Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ: «Ζούμε σ’ έναν κόσμο όπου η αλήθεια δεν έχει σημασία»

Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ: «Ζούμε σ’ έναν κόσμο όπου η αλήθεια δεν έχει σημασία» Facebook Twitter
Στο «Χρονοκαταφύγιο» ο Γκοσποντίνοφ, με τρυφερότητα, χιούμορ και μοναδική ενσυναίσθηση, παρατηρεί τη σύγχρονη Ευρώπη και δημιουργεί δύο παράλληλες χώρες: το παρελθόν και το μέλλον.
0

«ΚΑΘΕ ΓΛΩΣΣΑ ΕΧΕΙ την ικανότητα να αφηγείται την ιστορία του κόσμου και την ιστορία ενός ατόμου» πιστεύει, και θεωρεί ότι «μετά το 2016 μοιάζουμε να ζούμε σε άλλο κόσμο και άλλη εποχή». Στη συνέχεια αναρωτιέται: «Υπάρχει ημερομηνία λήξης προς τα πίσω;» – «Μπορεί το παρελθόν να βιωθεί ή να αρθρωθεί εκ νέου; Και χρειάζεται; Πόσο παρελθόν μπορεί στην πραγματικότητα να σηκώσει στους ώμους του ένας άνθρωπος; Μπορούμε να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω και να ζήσουμε ή να ξαναζήσουμε σε μια περασμένη εποχή;»

Όλα αυτά αποτελούν σκέψεις του Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ, ενός από τους πιο διάσημους και διεθνώς αναγνωρισμένους Βούλγαρους συγγραφείς. Στο βιβλίο του «Χρονοκαταφύγιο», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος, διερευνά το τέρας του παρελθόντος και πώς αυτό επηρεάζει μια ζωή με αβέβαιο μέλλον.

Γεννημένος το 1968, ανήκει στους πιο μεταφρασμένους Βούλγαρους συγγραφείς μετά το 1989, ενώ συγκαταλέγεται στους πιο εφευρετικούς και τολμηρούς λογοτέχνες της Ευρώπης. Το πρώτο του βιβλίο «Φυσικό μυθιστόρημα» (Ίκαρος, 2020) κυκλοφόρησε το 1999, έγινε διεθνές best-seller, μεταφράστηκε σε 24 γλώσσες και χαρακτηρίστηκε από το «New Yorker» ως ένα «αναρχικό-πειραματικό ντεμπούτο».

Ο διάσημος Βούλγαρος συγγραφέας μάς προσφέρει μια συναρπαστική περιπλάνηση στον χρόνο και τη μνήμη, σκιαγραφώντας τη μελαγχολική έλξη της νοσταλγίας. 

Το δεύτερο μυθιστόρημά του, το «Περί φυσικής της μελαγχολίας» (Ίκαρος, 2018), κέρδισε πολλά βραβεία. Το τρίτο του μυθιστόρημα, «Χρονοκαταφύγιο» (Ίκαρος, 2021), κυκλοφόρησε το 2020. Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος στη Βουλγαρία (2021), το βραβείο Strega Europeo (2021) και φέτος συμπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα του διεθνούς βραβείου Booker 2023.

cover
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ, «Χρονοκαταφύγιο», Μτφρ.: Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, εκδόσεις Ίκαρος

Στο «Χρονοκαταφύγιο» ο αφηγητής συναντά τον Γκαουστίν, το alter-ego του συγγραφέα, έναν περιπλανώμενο στον χρόνο ταξιδιώτη, που έχει αποσυνδέσει τη ζωή του από τη σύγχρονη πραγματικότητα και έχει δημιουργήσει την «κλινική για το παρελθόν».

Πρόκειται για ένα ίδρυμα που προσφέρει μια πρωτότυπη θεραπεία για τους πάσχοντες από Αλτσχάιμερ: κάθε όροφος αναπαράγει λεπτομερώς μια δεκαετία του περασμένου αιώνα. Οι ασθενείς χάνουν την αίσθηση του παρόντος και του μέλλοντος και μεταφέρονται πίσω στον χρόνο, ξεκλειδώνουν και αναβιώνουν τις αναμνήσεις τους.

Ουσιαστικά, ο διάσημος Βούλγαρος συγγραφέας μάς προσφέρει μια συναρπαστική περιπλάνηση στον χρόνο και τη μνήμη, σκιαγραφώντας τη μελαγχολική έλξη της νοσταλγίας. Πρόκειται για ένα σαγηνευτικό μυθιστόρημα με δοκιμιακά χαρακτηριστικά που αφορά την επίδραση του παρελθόντος και πώς αυτό ορίζει το παρόν μας. Με τρυφερότητα, χιούμορ και ενσυναίσθηση παρατηρεί τη σύγχρονη Ευρώπη και δημιουργεί δύο παράλληλες χώρες: το παρελθόν και το μέλλον.

