Η θέα από το γραφείο των εκδόσεων Δώμα είναι ίσως η πιο όμορφη που μπορείς να δεις στο κέντρο της Αθήνας: από τη μια μεριά βλέπει στον λόφο του Μετς και στο μεγάλο άλσος του Πρώτου Νεκροταφείου και από το παράθυρο την Ακρόπολη. Εκεί, στον μικρό αυτό χώρο στην ταράτσα μιας πολυκατοικίας δημιουργήθηκε τους τελευταίους μήνες το πρώτο βιβλίο του πρωτοεμφανιζόμενου εκδοτικού οίκου, η «Ελευθερία» του Επίκτητου, μια άψογη έκδοση από κάθε άποψη, φτιαγμένη στο χέρι, κυριολεκτικά. Τα πρώτα αντίτυπα που μοιράστηκαν σε φίλους ήταν τυπωμένα σε έναν παλιό εκτυπωτή και είχαν χαρτονένιο εξώφυλλο δεμένο με σχοινί, ενώ τα πρώτα 1.000, που βγήκαν από το τυπογραφείο, είναι πραγματικά έργα τέχνης.
Στο εξώφυλλο έχουν ένα χαρακτικό του ζωγράφου Γιώργου Μακρή που δείχνει έναν άντρα να προσκυνά μια γυναίκα. «Θέλαμε τη λογική της ικεσίας» εξηγούν ο Θάνος Σαμαρτζής και η Μαριλένα Καραμολέγκου που είναι υπεύθυνοι για το μικρό αυτό θαύμα. «Το βιβλίο μιλάει για το ποιος είναι σκλάβος και το ποιος είναι ελεύθερος και λέει σε ένα σημείο “Δούλο σ’'έκανε ένα κορίτσι φτηνό”. Ο Γιώργος έφτιαξε σε κολάζ έναν άντρα που έχει πέσει στα πόδια μιας γυναίκας. Μετά έφτιαξε τη μήτρα του χαρακτικού και μετά, ένα-ένα, και τα 1.000 τυπώματα στο χέρι, με λευκό μελάνι. Επιλέξαμε το λευκό μελάνι γιατί είναι κάτι μοναδικό. Η συνήθης τυπογραφία ―το όφσετ― δεν έχει λευκό μέσα, το άσπρο που βλέπεις είναι το άσπρο του χαρτιού. Είναι κενό. Στο εξώφυλλό μας είναι λευκή πάστα. Θέλαμε με κάποιον τρόπο να υπάρχει μια αφηρημένη αναφορά στην αρχαία αισθητική· κι αυτό που μας άρεσε, όταν μας έδειξε το σχέδιο, είναι ότι πέφτει άντρας στα πόδια γυναίκας: αυτό, στην αρχαία τέχνη, έχω την εντύπωση ότι δεν υπάρχει».
Ο Θάνος Σαμαρτζής είναι ο άνθρωπος που από τη θέση του αναπληρωτή διευθυντή των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης κυκλοφόρησε μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα βιβλία των τελευταίων χρόνων. Πρόσφατα αποφάσισε να παραιτηθεί για να ασχοληθεί, ως εκδότης αυτήν τη φορά, με τα βιβλία, έχοντας τον πλήρη έλεγχο σε κάθε επιλογή. «Θέλαμε να ξεκινήσουμε κάτι καινούργιο, είναι η αλήθεια» λέει η Μαριλένα. «Ο Θάνος ήθελε να πάρει όλη την ευθύνη πάνω του. Και κάποια στιγμή είπε "θέλω να τα κάνω όλα με τους δικούς μου όρους. Και τώρα, στα 35, ήταν η ώρα να κάνει το δικό του βήμα. Συμφώνησα και αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε κάτι καινούργιο μαζί. Το Δώμα το συζητούσαμε εδώ και καιρό. Είχαμε πει ότι θα ξεκινούσαμε έναν εκδοτικό οίκο που θα απευθύνεται στο ευρύ κοινό με τον πήχη πολύ ψηλά ως προς το κομμάτι του περιεχομένου και της ποιότητας – αυτά, δηλαδή, που ο Θάνος υπηρετεί εδώ και πολλά χρόνια. Η προσοχή στη λεπτομέρεια είναι πολύ σημαντική για εμάς. Και πέραν του ότι θέλαμε να μιλήσουμε στη νέα γενιά και στους νέους ανθρώπους, μας ενδιέφερε να απευθυνθούμε σε ένα κοινό που ψάχνεται, στους intellectually curious, όπως τους λέω συνήθως μεταξύ μας.
