Το βιβλιοπωλείο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης στην οδό Αμερικής 13, στο Σύνταγμα, φιλοξενεί 10.000 βιβλία που εκδίδουν 150 ελληνικά πανεπιστημιακά, ερευνητικά και πολιτιστικά ιδρύματα. Ο υπεύθυνος του βιβλιοπωλείου κ. Στάθης Τσώνος μίλησε στο Lifo.gr για τη φιλοσοφία του χώρου, που αποτελεί πόλο έλξης για κάθε φιλαναγνώστη.
«Αυτό το βιβλιοπωλείο στήθηκε με σκοπό να βρεθεί ένας χώρος συνάντησης των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων, τα οποία δεν έχουν αντιπροσώπευση στα εμπορικά βιβλιοπωλεία. Εδώ, λοιπόν, τα μεν ιδρύματα βρήκαν χώρο να στεγάσουν τα βιβλία τους, οι δε αναγνώστες που ενδιαφέρονται για κάτι διαφορετικό μπορούν να τα βρίσκουν. Το βιβλιοπωλείο δεν απευθύνεται μόνο σε εξειδικευμένο κοινό αλλά σε όλους τους αναγνώστες. Εδώ μπορεί να μη βρουν μυθιστορήματα, θα βρουν ωστόσο δοκίμια, βιβλία ανθρωπιστικών σπουδών και βιβλία για τις θετικές επιστήμες, όπως η εξαιρετική σειρά των Εκδόσεων του Πανεπιστημίου Κρήτης. Από κει και πέρα, υπάρχουν τα ιδρύματα που ασχολούνται με την τέχνη, όπως είναι η Εθνική Πινακοθήκη, το Μουσείο Μπενάκη και πολλά άλλα, και ιδρύματα που ασχολούνται ιδιαίτερα με τις ανθρωπιστικές σχολές – αν έπρεπε να τα χωρίσουμε σε δύο κατηγορίες, θα λέγαμε ότι έχουμε βιβλία τέχνης και βιβλία ανθρωπιστικών, κυρίως, σπουδών.
Υπάρχουν ιδρύματα που έχουν τεράστια παραγωγή και ιστορία – το πιο ιστορικό είναι η Ακαδημία Αθηνών, που έχει βιβλία από το 1925 και η παραγωγή της είναι πολύ μεγάλη, υψηλής ποιότητας και σε πολλούς τομείς. Ίδρυμα με πολύ μεγάλη παραγωγή είναι και το ΜΙΕΤ, όπως και οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Υπάρχουν και ιδρύματα που μπορεί να έχουν βγάλει μέχρι τώρα ένα βιβλίο ή δύο ή πέντε, έχουν δηλαδή μια μικρή παραγωγή – αυτό δεν σημαίνει ότι η προσφορά τους είναι λιγότερο σημαντική
Υπάρχουν ιδρύματα που έχουν τεράστια παραγωγή και ιστορία – το πιο ιστορικό είναι η Ακαδημία Αθηνών, που έχει βιβλία από το 1925 και η παραγωγή της είναι πολύ μεγάλη, υψηλής ποιότητας και σε πολλούς τομείς, όπως η Λαογραφία, η Νομική, η Γλωσσολογία – έχει εκδώσει, επίσης, μια τεράστια σειρά για τα νομίσματα. Ίδρυμα με πολύ μεγάλη παραγωγή είναι και το ΜΙΕΤ, όπως και οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, που έχουν εκδώσει περίπου τετρακόσια βιβλία. Υπάρχουν και ιδρύματα που μπορεί να έχουν βγάλει μέχρι τώρα ένα βιβλίο ή δύο ή πέντε, έχουν δηλαδή μια μικρή παραγωγή – αυτό δεν σημαίνει ότι η προσφορά τους είναι λιγότερο σημαντική, απλώς οι δυνατότητές τους φτάνουν μέχρι εκεί, δεν υπάρχει κάποια χρηματοδότηση, συνήθως γίνεται εκ των ενόντων. Κάποια από αυτά τα ιδρύματα καταφέρνουν να εξελίσσονται, βλέπουμε δηλαδή ότι έχουν μια πορεία μέσα στα δέκα χρόνια που βρίσκεται το βιβλιοπωλείο μας εδώ, κι αυτό είναι πολύ ελπιδοφόρο. Κάποια σταματούν, συνήθως λόγω οικονομικών δυσχερειών. Όλα τα μικρά ιδρύματα βρίσκουν εδώ μια ανοιχτή πόρτα, τα δεχόμαστε όλα, αρκεί να μην είναι κερδοσκοπικά. Φιλοξενούμε, επίσης, ιδρύματα από την Κύπρο – είναι το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τραπέζης Κύπρου, το Ίδρυμα Λεβέντη και το Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου. Όσα βιβλία μπορεί να βρει κάποιος εδώ, υπάρχουν και στο αντίστοιχο βιβλιοπωλείο της Θεσσαλονίκης.
Το πώς αξιολογείται ένα ίδρυμα, αν είναι σημαντικό ή όχι, έχει να κάνει με τα κριτήρια αξιολόγησης. Είναι ο αριθμός των εκδόσεων, είναι τα χρόνια λειτουργίας του; Τα κριτήρια είναι πολλά. Ένα από αυτά είναι ότι κάποια από τα ιδρύματα δίνουν τα βιβλία τους για πανεπιστημιακά συγγράμματα σε σχολές. Το ΜΙΕΤ δίνει πολλά βιβλία, οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, επίσης, βγάζει λίγα, αλλά πολύ καλά βιβλία. Πανεπιστημιακές εκδόσεις έχουμε και της Θεσσαλίας, των Πατρών, της Μακεδονίας, όπως και του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Ένα άλλο κριτήριο είναι, όμως, ότι κάποιοι άνθρωποι, με ελάχιστα μέσα, καταφέρνουν να βγάζουν βιβλία, επιβιώνουν και είναι σε δράση για χρόνια, χωρίς να έχουν, στην ουσία, κάποια σοβαρή οικονομική στήριξη, γιατί εκεί είναι το πρόβλημα. Λόγω της κρίσης, κάποια ιδρύματα έχουν μειώσει την εκδοτική τους δραστηριότητα, επειδή έχουν μειωθεί οι χορηγίες πάνω στις οποίες στηρίζονται.
