ΕΚΛΟΓΕΣ ΗΠΑ

«Περί συγγραφής»: Ο οδηγός του Στίβεν Κινγκ προς φερέλπιδες πεζογράφους

Στίβεν Κινγκ «Περί συγγραφής» Facebook Twitter
Για τον Στίβεν Κινγκ οι ιστορίες είναι κάτι που απλώς βρίσκεις, όπως ανακαλύπτεις απολιθώματα στη Γη. Ατελιέ LIFO
0

ΤΟ 'ΧΕ ΠΑΡΑΠΟΝΟ Ο ΣΤΙΒΕΝ ΚΙΝΓΚ. Δεκαετίες και δεκαετίες τα μυθιστορήματά του καταναλώνονταν παντού σαν φρέσκο ψωμί, αλλά ο ίδιος δεν καλούνταν ποτέ να μιλήσει για τη «γλώσσα», το πρωταρχικό εργαλείο κάθε συγγραφέα.

Τέτοιου είδους ερωτήσεις απευθύνονται προς «τους Ντε Λίλο, Απντάικ και Στάιρον», αλλά όχι και προς «τους συγγραφείς που γράφουν για το πλατύ κοινό» θα σημείωνε το 1999 στο «On writing». «Εν τούτοις, πολλοί από εμάς τους παρακατιανούς νοιαζόμαστε, επίσης, με τον δικό μας ταπεινό τρόπο για τη γλώσσα, και νοιαζόμαστε με πάθος για την τέχνη της αφήγησης ιστοριών στο χαρτί»

Όσοι καταβροχθίζουν τις ιστορίες του Κινγκ με ηδονή, είτε πρόκειται για ρεαλιστικές συνθέσεις, όπου συνοψίζονται τα χαρακτηριστικά των λαϊκών ανθρώπων στις ΗΠΑ, είτε πρόκειται για ιστορίες που εκτυλίσσονται στον χώρο του υπερφυσικού, ξορκίζοντας σημερινούς μας φόβους, δεν μπορεί παρά να απολαύσουν και αυτό το μη μυθοπλαστικό βιβλίο του.

Μεταξύ αυτοβιογραφίας και δοκιμίου, γραμμένο τη χρονιά που ο ίδιος ανάρρωνε από ένα ατύχημα που παραλίγο να του στοιχίσει τη ζωή, το «Περί συγγραφής» (μετ. Μ. Μακρόπουλος, Bell, 2006) είναι μια γλαφυρή ξενάγηση σε καίρια στιγμιότυπα της εφηβικής κι ενήλικης ζωής του και, παράλληλα, ένας οδηγός προς φερέλπιδες πεζογράφους με συμβουλές αντλημένες από την εμπειρία του.

«Οποιοσδήποτε ισχυρισμός ότι τα ναρκωτικά και το αλκοόλ είναι αναγκαία για ν’ αμβλύνουν μια οξύτερη ευαισθησία δεν είναι παρά δικαιολογίες. Ο Χέμινγουέι και ο Φιτζέραλντ δεν έπιναν επειδή ήταν δημιουργικοί, αποξενωμένοι ή ηθικά αδύναμοι. Έπιναν επειδή αυτό κάνουν οι αλκοολικοί».

Οι συνθήκες μέσα στις οποίες μεγάλωσε (απ' το ένα τροχόσπιτο στο άλλο), τα πρώτα του διαβάσματα (από κόμικς μέχρι Τζακ Λόντον και ΄Εντγκαρ Άλαν Πόε), η σχέση με τη σύντροφό του («ο συνδυασμός υγιούς σώματος και σταθερής σχέσης με μια ανεξάρτητη γυναίκα που δεν ανέχεται καθόλου ανοησίες έχει κάνει δυνατή τη συνέχιση της επαγγελματικής μου ζωής») η διαδρομή του ως την πρώτη επιτυχία («Κάρι»), η περιπέτειά του με τα ναρκωτικά, παρατίθενται μ’ έναν λόγο άμεσο κι εξομολογητικό, ως πρελούδιο των κεφαλαίων που αφορούν αποκλειστικά τα περί συγγραφικής τέχνης, στα οποία δεσπόζει η παρακάτω προτροπή: «Αν θέλετε να γίνετε συγγραφέας, πρέπει πάνω απ’ όλα να κάνετε δύο πράγματα. Να διαβάζετε πολύ και να γράφετε πολύ. Δεν γνωρίζω κανέναν τρόπο να παρακάμψετε αυτά τα δύο».