Η μετάφραση των κειμένων του Επίκτητου που περιέχει η «Ελευθερία» είναι το δυνατό χαρτί τους. Εξαιρετική, απλή και κατανοητή, είναι μια γλώσσα σημερινή που ακούς να μιλιέται γύρω σου και όχι μια γλώσσα ακαδημαϊκή, στεγνή και ακαταλαβίστικη, που, συνήθως, όταν επιχειρείς να διαβάσεις ένα αρχαίο έργο σε νεοελληνική απόδοση, σου δημιουργεί αποστροφή από την πρώτη σελίδα.
Οι βασικές αξίες του Δώματος είναι η δωρικότητα, η απλότητα, βιβλία χωρίς οτιδήποτε το περιττό, είτε στο περιεχόμενο είτε στην αισθητική τους. Αν ένα βιβλίο θεωρούμε ότι δεν είναι άψογο, δεν πρόκειται να μπει στο εκδοτικό μας πρόγραμμα, και με την ίδια προσέγγιση αντιμετωπίζουμε και την εικόνα. Γι’ αυτό και τα χειροποίητα εξώφυλλα και η συγκεκριμένη προσέγγιση στη μετάφραση (σ.σ. η γλώσσα της μετάφρασης είναι απλή, σύγχρονη και εντελώς κατανοητή, κάτι που σπάνια συναντάς σε ελληνική απόδοση αρχαίου κειμένου). Και όλη η προσπάθεια θα γίνεται με όρους που δεν θα αποκλείει κανέναν. Το Δώμα θα είναι ανοιχτό για όλο τον κόσμο, ακόμα και για ένα νέο παιδί που έχει μόλις τελειώσει το σχολείο και θέλει να μάθει περισσότερα πράγματα, αλλά θέλει να το κάνει με βιβλία που θα του δώσουν πράγματα χωρίς να τον τρομάζουν. Είναι ενδεικτικό πως στον πρώτο τίτλο μας, την «Ελευθερία», μπορεί να διαβάσει κανείς αρχαία φιλοσοφία και να την κατανοήσει πλήρως. Δεν αποκλείεται κανείς, μπορεί να τη διαβάσει οποιοσδήποτε».
«Αυτήν τη στιγμή μοιάζουμε με έναν εκδοτικό οίκο που κάνει αρχαιότητα, ενώ κάτι τέτοιο δεν ισχύει» προσθέτει ο Θάνος. «Στόχος μας είναι να βγάζουμε ωραία και σημαντικά βιβλία. Και τέτοιου είδους βιβλία υπάρχουν και στην αρχαιότητα. Στην Ελλάδα, όμως, το να ασχολείσαι με αρχαία κείμενα αποτελεί μια ειδική ενασχόληση, δεν είναι για ανθρώπους που διαβάζουν απλώς βιβλία αλλά για ανθρώπους που διαβάζουν αρχαία. Το να ασχολείσαι με τα αρχαία κείμενα είναι σαν ένα είδος χόμπι, κάτι διαφορετικό από το να διαβάζεις βιβλία, και αυτό συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα. Ο μοναδικός ίσως λαός που δεν έχει ιδέα από την αρχαία σκέψη είναι οι Έλληνες. Και δεν το κάνουν από αδιαφορία. Αντιθέτως, όλη η συγκρότησή τους προϋποθέτει την παραδοχή ότι αυτά τα πράγματα είναι καταπληκτικά, ότι είναι τέλεια. Αλλά, συνήθως, δεν ξέρουν τίποτε απ’ αυτά. Και δεν είναι ότι δεν ξέρουν τίποτα από άποψη εγκυκλοπαιδική, είναι ότι δεν έχουν έρθει ποτέ σε προσωπική, ψυχική επαφή μαζί τους. Γι’ αυτό και δεν τα αγαπάνε αυτά τα πράγματα με την ψυχή τους.