Κατά καιρούς φέρνουμε ιδιώτες εκδότες, αλλά αυτό γίνεται επειδή κάνουμε κάποια αφιερώματα και θέλουμε να είναι όσο γίνεται πιο πλήρη. Κάθε χρόνο επιλέγουμε τρία πρόσωπα που έχουν προσφέρει στα γράμματα και τον πολιτισμό, δεν περιοριζόμαστε μόνο σε συγγραφείς. Φέτος αυτά είναι ο Ζήσιμος Λορεντζάτος, η Μπίλι Χόλιντεϊ και ο Ιρλανδός ποιητής Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς, που το 1923 τιμήθηκε με Νόμπελ Λογοτεχνίας. Βιβλία από ιδιωτικές εκδόσεις φιλοξενούμε και όταν θέλουμε να συμπληρώσουμε κάποια θεματική ενότητα, στο πνεύμα του βιβλιοπωλείου, εφόσον είναι σημαντικά και θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρχουν. Ο πολιτισμός δεν έχει και δεν πρέπει να έχει στεγανά και το βιβλιοπωλείο μας δεν είναι ακαδημαϊκό και ελιτίστικο.
Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να έχουμε τις τιμές όσο μπορούμε πιο χαμηλά. Έχουμε όλο τον χρόνο εκπτώσεις, σε όλα τα βιβλία όλων των ιδρυμάτων, εκτός από ελάχιστα – από τα εκατόν πενήντα, περίπου, που εκπροσωπούμε, αυτά ίσως είναι τρία-τέσσερα. Περιορίζοντας το δικό μας κέρδος, φροντίζουμε να έχουμε όσο πιο προσιτές τιμές γίνεται. Επίσης, μια παράδοση του ΜΙΕΤ, από τότε που ανοίξαμε, είναι κάθε Φεβρουάριο να κάνουμε μεγάλες εκπτώσεις στα δικά μας βιβλία, που φτάνουν μέχρι 50%, καθώς και 40% στα βιβλία αρκετών ιδρυμάτων που θέλουν να συμμετέχουν. Αυτό είναι ένα κίνητρο για τους ανθρώπους που αγοράζουν αρκετά βιβλία τον μήνα, οπότε το κόστος τους είναι σημαντικό. Το βιβλιοπωλείο είχε μεγάλη άνοδο και συνάντησε μεγάλη ανταπόκριση από το αναγνωστικό κοινό, με την κρίση, όμως, δυστυχώς υπάρχει μια κάμψη, όχι τόσο στην προσέλευση του κόσμου όσο στη δυνατότητα να αγοράσει τα βιβλία που του αρέσουν.
Τα τελευταία χρόνια, ευτυχώς, ανακαλύπτουμε τη νεότερη ιστορία μας. Υπάρχει μια νέα γενιά ιστορικών που βλέπει να πράγματα πιο αντικειμενικά, χωρίς τον φόβο του παρελθόντος. Τώρα γράφεται η νεότερη ιστορία μας με πιο πολυδιάστατο τρόπο, καθώς απαλύνονται οι πληγές και μπορούμε να μελετήσουμε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η έκδοση από το ΜΙΕΤ της “Ιστορίας της Ελληνικής Επαναστάσεως”, του Τόμας Γκόρντον, σε μετάφραση του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Το βιβλίο είχε μεταφραστεί έπειτα από παραγγελία του Γιάννη Βλαχογιάννη και δεν εκδόθηκε ποτέ, για οικονομικούς λόγους. Ο Γκόρντον ήταν φιλέλληνας, είχε πολεμήσει στην ελληνική επανάσταση, είχε φτιάξει σπίτι στο Άργος και η ιστορία του είναι από τις πρώτες που γράφτηκαν και τις πιο αντικειμενικές, γιατί η ελληνική επανάσταση έχει κι αυτή τα σκοτεινά της σημεία. Σε αυτή βασίστηκαν ο Τζορτζ Φίνλεϊ και ο Σπυρίδων Τρικούπης για να γράψουν τις δικές τους ιστορίες.
Εδώ και πέντε-έξι χρόνια, το ΜΙΕΤ έχει αναλάβει το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, έχουν ενοποιηθεί, κρατώντας το καθένα την αυτοτέλειά του. Το παζάρι που κάνει κάθε χρόνο το ΕΛΙΑ θα γίνει εδώ 2-5 Δεκεμβρίου, ενώ σε μόνιμη βάση έχουμε κάποια παλιά βιβλία και αντικείμενα. Στο παζάρι θα υπάρχουν λευκώματα και βιβλία του ΕΛΙΑ, παλαιά έντυπα, συλλεκτικά αντικείμενα και παιχνίδια αλλά και χριστουγεννιάτικα στολίδια, κάρτες και δώρα εμπνευσμένα από τις συλλογές του ΕΛΙΑ. Είναι μια ευκαιρία για όσους δε γνώριζαν την ύπαρξη του βιβλιοπωλείου να το επισκεφθούν και να γνωρίσουν τους θησαυρούς που φιλοξενούνται στα ράφια του.
Βιβλιοπωλείο ΜΙΕΤ
Αμερικής 13
τηλ.: 210 3614143
email: [email protected]