Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα online από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ

Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Ένας ζητιάνος και ένας γενναιόδωρος κομψός άντρας, 1906. Φωτο: Ardon Bar Hama / National Library of Israel
0

Σχεδόν έναν αιώνα μετά τον θάνατο του Φραντς Κάφκα, ενός από τους πιο σημαντικούς λογοτέχνες του 20ού αιώνα, συγγραφέα μερικών από τα πιο σημαντικά βιβλία στην ιστορία της λογοτεχνίας, όπως «Η Μεταμόρφωση», «Η Δίκη» και «Ο Πύργος», τα σημειώματα, τα χειρόγραφα και τα σχέδια του μεγάλου μοντερνιστή πεζογράφου βρίσκονται ψηφιοποιημένα στον ιστότοπο της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Ισραήλ, ανοιχτά για ανάγνωση από τους λάτρεις του έργου του.

Η συλλογή περιέχει περίπου 120 σχέδια και περισσότερες από 200 επιστολές που ανήκουν στον Max Brod, φίλο και συνάδελφο συγγραφέα που αντί να καταστρέψει τα έγγραφα του συγγραφέα, όπως ο ίδιος είχε ζητήσει, επέλεξε να τα δημοσιεύσει και να τα διατηρήσει.

Τα πολύτιμα αυτά χειρόγραφα κατέληξαν στη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ, μετά από απόφαση ισραηλινού δικαστηρίου το 2015, που έβαλε τέλος σε μία «Kafkaesque» νομική διαμάχη, με πολλά περιστατικά και σκοτεινά σημεία, αντάξια των ιστοριών του Κάφκα. Κάτοχος τότε των χειρογράφων ήταν η Εύα Χόφε, την οποία διέταξε το δικαστήριο να τα παραδώσει στην Εθνική Βιβλιοθήκη του κράτους.

Ο Φραντς Κάφκα που έγραφε στα γερμανικά, όταν ολοκλήρωνε τα έργα του τα παρέδιδε στον φίλο του Μαξ Μπροντ, με την εντολή να τα κάψει μετά τον θάνατό του. Ο Μπροντ δεν τα κατέστρεψε, τα διαφύλαξε και τα μετέφερε στην Παλαιστίνη, όπου έφτασε, διαφεύγοντας από τους Ναζί, το 1939.

Ο Φραντς Κάφκα που έγραφε στα γερμανικά, όταν ολοκλήρωνε τα έργα του τα παρέδιδε στον φίλο του Μαξ Μπροντ, με την εντολή να τα κάψει μετά τον θάνατό του. Ο Μπροντ δεν τα κατέστρεψε, τα διαφύλαξε και τα μετέφερε στην Παλαιστίνη, όπου έφτασε, διαφεύγοντας από τους Ναζί, το 1939.

Κάφκα
Ο Κάφκα πέθανε το 1924 σε ηλικία 41 ετών. Φωτο: Wikimedia Commons

Ο Μπροντ μετέφερε σε μια βαλίτσα όλο το έργο του Κάφκα και ανέλαβε την πρωτοβουλία να εκδώσει τα ημιτελή μυθιστορήματά του, «Ο Πύργος», «Η Δίκη» και «Αμερική». Φρόντισε επίσης για την έκδοση των ημερολογίων και της αλληλογραφίας του Κάφκα, ενώ το 1937, ολοκλήρωσε την πρώτη βιογραφία του, «Φραντς Κάφκα, Μια Βιογραφία».

Λίγο πριν από τον θάνατό του, το 1968, κληροδότησε τη συλλογή στη γραμματέα του Εσθήρ Χόφε, με δύο όρους: να εκδώσει τα έργα και να διασφαλίσει ότι θα παρέμεναν ασφαλή ακόμα και μετά τον θάνατό της.

Η Χόφε προσπάθησε να πουλήσει χειρόγραφα το 1973, τα οποία βγήκαν σε δημοπρασία, αλλά τότε ο γενικός εισαγγελέας του Ισραήλ τής απηύθυνε προειδοποίηση ότι παραβαίνει την επιθυμία του Μπροντ. Μετά τον θάνατό της, το 2007, τα χειρόγραφα κληροδοτήθηκαν στις δύο κόρες της, οι οποίες ξεκίνησαν έναν πολυετή δικαστικό αγώνα το 2008, ζητώντας να αναγνωρισθεί από το κράτος ότι η συλλογή τούς ανήκει. Το 2012 το δικαστήριο απέρριψε τον ισχυρισμό τους και δέχθηκε τον ισχυρισμό της Εθνικής Βιβλιοθήκης ότι σύμφωνα με την τελευταία επιθυμία του Μπροντ, η συλλογή Κάφκα έπρεπε να καταλήξει στα εθνικά αρχεία του Ισραήλ.

