«Κόκκινα Φύλλα» του Ουίλλιαμ Φώκνερ: Μαύροι, Ινδιάνοι και λευκοί

ΣΑΒΒΑΤΟ CHECK Μαύροι, ινδιάνοι και λευκοί Facebook Twitter
Tα «Κόκκινα φύλλα» δεν είναι μόνο ένα επίτευγμα τεχνικής αλλά και κορύφωση μιας συγγραφικής ιδεολογίας.
0

ΣΤΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΣΥΜΠΑΝ ΤΟΥ Ουίλλιαμ Φώκνερ το διήγημά του (σε μέγεθος νουβέλας) «Κόκκινα φύλλα» κατέχει εξέχουσα θέση, είναι ένα έργο-κλειδί. Ολοκληρώθηκε και δημοσιεύτηκε το 1930 για να θεωρηθεί αμέσως αριστούργημα.

Η εκτίμηση αυτή ενισχύθηκε στο πέρασμα του χρόνου: τα «Κόκκινα φύλλα» δεν είναι μόνο ένα επίτευγμα τεχνικής αλλά και κορύφωση μιας συγγραφικής ιδεολογίας. Μοιάζει με συμπυκνωμένο έπος ή σαν ένας θρύλος που έχει επιβιώσει μέσα στους αιώνες. Η ειρωνεία, με την έννοια του αντιφραστικού λόγου (αυτή η ίδια ειρωνεία που τη βρίσκουμε και στην τραγωδία), είναι ο μηχανισμός πίσω από τα «Κόκκινα φύλλα», αυτό που μετατρέπει το απίστευτο σε πιστευτό.

Η δουλοκτησία είναι στο κέντρο του διηγήματος. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί αυτονόητο. Παιδί του αμερικανικού Νότου, ο λευκός Φώκνερ, γεννημένος το 1897 στο Νιου Όλμπανυ της Πολιτείας του Μισισίπι, βιώνει τη δουλοκτησία ως τη βασική κοινωνική, πολιτική, οικονομική και πολιτισμική συνθήκη.

Αλλά στα «Κόκκινα φύλλα» η δουλοκτησία δεν έχει σχέση με τη γνώριμη ιεραρχία βίας και καταπίεσης λευκών/μαύρων. Δουλοκτήτες εδώ είναι οι Ινδιάνοι, οι αυτόχθονες Aμερικανοί, οι native Americans. Οι μαύροι σκλάβοι είναι για τους Ινδιάνους χειρότεροι και από τους λευκούς. «Στον κόσμο ολάκερο δε βρίσκεις άλλο σαν και δαύτους. Τίποτα δε θέλουν, μόνο να μοχθούν». Πιστεύουν ότι το «μαύρο πετσί» τους οφείλεται στη δουλειά. Όπως και το πικρό κρέας τους. Γνωρίζουν τη γεύση του γιατί το έχουν δοκιμάσει. Αυτό είναι βέβαια κάτι σπάνιο. «Από τη στιγμή που οι λευκοί δίνουν άλογα για να τους αγοράσουν, δεν συμφέρει» να τρως τους μαύρους. 

Ο λευκός Φώκνερ δείχνει στους όμοιούς του ότι κι αυτοί μπορεί να πέσουν σαν τα «κόκκινα φύλλα» του φθινοπώρου, να εκφυλιστούν και να χαθούν. 

Οι Ινδιάνοι του Φώκνερ δεν έχουν καμία σχέση με τον Ινδιάνο της λαϊκής μυθολογίας του Γουέστ. Είναι πλαδαροί, χοντροί, εκφυλισμένοι. Το σπίτι του αρχηγού της φυλής είχε ως πρόσοψη το κατάστρωμα ενός πλοίου. Το είχαν ξηλώσει οι σκλάβοι και το είχαν ρυμουλκήσει διά ξηράς, κυλώντας το πάνω σε κορμούς κυπαρισσιών.