Ακόμα κι όταν είναι με την πετσέτα τους σε μια παραλία και τους έρθει να πάνε σε έναν αρχαιολογικό χώρο που είναι δίπλα, κι εκεί ψεύτικο είναι. Υπάρχει ένα βλακώδες δέος, μισ υποταγή, ένα εσωτερικό προσκύνημα και δεν τολμάνε να πουν “είναι βαρετό”, “δεν μου αρέσει”. Δεν είναι όπως βλέπεις μια δανέζικη καρέκλα και λες “μου αρέσει” ή “δεν μου αρέσει”. Αν δεις έναν αρχαίο ναό δεν μπορείς να το πεις αυτό. Δεν μπορείς να σταθείς ελεύθερα απέναντί του και να τον κρίνεις ελεύθερα.
Ένας Έλληνας μπορεί να διαβάσει σπουδαία κείμενα, π.χ. Σαίξπηρ ή Ντοστογιέφσκι, αλλά δεν θα τον δεις να διαβάζει στην καθημερινότητά του αρχαία βιβλία. Υπερβάλλω, αλλά όχι πάρα πολύ. Κι άμα το κάνει, θα το κάνει με τον τρόπο που κάνει δίαιτα, θα πάρει μια μεγάλη προσωπική απόφαση, σαν να ετοιμάζεται για μακροβούτι, και θα πει “θα ασχοληθώ με αυτό, και πρέπει να το κάνω γιατί οφείλω, και είμαι κακό παιδί που δεν το έκανα τόσο καιρό”. Όχι επειδή παίρνω χαρά, επειδή απολαμβάνω να το διαβάζω. Δεν είναι κάτι που μπορώ να το κρίνω και να πω ότι είναι βλακεία, προτιμώ το άλλο ή δεν μου άρεσε. Δεν τολμάς να πεις κάτι τέτοιο. Μπαίνει το ζήτημα της μόρφωσης ή της αμορφωσιάς, δεν είναι θέμα προσωπικό, είναι θέμα επιπέδου. Ακόμα και στα βιβλιοπωλεία, τα βιβλία της αρχαίας γραμματείας είναι όλα μαζί στο ίδιο τμήμα του βιβλιοπωλείου, ασχέτως του τι είδους βιβλία είναι. Από ποιήματα μέχρι φιλοσοφία, γεωμετρία, ιστορία, περιηγητικούς οδηγούς και κωμωδίες, όλα μπαίνουν μαζί επειδή είναι αρχαία».
... Κοίτα τα ζώα, και δες πώς χρησιμοποιούμε την έννοια της ελευθερίας όταν μιλάμε γι' αυτά. Κάποιοι εκτρέφουνε λιοντάρια, τα αιχμαλωτίζουν και τα εξημερώνουν, τα ταΐζουν και μερικοί τα βγάζουν και βόλτα. Ποιος όμως θα πει για ένα τέτοιο λιοντάρι πως είναι ελεύθερο; Και μήπως δεν ισχύει πως όσο πιο ήσυχο είναι το λιοντάρι τόσο δουλικότερο είναι; Και υπάρχει μήπως κάποιο λιοντάρι που, αν αποκτούσε συναίσθηση και σκέψη, να ήθελε να είναι ένα από τούτα τα λιοντάρια;
Και δες τα πουλιά όταν αιχμαλωτιστούν και τα εκτρέφουν σε κλουβιά. Δες τι τραβάνε στην προσπάθειά τους να δραπετεύσουν. Μερικά απ' αυτά προτιμάνε να πεθάνουν από πείνα παρά να υπομένουν μια τέτοια μοίρα. Ενώ όσα επιβιώνουν, μετά βίας μένουν ζωντανά, και μαραζώνουν, κι έτσι και βρουν κάποιο ανοιγματάκι, ξεπηδάνε να φύγουνε. Τόσο πολύ αγαπούν τη φυσική την ελευθερία και το να ζουν ανεξάρτητα κι αδούλωτα.