Η Χόφε είχε προλάβει και είχε δημοπρατήσει μέρος της συλλογής χειρογράφων και κάποια από αυτά βρέθηκαν στο γερμανικό Λογοτεχνικό Αρχείο στο Μάιμπαχ.

Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Από δεξιά: Ο Ότο Χόφε, ο Μαξ Μπροντ και η Έστερ Χόφε. Φωτο: Eva Hoffe' family archives

 «Είμαστε περήφανοι που προσφέρουμε τώρα δωρεάν, ανοιχτή πρόσβαση για μελετητές και εκατομμύρια οπαδούς της Κάφκα στο Ισραήλ και σε ολόκληρο τον κόσμο» είπε ο Όρεν Βάινμπεργκ, διευθυντής της βιβλιοθήκης.

Η συλλογή περιλαμβάνει τις επιστολές του Κάφκα στον Μπροντ, στη μνηστή του Φελίς Μπάουερ και τον θεωρητικό Μάρτιν Μπούμπερ, τις «Γαμήλιες Προετοιμασίες στη Χώρα», ένα σημειωματάριο με ασκήσεις εκμάθησης της εβραϊκής γλώσσας, εκατοντάδες προσωπικές επιστολές και σημειώσεις από τα ταξίδια του συγγραφέα.

    

Τα σχέδια του αρχείου, που χρονολογούνται μεταξύ 1905 και 1920, κυμαίνονται από αυτοπροσωπογραφίες έως προσωπογραφίες άλλων και γρήγορα σκίτσα, μια απεικόνιση της μητέρας του Κάφκα και ένα σχέδιο με μελάνι, με τίτλο The Drunk, που δείχνει έναν άντρα να έχει γείρει μπροστά σε ένα ποτήρι κρασί.

Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Σκίτσο της μητέρας του. Φωτο: Ardon Bar Hama / National Library of Israel
Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Ο Μεθυσμένος, σκίτσο του Κάφκα με άντρα μπροστά σε ένα ποτήρι κρασί. Φωτο: Ardon Bar Hama / National Library of Israel

Αν και η πλειονότητα των υλικών έχει ήδη δημοσιευτεί, ορισμένα από αυτά ήταν προηγουμένως άγνωστα στους ερευνητές.

«Ανακαλύψαμε αδημοσίευτα σχέδια, ούτε υπογεγραμμένα ούτε χρονολογημένα, που είχε κρατήσει ο Μπροντ» δήλωσε ο επιμελητής Στέφαν Λιτ, λέγοντας ότι η μεγαλύτερη έκπληξη ήταν το μπλε σημειωματάριο του συγγραφέα στο οποίο έγραφε έγραψε στα εβραϊκά, υπογράφοντας ως «Κ», που ήταν η συνήθης υπογραφή του.

Μεταξύ των πρόσφατα ψηφιοποιημένων εγγράφων είναι μια ανεπίδοτη επιστολή 47 σελίδων προς τον πατέρα του Χέρμαν, που ο συγγραφέας συνέταξε σε ηλικία τριάντα έξι ετών, όπου τον περιγράφει ως «έναν πραγματικό Κάφκα σε δυναμικότητα, υγεία, όρεξη, ένταση της φωνής, ομιλητικότητα, υπεροχή έναντι του κόσμου, επιμονή, ευστροφία, ανθρωπογνωσία, με μια κάποια συγκεκριμένη γενναιοδωρία και φυσικά με όλα επίσης τα συνοδευτικά τούτων των προτερημάτων, σφάλματα και αδυναμίες». Στην ίδια επιστολή, αναφέρεται επίσης στην αδιαφορία του πατέρα του και την ευθύνη του για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα του.

Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Κάρτα που έστειλε ο Κάφκα στους γονείς του από τη Βαϊμάρη στις 30 Ιουνίου του 1912. Φωτο: Max Brod Estate / National Library of Israel

Ο Φραντς Κάφκα πέθανε το 1924 σε ηλικία 41 ετών.

Η Κάφκα γνώρισε τον Μπροντ ενώ σπούδαζε νομικά στην Πράγα. Το φθινόπωρο του 1921, μετά την επιστροφή του στην Πράγα από το σανατόριο της Σλοβακίας, ο Κάφκα έγραψε την πρώτη του διαθήκη, ένα σημείωμα με αποδέκτη τον Μαξ Μπροντ, καταγράφοντας την επιθυμία του να καταστρέψει ό,τι υπήρχε «σε ημερολόγια, χειρόγραφα, επιστολές άλλων και δικές μου, σχεδιάσματα και τα λοιπά, να καούν ανελλιπώς, χωρίς να διαβαστούν, καθώς επίσης και όλα όσα έχω γράψει ή σχεδιάσει».

Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Κάρτες και επιστολές του Κάφκα στον Μαξ Μπροντ. Φωτο: Max Brod Estate / National Library of Israel
Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Η λαγνεία του πλούτου, 1905. Φωτο: Ardon Bar Hama / National Library of Israel
Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Η Μάρθα διαβάζει, 1906. Φωτο: Ardon Bar Hama / National Library of Israel
Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Ένας ζητιάνος και ένας γενναιόδωρος κομψός άντρας, 1906. Φωτο: Ardon Bar Hama / National Library of Israel

Περισσότερα στην ιστοσελίδα της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Ισραήλ εδώ.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Οι πολλαπλές μεταμορφώσεις του Φραντς Κάφκα

Λέσχη Ανάγνωσης: Μεταμορφώσεις / Οι πολλαπλές μεταμορφώσεις του Φραντς Κάφκα

Ο Φραντς Κάφκα όχι μόνο προέβλεψε τη «μεταμόρφωση» του 20ού αιώνα από εποχή ελπίδας σε εφιάλτη αλλά ήταν αυτός που επέλεξε τη μεταμόρφωση του ανθρώπου σε ζώο ως μοναδικό τρόπο λογοτεχνικής έκφρασης. «Μεταμόρφωση», άλλωστε, είναι ο τίτλος του κορυφαίου του έργου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπρους Τσάτουιν: Ένας αεικίνητος ταξιδιώτης

Πέθανε Σαν Σήμερα / Μπρους Τσάτουιν: Ένας αεικίνητος ταξιδιώτης

Ο αιώνιος ταξιδευτής, μυθιστοριογράφος και ταξιδιωτικός συγγραφέας περιπλανήθηκε στα πιο άβατα σημεία του κόσμου αναζητώντας το DNA των νομάδων και έζησε μια μυθιστορηματική ζωή που υπερβαίνει αυτήν που κατέγραψε στα βιβλία του.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
10 σημαντικά βιβλία που θα κυκλοφορήσουν το πρώτο τρίμηνο του 2025

Βιβλίο / Δέκα σημαντικά βιβλία που θα κυκλοφορήσουν το πρώτο τρίμηνο του 2025

Το πιο πρόσφατο Booker, επανεκδόσεις μυθιστορημάτων με θέμα τον Εμφύλιο, το τελευταίο βιβλίο του Μάριο Βάργκας Λιόσα, η νέα Αμάντα Μιχαλοπούλου και μια συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του Αργύρη Χιόνη είναι μερικές μόνο από τις πολυαναμενόμενες προσεχέις εκδόσεις.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Ο Διονύσης Σαββόπουλος: σύζυγος, πατέρας, τραγουδοποιός

Βιβλίο / Ο Διονύσης Σαββόπουλος: σύζυγος, πατέρας, τραγουδοποιός

Στην πιο de profundis στιγμή της ζωής του ο συνθέτης γράφει το αυτοβιογραφικό «Γιατί τα χρόνια τρέχουν χύμα», αποκαλύπτοντας σαν σε προσευχή τις πιο προσωπικές, τρωτές στιγμές του, ζητώντας συγγνώμη από τους οικείους του και ομολογώντας ότι η έμπνευση συμπορεύεται με τη θνητότητα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μαριάννα Κορομηλά «Η Μαρία των Μογγόλων»

Το Πίσω Ράφι / Για όλες τις Μαρίες που «δωρίστηκαν» σε βαρβάρους και άξεστους

Ψάχνοντας και γράφοντας για τη Μαρία των Μογγόλων, η Μαριάννα Κορομηλά ήρθε αντιμέτωπη με όλες εκείνες τις παραγνωρισμένες γυναικείες μορφές της Ιστορίας. Το αποτέλεσμα ήταν ένα ανένταχτο και φεμινιστικό βιβλίο που συζητήθηκε έντονα μόλις κυκλοφόρησε.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
«O Γιάννης Χρήστου δεν είναι ο "αναρχικός" που νόμιζαν κάποιοι κάποτε»

Βιβλίο / «O Γιάννης Χρήστου δεν είναι ο "αναρχικός" που νόμιζαν κάποιοι κάποτε»