κοκκινα φύλλα
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Ουίλλιαμ Φώκνερ, Κόκκινα φύλλα, Μετάφραση- Επίμετρο: Γιάννης Παλαβός, Εκδόσεις Κίχλη, Σελ.146

Τα αντικείμενα στο σπίτι ήταν το ίδιο παράξενα, σύμβολα μιας άλλης κουλτούρας, ενός άλλου κόσμου: ένα χρυσαφί κρεβάτι, δύο σκαλιστά κηροπήγια με καθρέφτη που έλεγαν ότι τα άναβε η μαντάμ Ντε Πομπαντούρ για να χτενίζεται, ή ένα ζευγάρι παντόφλες με κόκκινο τακούνι. Ο αρχηγός είχε φέρει τα αντικείμενα αυτά από το Παρίσι, όπου είχε ταξιδέψει με τα χρήματα που κέρδισε πουλώντας σκλάβους σ’ έναν δουλέμπορο από το Μέμφις. Οι Ινδιάνοι δεν ζούσαν σε καταυλισμούς αλλά σε φυτείες. Είχαν φτιάξει κοιτώνες για τους μαύρους όπου τους έβαζαν να ζευγαρώνουν, να αυξάνονται και να μπορούν να τους εμπορεύονται.

Στην ιστορία των «Κόκκινων φύλλων» μάς εισάγουν δύο Ινδιάνοι που ακούν στα ονόματα Τρία Μπάσκετ και Λούι Μπέρυ. Ο αρχηγός της φυλής έχει πεθάνει. Αλλά προκειμένου να γίνει η ταφή, έπρεπε να ακολουθηθούν όλοι οι τύποι και τα έθιμα. 

Σύμφωνα με το τελετουργικό, ο αρχηγός έπρεπε να ταφεί μαζί με τον σκύλο του, το άλογό του και τον μαύρο σκλάβο του. Ο σκλάβος όμως το είχε σκάσει. Έτσι η ταφή έμενε μετέωρη, με τεράστιες επιπτώσεις στη ζωή της φυλής. Μόνο μετά την ταφή του πεθαμένου αρχηγού θα μπορούσε να νομιμοποιηθεί ο διάδοχός του. Ο Μπάσκετ και ο Μπέρυ ψάχνουν στους κοιτώνες να βρουν τον φυγάδα. Και φιλοσοφούν. «Είναι βάρβαροι. Πώς περιμένεις να σεβαστούν τα έθιμα;»

Όταν δημοσιεύτηκαν τα «Κόκκινα φύλλα», οι Ινδιάνοι είχαν εξολοθρευτεί προ πολλού. Αντίθετα, ο δουλοκτητικός Νότος των λευκών, παρόλο που είχε ηττηθεί στον Εμφύλιο Πόλεμο της δεκαετίας του 1860, εξακολουθούσε να είναι το ίδιο σκληρός, βίαιος, απάνθρωπος και ρατσιστής σε σχέση με τους μαύρους.

Επινοώντας όμως ο Φώκνερ Ινδιάνους που έχουν υιοθετήσει  τους τρόπους και τους αξιακούς κώδικες των λευκών, με αποτέλεσμα να εκφυλιστούν και να χαθούν, είναι σαν να λέει στους λευκούς να κοιτάξουν τα είδωλά τους στον ανεστραμμένο καθρέφτη που ο ίδιος δημιουργεί. Ο λευκός Φώκνερ δείχνει στους όμοιούς του ότι κι αυτοί μπορεί να πέσουν σαν τα «κόκκινα φύλλα» του φθινοπώρου, να εκφυλιστούν και να χαθούν. 

william faulkner Facebook Twitter
Παιδί του αμερικανικού Νότου, ο λευκός Φώκνερ, γεννημένος το 1897 στο Νιου Όλμπανυ της Πολιτείας του Μισισίπι, βιώνει τη δουλοκτησία ως τη βασική κοινωνική, πολιτική, οικονομική και πολιτισμική συνθήκη. Φωτ.: ΑΡ

Υπάρχει και κάτι άλλο σ’ αυτό το υπέροχο διήγημα του Φώκνερ, κάτι που υπερβαίνει την εν στενή εννοία αμερικανική πραγματικότητα. Ο συγγραφέας μεταγράφει εδώ λογοτεχνικά το φαινόμενο που η πολιτισμική ιστορία ονομάζει «acculturation», την αλληλεπίδραση διαφορετικών πολιτισμών και πολιτισμικών οντοτήτων με τις αναπόφευκτες επιρροές, μείξεις και αλλοιώσεις. Κανένα  φυλετικό τείχος δεν μπορεί να τις αποτρέψει.

