Ποια ήταν η κόρη της Κλεοπάτρας;

Ποια ήταν η κόρη της Κλεοπάτρας; Facebook Twitter
Tαινία της Τσινετσιτά του 1960 με τίτλο «Η κόρη της Κλεοπάτρας».
0

ΠΩΣ Η ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ ΣΕΛΗΝΗ Β', η κόρη της Κλεοπάτρας Ζ’ (της πιο διάσημης με διαφορά από όλες τις Κλεοπάτρες) και του Μάρκου Αντώνιου κατέληξε σύζυγος του (υποτελούς στη Ρώμη) βασιλιά της Μαυριτανίας Ιόβα Β’; Πώς διαπραγματεύτηκε τους δεσμούς της με την Αίγυπτο της μητέρας της και τη Ρώμη του πατέρα της; Ποιες ήταν οι πολιτικές και πολιτισμικές φιλοδοξίες της; Πώς βλέπει κάποια τον εαυτό της αν η μητέρα της ήταν η Κλεοπάτρα; Σ’ αυτά τα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει το βιβλίο της Τζέιν Ντρέικοτ, λέκτορα αρχαίας ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης, με τίτλο «Cleopatra’s Daughter: From Roman Prisoner to African Queen» [Η κόρη της Κλεοπάτρας: Από αιχμάλωτη της Ρώμης, βασίλισσα της Αφρικής].

Η Κλεοπάτρα η νεότερη γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια γύρω στο 40 π.Χ. Ο Αντώνιος ήταν σε μεγάλο βαθμό απών ως πατέρας, αλλά όταν η κόρη του ήταν περίπου 6 ετών, έκανε την μεγαλοπρεπή, αν και εντελώς κενή, χειρονομία να την ανακηρύξει βασίλισσα της Κρήτης και της Κυρηναϊκής (στις ακτές της Βόρειας Αφρικής), εδάφη στα οποία δεν είχε καμία εξουσία στην πραγματικότητα.

Όσον αφορά στο αμφιλεγόμενο ερώτημα αν η Κλεοπάτρα, μητέρα ή κόρη, ήταν με τους δικούς μας όρους Μαύρη, η απάντησή της είναι: Δεν ξέρουμε.

Όταν ήταν δέκα ετών περίπου, οι γονείς της, μετά την ήττα από τον Οκταβιανό, τον μελλοντικό αυτοκράτορα Αύγουστο, αυτοκτόνησαν μαζί, και στη συνέχεια εκείνη, όπως είχε συμβεί και στον μέλλοντα σύζυγό της, μεταφέρθηκε στη Ρώμη, όπου εμφανίστηκε σε μια θριαμβευτική πομπή που οργάνωσαν οι εχθροί των γονιών της το 29 π.Χ. Σύμφωνα με μια αρχαία μαρτυρία, αυτή και ο δίδυμος αδελφός της, ο Αλέξανδρος Ήλιος, βάδισαν δίπλα σε ένα ομοίωμα της νεκρής μητέρας τους. Η Ντρέικοτ συγκρίνει στο βιβλίο της αυτή την εικόνα με τη σκηνή όπου οι πρίγκιπες Γουίλιαμ και Χάρι περπάτησαν πλάι στο φέρετρο της μητέρας τους κατά την πομπή στην κηδεία της Νταϊάνα.

Ποια ήταν η κόρη της Κλεοπάτρας; Facebook Twitter
Αιγυπτιακό άγαλμα από ασβεστόλιθο που απεικονίζει τα δίδυμα της Κλεοπάτρας και του Μάρκου Αντωνίου, Κλεοπάτρα Σελήνη Β' και Αλέξανδρος Ήλιος.

Η νεαρή Κλεοπάτρα μεγάλωσε στην κατοικία της αυτοκρατορικής οικογένειας στη Ρώμη, προτού παντρευτεί (ή την παντρέψουν με) τον Ιούβα και μετακομίσει μαζί του στη Μαυριτανία. Εκεί απέκτησε τουλάχιστον έναν γιο, τον Πτολεμαίο, ο οποίος ακολούθησε τον πατέρα του στον θρόνο, αλλά είχε άσχημο τέλος στα χέρια του Ρωμαίου αυτοκράτορα Καλιγούλα το 40 μ.Χ. Ο θάνατος της ίδιας της Κλεοπάτρας Σελήνης, που μνημονεύεται σε ένα σωζόμενο ποίημα, χρονολογείται στο 5 μ.Χ. χάρη σε μια αναφορά που κάνει λόγο για μια σεληνιακή έκλειψη που είναι γνωστό ότι συνέβη εκείνη τη χρονιά.

