Το μυθικό Καρπενήσι

Το μυθικό Καρπενήσι Facebook Twitter
To εσωτερικό της Αγίας Τριάδας, σε φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή, μετά την επίθεση των Γερμανών, το 1943
0

Η KATEXOMENH Ελλάδα ζει ένα θαύμα.

 

Ήδη, από το καλοκαίρι του 1943, «μόνο κατά ένα μικρό μέρος» είναι πραγματικά στα χέρια των κατακτητών, αναφέρει σε Έκθεση προς το Βερολίνο στις 5.10.1943, ο Γερμανός Στρατιωτικός Διοικητής, στρατηγός Β. Σπάιντελ. (Sekendorf)

 

 Στις ελευθερωμένες περιοχές, ούτε οι ξένες δυνάμεις κατοχής, ούτε η γερμανόδουλη κυβέρνηση της Αθήνας, ούτε η αγγλόδουλη του Καΐρου έχουν λόγο.

 

Τη διοίκηση στην Ελεύθερη Ελλάδα την ασκούν μόνο Έλληνες, χωρίς την παραμικρή παρέμβαση ξένων.  

 

«Η Ελευθέρα Ελλάς όχι μόνον δεν ξενοκρατείται, αλλά ζει υπό τους πλέον ελεύθερους δημοκρατικούς θεσμούς που εγνώρισε μέχρι τούδε ο ελληνικός λαός. Αυτό το ελεύθερο τμήμα είναι επίσης το πλέον ευνομούμενον τμήμα της Ελλάδος από καταβολής ελληνικού κράτους» (Ηλ. Τσιριμώκος, Ακρόπολις, 28.1.1973).

 

Για πρώτη φορά το κράτος δεν πνίγει το έθνος.

Για πρώτη φορά από το 1830, που η χώρα ανακηρύχθηκε επισήμως ανεξάρτητο κράτος, η ανεξαρτησία της δεν περιορίζεται στα χαρτιά.

 

O αντιστασιακός άνεμος που πνέει στην ελληνική ύπαιθρο σαρώνει φόβους και προκαταλήψεις, γκρεμίζει δομές παγιωμένες από χρόνια. Η ζωή οργανώνεται σε εντελώς νέα βάση, οι προπολεμικές σχέσεις του πολίτη με την εξουσία αλλάζουν ριζικά. 

 

Ο Άγγελος Σικελιανός, συνεπαρμένος, από τα θαυμαστά που συμβαίνουν στα ελληνικά βουνά, υμνεί τη νέα εποποιία:

  

Η Ελλάδα σέρνει το χορό, ψηλά, με τους Αντάρτες

-χιλιάδες δίπλες ο χορός, χιλιάδες τα τραπέζια-

κι είν’ οι νεκροί, στα ξάγναντα, πρωτοπανηγυριώτες.

 

Μεγάλη φήμη είχε αποκτήσει το Καρπενήσι.

Η ορεινή πρωτεύουσα της Ευρυτανίας, ήταν τυλιγμένη στην αχλή του μύθου. Ακόμα κι οι Γερμανοί, με όσα άκουγαν, του πρόσδιναν σημασία, περίπου, πρωτεύουσας κράτους.

 

Ο γερμανικός έλεγχος έφτανε ως τη Μακρακώμη. 

Αποκεί και πάνω η Ελλάδα ανέπνεε ελεύθερη στα βουνά με επίκεντρο το Καρπενήσι.

 

Οι Γερμανοί θεώρησαν ότι αρκετά το ανέχτηκαν.

Μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών, αποφάσισαν στις 6 Οκτωβρίου 1943, να εκστρατεύσουν προς την Ελεύθερη Ελλάδα.

 

Μια επίλεκτη δύναμη 700 Waffen SS (οι πιο φανατισμένοι και σκληροί μαχητές του Ράιχ) με συνοδεία πυροβολικού, ξεκινάει από τη Λαμία για το Καρπενήσι να αποκαταστήσει τη χιτλερική τάξη.

 

O ΕΛΑΣ δεν το επιτρέπει.

Η ΧΙΙΙη Μεραρχία Ρούμελης διαθέτει πλέον το κατασχεθέν πυροβολικό των Ιταλών, και με άλλον αέρα χτυπάει τους Γερμανούς στη Μακρακώμη, την Πύλη προς την Ελεύθερη Ελλάδα. 

