Τίμοθι Σνάιντερ: Μαθήματα για την ελευθερία και την αλληλεγγύη

Τίμοθι Σνάιντερ: Μαθήματα για την ελευθερία και την αλληλεγγύη Facebook Twitter
Το αίτημα για ελευθερία συνδέεται άρρηκτα με το αίτημα για πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας.
0

ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ Α' 13:12

«Αλήθεια, τώρα βλέπουμε τα πράγματα θαμπά, σαν μέσα από μεταλλικό καθρέφτη· τότε όμως πρόσωπο με πρόσωπο θα δούμε τον Θεό. Τώρα γνωρίζω μόνο ένα μέρος, τότε όμως θα γνωρίσω με πληρότητα, όπως και ο Θεός μ' έχει γνωρίσει».

ΜΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΟΛΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΗ και πολύ συγκινητική φράση από την προς Κορινθίους επιστολή του Παύλου επιλέγει να ξεκινήσει ο Τίμοθι Σνάιντερ το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Τα δεινά μας: Μαθήματα για την ελευθερία και την αλληλεγγύη» ‒ με ευθεία αναφορά, βέβαια, στο βιβλίο του καλού του φίλου και επιστημονικού συνοδοιπόρου Τόνι Τζαντ («Τα δεινά που μαστίζουν τη χώρα»).


Ο Τίμοθι Σνάιντερ, καθηγητής στο Γέιλ, συνεργάτης του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Σπουδών της Βιέννης και του Κολεγίου της Ευρώπης που εδρεύει στη Βαρσοβία, είναι ένας εκ των διαπρεπέστερων και πλέον επιφανών ιστορικών του καιρού μας. Η ικανότητά του να κινείται σε διαφορετικά χωροχρονικά πεδία κατά την ιστορική έρευνα τού έχει προσδώσει τεράστιο κύρος.

Από τη «Συγκρότηση των Εθνών στην Ανατολική Ευρώπη», που ανήκει στο πρώιμο έργο του, μέχρι τα τελευταία του, όπως οι «Αιματοβαμμένες Χώρες» (Παπαδόπουλος, μτφρ. Ανδρέας Παππάς, 2017) και η «Μαύρη Γη» («Black Εarth»), που αναφέρεται στο Ολοκαύτωμα, ο Σνάιντερ, με την ευχέρεια που έχει να επικοινωνείνα σε έντεκα γλώσσες, αναδεικνύεται σε κορυφαίο ειδικό της ιστορίας της Ανατολικής Ευρώπης. Η τολμηρή και τεκμηριωμένη ιστορική του έρευνα άνοιξε νέους δρόμους, π.χ. η ανάδειξη του πολέμου για την κυριαρχία στην Ανατολική Ευρώπη από το 1933 ώς το 1945 ανάμεσα σε Γερμανία και ΕΣΣΔ, που κόστισε τη ζωή σε 14.000.000 αμάχους.


Ο Σνάιντερ όμως είναι και ένας μαχητικός δημόσιος διανοούμενος με σημαντικά βιβλία σε αυτό το πεδίο, όπως το «Απέναντι στην τυραννία» (Παπαδόπουλος, μτφρ. Κατερίνα Σχινά, 2018) και «Οι σκέψεις για τον 20ό αιώνα» (Αλεξάνδρεια, μτφρ. Ελένη Αστερίου, 2017), όπου συνομιλεί με τον Βρετανό ιστορικό Τόνι Τζαντ. Μέσα από αυτό το έργο αποδεικνύεται αδιαπραγμάτευτος υπερασπιστής της ελευθερίας, της φιλελεύθερης δημοκρατίας αλλά και της σύγκλισης των λαών προς κοινές κατευθύνσεις προόδου και εξέλιξης.

Πατώντας πάνω στην τριπλέτα αξιών που έθεσε ένας από τους «πατέρες» των ΗΠΑ, ο Τόμας Τζέφερσον, «ζωή, ελευθερία και κυνήγι της ευτυχίας», ο Σνάιντερ προσθέτει την υγεία και το δικαίωμα πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, γιατί μόνο αυτές κατοχυρώνουν το δικαίωμα στη ζωή.