Ο Στίβεν Κινγκ ανήκει στο είδος των παραμυθάδων που ακόμα και τίποτε δικό του να μην έχει διαβάσει κανείς, μπορεί εύκολα ν’ ανακαλέσει ταινίες που βασίστηκαν σε βιβλία του: τη «Λάμψη» του Κιούμπρικ, το «Κριστίν» του Κάρπεντερ, το «Κάρι» του Ντε Πάλμα, τη «Νεκρή ζώνη» του Κρόνενμπεργκ, το «Μίζερι» και το «Στάσου πλάι μου» του Ράινερ, αλλά και παραγωγές όπως το «Πράσινο μίλι», το «Ντολόρες Κλέιμπορν» ή το «Τελευταία έξοδος Ρίτα Χέιγουορθ».

Ο συγγραφέας που, σε πείσμα της περιφρόνησης που του επιφύλασσαν οι ακαδημαϊκοί κύκλοι, τιμήθηκε το 2003 για τη συνεισφορά του στα αμερικανικά γράμματα από το Εθνικό Ίδρυμα Βιβλίου των ΗΠΑ, από μαθητής ακόμα, είχε επιλέξει να εκφραστεί μέσα από ιστορίες τρόμου.

«Αυτό που δεν καταλαβαίνω Στίβι, είναι γιατί να γράφεις τέτοια σκουπίδια», του είπε μια δασκάλα του, βλέποντας ένα από τα πρωτόλειά του που είχε φωτοτυπήσει σε αντίγραφα και πουλούσε στους συμμαθητές του έναντι 25 σεντς. «Είσαι ταλαντούχος. Γιατί να σπαταλάς τις ικανότητές σου;».

Ο Κινγκ δεν ήξερε τι ν’ απαντήσει. Ντρεπόνταν, ομολογεί, όπως θα ντρεπόταν για καιρό για όσα έγραφε. «Νομίζω πως έφτασα σαράντα χρονών για να συνειδητοποιήσω ότι σχεδόν κάθε πεζογράφος ή ποιητής έχει κατηγορηθεί ότι χαράμισε το ταλέντο που του έδωσε ο Θεός. Αν γράφεις, αν ζωγραφίζεις, ή χορεύεις, ή τραγουδάς, φαντάζομαι κάποιος θα προσπαθήσει να σε κάνει να αισθάνεσαι χάλια γι’ αυτό»

Στίβεν Κινγκ «Περί συγγραφής» Facebook Twitter
Όπως ομολογεί ο Κινγκ στο «Περί συγγραφής», η ψυχωσική νοσοκόμα του μυθιστορήματός του. «Μίζερι» (στην ομώνυμη ταινία την υποδύθηκε η Κάθι Μπέιτς) ήταν στην πραγματικότητα η κοκαΐνη από την οποία ο ίδιος πάλευε ν’ απεξαρτηθεί.

Η μητέρα του πάντως –εγκαταλελειμμένη σύζυγος δύο παιδιών, με ναυαγισμένη τη φιλοδοξία της να γίνει σολίστ του πιάνου– πάντα τον ενθάρρυνε. Το ίδιο και η γυναίκα του, η Ταμπίθα. Στη δική της πίστη οφείλει το ότι, αντί ν’ αφήσει στον κάλαθο των αχρήστων τα πρώτα κεφάλαια του «Κάρι», στρώθηκε και το ολοκλήρωσε.

Συνδυάζοντας δύο άσχετες μεταξύ τους ιδέες, την εφηβική σκληρότητα και την τηλεκινησία, ο Κινγκ έπλασε το πορτρέτο μιας μοναχικής και ρεζιλεμένης από τους συμμαθητές της Κάρι που μετατρέπεται σε κινούμενη απειλή, και από το 1974 η ζωή του άλλαξε για πάντα.

Πολλοί πιστεύουν ότι στο «Μίζερι», μέσα από την ιστορία μιας σαλεμένης αναγνώστριας ρομάντζων εποχής που αιχμαλωτίζει και βασανίζει ανελέητα τον αγαπημένο της συγγραφέα, ο Κινγκ εξερευνούσε την καταπίεση που εξασκεί το κοινό της μαζικής κουλτούρας πάνω στους δημιουργούς της. Ωστόσο, όπως ομολογεί στο «Περί συγγραφής», η ψυχωσική νοσοκόμα του μυθιστορήματός του ήταν στην πραγματικότητα η κοκαΐνη από την οποία ο ίδιος πάλευε ν’ απεξαρτηθεί.

