Τίμοθι Σνάιντερ: Μαθήματα για την ελευθερία και την αλληλεγγύη

Τίμοθι Σνάιντερ: Μαθήματα για την ελευθερία και την αλληλεγγύη Facebook Twitter
Το αίτημα για ελευθερία συνδέεται άρρηκτα με το αίτημα για πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας.
0

ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ Α' 13:12

«Αλήθεια, τώρα βλέπουμε τα πράγματα θαμπά, σαν μέσα από μεταλλικό καθρέφτη· τότε όμως πρόσωπο με πρόσωπο θα δούμε τον Θεό. Τώρα γνωρίζω μόνο ένα μέρος, τότε όμως θα γνωρίσω με πληρότητα, όπως και ο Θεός μ' έχει γνωρίσει».

ΜΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΟΛΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΗ και πολύ συγκινητική φράση από την προς Κορινθίους επιστολή του Παύλου επιλέγει να ξεκινήσει ο Τίμοθι Σνάιντερ το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Τα δεινά μας: Μαθήματα για την ελευθερία και την αλληλεγγύη» ‒ με ευθεία αναφορά, βέβαια, στο βιβλίο του καλού του φίλου και επιστημονικού συνοδοιπόρου Τόνι Τζαντ («Τα δεινά που μαστίζουν τη χώρα»).


Ο Τίμοθι Σνάιντερ, καθηγητής στο Γέιλ, συνεργάτης του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Σπουδών της Βιέννης και του Κολεγίου της Ευρώπης που εδρεύει στη Βαρσοβία, είναι ένας εκ των διαπρεπέστερων και πλέον επιφανών ιστορικών του καιρού μας. Η ικανότητά του να κινείται σε διαφορετικά χωροχρονικά πεδία κατά την ιστορική έρευνα τού έχει προσδώσει τεράστιο κύρος.

Από τη «Συγκρότηση των Εθνών στην Ανατολική Ευρώπη», που ανήκει στο πρώιμο έργο του, μέχρι τα τελευταία του, όπως οι «Αιματοβαμμένες Χώρες» (Παπαδόπουλος, μτφρ. Ανδρέας Παππάς, 2017) και η «Μαύρη Γη» («Black Εarth»), που αναφέρεται στο Ολοκαύτωμα, ο Σνάιντερ, με την ευχέρεια που έχει να επικοινωνείνα σε έντεκα γλώσσες, αναδεικνύεται σε κορυφαίο ειδικό της ιστορίας της Ανατολικής Ευρώπης. Η τολμηρή και τεκμηριωμένη ιστορική του έρευνα άνοιξε νέους δρόμους, π.χ. η ανάδειξη του πολέμου για την κυριαρχία στην Ανατολική Ευρώπη από το 1933 ώς το 1945 ανάμεσα σε Γερμανία και ΕΣΣΔ, που κόστισε τη ζωή σε 14.000.000 αμάχους.


Ο Σνάιντερ όμως είναι και ένας μαχητικός δημόσιος διανοούμενος με σημαντικά βιβλία σε αυτό το πεδίο, όπως το «Απέναντι στην τυραννία» (Παπαδόπουλος, μτφρ. Κατερίνα Σχινά, 2018) και «Οι σκέψεις για τον 20ό αιώνα» (Αλεξάνδρεια, μτφρ. Ελένη Αστερίου, 2017), όπου συνομιλεί με τον Βρετανό ιστορικό Τόνι Τζαντ. Μέσα από αυτό το έργο αποδεικνύεται αδιαπραγμάτευτος υπερασπιστής της ελευθερίας, της φιλελεύθερης δημοκρατίας αλλά και της σύγκλισης των λαών προς κοινές κατευθύνσεις προόδου και εξέλιξης.