Ο συνομιλίες του με τον Τόνι Τζαντ, εκτός από το ενδιαφέρον που διατηρούν, εμπεριέχουν και το στοιχείο της συγκίνησης, καθώς ο Τζαντ μόλις είχε προσβληθεί από αμυοτροφική πλάγια σκλήρυνση, μια νευροεκφυλιστική πάθηση που λίγο αργότερα θα τον οδηγούσε στον θάνατο. Οι κύκλοι της Ιστορίας που κλείνουν, όμως, ξανανοίγουν συνήθως με τρόπο που δεν μπορεί να φανταστεί κανείς, αλλά πάντα έχουν έναν κοινό παρανομαστή: την κοινή ανθρώπινη μοίρα, την αναπόφευκτη φθορά της ανθρώπινης φύσης.

Επτά χρόνια μετά την ασθένεια του Τζαντ, ο Σνάιντερ θα μεταφερθεί με έντονο κοιλιακό άλγος σε νοσοκομείο στο Μόναχο και μια μάλλον πρόχειρη και εσφαλμένη τελικά διάγνωση θα τον οδηγήσει σε εγχείρηση για αφαίρεση της σκωληκοειδίτιδας μια εβδομάδα αργότερα στην Αμερική. Η κατάσταση του όμως μετά την επέμβαση χειροτέρευσε ραγδαία και τελικά χρειάστηκαν 17 ώρες στην εντατική για να γίνει η σωστή διάγνωση, δηλαδή ότι είχε ένα απόστημα στο συκώτι που συνοδεύτηκε από ένα βακτήριο στο αίμα, το οποίο του προκάλεσε σηψαιμία, με αποτέλεσμα να φτάσει πολύ κοντά στον θάνατο.

Τίμοθι Σνάιντερ: Μαθήματα για την ελευθερία και την αλληλεγγύη Facebook Twitter
Ο Σνάιντερ μετατοπίζεται από τα εξαιρετικά του κείμενα για την ελευθερία και τον αγώνα εναντίον των απολυταρχικών μορφών εξουσίας και περνάει στο κομμάτι της υγείας, ανάγοντας την ποιοτική παροχή υπηρεσιών υγείας σε θεμελιώδη αξία. Φωτ.: Ine Gundersveen

Η ιατρική του αυτή περιπέτεια τον οδήγησε στη σύνταξη ενός νοσοκομειακού ημερολογίου που το χαρακτηρίζει μια λέξη, η «οργή», την οποία επαναλαμβάνει συνεχώς μέσα στο κείμενό του. Ο Σνάιντερ μετατοπίζεται από τα εξαιρετικά του κείμενα για την ελευθερία και τον αγώνα εναντίον των απολυταρχικών μορφών εξουσίας και περνάει στο κομμάτι της υγείας, ανάγοντας την ποιοτική παροχή υπηρεσιών υγείας σε θεμελιώδη αξία.

Πατώντας πάνω στην τριπλέτα αξιών που έθεσε ένας από τους «πατέρες» των ΗΠΑ, ο Τόμας Τζέφερσον, «ζωή, ελευθερία και κυνήγι της ευτυχίας», ο Σνάιντερ προσθέτει την υγεία και το δικαίωμα πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, γιατί μόνο αυτές κατοχυρώνουν το δικαίωμα στη ζωή. Το κείμενό του είναι φορτισμένο, προφανώς λόγω της προσωπικής του περιπέτειας, αλλά ο μαχητικός διανοούμενος που έχει θέσει επιτακτικά το θέμα της ελευθερίας και του αγώνα κατά της τυραννίας συνδέει το σύστημα παροχής ποιοτικών υπηρεσιών υγείας με την ελευθερία του ατόμου.