Η συγγραφέας υπονοεί ότι θα μπορούσαμε να ξέρουμε περισσότερα για την Κλεοπάτρα Σελήνη Β’ αν είχε επαναστατήσει κατά της ρωμαϊκής εξουσίας όπως η Βοαδίκεια της Βρετανίας ή η Ζηνοβία, η βασίλισσα της Παλμύρας, τονίζει όμως ότι η κόρη της Κλεοπάτρας ήταν περίπτωση ηγέτιδας η οποία «πέτυχε αθόρυβα παρά απέτυχε θεαματικά». Αναγνωρίζει πάντως ότι δεν υπάρχουν στοιχεία και καταγραφές για ολόκληρες δεκαετίες της ζωής της – ουσιαστικά, για τα περισσότερα από τα ενήλικα χρόνια της.

Το μόνο που γνωρίζουμε με βεβαιότητα για την ζωή της στη Μαυριτανία είναι ότι απέκτησε έναν γιο. Ακόμη λιγότερες πληροφορίες υπάρχουν για άλλους βασικούς χαρακτήρες της ιστορίας της. Ο δίδυμος αδελφός της, για παράδειγμα, απλά εξαφανίζεται από το προσκήνιο μετά την άφιξή του στη Ρώμη. Μήπως στάθηκε τυχερός και βρήκε ένα ωραίο μέρος για να περάσει μια άνετη εξορία, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας; Ή απλώς πέθανε νέος; Η Ντρέικοτ γράφει αινιγματικά ότι ο Αλέξανδρος Ήλιος «απέτυχε να προσαρμοστεί στις αλλαγές των περιστάσεων». Άλλοι εικάζουν ότι δολοφονήθηκε.

Το βιβλίο με το ερώτημα: «Πώς τολμά κανείς να επιχειρήσει να γράψει μια βιογραφία για οποιαδήποτε αρχαία ιστορική προσωπικότητα;». Η συγγραφέας όμως έχει ισχυρούς λόγους για να προσπαθήσει να ανασυνθέσει την ιστορία της ζωής της Κλεοπάτρας Σελήνης. Όπως εξηγεί, θέλει οι νεαρές έγχρωμες γυναίκες να μπορούν να ταυτιστούν με τη βασίλισσα, την οποία θεωρεί ως ένα εμπνευσμένο πρότυπο για εκείνες και για όλους εμάς –  μια μορφή που «άσκησε με επιτυχία την εξουσία ... όταν οι γυναίκες ήταν περιθωριοποιημένες».

Όσον αφορά στο αμφιλεγόμενο ερώτημα αν η Κλεοπάτρα, μητέρα ή κόρη, ήταν με τους δικούς μας όρους Μαύρη, η απάντησή της είναι: Δεν ξέρουμε. Γενικά πάντως θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στην αναζήτηση στο μακρινό παρελθόν υποδειγματικών μορφών για τη δική μας εποχή. Εξάλλου, ένα από τα πράγματα που σήμερα δικαίως βρίσκουμε προβληματικά στη μελέτη των κλασικών από την ελίτ των λογίων (λευκών ανδρών) του 19ου αιώνα ήταν ότι έβλεπαν τον εαυτό τους στον αρχαίο κόσμο, αντί για έναν παράξενο και διαφορετικό τόπο.

Δεν μας βοηθάει να κατανοήσουμε ούτε τον αρχαίο κόσμο ούτε τον εαυτό μας αντικαθιστώντας ένα υπόδειγμα με ένα άλλο. Επιπλέον, το να προβάλλουμε ως ιδανικό πρότυπο για τους σημερινούς νέους μια γυναίκα για την οποία δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα, σημαίνει ότι προωθούμε τη φαντασία αντί για τα γεγονότα.