 

Την άμυνα της περιοχής είχε αναλαμβάνει το περίφημο Τάγμα Θανάτου του ΕΛΑΣ υπό τον εξαίρετο μόνιμο υπολοχαγό Ντίνο Γιαννακουλόπουλο.

 

Το πρώτο κύμα της γερμανικής επίθεσης διαρκεί έως αργά το μεσημέρι χωρίς να καμφθεί η ελληνική αντίσταση. Το δεύτερο, μετά την άφιξη γερμανικών ενισχύσεων από τη Λαμία, κρατάει έως τη δύση του ήλιου.

 

Οι Έλληνες παραμένουν ακλόνητοι στις θέσεις τους.

 

Τελικά η γερμανική δύναμη αναγκάστηκε σε πλήρη υποχώρηση με σοβαρότατες απώλειες, ενώ οι αντάρτες είχαν τέσσερις νεκρούς και εφτά βαριά τραυματισμένους.

 

Η Πύλη της Ελεύθερης Ελλάδας δεν είχε παραβιαστεί.

Το Καρπενήσι διατήρησε την αίγλη του.

 

Η συντριπτική νίκη, μεγέθυνε κι άλλο τη φήμη και τη σημασία του ελληνικού ένοπλου αγώνα στα μάτια Ελλήνων και ξένων. 

 

O Βρετανός αξιωματικός Άθως (Άρθουρ Έντμοντς), είναι ο επικεφαλής των Βρετανών συνδέσμων στη Ρούμελη, που απεργάζεται διαρκώς σχέδια κατά του ΕΛΑΣ. 

 

Όμως αυτή η νίκη είναι πολύ σημαντική για να αγνοηθεί. 

Έτσι, την επόμενη της μάχης, στέλνει στη ΧΙΙΙη Μεραρχία εκ μέρους της ΣΣΑ το ακόλουθο έγγραφο:

 

«Έχω την τιμήν να συγχαρώ εκ μέρους της εν Ελλάδι Συμμαχικής Στρατιωτικής Αποστολής, εσάς και όλους τους αντάρτες οι οποίοι έλαβον μέρος εις την μάχην, εναντίον των γερμανικών δυνάμεων, εις τα περίχωρα της Μακρακώμης». 

 

 

Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ακρωτήρι: Μια κοσμοπολίτικη, προϊστορική πόλη στην Σαντορίνη

Ιστορία μιας πόλης / Ακρωτήρι: Μια κοσμοπολίτικη, προϊστορική πόλη στην Σαντορίνη

Οι θηραϊκές τοιχογραφίες που ανακαλύφθηκαν στον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου στη Σαντορίνη αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς θησαυρούς του Αιγαίου. Τι μαρτυρούν για την κοινωνία, τον πολιτισμό, την καθημερινή ζωή στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Το «φαρμακείο» της οικογένειας Χωματιανού και η ιατρική στην Αθήνα του 19ου αι

Ιστορία μιας πόλης / Το «φαρμακείο» της οικογένειας Χωματιανού και η ιατρική στην Αθήνα του 19ου αιώνα

Μια αθηναϊκή οικογένεια με ρίζες στο Βυζάντιο, η οποία άφησε το αποτύπωμά της στην υλική και άυλη κληρονομιά της πόλης μας κι ένα αντικείμενο του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, το οποίο μας «μιλά» για την οικογένεια αλλά και την ιατρική κατά το 19ο αιώνα. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Γιώργο Νικολάου για το φαρμακείο της οικογένειας Χωματιανού.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
10 άγνωστες αθηναϊκές ιστορίες

Αρχαιολογία & Ιστορία / 10 άγνωστες αθηναϊκές ιστορίες

Tι γινόταν τον Μεσαίωνα στην Αθήνα; Υπήρχε ζωή στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας; Ποια είναι η σκληρή αλήθεια για αυτό που αποκαλούμε «Αθηναϊκή Δημοκρατία» και τι ήταν τελικά οι Δεσμώτες του Φαλήρου; Ακούμε σήμερα 10 άγνωστες ή παραγνωρισμένες πτυχές από το μακροχρόνιο παρελθόν της πόλης μας που συνέλεξε η Αγιάτη Μπενάρδου για τη σειρά podcast της LiFO «Ιστορία μιας πόλης».
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«Αισθάνομαι όπως την πρώτη φορά που θα έβγαινα ραντεβού»: Η Τασούλα Βερβενιώτη για την 4η Γιορτή Προφορικής Ιστορίας 