Το κείμενό του ίσως θα μπορούσε να στοιχηθεί πίσω από μια άλλη σειρά κειμένων για το ζήτημα, αλλά, προφανώς, με την έκρηξη της πανδημίας του κορωνοϊού, αποκτά ξεχωριστή σημασία, καθώς προέρχεται από έναν άνθρωπο που ταλαιπωρήθηκε από ένα θεωρητικά προηγμένο σύστημα υγείας, αυτό της Γερμανίας, εξαιτίας μιας λανθασμένης διάγνωσης, αλλά και από της Αμερικής, όπου η περίθαλψη είναι ακριβή και δεν καλύπτει τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών. Αυτή η κατάσταση του προκαλεί την οργή που διαπερνά το κείμενο στο σύνολό του. Οργή που ξεκινά ίσως από το πόσο άλλαξε τελικά η ζωή του από την αδυναμία του να γράψει και να μιλήσει όπως παλιά και φτάνει μέχρι την αλλαγή διαφόρων συνηθειών του.

Το αίτημα για ελευθερία συνδέεται άρρηκτα με το αίτημα για πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας. Στο «Απέναντι στην τυραννία» ο Σνάιντερ γράφει ότι για να αναζητήσουμε στο ιστορικό πλαίσιο την ελευθερία, πρέπει να την αναζητούμε κάθε στιγμή, και για να την κατανοήσουμε, αρκεί να διακρίνουμε τη δυνατότητα να γίνουμε συνδημιουργοί μιας άλλης.

Η Ιστορία, επισημαίνει ο Σνάιντερ, μας επιτρέπει να είμαστε υπεύθυνοι όχι για όλα, αλλά για κάτι. Και στο τελευταίο του βιβλίο, δηλαδή στο νοσοκομειακό ημερολόγιο, ακριβώς αυτό τονίζει, ότι για να μπορούν οι άνθρωποι να δημιουργήσουν στιγμές πρέπει να είναι υγιείς, κάτι που συνδέει άρρηκτα την ελευθερία και τη δημιουργία με την υγεία.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η υγεία των άλλων, αυτή η ψευδαίσθηση

Βίβιαν Στεργίου / Η υγεία των άλλων, αυτή η ψευδαίσθηση

Καθώς κερδίζει έδαφος η ιδέα ότι πρέπει διαρκώς να είμαστε καλά, χαρούμενοι και τέλεια λειτουργικοί, ξεχνάμε πόσο εξουθενωτικό είναι να υποκρίνεσαι ότι σκας (κυριολεκτικά) από υγεία και ότι περνάς υπερ-τέλεια.
ΒΙΒΙΑΝ ΣΤΕΡΓΙΟΥ
Τεστ κορωνοϊού: Πόσες επιλογές έχουμε, πότε και σε τι χρησιμεύουν;

Υγεία & Σώμα / Τεστ κορωνοϊού: Πόσες επιλογές έχουμε, πότε και σε τι χρησιμεύουν;

H μοριακή μέθοδος ανάλυσης PCR στηρίζεται στην ανίχνευση ιικών σωματιδίων σε κλινικά δείγματα αναπνευστικού (ρινοφαρυγγική ή στοματοφαρυγγική λήψη επιχρίσματος βλεννογόνου), με ειδικότητα και ευαισθησία μεθόδου που προσεγγίζουν το 100%.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM
Στα «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος

Ηχητικά Άρθρα / Γιάννης Τσαρούχης: «Η ζωγραφική μου θρέφεται από τη μοναξιά και τη σιωπή»

Στα εκπληκτικά «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Γιάννη Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος, από τις μινωικές τοιχογραφίες έως τα λαϊκά δημιουργήματα του Θεόφιλου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
George Le Nonce: «Εκτός από τα φέικ νιουζ, υπάρχει η φέικ λογοτεχνία και η φέικ ποίηση»

Ποίηση / George Le Nonce: «Εκτός από τα fake news, υπάρχει η fake λογοτεχνία και ποίηση»

