Το μυθικό Καρπενήσι

Το μυθικό Καρπενήσι Facebook Twitter
To εσωτερικό της Αγίας Τριάδας, σε φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή, μετά την επίθεση των Γερμανών, το 1943
0

Η KATEXOMENH Ελλάδα ζει ένα θαύμα.

 

Ήδη, από το καλοκαίρι του 1943, «μόνο κατά ένα μικρό μέρος» είναι πραγματικά στα χέρια των κατακτητών, αναφέρει σε Έκθεση προς το Βερολίνο στις 5.10.1943, ο Γερμανός Στρατιωτικός Διοικητής, στρατηγός Β. Σπάιντελ. (Sekendorf)

 

 Στις ελευθερωμένες περιοχές, ούτε οι ξένες δυνάμεις κατοχής, ούτε η γερμανόδουλη κυβέρνηση της Αθήνας, ούτε η αγγλόδουλη του Καΐρου έχουν λόγο.

 

Τη διοίκηση στην Ελεύθερη Ελλάδα την ασκούν μόνο Έλληνες, χωρίς την παραμικρή παρέμβαση ξένων.  

 

«Η Ελευθέρα Ελλάς όχι μόνον δεν ξενοκρατείται, αλλά ζει υπό τους πλέον ελεύθερους δημοκρατικούς θεσμούς που εγνώρισε μέχρι τούδε ο ελληνικός λαός. Αυτό το ελεύθερο τμήμα είναι επίσης το πλέον ευνομούμενον τμήμα της Ελλάδος από καταβολής ελληνικού κράτους» (Ηλ. Τσιριμώκος, Ακρόπολις, 28.1.1973).

 

Για πρώτη φορά το κράτος δεν πνίγει το έθνος.

Για πρώτη φορά από το 1830, που η χώρα ανακηρύχθηκε επισήμως ανεξάρτητο κράτος, η ανεξαρτησία της δεν περιορίζεται στα χαρτιά.

 

O αντιστασιακός άνεμος που πνέει στην ελληνική ύπαιθρο σαρώνει φόβους και προκαταλήψεις, γκρεμίζει δομές παγιωμένες από χρόνια. Η ζωή οργανώνεται σε εντελώς νέα βάση, οι προπολεμικές σχέσεις του πολίτη με την εξουσία αλλάζουν ριζικά. 

 

Ο Άγγελος Σικελιανός, συνεπαρμένος, από τα θαυμαστά που συμβαίνουν στα ελληνικά βουνά, υμνεί τη νέα εποποιία:

  

Η Ελλάδα σέρνει το χορό, ψηλά, με τους Αντάρτες

-χιλιάδες δίπλες ο χορός, χιλιάδες τα τραπέζια-

κι είν’ οι νεκροί, στα ξάγναντα, πρωτοπανηγυριώτες.

 

Μεγάλη φήμη είχε αποκτήσει το Καρπενήσι.

Η ορεινή πρωτεύουσα της Ευρυτανίας, ήταν τυλιγμένη στην αχλή του μύθου. Ακόμα κι οι Γερμανοί, με όσα άκουγαν, του πρόσδιναν σημασία, περίπου, πρωτεύουσας κράτους.

 

Ο γερμανικός έλεγχος έφτανε ως τη Μακρακώμη. 

Αποκεί και πάνω η Ελλάδα ανέπνεε ελεύθερη στα βουνά με επίκεντρο το Καρπενήσι.

 

Οι Γερμανοί θεώρησαν ότι αρκετά το ανέχτηκαν.

Μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών, αποφάσισαν στις 6 Οκτωβρίου 1943, να εκστρατεύσουν προς την Ελεύθερη Ελλάδα.

 

Μια επίλεκτη δύναμη 700 Waffen SS (οι πιο φανατισμένοι και σκληροί μαχητές του Ράιχ) με συνοδεία πυροβολικού, ξεκινάει από τη Λαμία για το Καρπενήσι να αποκαταστήσει τη χιτλερική τάξη.

 

O ΕΛΑΣ δεν το επιτρέπει.