- Και τι πρόβλημα έχεις να ζεις μες στο κλουβί σου;
- Τι είναι αυτά που με ρωτάς; Γεννήθηκα για να πετώ όπου θέλω, να ζω στην εξοχή, να τραγουδώ όταν θέλω. Εσύ όλα αυτά μου τα αφαιρείς και μετά με ρωτάς τι πρόβλημα έχω;
Γι' αυτό και τα μόνα που τα αποκαλούμε ελεύθερα είναι εκείνα που δεν αντέχουν στην αιχμαλωσία, αλλά που με το που αιχμαλωτίζονται δραπετεύουν πεθαίνοντας. Έτσι κι ο Διογένης λέει πως υπάρχει ένας τρόπος να εξασφαλίσεις την ελευθερία σου: να 'σαι έτοιμος να πεθάνεις. Και γράφει στον Πέρση βασιλέα: «Των Αθηνών την πόλη δεν μπορείς να την υποδουλώσεις. Όχι περισσότερο απ' όσο μπορείς να υποδουλώσεις τα ψάρια». «Γιατί; Δεν μπορώ άραγε να τους αιχμαλωτίσω;» «Άμα αιχμαλωτίσεις έναν Αθηναίο, αμέσως θα σου ξεφύγει, σαν τα ψάρια. Γιατί άμα πιάσεις ένα ψάρι, αυτό πεθαίνει. Κι αν οι Αθηναίοι πεθαίνουν αμέσως μόλις τους αιχμαλωτίσεις, τότε τι έχεις να κερδίσεις απ' την προσπάθειά σου;». Αυτάς είναι τα λόγια ενός άντρα ελεύθερου που εξέτασε σοβαρά το ζήτημα και που προφανώς βρήκε τη λύση του. Τι το περίεργο, όμως, αν εσύ κοιτάς αλλού και δεν βρίσκεις ποτέ τη λύση; (...)
Η μετάφραση των κειμένων του Επίκτητου που περιέχει η «Ελευθερία» είναι το δυνατό χαρτί τους. Εξαιρετική, απλή και κατανοητή, είναι μια γλώσσα σημερινή που ακούς να μιλιέται γύρω σου και όχι μια γλώσσα ακαδημαϊκή, στεγνή και ακαταλαβίστικη, που, συνήθως, όταν επιχειρείς να διαβάσεις ένα αρχαίο έργο σε νεοελληνική απόδοση, σου δημιουργεί αποστροφή από την πρώτη σελίδα.
«Το ότι έχουν αυτή την τύχη τα αρχαία στην Ελλάδα οφείλεται επίσης στο ότι συχνά τα μεταφράζουν άνθρωποι οι οποίοι πιθανότατα δεν έχουν μεταφράσει ποτέ τίποτε άλλο» συνεχίζει ο Θάνος. «Δεν έχουν ασκηθεί στην τέχνη του μεταφραστή. Είναι σαν ο μεταφραστής αρχαίων να μη χρειάζεται να είναι μεταφραστής, να χρειάζεται μονάχα να ξέρει αρχαία. Σαν να λέμε ότι αν ξέρεις καλά αγγλικά, έχεις ό,τι απαιτείται για να μεταφράσεις και Σαίξπηρ. Ρώτα τον ίδιο άνθρωπο “ένα άρθρο των "New York Times" μπορείς να το μεταφράσεις”; Δεν μπορεί. Ο μεταφραστής των αρχαίων όμως μοιάζει να μη χρειάζεται να κατέχει την τέχνη τού να φτιάξει μια πρόταση με σωστό ρυθμό, μια σωστή παράγραφο. Μοιάζει ν’ αρκεί να ξέρει λεξιλόγιο, συντακτικό, γραμματική. Αγοράζεις μια ελληνική μετάφραση από έργο του Πλάτωνα και τη βάζεις απλώς στο ράφι. Αλλά δεν είναι Πλάτωνας αυτό, γι’ αυτό ίσως και κανένας δεν τον διαβάζει.
