1. Έριδες. Καβγάδες, αλλόκοτοι και μη, άνευ ουσίας συνήθως, αλλά κάποιοι και με ουσία, ηλεκτρονικοί τσαμπουκάδες σκάνε και μετά λησμονιούνται τάχιστα στα υπερκαφενεία του Διαδικτύου, πολλοί σ' εκβιάζουν, συναισθηματικά ως επί το πλείστον, να λάβεις μέρος σε μια διένεξη που οι ίδιοι εγκαταλείπουν μόλις τα βρουν με τον πρόσκαιρο αντίπαλο. Της τρελής. Της κακομοίρας. Ό,τι να 'ναι. Και η ποίηση στον τρελό χορό. Γιατί όχι; Και οι ποιητές έχουν αξιώσεις ισχύος. Και κάποτε ξεχνάνε όλα τα άλλα και μπλέκουν σε καβγάδες. Εδώ και μήνες μαίνεται ο μονόδρομος καβγάς ανάμεσα σε δύο ήδη ισχυρούς ποιητές και παράγοντες της ποίησης. Διότι, βεβαίως, υπάρχουν, και ανέκαθεν υπήρχαν, παράγοντες και στην ποίηση, όπως και στο ποδόσφαιρο. Γράφω μονόδρομος, διότι φαίνεται ότι μαίνεται μόνον από τη μία πλευρά ο πόλεμος. Η άλλη σιωπά. Και καλά κάνει. Καθότι, πέρα από τους καβγάδες απλώνεται της ποίησης ο λειμώνας.
2. Περιοδικά, 1. Λαμπρές, πολύτιμες σελίδες. Λαμπροί, πολύτιμοι συνεργάτες. «Ποιητική» / «Φρέαρ» / «Νέο Πλανόδιον»: τρία από τα πέντε πιο συγκροτημένα και πλούσια ελληνικά περιοδικά που εστιάζουν στην υψηλή λογοτεχνία και ποίηση. Τα άλλα δύο είναι το «Δέντρο» και το «Εντευκτήριο». Στην «Ποιητική» (που απέκτησε πυραυλοκίνητη συντακτική ομάδα, ακούστε ονόματα: Γιάννης Δούκας, Δημήτρης Ελευθεράκης, Γιώργος Λαμπράκος, Μαρία Τοπάλη, Χρήστος Χρυσόπουλος) φιλοξενείται ένα εξόχως ενδιαφέρον αφιέρωμα στην ψηφιακή λογοτεχνία που διαβάζεται σαν νέου τύπου γεωπολιτικό μεταγλωσσικό θρίλερ. Ο Γιώργος Λαμπράκος μας συστήνει τον εκπληκτικό Αμερικανό δημιουργό Donald Barthelme (1931-1989), για την αισθητική κοσμοθεώρηση του οποίου ο Tόμας Πίντσον επινόησε, με γενναιόδωρο και τρυφερό θαυμασμό, τον όρο «barthelmismo». Γράφει ο Barthelme: «Η συρραφή (κολάζ) είναι μία από τις βασικές αρχές της τέχνης τον 20ό αιώνα και, κατά τη γνώμη μου, μία από τις βασικές αρχές της λογοτεχνίας. Η Αγρύπνια των Φίνεγκαν και ο Οδυσσέας είναι προφανώς οι σημαντικότερες περιπτώσεις συρραφής, και ο Τζόυς είναι ο μεγάλος συρραφέας, λογοτεχνικός συρραφέας, του αιώνα». Ωραίο αυτό το συρραφέας!
3. Περιοδικά, 2. Λαμπρές, πολύτιμες σελίδες. Λαμπροί, πολύτιμοι συνεργάτες, λοιπόν. Και στο «Νέο Πλανόδιον» που φιλοξενεί το μεστό δοκίμιο του Νικόλα Σεβαστάκη «Να ξεχάσουμε τον ολοκληρωτισμό;», όπου συζητείται γόνιμα ο τόσο κρίσιμος δραματικός ρόλος των λογοτεχνών και της «τεράστιας ηθικής δύναμης της λογοτεχνίας και των μαρτυριών» στην εξιχνίαση των αποτρόπαιων μυστηρίων του ολοκληρωτισμού. Καλώς συγκερασμένο το αφιέρωμα «Ανάθεμα στην ποίηση!», με οξύνοα κείμενα στοχαστών/λογοτεχνών, όπως ο Ντέινα Τζόια, ο Άλφρεντ Ντέμπλιν, ο Βίτολντ Γκομπρόβιτς και ο Τζόζεφ Επστάιν. Ο Φάκελος Λογοκλοπή, όσο διογκώνεται (και στο έντυπο αλλά και στο Διαδίκτυο/facebook), τόσο γίνεται μικρόψυχος και, ακόμα χειρότερα, βαρετός. Απεναντίας, οι στήλες «Αντίλογοι» και «Βιβλίο» έχουν φρέσκο πράμα που σαλεύει. Συστήνω το κείμενο του πατρός Ευάγγελου Γκανά για το πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα του J.M. Coetzee Η παιδική ηλικία του Ιησού (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Μεταίχμιο) και τις παρατηρήσεις της Σεσίλ Ιγγλέση-Μαργέλλου για το πόνημα του παλαίμαχου Michel Serres Η Κοντορεβιθούλα (μτφρ. Δημήτρης Ποταμιάνος, εκδ. Ποταμός).
4.Περιοδικά, 3. Λαμπρές, πολύτιμες σελίδες. Λαμπροί, πολύτιμοι συνεργάτες, λοιπόν. Και στο «Φρέαρ». Πολυτονικό και αυτό, με εμμονή στην ποιότητα, με ψαξίματα και μαρτυρίες. Με συνεντεύξεις, όπως αυτή του Κλαούντιο Μάγκρις στον Μαουρίτσιο ντε Ρόζα, απ' όπου το ακόλουθο απόσπασμα: «Ο ιδανικός αναγνώστης είναι πάντα ένας άγνωστος και αυτό είναι μέρος της περιπέτειας που προσφέρει το γράψιμο. Όταν γράφεις, ρίχνεις ένα μπουκάλι στον ωκεανό. Κι αν τα μπουκάλια είναι πολλά και φτάσουν στους αναγνώστες, ο συγγραφέας νιώθει χαρούμενος, όμως ο διάλογος γίνεται μόνο με έναν αναγνώστη. Οι αναγνώστες μου ελπίζω να είναι ανοιχτόμυαλοι και χωρίς προκαταλήψεις. Επίσης, δεν με ενδιαφέρει η όποια ιδεολογική τους τοποθέτηση».
5.Βιβλία. «Γεμίστε το κύπελλο σαμιώτικο κρασί!/ Στα βράχια του Σουλίου, στης Πάργας την ακτή,/ υπάρχει ακόμα τ' απομεινάρι μιας γενιάς / που την κουβάλησαν ως εδώ μητέρες Δωριέων / κι ίσως εκεί σπόρος να έχει σταλαχθεί,/ που να κρατάει απ' το ηράκλειο αίμα». Λόρδος Βύρων, ή Byron. Δίγλωσση έκδοση, πολύ προσεγμένη, με εμφανές το μεράκι. Μεταφράζει ο Γιάννης Μπαζός και υπογράφει την πολύ κατατοπιστική εισαγωγή η Λίτσα Χατζοπούλου.
σχόλια