Τα «Κόκκινα φύλλα» τοποθετούνται γεωγραφικά στην επινοημένη από τον Φώκνερ κομητεία Γιοκναπατάουφα, όπου εξελίσσεται το μεγαλύτερο μέρος του λογοτεχνικού έργου του. Στον χάρτη της κομητείας που σχεδίασε ο ίδιος για να περιληφθεί στην πρώτη έκδοση του μυθιστορήματός του «Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!» το 1936, η περιοχή της δράσης των «Κόκκινων φύλλων» τοποθετείται στην πάνω αριστερή πλευρά του. Οι αναγνώστες μπορούν να μελετήσουν τον χάρτη που δημοσιεύεται στο φωτογραφικό παράρτημα της ελληνικής έκδοσης του διηγήματος.

Το διήγημα μετέφρασε ο Γιάννης Παλαβός, διηγηματογράφος και ο ίδιος, ο οποίος έχει γράψει και το εξαιρετικό επίμετρο. Ο ίδιος λέει ότι δεν είναι επαγγελματίας μεταφραστής, όπως διάβασα σε μια συνέντευξή του. Αλλά παρακολουθώντας το μεταφραστικό έργο του διαπιστώνω ότι υπάρχει ένα πρόγραμμα το οποίο εκτυλίσσεται αργά, αλλά σταθερά.

Στο κέντρο του Αμερικανοί συγγραφείς που δημιουργούν και καλλιεργούν την παράδοση της μικρής φόρμας – οι περισσότεροι από τον Νότο: Φλάνερι Ο’Κόνορ, Τομπάιας Γουλφ, Μπρις Ντ’ Τζ. Πάνκεϊκ. Δίπλα τους ο Ουάλας Στέγκνερ που, μολονότι ανήκει στους συγγραφείς των Δυτικών Πολιτειών, συγγενεύει με τους προηγούμενους μέσα από τον υπαιθρισμό του. Ο Παλαβός νομίζω ότι μεταφράζει με τον ίδιο τρόπο που γράφει τα δικά του διηγήματα. Πιστεύω ότι η μεταφραστική δουλειά του δείχνει τη δική του συγγραφική ιδεολογία.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
bernhard schlink

Πίσω ράφι / «Φανταζόσουν ότι θα έβγαινες στη σύνταξη ως τρομοκράτης;»

Το μυθιστόρημα «Το Σαββατοκύριακο» του Μπέρνχαρντ Σλινκ εξετάζει τις ηθικές και ιδεολογικές συνέπειες της πολιτικής βίας και της τρομοκρατίας, αναδεικνύοντας τις αμφιλεγόμενες αντιπαραθέσεις γύρω από το παρελθόν και το παρόν.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM
Στα «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος

Ηχητικά Άρθρα / Γιάννης Τσαρούχης: «Η ζωγραφική μου θρέφεται από τη μοναξιά και τη σιωπή»

Στα εκπληκτικά «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Γιάννη Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος, από τις μινωικές τοιχογραφίες έως τα λαϊκά δημιουργήματα του Θεόφιλου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
George Le Nonce: «Εκτός από τα φέικ νιουζ, υπάρχει η φέικ λογοτεχνία και η φέικ ποίηση»

Ποίηση / George Le Nonce: «Εκτός από τα fake news, υπάρχει η fake λογοτεχνία και ποίηση»

Με αφορμή την έκδοση του τέταρτου ποιητικού του βιβλίου, με τίτλο «Μαντείο», ο Εξαρχειώτης ποιητής μιλά για την πορεία του, την ποίηση –queer και μη–, και για την εποχή του Web 2.0, αποφεύγοντας την boomer-ίστικη νοοτροπία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Βιβλίο / Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Μια σειρά από επανεκδόσεις αλλά και νέες εκδόσεις, που αφορούν ποιητές και λογοτέχνες που έχουν φύγει από τη ζωή μάς θυμίζουν γιατί επιστρέφουμε σε αυτούς, διαπιστώνοντας ότι παραμένουν, εν πολλοίς, αναντικατάστατοι.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός.

Βιβλίο / Οβίδιος: Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός

Ο κορυφαίος μελετητής του ρωμαϊκού κόσμου Θεόδωρος Δ. Παπαγγελής ολοκλήρωσε την απόδοση στα ελληνικά των 12.000 στίχων του έργου του Οβίδιου, εκφράζοντας ταυτόχρονα τον άκρως μοντέρνο χαρακτήρα του ποιητή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Βιβλίο / «Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Με θέμα την καθημερινότητα έξι αστροναυτών σε έναν διεθνή διαστημικό σταθμό, το μυθιστόρημα που κέρδισε το Booker 2024 μόλις μεταφράστηκε στα ελληνικά, είναι ένα ποίημα για τον πλανήτη Γη και μας καλεί να τον εκτιμήσουμε ξανά.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