Πατώντας πάνω στην τριπλέτα αξιών που έθεσε ένας από τους «πατέρες» των ΗΠΑ, ο Τόμας Τζέφερσον, «ζωή, ελευθερία και κυνήγι της ευτυχίας», ο Σνάιντερ προσθέτει την υγεία και το δικαίωμα πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, γιατί μόνο αυτές κατοχυρώνουν το δικαίωμα στη ζωή.

Ο συνομιλίες του με τον Τόνι Τζαντ, εκτός από το ενδιαφέρον που διατηρούν, εμπεριέχουν και το στοιχείο της συγκίνησης, καθώς ο Τζαντ μόλις είχε προσβληθεί από αμυοτροφική πλάγια σκλήρυνση, μια νευροεκφυλιστική πάθηση που λίγο αργότερα θα τον οδηγούσε στον θάνατο. Οι κύκλοι της Ιστορίας που κλείνουν, όμως, ξανανοίγουν συνήθως με τρόπο που δεν μπορεί να φανταστεί κανείς, αλλά πάντα έχουν έναν κοινό παρανομαστή: την κοινή ανθρώπινη μοίρα, την αναπόφευκτη φθορά της ανθρώπινης φύσης.

Επτά χρόνια μετά την ασθένεια του Τζαντ, ο Σνάιντερ θα μεταφερθεί με έντονο κοιλιακό άλγος σε νοσοκομείο στο Μόναχο και μια μάλλον πρόχειρη και εσφαλμένη τελικά διάγνωση θα τον οδηγήσει σε εγχείρηση για αφαίρεση της σκωληκοειδίτιδας μια εβδομάδα αργότερα στην Αμερική. Η κατάσταση του όμως μετά την επέμβαση χειροτέρευσε ραγδαία και τελικά χρειάστηκαν 17 ώρες στην εντατική για να γίνει η σωστή διάγνωση, δηλαδή ότι είχε ένα απόστημα στο συκώτι που συνοδεύτηκε από ένα βακτήριο στο αίμα, το οποίο του προκάλεσε σηψαιμία, με αποτέλεσμα να φτάσει πολύ κοντά στον θάνατο.

Τίμοθι Σνάιντερ: Μαθήματα για την ελευθερία και την αλληλεγγύη Facebook Twitter
Ο Σνάιντερ μετατοπίζεται από τα εξαιρετικά του κείμενα για την ελευθερία και τον αγώνα εναντίον των απολυταρχικών μορφών εξουσίας και περνάει στο κομμάτι της υγείας, ανάγοντας την ποιοτική παροχή υπηρεσιών υγείας σε θεμελιώδη αξία. Φωτ.: Ine Gundersveen

Η ιατρική του αυτή περιπέτεια τον οδήγησε στη σύνταξη ενός νοσοκομειακού ημερολογίου που το χαρακτηρίζει μια λέξη, η «οργή», την οποία επαναλαμβάνει συνεχώς μέσα στο κείμενό του. Ο Σνάιντερ μετατοπίζεται από τα εξαιρετικά του κείμενα για την ελευθερία και τον αγώνα εναντίον των απολυταρχικών μορφών εξουσίας και περνάει στο κομμάτι της υγείας, ανάγοντας την ποιοτική παροχή υπηρεσιών υγείας σε θεμελιώδη αξία.

Πατώντας πάνω στην τριπλέτα αξιών που έθεσε ένας από τους «πατέρες» των ΗΠΑ, ο Τόμας Τζέφερσον, «ζωή, ελευθερία και κυνήγι της ευτυχίας», ο Σνάιντερ προσθέτει την υγεία και το δικαίωμα πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, γιατί μόνο αυτές κατοχυρώνουν το δικαίωμα στη ζωή. Το κείμενό του είναι φορτισμένο, προφανώς λόγω της προσωπικής του περιπέτειας, αλλά ο μαχητικός διανοούμενος που έχει θέσει επιτακτικά το θέμα της ελευθερίας και του αγώνα κατά της τυραννίας συνδέει το σύστημα παροχής ποιοτικών υπηρεσιών υγείας με την ελευθερία του ατόμου.