Το βιβλίο είναι μια αλληγορική ματιά στην ταυτότητα της Ανατολικής Ευρώπης αλλά και ένα μυθιστόρημα-στοχασμός για τους κινδύνους της νοσταλγίας. Αναμφίβολα, ένα καθηλωτικό συγγραφικό δημιούργημα για τους μοναχικούς καιρούς που ζούμε. Μάλιστα, στην κριτική τους οι «New York Times» περιέγραψαν το βιβλίο ως «συγκινητικό και έξυπνο» και τόνισαν την αριστοτεχνική ικανότητά του να γράφει έξυπνα, στρέφοντας την προσοχή μας στη βία που ασκεί το παρελθόν στο παρόν μας. 

Μιλάμε για έναν συγγραφέα ο οποίος μεγάλωσε με τις ιστορίες της γιαγιάς του, λάτρευε τα βιβλία του Μάρκες και του Μπόρχες, ενώ εξακολουθεί να πορεύεται με την ιδέα ότι οι ίδιες οι ιστορίες όχι μόνο μπορούν να παρηγορήσουν αλλά μερικές φορές και να σώσουν μια ζωή.

O ίδιος, μια σημαντική και μοναδική φωνή της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, σε λίγες μέρες θα βρεθεί στη χώρα μας και θα συναντήσει για πρώτη φορά το ελληνικό κοινό στο πλαίσιο της συμμετοχής του στη 19η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης. Με αυτή την αφορμή συνομιλήσαμε μαζί του για την εποχή μας, τη συγγραφή, το παρελθόν, τον χρόνο αλλά και την υποψηφιότητά του για το διεθνές Booker το 2023. 

Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ: «Ζούμε σ’ έναν κόσμο όπου η αλήθεια δεν έχει σημασία» Facebook Twitter
Νομίζω ότι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε αφορούν το γεγονός ότι πορευόμαστε σε μια εποχή όπου διαρκώς αναρωτιόμαστε πώς είναι δυνατόν να ζούμε σ’ έναν κόσμο όπου οι ερμηνείες είναι πιο δυνατές από τα γεγονότα και η αλήθεια δεν έχει σημασία.

— Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε στις μέρες μας;
Νομίζω πως οι μεγαλύτερες προκλήσεις αφορούν το γεγονός ότι πορευόμαστε σε μια εποχή που διαρκώς αναρωτιόμαστε πώς είναι δυνατό να ζούμε σ’ έναν κόσμο όπου οι ερμηνείες είναι πιο δυνατές από τα γεγονότα, η αλήθεια δεν έχει σημασία και, δυστυχώς, οι λαϊκιστές είναι καλύτεροι αφηγητές απ’ τους ειδικούς και τους εμπειρογνώμονες.  

— Πώς αισθάνεστε που είστε υποψήφιος στη βραχεία λίστα του διεθνούς βραβείου Booker 2023; Τι σημαίνει για σας;
Είναι πραγματικά απίστευτο. Είμαι πολύ χαρούμενος, όπως και άλλοι στη χώρα μου, τη Βουλγαρία. Από την άλλη, συνδέεται με τη μακρά ενασχόληση με τη συγγραφή μου, ειδικά με τη θεματολογία που προσπάθησα να διατηρήσω σε όλα μου τα βιβλία και ειδικά σε αυτό που είναι υποψήφιο, το «Χρονοκαταφύγιο». Ειλικρινά, δεν σκέφτομαι καθόλου τη νίκη. Υπάρχουν μερικές περιπτώσεις που η υποψηφιότητα είναι τόσο πολύτιμη όσο και το ίδιο το βραβείο, και το International Booker είναι μία από αυτές.

— Πώς μπορεί κάποιος στην εποχή μας να αποσυνδέσει τη ζωή του από τη σύγχρονη πραγματικότητα;
Κανείς δεν μπορεί να το κάνει αυτό πραγματικά. Η μόνη ιδέα που είχα (ή ο ήρωάς μου, ο Γκαουστίν) ήταν να φτιάξω «καταφύγια χρόνου». Αλλά αφηγούμενος τελικά ολόκληρη την ιστορία, έγινε φανερό στο τέλος του μυθιστορήματος πόσο απατηλή και επικίνδυνη θα μπορούσε να είναι αυτήν τη φορά η επιχείρηση δημιουργίας καταφυγίου.

— Γράφετε στο βιβλίο ότι «παράγουμε συνεχώς παρελθόν». Είναι η νοσταλγία εμπόδιο για το μέλλον;
Νομίζω ότι δεν είναι πλέον θέμα «νόστου» αλλά κυρίως χρόνου, μια ροή γεγονότων που κυλάει αδιάκοπα και αναπότρεπτα. Τώρα κάθε μέρος είναι προσιτό και προσβάσιμο. Σήμερα η νοσταλγία μας είναι περισσότερο για άλλες εποχές και όχι για άλλα μέρη. Θα μπορούσαμε, λοιπόν, να το ονομάσουμε «χρονοσταλγία». Αλλά έτσι κι αλλιώς, η νοσταλγία είναι για μένα ένα ψευδεπίγραφο καταφύγιο.