— Πείτε μου για το βιβλίο και γιατί το επιλέξατε για πρώτη κυκλοφορία;
Μαριλένα: Όταν κάναμε την πρώτη επικοινωνία του νέου εκδοτικού οίκου, θέλαμε πρώτα να χτίσουμε μια βάση φίλων προτού ακόμα κυκλοφορήσουμε. Και είχαμε πει ότι δεν θα αποκαλύψουμε κατευθείαν τον τίτλο ή ότι σε 60 μέρες ο πρώτος μας τίτλος θα είναι η «Ελευθερία» του Επίκτητου, γιατί όλοι θα πουν ότι είναι δύσκολο, “δεν είναι για μένα”, “ωχ, άσε, είναι αρχαίο”. Αφού τελείωσε ο Θάνος τη μετάφραση, παίρναμε κάποια αποσπάσματα του βιβλίου και γυρίζαμε βίντεο, χωρίς όμως αποκαλύπτουμε τον τίτλο, ποιανού είναι. Και δεχόμασταν μηνύματα από τον κόσμο που ρωτούσαν: “Ποιος είναι ο συγγραφέας; Εσείς το έχετε γράψει;”. Διαβάζοντας τη μετάφραση, χωρίς να ξέρει ο άλλος ότι αυτό το κείμενο έχει γραφτεί τον 1ο αιώνα μ.Χ., νόμιζε ότι έχει γραφτεί χθες, ότι είναι σύγχρονο βιβλίο.
Θάνος: Η ιστορία της επιλογής του είναι καθαρά συγκυριακή. Κάποια στιγμή καθόμασταν με τη Μαριλένα, κι ενώ διάβαζα μόνος μου το κείμενο, άρχισα να της μεταφράζω επιτόπου προφορικά τι λέει, έτσι, για να το ακούσει. Την έπρηξα λίγο παραπάνω –άκου κι αυτό, άκου κι εκείνο– και μετά από λίγο είπαμε κι οι δυο: αυτό θα βγάλουμε πρώτο.
Μαριλένα: Το βιβλίο ήρθε και κούμπωσε με πολλά πράγματα για τα οποία θέλουμε να μιλήσουμε. Η έννοια της ελευθερίας είναι κάτι που τον Έλληνα τον αφορά σε πάρα πολλούς τομείς, ακόμα και λόγω μιας προσωπικής περιπέτειας μπορείς να ταυτιστείς – σε μένα συνέβη να αντιμετωπίσω πράγματα που τα είχα σκεφτεί, που δεν περνούσαν απ’ το χέρι μου μεν, αλλά έπρεπε να απελευθερωθώ από αυτά. Μετά, σε επίπεδο επαγγελματικής δέσμευσης, πολλές φορές μπορεί να είσαι εγκλωβισμένος σε μια δουλειά και να αναρωτιέσαι πώς μπορείς να απελευθερωθείς και να ανταποκριθείς σε όσα θέλεις για τη ζωή μου. Επίσης, σε επίπεδο προσωπικών σχέσεων, με τους φίλους για παράδειγμα. Στο βιβλίο υπάρχει το πρώτο κομμάτι, η «Ελευθερία», και μερικά ακόμα επιλεγμένα κείμενα, π.χ. ένα για τις κοινωνικές συναναστροφές, που είναι 5 σελίδες. Διαβάζοντάς το καταλαβαίνεις ότι όντως αφορά τον τρόπο που προσεγγίζουμε σήμερα τους φίλους μας, τις παρέες, ποιους κρατάς δίπλα σου, σε ποιους αφιερώνεις χρόνο και σε ποιους όχι. Λέει ότι δύο άνθρωποι που κάνουν παρέα είναι σαν δύο κάρβουνα, το ένα δίπλα στο άλλο, το ένα σβηστό και το άλλο αναμμένο: είτε το πρώτο θα σβήσει το δεύτερο είτε το δεύτερο θα ανάψει το πρώτο...».