«Η ιδέα ότι η δημιουργική προσπάθεια και οι ψυχοτρόπες ουσίες είναι πράγματα αλληλένδετα, είναι ένας από τους μεγάλους δημοφιλείς διανοουμενίστικους μύθους του καιρού μας» υποστηρίζει. «Οποιοσδήποτε ισχυρισμός ότι τα ναρκωτικά και το αλκοόλ είναι αναγκαία για ν’ αμβλύνουν μια οξύτερη ευαισθησία δεν είναι παρά δικαιολογίες. Ο Χέμινγουέι και ο Φιτζέραλντ δεν έπιναν επειδή ήταν δημιουργικοί, αποξενωμένοι ή ηθικά αδύναμοι. Έπιναν επειδή αυτό κάνουν οι αλκοολικοί».

Στα περισσότερα έργα του Κινγκ οι βωμολοχίες αφθονούν. «Αν ήμουν ένας τύπος σαν τον Χένρι Τζέιμς ή την Τζέιν Όστιν», εξηγεί, «και είχα μόνο αριστοκράτες ή έξυπνους και καλλιεργημένους χαρακτήρες στα βιβλία μου, δεν θα χρησιμοποιούσα σχεδόν ποτέ βρόμικες λέξεις. Κι ίσως έτσι να μην απαγορευόταν κανένα βιβλίο μου στις αμερικανικές σχολικές βιβλιοθήκες. Όμως, μεγάλωσα ως μέλος της κατώτερης μεσαίας τάξης και γι’ αυτούς τους ανθρώπους μπορώ να γράψω με μεγαλύτερη ειλικρίνεια και γνώση».

Αυτές οι δυο λέξεις είναι τα κλειδιά της τέχνης του Κινγκ. Σ’ αυτές στηρίζονται και οι συμβουλές του. «Γράψτε για οτιδήποτε θέλετε, αρκεί να λέτε την αλήθεια», επιμένει. «Μη γυρίσετε την πλάτη σ’ αυτό που αγαπάτε για να εντυπωσιάσετε τους γύρω σας».

Όσο παράξενο κι αν ακούγεται, ο ίδιος δεν εμπιστεύεται την πλοκή. Η κατάστρωση της πλοκής και ο αυθορμητισμός της αληθινής δημιουργίας δεν συμβιβάζονται, λέει. Για τον Στίβεν Κινγκ οι ιστορίες είναι κάτι που απλώς βρίσκεις, όπως ανακαλύπτεις απολιθώματα στη Γη.

«Οι ιστορίες είναι λείψανα, κομμάτια ενός ανεύρετου προϋπάρχοντος κόσμου». Κι ο σκοπός της συγγραφής «δεν είναι να βγάλεις λεφτά, να γίνεις διάσημος, να γνωρίσεις ερωτικούς συντρόφους, να κάνεις φίλους. Σκοπός της είναι να πλουτίζει τη ζωή εκείνων που θα διαβάσουν το έργο σου καθώς και τη δική σου. Είναι να στέκεσαι στα πόδια σου, να ξαναβρίσκεις τις δυνάμεις σου, να ξεπερνάς τις δυσκολίες. Η συγγραφή είναι ό,τι το νερό για τη ζωή. Πιείτε όσο τραβάει η ψυχή σας».

Τα περισσότερα βιβλία του Στίβεν Κινγκ κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Βιβλίο
0

ΕΚΛΟΓΕΣ ΗΠΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Βιογραφίες: Aπό τον Γκαρσία Μάρκες στην Άγκελα Μέρκελ

Βιβλίο / Πώς οι βιογραφίες, ένα όχι και τόσο δημοφιλές είδος στη χώρα μας, κατάφεραν να κερδίσουν έδαφος

Η απόλυτη επικράτηση των βιογραφιών στη φετινή εκδοτική σοδειά φαίνεται από την πληθώρα των τίτλων και το εύρος των αφηγήσεων που κινούνται μεταξύ του autofiction και των βιωματικών «ιστορημάτων».
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Άλαν Χόλινγκερστ: «Η γραμμή της ομορφιάς»

Το πίσω ράφι / Η γραμμή της ομορφιάς: Η κορυφαία «γκέι λογοτεχνία» του Άλαν Χόλινγκχερστ

Ο Χόλινγκχερστ τοποθέτησε το βραβευμένο με Booker μυθιστόρημά του στα θατσερικά '80s και κατάφερε μια ολοζώντανη και μαεστρική ανασύσταση μιας αδίστακτης δεκαετίας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Βιβλίο / Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