Ο ιδιοφυής μουσικός έφυγε αναπάντεχα στα 44 του, αφήνοντας πίσω του ανεκπλήρωτα σχέδια. Ο Αλέξανδρος Αδαμόπουλος, ο οποίος ουσιαστικά δεν τον γνώρισε ποτέ, αλλά η ζωή τα έφερε έτσι ώστε να παίξει καθοριστικό ρόλο στη διάσωση του έργου του, υπογράφει σήμερα το πιο ενημερωμένο βιβλίο για εκείνον.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η Ιωάννα Μπουραζοπούλου γράφει έργα του φανταστικού για τους ακραία ρεαλιστικούς καιρούς μας

Portraits 2025 / Η Ιωάννα Μπουραζοπούλου γράφει έργα του φανταστικού για τους ακραία ρεαλιστικούς καιρούς μας

Η ολοκλήρωση της περίφημης «Τριλογίας του Δράκου της Πρέσπας» αποδεικνύει ότι πρόκειται για μια από τις πιο απρόβλεπτες, ουσιαστικές και συνεπείς συγγραφείς μας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
CHECK GIA 3/1 εκδόσεις δωμα

Portraits 2025 / Εκδόσεις Δώμα: «Θέλαμε να δούμε αν το κοινό μας θα ανταποκριθεί σε πιο βαριά πράγματα ή αν θα μας γυρίσει την πλάτη»

Μετά από εφτά χρόνια λειτουργίας και εξήντα προσεκτικά επιλεγμένους τίτλους, η Μαριλένα Καραμολέγκου και ο Θάνος Σαμαρτζής εξακολουθούν να πειραματίζονται, σαν να προτείνουν βιβλία σε φίλους.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Claude Pujade-Renaud

Το Πίσω Ράφι / «Οι γυναίκες του λαθροθήρα»: Μια εντελώς διαφορετική οπτική σε ένα θρυλικό ερωτικό τρίγωνο

Η Claude Pujade-Renaud ανατέμνει την ιστορία της σχέσης του Τεντ Χιουζ με τη Σίλβια Πλαθ και την Άσια Ουέβιλ δημιουργώντας ένα ερεθιστικό ψηφιδωτό από δεκάδες διαφορετικές αφηγήσεις.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Τζον Ρ. Ρ. Τόλκιν: Ο άρχοντας του δευτερεύοντος κόσμου

Βιβλίο / Τζον Ρ. Ρ. Τόλκιν: Ο άρχοντας του δευτερεύοντος κόσμου

Κι αν η Μέση Γη εξυψώθηκε στη φαντασμαγορία που όλοι γνωρίζουμε μέσα απ’ τις ταινίες του Πίτερ Τζάκσον, δεν ξεχνάμε ποτέ εκείνη τη στιγμή της πρώτης βραδινής ανάγνωσης, των απρόσμενων αράδων που σχημάτισαν αμέσως ένα σύμπαν αυτονόητο.
ΜΑΚΗΣ ΜΑΛΑΦΕΚΑΣ
Ο Ερρίκος Σοφράς μιλά για τα «Σονέτα» του Σαίξπηρ: «Θεωρώ το ποίημα έναν οργανισμό ζωντανό, αιμάτινο»

Βιβλίο / Ο Ερρίκος Σοφράς μιλά για τα «Σονέτα» του Σαίξπηρ: «Θεωρώ το ποίημα έναν οργανισμό ζωντανό, αιμάτινο»

Η νέα, εμπλουτισμένη και αναθεωρημένη έκδοση των «Σονέτων» από τους Αντίποδες, σε μετάφραση Ερρίκου Σοφρά, αναδεικνύει τη διαρκή ανάγκη του ποιητή για ελευθερία και καινοτομία, που φτάνει να καταργεί ακόμα και τις ποιητικές και κοινωνικές συμβάσεις.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Οι 10 συν 2 ξένοι τίτλοι της χρονιάς

Βιβλίο / 12 μεταφρασμένα βιβλία που ξεχώρισαν το 2024

Mια millennial συγραφέας και το μεταφεμινιστικό της μυθιστόρημα, η μεταφορά ενός κλασικού βιβλίου σε graphic novel, αυτοβιογραφίες, η επανασύνδεση της ανθρώπινης και της φυσικής ιστορίας σε 900 σελίδες: αυτοί είναι οι ξένοι τίτλοι που ξεχωρίσαμε τη χρονιά που πέρασε.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η ζωή και τα ήθη ενός λεσβιακού χωριού μέσα από το φαγητό

Βιβλίο / Η ζωή και τα ήθη ενός λεσβιακού χωριού μέσα από το φαγητό

Στον Μανταμάδο οι γυναίκες του Φυσιολατρικού–Ανθρωπιστικού Συλλόγου «Ηλιαχτίδα» δημιούργησαν ένα βιβλίο που συνδυάζει τη νοσταλγία της παράδοσης με τις γευστικές μνήμες της τοπικής κουζίνας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