Θάνος: Λίγοι συγγραφείς έχουν διαβαστεί τόσο πολύ όσο ο Επίκτητος. Για χιλιάδες χρόνια το να είσαι μορφωμένος σήμαινε να έχεις διαβάσει Όμηρο, την Αγία Γραφή, λίγο Πλάτωνα, λίγο Αριστοτέλη, λίγο Ρωμαίους και Επίκτητο... Εγκυκλοπαιδικά μπορούμε να πούμε ότι ο Επίκτητος ήταν ένας δούλος που τον πήγανε στη Ρώμη, τον είχε ένας αφέντης, ο Επαφρόδιτος, ο οποίος ήταν στην αυλή του Νέρωνα και πλάκωσε τον Επίκτητο στο ξύλο, αφήνοντάς τον ανάπηρο. Όσο ήταν ακόμα δούλος, παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας με τον Μουσώνιο Ρούφο, έναν σημαντικό φιλόσοφο της εποχής. Μετά, ο αυτοκράτορας Δομιτιανός έδιωξε όλους τους φιλοσόφους από τη Ρώμη, μαζί με τους αστρολόγους, και ο Επίκτητος, που στο μεταξύ είχε απελευθερωθεί, πήγε σε μια πόλη που είχε πρόσφατα ιδρυθεί πάνω από την Πρέβεζα, τη Νικόπολη, και έστησε εκεί μια σχολή. Τον επισκέφθηκε ο Αδριανός, ο αυτοκράτορας, για να τον γνωρίσει. Στο τέλος τα παράτησε όλα κι έπιασε να φροντίζει ένα παιδάκι που είχε υιοθετήσει.
Ο Επίκτητος δεν έγραψε τίποτα, σαν τον Σωκράτη. Ό,τι έχουμε από αυτόν είναι καταγεγραμμένο από τον μαθητή του, τον Αρριανό, αυτόν που έγραψε και για την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος πρέπει να επινόησε κάποιου είδους στενογραφική μέθοδο, καταγράφοντας έτσι πολλές συνομιλίες του, τις λεγόμενες «Διατριβές» του. Κι έτσι έχουμε έναν φιλόσοφο την ώρα της διδασκαλίας, εκτός τάξης, να συνομιλεί με πιτσιρικάδες κατά κύριο λόγο ή με επισκέπτες. Το πιο γνωστό έργο του, που έχει μεταφραστεί αρκετές φορές και στα ελληνικά, είναι το «Εγχειρίδιο» που τα έχει όλα αυτά πολύ συμπυκνωμένα, αλλά δίνει μια μάλλον αποσπασματική εικόνα του έργου του, γιατί έχει πολύ έντονο το αφοριστικό στοιχείο, και όχι της φιλοσοφικής τεκμηρίωσης, ενώ ο Επίκτητος είναι ένας γνήσιος στωικός δάσκαλος. Και η στωική φιλοσοφία είναι μια πολύ δομημένη και συστηματική φιλοσοφία που οικοδομείται με μέθοδο σχεδόν γεωμετρική. Δεν είναι απλώς μερικές ευφυείς παρατηρήσεις ενός σοφού ανθρώπου αλλά ένα φιλοσοφικό σύστημα.
