Ο Κωνσταντίνος Πίττας ταξίδεψε στη Δυτική και Ανατολική Ευρώπη, από το 1985 έως το 1989, φωτογραφίζοντας σκηνές δρόμου και από τις δυο πλευρές του λεγόμενου τότε Τείχους. Ξεκίνησε να ταξιδεύει με ένα αυτοκίνητο μάρκας Πόνυ, ελληνικής κατασκευής, έχοντας ελάχιστο φωτογραφικό εξοπλισμό, μια Minox και κάμποσα ρολά ασπρόμαυρο φιλμ TriX.
«Είδα όλο το Ανατολικό Μπλοκ, είδα την εξαθλίωση στη Ρουμανία, την καταπίεση και τον φόβο στα μάτια των ανθρώπων στην Ανατολική Γερμανία και την Τσεχοσλοβακία. Και μια κάπως καλύτερη ζωή στην Ουγγαρία και την Πολωνία. Και ταυτόχρονα επισκεπτόμουν και τις δυτικές χώρες και φωτογράφιζα και εκεί τους ανθρώπους με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Η Δύση δεν ήταν παράδεισος για μένα, έβλεπα κι εκεί τα ίδια πρόσωπα σχεδόν, μοναχικούς ανθρώπους, φτωχούς, ηλικιωμένους» σημειώνει ο ίδιος.
Σκοπός του ήταν να δείξει ότι κοινός τόπος της διηρημένης Ευρώπης ήταν οι ίδιοι οι πολίτες της και η καθημερινότητα τους, ανεξάρτητα από τον «στρατόπεδο», στον οποίο ανήκαν. Στα τέλη όμως της δεκαετίας του '80 συνέβη το εξής: η λήξη του Ψυχρού Πολέμου και η κατάρρευση του Τείχους ήρθαν να «ακυρώσουν» το θέμα του, καθώς όλες οι χώρες, σιγά-σιγά, θα γίνονταν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βρίσκοντας τις κοινές τους ρίζες.
Το περιθώριο της κοινωνίας δεν το έβλεπα ποτέ με τον μιζεραμπιλισμό που το βλέπουν άλλοι. Πολλοί το βλέπουν με έναν τρόπο που καταντά απεχθής διότι δείχνουν την εξαθλίωση. Εμένα με ενδιέφερε πάντα να δείχνω την πραγματικότητα αλλά με έναν τρόπο κατά τον οποίο οι άνθρωποι να κρατούν μια ελάχιστη αξιοπρέπεια. Προσπαθώ πάντα να βλέπω πιο βαθιά του ανθρώπους. Δεν με ενδιαφέρει να προκαλέσω ένα εύκολο συναίσθημα. Δεν έκανα ποτέ καταγραφή και δεν θεωρώ τον εαυτό μου φωτορεπόρτερ
Ο Κωνσταντίνος Πίττας θεώρησε ότι το αρχείο των μοναδικών φωτογραφιών, που είχε συγκεντρώσει κατά τη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων εργασίας, δεν είχε πια νόημα, εγκατέλειψε το σχέδιό του και «έθαψε» κυριολεκτικά τα αρνητικά του, χωρίς να τα δείξει σε κανέναν.
Ώσπου τον Μάρτιο του 2014 βρήκε θαμμένα τα κουτιά με τα αρνητικά στην αποθήκη. «Από περιέργεια σκανάρισα μερικά αρνητικά και τα ανάρτησα στο διαδίκτυο. Προς μεγάλη μου κατάπληξη συγκίνησαν τους εκεί φίλους μου. 'Εμεινα κατάπληκτος, το ξαναλέω, γιατί πίστευα ότι η δουλειά μου δεν ενδιέφερε κανέναν, ότι όλο αυτό που είχα κάνει τότε ήταν μια νεανική τρέλα και τίποτε άλλο. Με τον καιρό, αναρτώντας πολλές φωτογραφίες, αισθάνθηκα ότι τα πρόσωπα που είχα δει τότε στους ευρωπαϊκούς δρόμους δεν έπρεπε να χαθούν μαζί με εμένα αλλά να ζήσουν μέσα σ' ένα βιβλίο. 'Ετσι γεννήθηκε το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας» σημειώνει στο βιλιό που έχει εκδώσει ο ίδιος και τιτλοφορείται Εικόνες μιας άλλης Ευρώπης.
Μέσα από τις τέλεια καδραρισμένες εικόνες του και με εξαιρετική αίσθηση της σύνθεσης ο κ.Πίττας καταφέρνει να δείξει την εσωτερική διάσταση των ανθρώπων που φωτογραφίζει, ανθρώπους τους οποίους ωστόσο συναντούσε τυχαία στο δρόμο για ελάχιστα δευτερόλεπτα. Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες του της διχασμένης τότε Ευρώπης έδειχναν μια Ευρώπη ενωμένη μέσα από το φακό του.
«Το περιθώριο της κοινωνίας δεν το έβλεπα ποτέ με τον μιζεραμπιλισμό που το βλέπουν άλλοι. Πολλοί το βλέπουν με έναν τρόπο που καταντά απεχθής διότι δείχνουν την εξαθλίωση. Εμένα με ενδιέφερε πάντα να δείχνω την πραγματικότητα αλλά με έναν τρόπο κατά τον οποίο οι άνθρωποι να κρατούν μια ελάχιστη αξιοπρέπεια. Προσπαθώ πάντα να βλέπω πιο βαθιά του ανθρώπους. Δεν με ενδιαφέρει να προκαλέσω ένα εύκολο συναίσθημα. Δεν έκανα ποτέ καταγραφή και δεν θεωρώ τον εαυτό μου φωτορεπόρτερ» λέει ο ίδιος.
Υπάρχει και κάτι άλλο, που είναι πίσω από όλες τις φωτογραφίες του βιβλίου, που δεν είναι φωτογραφικό "λεύκωμα" αλλά ένα βιβλίο για την Ευρώπη. «Η εντύπωσή μου ότι πίσω από τους απλούς ανθρώπους που φωτογράφιζα τότε, υπήρχε κάτι που τους ένωνε, όσο διαφορετικοί κι αν ήσαν και από τόσο διαφορετικές χώρες και να προέρχονταν: η κοινή ταυτότητα, η ευρωπαϊκή καταγωγή, ένας μεγάλος πολιτισμός που τον ένοιωθα περισσότερο παρά τον καταλάβαινα τότε. Και η κοινή μοίρα όλων, όσο και μια ιστορική συγκυρία, το τέλος μιας εποχής που τους σημάδεψε και μας σημάδεψε όλους. Ήμουν τυχερός που ήμουν εκεί και είδα» καταλήγει.
Ζητήσαμε από τον κ. Πίττα να επιλέξει τέσσερις φωτογραφίες από το βιβλίο του και να μας διηγηθεί την ιστορία πίσω από την κάθε εικόνα.
1.
2.
3.
4.
Info:
Το βιβλίο «Εικόνες μιας άλλης Ευρώπης» είναι αυτοέκδοση και διακινείται μέσα από τα βιβλιοπωλεία Μωβ Σκίουρος, Φωταγωγός, Λεμόνι, Πολιτεία, Επί λέξει, Πλειάδες, Λεξικοπωλείο, Little Tree, Σπόρος (Κηφισιά) και Ευριπίδης όπως και στο πωλητήριο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού. cpittas.com
σχόλια