— Ποια είναι η σημασία της λογοτεχνίας στη ζωή μας;
Η λογοτεχνία εμπεριέχει πολύ περισσότερη τεχνογνωσία και επάρκεια τόσο σε ορατές όσο και σε αόρατες, πολιτικές ή προσωπικές κρίσεις που περνάμε. Η λογοτεχνία ήταν πάντα υποτιμημένη, δυστυχώς, και παράγει δύο από τα πιο ελλειμματικά πράγματα της ζωής μας, ενσυναίσθηση και μνήμη.

— Μέσα από το γράψιμο έχετε μάθει πράγματα για τον εαυτό σας, τα οποία δεν γνωρίζατε;
Όλα όσα ξέρω για τον εαυτό μου αλλά και για τον κόσμο τα έμαθα αρχικά μέσω της ανάγνωσης και ύστερα μέσω της συγγραφής.

— Τι τροφοδοτεί την ανάγκη σας να λέτε ιστορίες;
Ο χρόνος, ένα άδειο δωμάτιο και ίσως ένα κάποιο ανεξήγητο άγχος.

— Το τελευταίο σας βιβλίο που κυκλοφορεί στην Ελλάδα είναι μια συλλογή ποίησης με τον τίτλο «Εκεί όπου δεν είμαστε». Ποια είναι η θέση της ποίησης στη σύγχρονη εποχή;
Ξέρετε, δεν διαχωρίζω την ποίηση από την πεζογραφία. Ωστόσο, η ποίηση είναι που στέκεται στην αρχή και στο τέλος της παγκόσμιας ιστορίας. Και στην εποχή μας, που είναι εποχή κρίσεων και τεκτονικών αλλαγών, η ποίηση θα έχει μια ξεχωριστή θέση.

— Τι χρειάζεται για να γράψεις ποίηση; Ένα δυνατό συναίσθημα; Μια αξέχαστη εμπειρία;
Είναι πιο εύκολο να εξηγήσεις την πηγή ενός μυθιστορήματος παρά ενός ποιήματος. Είναι ένα πολύ έντονο συναίσθημα το οποίο απαιτεί αφοσίωση και συγκέντρωση για μια πολύ σύντομη στιγμή.

— Πόσο σας ενδιαφέρει ο χρόνος;
Προσπαθώ να τον υπολογίσω σε λεπτά, ώρες, ημέρες. Δεν έχει κανένα νόημα να τον μετράς με τα χρόνια.

— Πείτε μας μια ανάμνηση από την παιδική σας ηλικία που ακόμα κυριαρχεί στη μνήμη σας.
Είναι τόσο πολλές. Κάτι συγκεκριμένο αφορά τον πρώτο εφιάλτη που είχα όταν ήμουν περίπου έξι-επτά χρονών και έβλεπα νύχτες ατελείωτες. Δεν τολμούσα να τον πω στη γιαγιά μου, με την οποία ζούσα. Μια μέρα, λοιπόν, βρήκα ένα κομμάτι χαρτί και το χάραξα κρυφά με τα παιδικά μου γράμματα. Και το θαύμα συνέβη - δεν είδα ποτέ ξανά αυτόν τον εφιάλτη, αλλά δεν τον ξέχασα ποτέ.

— Για ποιο πράγμα έχετε μετανιώσει;
Αν γύριζα τον χρόνο πίσω, το σίγουρο είναι ότι δεν θα είχα γίνει ποτέ συγγραφέας.

Ο κορυφαίος Βούλγαρος συγγραφέας θα συναντήσει για πρώτη φορά το ελληνικό κοινό την Παρασκευή 5 Μαΐου στις 18:00, στον χώρο της 19ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης (Περίπτερο 13, Αίθουσα Cosmos), συνομιλώντας για το «Χρονοκαταφύγιο» αλλά και το σύνολο του έργου του με τη μεταφράστρια των μυθιστορημάτων του Αλεξάνδρα Ιωαννίδου.

Τη συζήτηση θα συντονίσει ο Δημήτρης Καργιώτης, καθηγητής Συγκριτικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Η είσοδος στην εκδήλωση είναι ελεύθερη και θα υπάρχει ταυτόχρονη διερμηνεία από τα βουλγαρικά.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Βιβλίο / Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Μαργκερίτ Ντιράς: Ζωή σαν μυθιστόρημα»

Το Πίσω Ράφι / To βιβλίο για τη Μαργκερίτ Ντιράς που προκάλεσε σάλο στη Γαλλία

Η προσωπικότητα που αναδύθηκε για τη συγγραφέα του «Εραστή» μέσα από το βιβλίο της δημοσιογράφου Λορ Αντλέρ είναι αμφιλεγόμενη, καθώς η πολιτική και προσωπική διαδρομή της εμφανίζουν αρκετά σκοτεινά σημεία.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