Η φιλοδοξία μας δεν είναι να δώσουμε απλώς την αρχαιότητα με μια νέα μορφή – θα είμαι, βέβαια, πάρα πολύ χαρούμενος αν το καταφέρουμε αυτό, έστω και λίγο, στα λίγα πράγματα που θα βγάλουμε, δηλαδή να φρεσκαριστεί κάπως η στάση μιας γενιάς, να το δει με μια πιο προσωπική και όχι κοπαδίσια ματιά. Αυτό που με νοιάζει πιο πολύ είναι να βγουν κάποιου είδους κείμενα που δεν περιλαμβάνονται στη μόρφωσή μας. Και δεν εννοώ τα αρχαία κείμενα, εννοώ αυτού του είδους τη φιλοσοφία. Το θέμα μας δεν είναι να κάνουμε επίκαιρη και ενδιαφέρουσα την αρχαία σκέψη ως τέτοια αλλά να κάνουμε επίκαιρο και ενδιαφέρον ένα είδος φιλοσοφικής παιδείας, το να μπορείς να μιλήσεις για τη ζωή σου, τους φόβους σου, τις φιλοδοξίες σου και να δεις ότι επιδέχονται ορθολογική πραγμάτευση. Στην Ελλάδα δεν το έχουμε αυτό ουσιαστικά, δεν έχουμε εμπεδωμένη την εμπειρία ότι η φιλοσοφία μπορεί να μιλήσει για τον φόβο, για τη φιλοδοξία, για την προσωπική ελευθερία.
Μαριλένα: Στη σειρά αυτή, που ονομάζεται «Τα Στοιχειώδη», θα ακολουθήσουν κείμενα που δεν θα είναι αποκλειστικά της αρχαιότητας, θα υπάρχει μια γραμμή που θα τα ενώνει γύρω από την έννοια του στοιχειώδους, δηλαδή του απολύτως βασικού και αναγκαίου. Ξεκινάμε με Επίκτητο και θα πάμε σε πολύ πιο σύγχρονα κείμενα. Από το 2018 θα διευρύνουμε τη θεματολογία μας με μια νέα σειρά και θα πάμε σε θέματα πολιτικής, οικονομίας, τεχνολογίας και περιβάλλοντος, πέρα από το κομμάτι το φιλοσοφικό.
Θάνος: Στα «Στοιχειώδη» ο αναγνώστης θα βρει φιλοσοφία χτισμένη γύρω από ένα βασικό ερώτημα: τι κάνει μια ζωή ν’ αξίζει να τη ζήσεις. Θα είναι κείμενα που τελικός σκοπός τους θα είναι να τεθεί το ερώτημα εάν η ζωή του ανθρώπου έχει κάποιο νόημα ή όχι. Κι αν ναι, ποιο; Κι αν κάποιο, γιατί; Θα είναι από Έλληνες και ξένους, και ναι μεν θα είναι φιλοσοφία, αλλά δεν θα είναι γραμμένη αποκλειστικά από φιλοσόφους. Μπορεί να έχουμε φιλοσοφία γραμμένη από κάποιον λογοτέχνη.
— Πλάτωνα θα βγάλετε;
Θάνος: Ναι, θα βγάλουμε! Και θέλουμε να δείξουμε έναν Πλάτωνα που κατά τη γνώμη μας δεν έχει ακόμα αποδοθεί στα ελληνικά γράμματα. Αλλά περισσότερα γι' αυτό θα μάθετε σύντομα. Αυτό που ελπίζουμε να γίνει με εκδόσεις σαν αυτή του Πλάτωνα που ετοιμάζουμε είναι ο αναγνώστης να συνειδητοποιήσει πως υπάρχουν καλύτεροι τρόποι να σκεφτεί κανείς πάνω σε θέματα που ο καθένας μας θεωρεί τον εαυτό του απόλυτο ειδικό.
Η Ελευθερία του Επίκτητου σε μετάφραση Θάνου Σαμαρτζή κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Δώμα.