Το κείμενό του ίσως θα μπορούσε να στοιχηθεί πίσω από μια άλλη σειρά κειμένων για το ζήτημα, αλλά, προφανώς, με την έκρηξη της πανδημίας του κορωνοϊού, αποκτά ξεχωριστή σημασία, καθώς προέρχεται από έναν άνθρωπο που ταλαιπωρήθηκε από ένα θεωρητικά προηγμένο σύστημα υγείας, αυτό της Γερμανίας, εξαιτίας μιας λανθασμένης διάγνωσης, αλλά και από της Αμερικής, όπου η περίθαλψη είναι ακριβή και δεν καλύπτει τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών. Αυτή η κατάσταση του προκαλεί την οργή που διαπερνά το κείμενο στο σύνολό του. Οργή που ξεκινά ίσως από το πόσο άλλαξε τελικά η ζωή του από την αδυναμία του να γράψει και να μιλήσει όπως παλιά και φτάνει μέχρι την αλλαγή διαφόρων συνηθειών του.

Το αίτημα για ελευθερία συνδέεται άρρηκτα με το αίτημα για πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας. Στο «Απέναντι στην τυραννία» ο Σνάιντερ γράφει ότι για να αναζητήσουμε στο ιστορικό πλαίσιο την ελευθερία, πρέπει να την αναζητούμε κάθε στιγμή, και για να την κατανοήσουμε, αρκεί να διακρίνουμε τη δυνατότητα να γίνουμε συνδημιουργοί μιας άλλης.

Η Ιστορία, επισημαίνει ο Σνάιντερ, μας επιτρέπει να είμαστε υπεύθυνοι όχι για όλα, αλλά για κάτι. Και στο τελευταίο του βιβλίο, δηλαδή στο νοσοκομειακό ημερολόγιο, ακριβώς αυτό τονίζει, ότι για να μπορούν οι άνθρωποι να δημιουργήσουν στιγμές πρέπει να είναι υγιείς, κάτι που συνδέει άρρηκτα την ελευθερία και τη δημιουργία με την υγεία.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η υγεία των άλλων, αυτή η ψευδαίσθηση

Βίβιαν Στεργίου / Η υγεία των άλλων, αυτή η ψευδαίσθηση

Καθώς κερδίζει έδαφος η ιδέα ότι πρέπει διαρκώς να είμαστε καλά, χαρούμενοι και τέλεια λειτουργικοί, ξεχνάμε πόσο εξουθενωτικό είναι να υποκρίνεσαι ότι σκας (κυριολεκτικά) από υγεία και ότι περνάς υπερ-τέλεια.
ΒΙΒΙΑΝ ΣΤΕΡΓΙΟΥ
Τεστ κορωνοϊού: Πόσες επιλογές έχουμε, πότε και σε τι χρησιμεύουν;

Υγεία & Σώμα / Τεστ κορωνοϊού: Πόσες επιλογές έχουμε, πότε και σε τι χρησιμεύουν;

H μοριακή μέθοδος ανάλυσης PCR στηρίζεται στην ανίχνευση ιικών σωματιδίων σε κλινικά δείγματα αναπνευστικού (ρινοφαρυγγική ή στοματοφαρυγγική λήψη επιχρίσματος βλεννογόνου), με ειδικότητα και ευαισθησία μεθόδου που προσεγγίζουν το 100%.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Βιβλίο / Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Μαργκερίτ Ντιράς: Ζωή σαν μυθιστόρημα»

Το Πίσω Ράφι / To βιβλίο για τη Μαργκερίτ Ντιράς που προκάλεσε σάλο στη Γαλλία

Η προσωπικότητα που αναδύθηκε για τη συγγραφέα του «Εραστή» μέσα από το βιβλίο της δημοσιογράφου Λορ Αντλέρ είναι αμφιλεγόμενη, καθώς η πολιτική και προσωπική διαδρομή της εμφανίζουν αρκετά σκοτεινά σημεία.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