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Οι κοινωνικές ομάδες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη γραφή της Ιστορίας»

Η ιστορικός και συγγραφέας Τασούλα Βερβενιώτη μοιράζεται τη γνώση της με ανθρώπους που θέλουν να συλλέξουν τις άγραφες ή αποσιωπημένες πτυχές της ιστορίας και για τρεις ημέρες θα κατευθύνει τη μεγάλη συνάντηση των Ομάδων Προφορικής Ιστορίας στην Τεχνόπολη.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Η πρώτη δοκιμαστική πτήση Αθήνα – Θεσσαλονίκη έγινε τον Μάιο του 1931 και δυο αστυνομικοί ρεπόρτερ μοιράστηκαν τις εντυπώσεις τους

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Η ατμόσφαιρα έχει λιγότερες λακκούβες από τας Αθήνας»

Η πρώτη δοκιμαστική πτήση Αθήνα–Θεσσαλονίκη έγινε το 1931 και δύο αστυνομικοί ρεπόρτερ της εποχής μοιράστηκαν τις εντυπώσεις τους. Η ομάδα των dirty '30s «αναπαλαιώνει» και διασώζει τις μαρτυρίες τους για λογαριασμό της LiFO.
DIRTY ‘30S & LATE ‘20S
Μια μοναδική φωνή από το Βυζάντιο στον ναό των Αγίων Θεοδώρων

Ιστορία μιας πόλης / Μια μοναδική φωνή από το Βυζάντιο στον ναό των Αγίων Θεοδώρων

Ένας βυζαντινός ναός στο κέντρο της πόλης και μια φωνή που έρχεται από 1000 χρόνια πριν. Τι μάς διηγείται το σύντομο βυζαντινό ποίημα που βρίσκεται στη μαρμάρινη επιγραφή, πάνω από την είσοδο του ναού της πλατείας Κλαυθμώνος; Ο Γιώργος Πάλλης εξηγεί στην Αγιάτη Μπενάρδου.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Κωνσταντίνος Κονοφάγος 

Γεννήθηκε Σαν Σήμερα / Κωνσταντίνος Κονοφάγος: Ο μεταλλουργός που έσωσε το Λαύριο από την πείνα

Το 1942 ο Κωνσταντίνος Κονοφάγος ηγείται μιας μυστικής αποστολής, μετατρέποντας σωρούς «χωρίς αξία» σε άργυρο. Μέσα σε συνθήκες Κατοχής και πείνας, το θάρρος και η επινοητικότητά του εξασφαλίζουν τροφή για εκατοντάδες κατοίκους του Λαυρίου.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Ένα γλέντι στην Αθήνα και το κρασοπότηρο του Περικλή

Ιστορία μιας πόλης / Ένα γλέντι στην Αθήνα και το κρασοπότηρο του Περικλή

Τι μπορεί να διαβάσει κανείς πάνω στον σκύφο του Περικλέους; Και γιατί θεωρείται ένα αυθεντικό στοιχείο μιας ιδιωτικής στιγμής; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον αρχαιολόγο Άγγελο Ματθαίου.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μια χριστουγεννιάτικη ιστορία από το 1926 κλεισμένη σε βρεφοδόχο

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μια χριστουγεννιάτικη ιστορία από το 1926 κλεισμένη σε βρεφοδόχο

Η ερευνητική ομάδα «dirty ‘30s & late ‘20s» διασώζει μια δημοσιογραφική έρευνα για τα έκθετα βρέφη στο Δημοτικό Βρεφοκομείο Αθηνών, φέρνοντάς τη στο σήμερα και αναδημοσιεύοντάς τη, σχεδόν έναν αιώνα μετά, στη LiFO.
DIRTY ‘30S & LATE ‘20S
Η καθημερινή ζωή στην Αθήνα μέσα από τις αρχαίες επιγραφές

