απορείς που μια μυθιστορηματική προσωπικότητα, όπως ο Στίβεν Ράνσιμαν υπήρξε από τους επιφανέστερους ιστορικούς του 20ού αιώνα και ο πιο αντιπροσωπευτικός μελετητής του Βυζαντίου, στενός φίλος του Κατσίμπαλη και του Σεφέρη. Δίδαξε στο Κέμπριτζ, υπηρέτησε ως ακόλουθος Τύπου της βρετανικής πρεσβείας την εποχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και κατόπιν μετέβη στην παλιά πρωτεύουσα της βυζαντινής αυτοκρατορίας, την Κωνσταντινούπολη. Οι ανάγλυφες περιγραφές του, που ξεπερνάνε τα όρια των ιστορικών καταγραφών, είναι ποτισμένες στα αρώματα, στα χρώματα και στην ατμόσφαιρα που διέκρινε τα μέρη αυτά, χαρίζοντας στο Βυζάντιο μια αίγλη από την πλευρά της Ανατολής. Ίσως γι' αυτό ο ίδιος, εμπνευσμένος από τη βαθιά του αφοσίωση στη βυζαντινή Ιστορία, να ασπάστηκε τις αρχές της Ορθοδοξίας, αποφασίζοντας μάλιστα να βαπτιστεί λίγο πριν από τον θάνατό του σε μια τελετή που έγινε στο Άγιον Όρος. Πρόκειται για ένα εμβληματικό έργο που επιτέλους επανεκδίδεται στα ελληνικά και αφορά ολόκληρη την περίοδο της ματωμένης αλλά όχι τυχαία περίλαμπρης, «ανατολίζουσας», όπως θα έλεγε ο ίδιος, εκδοχής της ελληνορωμαϊκού πολιτισμού.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO
σχόλια