«Η χρήση του facebook μας κάνει μίζερους» συμπεραίνει μια πρόσφατη έρευνα.
Όταν το 2007 ξεκίνησα το μπλογκ μου και το 2008 να διατηρώ λογαριασμό στο Twitter, ήμουν από τους ρομαντικούς (ή μήπως αφελείς;). Έγραψα πολλούς παιάνες για τη δύναμη που έδωσε το Internet στον απλό πολίτη, στη δημοσιογραφία των πολιτών, στην επανάσταση των καταναλωτών κ.λπ.
Έξι χρόνια μετά, οι περισσότεροι έχουμε αρκετά πιο φουσκωμένο ναρκισσισμό και αισθητά λιγότερο προσωπικό χρόνο. Συστημικές αμερικανικές εταιρείες σημειώνουν ότι μέσα σε αυτό το διάστημα συγκεντρώθηκε απίστευτος οικονομικός πλούτος και δύναμη στα «χέρια» των μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας. Το ότι παρακολουθούνται τα e-mails της Μέρκελ και η αγορά της «Washington Post» από το αφεντικό της Amazon είναι κινήσεις που αφορούν τον καθένα μας. Πολύ περισσότερο μας αφορά το γεγονός ότι καταγράφεται σχεδόν κάθε μας κίνηση στο Internet, με σκοπό να σταλούν στη συνέχεια μηνύματα προώθησης προϊόντων.
Ας δούμε μια κωδικοποίηση κάποιων σκέψεων και μερικές παραπομπές για όποιον θέλει να μελετήσει κάτι περισσότερο:
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΠΛΟΥΤΟΥ ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΗΣ: Η «επανάσταση» του Internet εξελίχθηκε σε μια κούρσα τρομακτικής (στην κυριολεξία) συγκέντρωσης πλούτου και εξουσίας από τις εταιρείες τεχνολογίας (δείτε εδώ: Share the digital wealth). Το γεγονός ότι η Apple έφθασε να έχει τη μεγαλύτερη χρηματιστηριακή αξία σε όλο τον πλανήτη ήταν ενδεικτικό. Εμείς αρκεστήκαμε στα μπλογκ μας και στην ψευδαίσθηση ότι μπορεί ο καθένας μας να μιλά απευθείας μέσω Twitter με τον Oμπάμα ή τον Ντέιβιντ Μπέκαμ. Από την άλλη, η «αραβική άνοιξη» αποδείχθηκε περισσότερο ευσεβής πόθος και πολύ λιγότερο μεταφορά εξουσίας στον «λαό».
Είναι αναπόδραστο αυτό το σκηνικό; Η δύναμη που έχει περάσει στους πολίτες μέσα από την τεχνολογία δεν είναι εύκολο να «ανακληθεί». Να περιμένουμε ότι την επόμενη περίοδο θα την ασκήσουν με μεγαλύτερη φρόνηση και περισσότερο ενισχυμένα τα από «τα κάτω» (grass-root) κινήματα.
ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΩΝ ΤΗΛΕΦΩΝΩΝ ΜΑΣ: Τα μισά κέρδη της Apple, που έχει πάνω από 150 δισ. δολάρια συσσωρευμένη ρευστότητα στα ταμεία, οφείλονται στις πωλήσεις iPhone. Όπως και να το μετρήσει κανείς, πρόκειται για ένα πολύ ακριβό τηλέφωνο, παρά τη δύναμη υπολογιστή-πολυεργαλείου που διαθέτει. Προσφέρει αίγλη που προσθέτει στην εικόνα, όπως μπορώ να υποθέσω όταν βλέπω πολύ συχνά άνεργα παιδιά που είναι σε δεινή οικονομική θέση, δεν ανήκουν σε οικογένεια ικανή να τους επιδοτεί, αλλά διαθέτουν το προτελευταίο ή τελευταίο μοντέλο αυτής της συσκευής.
Κάποια απάντηση σε όλα αυτά; Η κυκλοφορία νέων, πιο οικονομικών gadgets και η ωρίμανση του καθενός μας, που θα του επιτρέψει να επιλέγει ένα οικονομικό μοντέλο κινητού ή ταμπλέτας, αποσυνδέοντας τη χρησιμότητα από το life-style.
H Apple προχωρά μάλλον στην κυκλοφορία φθηνότερου iPhone, όπως έκανε με το iPad mini, μια κούρσα στην οποία έχουν ήδη μπει και οι περισσότερες εταιρείες που διαθέτουν ακριβά smartphones, αλλά αυτό δεν αλλάζει τα μαθηματικά.
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΜΝΗΣΕΩΝ ΜΑΣ: Μα, το facebook… Σταματήσαμε οι περισσότεροι να διατηρούμε φωτογραφικά άλμπουμ γιατί αναρτούμε εκεί όλες τις φωτογραφίες μας. Ευχόμαστε χρόνια πολλά όχι από το τηλέφωνο, μα με tweets.