Η ΧΙΙΙη Μεραρχία Ρούμελης διαθέτει πλέον το κατασχεθέν πυροβολικό των Ιταλών, και με άλλον αέρα χτυπάει τους Γερμανούς στη Μακρακώμη, την Πύλη προς την Ελεύθερη Ελλάδα. 

 

Την άμυνα της περιοχής είχε αναλαμβάνει το περίφημο Τάγμα Θανάτου του ΕΛΑΣ υπό τον εξαίρετο μόνιμο υπολοχαγό Ντίνο Γιαννακουλόπουλο.

 

Το πρώτο κύμα της γερμανικής επίθεσης διαρκεί έως αργά το μεσημέρι χωρίς να καμφθεί η ελληνική αντίσταση. Το δεύτερο, μετά την άφιξη γερμανικών ενισχύσεων από τη Λαμία, κρατάει έως τη δύση του ήλιου.

 

Οι Έλληνες παραμένουν ακλόνητοι στις θέσεις τους.

 

Τελικά η γερμανική δύναμη αναγκάστηκε σε πλήρη υποχώρηση με σοβαρότατες απώλειες, ενώ οι αντάρτες είχαν τέσσερις νεκρούς και εφτά βαριά τραυματισμένους.

 

Η Πύλη της Ελεύθερης Ελλάδας δεν είχε παραβιαστεί.

Το Καρπενήσι διατήρησε την αίγλη του.

 

Η συντριπτική νίκη, μεγέθυνε κι άλλο τη φήμη και τη σημασία του ελληνικού ένοπλου αγώνα στα μάτια Ελλήνων και ξένων. 

 

O Βρετανός αξιωματικός Άθως (Άρθουρ Έντμοντς), είναι ο επικεφαλής των Βρετανών συνδέσμων στη Ρούμελη, που απεργάζεται διαρκώς σχέδια κατά του ΕΛΑΣ. 

 

Όμως αυτή η νίκη είναι πολύ σημαντική για να αγνοηθεί. 

Έτσι, την επόμενη της μάχης, στέλνει στη ΧΙΙΙη Μεραρχία εκ μέρους της ΣΣΑ το ακόλουθο έγγραφο:

 

«Έχω την τιμήν να συγχαρώ εκ μέρους της εν Ελλάδι Συμμαχικής Στρατιωτικής Αποστολής, εσάς και όλους τους αντάρτες οι οποίοι έλαβον μέρος εις την μάχην, εναντίον των γερμανικών δυνάμεων, εις τα περίχωρα της Μακρακώμης». 

 

 

Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Επίσκεψη στον αρχέγονο κόσμο της Σαμοθράκης με σύμμαχο την τεχνολογία

Αρχαιολογία & Ιστορία / Σαμοθράκη: Βλέπουμε την ιστορία του νησιού ξανά με σύμμαχο την τεχνολογία

Η Σαμοθράκη του Νίκης, του Ομήρου, των Καβείρων, των φιλοσόφων, των χαρτογράφων της Αναγέννησης, των αρχαιολόγων, των αρχιτεκτόνων και των φωτογράφων του 20ού αιώνα αλλά και των σύγχρονων μοντελιστών σε μια εμπεριστατωμένη έκθεση της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
ΑΣΚΤ: Η σχολή που «γέννησε» τους μεγαλύτερους Έλληνες καλλιτέχνες

Ιστορία μιας πόλης / ΑΣΚΤ: Εδώ γεννήθηκαν οι μεγαλύτεροι Έλληνες καλλιτέχνες

H Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών υπήρξε θεμέλιος λίθος για την ελληνική τέχνη, με σημαντικούς δασκάλους όπως ο Παρθένης και ο Μόραλης να συμβάλλουν στην ανάπτυξή της. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την ιστορικό τέχνης Χριστίνα Δημακοπούλου για την καθοριστική τους επιρροή.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Πώς βρέθηκαν οι πρόσφυγες από τη Μ. Ασία στη Νέα Μάκρη;

Ιστορία μιας πόλης / Νέα Μάκρη: Ο προσφυγικός συνοικισμός που εξελίχθηκε σε λουτρόπολη