Με αφορμή την έκδοση του τέταρτου ποιητικού του βιβλίου, με τίτλο «Μαντείο», ο Εξαρχειώτης ποιητής μιλά για την πορεία του, την ποίηση –queer και μη–, και για την εποχή του Web 2.0, αποφεύγοντας την boomer-ίστικη νοοτροπία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Βιβλίο / Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Μια σειρά από επανεκδόσεις αλλά και νέες εκδόσεις, που αφορούν ποιητές και λογοτέχνες που έχουν φύγει από τη ζωή μάς θυμίζουν γιατί επιστρέφουμε σε αυτούς, διαπιστώνοντας ότι παραμένουν, εν πολλοίς, αναντικατάστατοι.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός.

Βιβλίο / Οβίδιος: Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός

Ο κορυφαίος μελετητής του ρωμαϊκού κόσμου Θεόδωρος Δ. Παπαγγελής ολοκλήρωσε την απόδοση στα ελληνικά των 12.000 στίχων του έργου του Οβίδιου, εκφράζοντας ταυτόχρονα τον άκρως μοντέρνο χαρακτήρα του ποιητή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Βιβλίο / «Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Με θέμα την καθημερινότητα έξι αστροναυτών σε έναν διεθνή διαστημικό σταθμό, το μυθιστόρημα που κέρδισε το Booker 2024 μόλις μεταφράστηκε στα ελληνικά, είναι ένα ποίημα για τον πλανήτη Γη και μας καλεί να τον εκτιμήσουμε ξανά.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
2000 χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του, ένα βιβλίο για τους Ρωμαίους αυτοκράτορες γίνεται μπεστ-σέλερ

Βιβλίο / Ο Σουητώνιος του 69 μ.Χ. γίνεται ξανά μπεστ-σέλερ

Οι «Βίοι των Καισάρων», το εξόχως κουτσομπολίστικο βιβλίο που είχε γράψει ο Σουητώνιος για τον βίο και την πολιτεία της πρώτης σειράς των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, κυκλοφόρησε σε νέα μετάφραση και μπήκε στη λίστα με τα ευπώλητα των Sunday Times.
THE LIFO TEAM
«Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Βιβλίο / «Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Ο «ροκ σταρ ιστορικός των ημερών», ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και βραβευμένος συγγραφέας Peter Frankopan, μιλά στη LIFO για τους κινδύνους που απειλούν την Ευρώπη, τη Γάζα και την άνοδο της ακροδεξιάς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Daily / Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Μια εικοσαετία μετά την πρώτη έκδοση του βιβλίου, κυκλοφορεί ξανά σε αναθεωρημένη μορφή, η ενθουσιώδης, στοχαστική, λυρική μελέτη του έργου του σπουδαίου όσο και «πολωτικού» Έλληνα τραγουδοποιού από τον Δημήτρη Καράμπελα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ο Γιάννης και η φασολιά

Guest Editors / Ο Γιάννης και η φασολιά

Τέλη ’70, Αθήνα. Ένας νεαρός βουτάει στην ποίηση στη βιβλιοθήκη της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Οι στίχοι του Γιάννη Κοντού τον αγγίζουν. Χρόνια μετά, ως συγγραφέας πια, δημιουργεί μια λογοτεχνική σχέση που κρατά δεκαετίες, ανάμεσα σε εκδοτικούς οίκους, ταβέρνες και πρωινά τηλεφωνήματα.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ευκλείδης Τσακαλώτος: Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές, ακόμα κι αν αυτό ακούγεται σαν τετραγωνισμός του κύκλου!

Βιβλίο / Ευκλείδης Τσακαλώτος: «Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές στην αριστερά»

Μια πολιτική κουβέντα «εφ’ όλης της ύλης» με τον βουλευτή της Νέας Αριστεράς, πανεπιστημιακό και πρώην υπουργό Οικονομικών στο στούντιο της LiFO με αφορμή το «Μανιφέστο για μια βιώσιμη κοινωνία», το τρίτο του συγγραφικό πόνημα τα τελευταία χρόνια.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