Δεν κρατάμε σημειώσεις από τις πολύτιμες στιγμές, ούτε τηρούμε ημερολόγια πια.
Θα υπάρξει φρένο ή και αναστροφή σε όλα αυτά; Σε τέτοια κατεύθυνση λειτουργούν υπηρεσίες όπως η Long Access, μια startup όπου ένας εκ των ιδρυτών είναι ο πολύ γνωστός στο ελληνικό Internet Παν. Βρυώνης. Στόχος τους θα είναι να αποκτήσουμε εμείς έλεγχο των αρχείων μας και να αντιμετωπίσουμε με ποιο συνειδητό τρόπο το ζήτημα των προσωπικών δεδομένων, που αυτήν τη στιγμή βρίσκεται στα τάρταρα με δική μας άγνοια και ευθύνη. Περισσότερα για την ψευδαίσθηση που έχουμε περί προσωπικών δεδομένων σε αυτή την ανάλυση του «Time».
ΜΑΣ ΚΛΕΒΟΥΝ ΤΟ ΧΡΟΝΟ ΜΑΣ; Υποτίθεται ότι η χρήση της τεχνολογίας θα μας έφερνε πλεόνασμα προσωπικού χρόνου. Αντ’ αυτού, παγιδευόμαστε στο να μη χάσουμε την τελευταία ανάρτηση φωτογραφίας ενός εικονικού φίλου. Όπoιος ενδιαφέρεται για μια πιο βαθιά ανάλυση του φαινομένου μπορεί να διαβάσει μια συνέντευξη του Douglas Roushkoff.
Σε πρακτικό επίπεδο, μπορείτε να δείτε εδώ έξι τρόπους για το πώς θα ελέγξετε εσείς τη χρήση κινητού, facebook κ.λπ αντί να σας ελέγχουν αυτά.
Η ανθρωπότητα έχει συνέχεια, δεν ξεκίνησε με τη λειτουργία του Ιnternet, εξού και κάποιοι από τους έξι τρόπους έχουν την πηγή τους σε πειράματα του Thoreau το 1845.
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ, ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: To εγχείρημα του Nicholas Negroponte για την παραγωγή του υπολογιστή των 100 δολαρίων απέτυχε, αλλά άφησε πίσω του πολλά ενδιαφέροντα συμπεράσματα και συζητήσεις. Μεταξύ άλλων, έφερε στο προσκήνιο φημισμένους designers που έχουν φιλοδοξία να συμβάλουν στην ανάπτυξη προϊόντων που θα αφορούν το 90% του παγκόσμιου πληθυσμού και όχι μόνο το 10% των πλουσίων.
Ο συγγραφέας βιβλίου που διάβασα πρόσφατα και οι φημισμένοι designers με τους οποίους συνομιλεί δεν αναφέρονται στο design των Prada, Hermes, Porcshe ή όποιας ακριβής μάρκας επίπλων σκεφτείτε. Υπερβάλουν στο ότι μπορούν να λύσουν όλα τα προβλήματα μέσω του design, ωστόσο η συμβολή του γίνεται ολοένα και πιο σημαντική σε έναν κόσμο με άπειρες επιλογές προϊόντων, όπου η «πρώτη αίσθηση» παίζει ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο. Η λειτουργικότητα και η εμπειρία του χρήστη (UserExperience) αποκτούν πολύ μεγαλύτερη αξία. Η καθημερινή κατανάλωση από τον καθένα μας δεκάδων sites, διαδικτυακών μηνυμάτων, παιχνιδιών στο κινητό κ.λπ. μας εκθέτει σε αυτή την κούρσα πρόκλησης των αισθήσεων και μαγνήτισης της προσοχής...
... Για να μην τα πολυλογούμε, δεν αναμένονται καταλήψεις των γραφείων του facebook από ακτιβιστές ούτε το προσπέρασμα –σύντομα– των προϊόντων της Apple από κινέζικα κατασκευάσματα. Η σημερινή σύγχυση οφείλεται εν πολλοίς στη δική μας άγνοια και επανάπαυση σε «δωρεάν υπηρεσίες» όπως το facebook που αποδεικνύονται –εκ των υστέρων– αρκετά ακριβές σε χρήμα και σε εκχώρηση ιδιωτικότητας. Να μη γίνουμε, πάντως, και αχάριστοι: χάρη στην ψηφιακή δικτύωση έχουμε κερδίσει πολλά στην επαγγελματική και την προσωπική μας ζωή, απλώς παραμελήσαμε κάποιες «γκρίζες ζώνες». Ας αρχίσουμε να προετοιμαζόμαστε για την περίοδο που θα ζητήσουμε να πάρουμε, ξανά, πίσω τον έλεγχο των ψηφίων της ζωής μας...
σχόλια