Από τις ιωνικές κωμοπόλεις Μάκρη και Λιβίσι, στα παράλια της Λυκίας στη νοτιοδυτική Μικρά Ασία, οι πρόσφυγες από αυτές τις περιοχές εγκαταστάθηκαν στη βορειοανατολική Αττική, ιδρύοντας τη Νέα Μάκρη, το 1924. Η Ευαγγελία Αχλάδη μιλά στην Αγιάτη Μπενάρδου για τη νεότερη και τη σύγχρονη ιστορία της περιοχής.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Στο φθισιατρείο «Σωτηρία» το 1927: Μια κάθοδος στην αληθινή κόλαση των μελλοθάνατων

Αρχαιολογία & Ιστορία / Φθισιατρείο «Σωτηρία», 1927: Μια κάθοδος στην αληθινή κόλαση των μελλοθανάτων

Έπειτα από επιστολές και καταγγελίες, τον Ιούλιο του 1927, ένας ρεπόρτερ της εφημερίδας «Εσπερινή» επισκέπτεται το φθισιατρείο για να καταγράψει τις συνθήκες ζωής των ασθενών. Η ομάδα των dirty ’30s & late ’20s «αναπαλαιώνει» και διασώζει τη μαρτυρία του για λογαριασμό της LiFO.
DIRTY ‘30S & LATE ‘20S
Γιατί ήταν γαλάζιοι οι πίθηκοι στις τοιχογραφίες της Σαντορίνης;

Ιστορία μιας πόλης / Γιατί ήταν γαλάζιοι οι πίθηκοι στις τοιχογραφίες της Σαντορίνης;

Ποια τα νοήματα πίσω από τις ζωγραφισμένες μορφές και τα ζωντανά χρώματα των θηραϊκών τοιχογραφιών; Πώς συνδέονται με τον μινωικό πολιτισμό και τι μας αποκαλύπτουν για τον αρχαίο κόσμο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Τάσος Σακελλαρόπουλος: «Ο στρατός και ο θρόνος ήταν οι ρίζες του κακού της Δικτατορίας»

Άκου την επιστήμη / Τάσος Σακελλαρόπουλος: «Ο στρατός και ο θρόνος ήταν οι ρίζες του κακού της Δικτατορίας»

Η εποχή μας και τα «φαντάσματα» του Μεσοπολέμου. Ο ιστορικός και υπεύθυνος των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, Τάσος Σακελλαρόπουλος μιλά στον Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια έκρηξη στο ηφαίστειο της Σαντορίνης πριν από έναν αιώνα

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Εγώ κουνιέμαι από τη θέση μου, η Σαντορίνη μόνον να μην κουνηθεί!»

Τον Αύγουστο του 1925 στα γραφεία των αθηναϊκών εφημερίδων καταφθάνουν τηλεγραφήματα που ανακοινώνουν έκρηξη στο ηφαίστειο της Σαντορίνης και περιγράφουν την αναστάτωση των κατοίκων του νησιού. Η ομάδα των dirty ’30s & late ’20s φέρνει στο σήμερα κάποια από τα ρεπορτάζ της εποχής.
DIRTY ‘30S & LATE ‘20S
Κωστής Τσικλητήρας

Σαν σήμερα / Κωστής Τσικλητήρας: Αυτή είναι η ζωή του κορυφαίου Ολυμπιονίκη

Σαν σήμερα, στις 10 Φεβρουαρίου 1913, πεθαίνει στην Αθήνα από «κεραυνοβόλο μηνιγγίτιδα» ο κορυφαίος, μαζί με τον Πύρρο Δήμα, Έλληνας Ολυμπιονίκης Κωστής Τσικλητήρας, κάτοχος τεσσάρων ολυμπιακών μεταλλίων.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Ακρωτήρι: Μια κοσμοπολίτικη, προϊστορική πόλη στην Σαντορίνη

Ιστορία μιας πόλης / Ακρωτήρι: Η πόλη που θάφτηκε κάτω από τις στάχτες του ηφαιστείου

Οι θηραϊκές τοιχογραφίες που ανακαλύφθηκαν στον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου στη Σαντορίνη αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς θησαυρούς του Αιγαίου. Τι μαρτυρούν για την κοινωνία, τον πολιτισμό, την καθημερινή ζωή στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Το «φαρμακείο» της οικογένειας Χωματιανού και η ιατρική στην Αθήνα του 19ου αι