Ιστορία μιας πόλης / Η καθημερινή ζωή στην Αθήνα μέσα από τις αρχαίες επιγραφές

Τι μαθαίνουμε από τις ιδιωτικές και τι από τις δημόσιες επιγραφές των Αθηναίων; Πώς αποτύπωναν τον δημόσιο και πολιτικό βίο; Τι μας αποκαλύπτουν για την προσωπική ζωή των κατοίκων της πόλης; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον αρχαιολόγο Άγγελο Ματθαίου.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Η μυθιστορηματική ιστορία της οικογένειας Ζιλιερόν που συνδέθηκε με την ελληνική αρχαιολογία όσο καμία

Ηχητικά Άρθρα / Η μυθιστορηματική ιστορία της οικογένειας Ζιλιερόν που συνδέθηκε με την ελληνική αρχαιολογία όσο καμία

Ποιοι ήταν οι Ζιλιερόν και πώς βρέθηκαν στην Ελλάδα; Γιατί υπήρξε καθοριστική η σχέση του Ε. Ζιλιερόν με τον Ε. Σλήμαν; Πώς κλήθηκε να συνεργαστεί με τον Άθρουρ στις ανασκαφές της Κνωσού; Ποια είναι η συνδρομή των καλλιτεχνών Ζιλιερόν στην ελληνική αρχαιολογία; Και τι ακριβώς είναι το «αρχείο Ζιλιερόν»;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η ιδιότυπα μητριαρχική κοινωνία του Θριασίου πεδίου

Ιστορία μιας πόλης / Η ιδιότυπα μητριαρχική κοινωνία του Θριάσιου Πεδίου

Από την αρχαιότητα το Θριάσιο πεδίο συνδέεται με δύο εξέχουσες γυναικείες θεότητες: τη Δήμητρα και την Κόρη, την Περσεφόνη. Τι συμβαίνει όμως κατά τα υστερότερα χρόνια στην περιοχή; Πόσο μητριαρχική τελικά υπήρξε η τοπική κοινωνία; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Παναγιώτη Πέστροβα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Άγαλμα που ανακαλύφθηκε στον τάφο της Κλεοπάτρας αποκαλύπτει το πραγματικό της πρόσωπο

Αρχαιολογία & Ιστορία / Άγαλμα που ανακαλύφθηκε σε αιγυπτιακό ναό αποκαλύπτει το πραγματικό πρόσωπο της Κλεοπάτρας

Ορισμένοι αρχαιολόγοι διαφωνούν, σημειώνοντας ότι τα χαρακτηριστικά του προσώπου διαφέρουν σημαντικά από τις γνωστές απεικονίσεις της Κλεοπάτρας
THE LIFO TEAM
Παναγία των Παρισίων: Οι αρχαιολογικοί θησαυροί που έφερε στο «φως» η ανασκαφή

Αρχαιολογία & Ιστορία / Παναγία των Παρισίων: Οι αρχαιολογικοί θησαυροί που έφερε στο φως η ανασκαφή

Βρέθηκαν περίπου 1.035 θραύσματα ιστορικών έργων τέχνης, συμπεριλαμβανομένων ευρημάτων από ασβεστολιθικά αγάλματα, τμήματα μεσαιωνικού χώρου λατρείας (jubé) και μιας σαρκοφάγου που αποδίδεται στον Αναγεννησιακό ποιητή Ζοακίμ ντυ Μπελαί
THE LIFO TEAM
Μια μεγάλη έκθεση για τους παραμυθένιους Δρόμους του Μεταξιού

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μια μεγάλη έκθεση για τους παραμυθένιους Δρόμους του Μεταξιού

Η έκθεση «Silk Roads» στο Βρετανικό Μουσείο αφηγείται μια ιστορία σύνδεσης πολιτισμών και ηπείρων, αιώνες πριν από τον παγκοσμιοποιημένο κόσμο που γνωρίζουμε σήμερα.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι σιωπηλές «Κυκλαδίτισσες» στη μεγαλύτερη έκθεση για τον κυκλαδικό πολιτισμό

Αρχαιολογία & Ιστορία / Οι σιωπηλές «Κυκλαδίτισσες» στη μεγαλύτερη έκθεση για τον κυκλαδικό πολιτισμό

Με πολύτιμα και άγνωστα αντικείμενα από όλο το Αιγαίο η νέα έκθεση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης επιχειρεί να ερμηνεύσει το παρελθόν όλου του Αρχιπελάγους μέσα από τα μάτια των γυναικών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