Ιστορία μιας πόλης / Το «φαρμακείο» της οικογένειας Χωματιανού και η ιατρική στην Αθήνα του 19ου αιώνα

Μια αθηναϊκή οικογένεια με ρίζες στο Βυζάντιο, η οποία άφησε το αποτύπωμά της στην υλική και άυλη κληρονομιά της πόλης μας κι ένα αντικείμενο του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, το οποίο μας «μιλά» για την οικογένεια αλλά και την ιατρική κατά το 19ο αιώνα. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Γιώργο Νικολάου για το φαρμακείο της οικογένειας Χωματιανού.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
10 άγνωστες αθηναϊκές ιστορίες

Αρχαιολογία & Ιστορία / 10 άγνωστες αθηναϊκές ιστορίες

Tι γινόταν τον Μεσαίωνα στην Αθήνα; Υπήρχε ζωή στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας; Ποια είναι η σκληρή αλήθεια για αυτό που αποκαλούμε «Αθηναϊκή Δημοκρατία» και τι ήταν τελικά οι Δεσμώτες του Φαλήρου; Ακούμε σήμερα 10 άγνωστες ή παραγνωρισμένες πτυχές από το μακροχρόνιο παρελθόν της πόλης μας που συνέλεξε η Αγιάτη Μπενάρδου για τη σειρά podcast της LiFO «Ιστορία μιας πόλης».
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«Αισθάνομαι όπως την πρώτη φορά που θα έβγαινα ραντεβού»: Η Τασούλα Βερβενιώτη για την 4η Γιορτή Προφορικής Ιστορίας 

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Οι κοινωνικές ομάδες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη γραφή της Ιστορίας»

Η ιστορικός και συγγραφέας Τασούλα Βερβενιώτη μοιράζεται τη γνώση της με ανθρώπους που θέλουν να συλλέξουν τις άγραφες ή αποσιωπημένες πτυχές της ιστορίας και για τρεις ημέρες θα κατευθύνει τη μεγάλη συνάντηση των Ομάδων Προφορικής Ιστορίας στην Τεχνόπολη.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Η πρώτη δοκιμαστική πτήση Αθήνα – Θεσσαλονίκη έγινε τον Μάιο του 1931 και δυο αστυνομικοί ρεπόρτερ μοιράστηκαν τις εντυπώσεις τους

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Η ατμόσφαιρα έχει λιγότερες λακκούβες από τας Αθήνας»

Η πρώτη δοκιμαστική πτήση Αθήνα–Θεσσαλονίκη έγινε το 1931 και δύο αστυνομικοί ρεπόρτερ της εποχής μοιράστηκαν τις εντυπώσεις τους. Η ομάδα των dirty '30s «αναπαλαιώνει» και διασώζει τις μαρτυρίες τους για λογαριασμό της LiFO.
DIRTY ‘30S & LATE ‘20S
Μια μοναδική φωνή από το Βυζάντιο στον ναό των Αγίων Θεοδώρων

Ιστορία μιας πόλης / Μια μοναδική φωνή από το Βυζάντιο στον ναό των Αγίων Θεοδώρων

Ένας βυζαντινός ναός στο κέντρο της πόλης και μια φωνή που έρχεται από 1000 χρόνια πριν. Τι μάς διηγείται το σύντομο βυζαντινό ποίημα που βρίσκεται στη μαρμάρινη επιγραφή, πάνω από την είσοδο του ναού της πλατείας Κλαυθμώνος; Ο Γιώργος Πάλλης εξηγεί στην Αγιάτη Μπενάρδου.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Κωνσταντίνος Κονοφάγος 

Γεννήθηκε Σαν Σήμερα / Κωνσταντίνος Κονοφάγος: Ο μεταλλουργός που έσωσε το Λαύριο από την πείνα

Το 1942 ο Κωνσταντίνος Κονοφάγος ηγείται μιας μυστικής αποστολής, μετατρέποντας σωρούς «χωρίς αξία» σε άργυρο. Μέσα σε συνθήκες Κατοχής και πείνας, το θάρρος και η επινοητικότητά του εξασφαλίζουν τροφή για εκατοντάδες κατοίκους του Λαυρίου.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