Πηγή: The Atlantic

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Γιάννης και η φασολιά

Guest Editors / Ο Γιάννης και η φασολιά

Τέλη ’70, Αθήνα. Ένας νεαρός βουτάει στην ποίηση στη βιβλιοθήκη της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Οι στίχοι του Γιάννη Κοντού τον αγγίζουν. Χρόνια μετά, ως συγγραφέας πια, δημιουργεί μια λογοτεχνική σχέση που κρατά δεκαετίες, ανάμεσα σε εκδοτικούς οίκους, ταβέρνες και πρωινά τηλεφωνήματα.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ευκλείδης Τσακαλώτος: Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές, ακόμα κι αν αυτό ακούγεται σαν τετραγωνισμός του κύκλου!

Βιβλίο / Ευκλείδης Τσακαλώτος: «Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές στην αριστερά»

Μια πολιτική κουβέντα «εφ’ όλης της ύλης» με τον βουλευτή της Νέας Αριστεράς, πανεπιστημιακό και πρώην υπουργό Οικονομικών στο στούντιο της LiFO με αφορμή το «Μανιφέστο για μια βιώσιμη κοινωνία», το τρίτο του συγγραφικό πόνημα τα τελευταία χρόνια.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Έχει πέσει στα χέρια σας καμπίσιο κόμικ;

Βιβλίο / Έχει πέσει στα χέρια σας καμπίσιο κόμικ;

Όταν υπάρχει θέληση, πείσμα και μεράκι, η περιφέρεια «τα σπάει». Ο Μέλανδρος Γκανάς, «ψυχή» των Εκδόσεων του Κάμπου, μιλά για το σπιρτόζικο εκδοτικό πολυ-εγχείρημα από τη Λάρισα που αγαπά τα κόμικς και ό,τι σχετίζεται με αυτά, με αφορμή την επέτειο των 15 χρόνων τους.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Λουίς Μπουνιουέλ: Οι κόντρες με τον Νταλί, η αγάπη για τον Λόρκα, η λατρεία για το σινεμά

Βιβλίο / Λουίς Μπουνιουέλ: Οι κόντρες με τον Νταλί, η αγάπη για τον Λόρκα, η λατρεία για το σινεμά

Οι συμπάθειες και οι αντιπάθειες, ο ερωτικός πόθος που διαπερνούσε κάθε του κίνηση, μια ζωή συνώνυμη με τις μεγάλες αλλαγές του 20ού αιώνα και μια συνταγή για σωστό ντράι Μαρτίνι αποτυπώνονται στην αξεπέραστη αυτοβιογραφία του Λουίς Μπουνιούελ, «Η τελευταία μου πνοή», που κυκλοφορεί σε νέα έκδοση.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Στην Εκκλησία είναι ευπρόσδεκτοι και οι διαζευγμένοι και οι ομοφυλόφιλοι και τα τρανς άτομα»

Βιβλίο / «Στην Εκκλησία είναι ευπρόσδεκτοι και οι διαζευγμένοι και οι ομοφυλόφιλοι και τα τρανς άτομα»

Στην αυτοβιογραφία του ο Πάπας Φραγκίσκος αναφέρεται στα παιδικά του χρόνια, στους πειρασμούς, στον Αλέξη Τσίπρα, στο ποδόσφαιρο αλλά και στις ταινίες και τα βιβλία που τον καθόρισαν. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Yellowface»: «Κλέφτες» συγγραφείς, τα άπλυτα της εκδοτικής βιομηχανίας και τα προσωπεία στον δρόμο προς τη δόξα

Βιβλίο / Ένα μυθιστόρημα για τα «άπλυτα» και τα μυστικά της εκδοτικής βιομηχανίας

Το «Yellowface» της Ρεμπέκα Κουάνγκ είναι μια καυστική σάτιρα της εποχής μας που, πέρα από τα κακώς κείμενα στην εκδοτική βιομηχανία, σχολιάζει και ασκεί κριτική και σε άλλες όψεις της σύγχρονης ζωής, όπως η cancel culture, οι υπερβολές της πολιτικής ορθότητας, το hate speech στο ίντερνετ, η δολοφονία χαρακτήρων, το πώς κατασκευάζονται και προωθούνται συγκεκριμένα αφηγήματα και φαλκιδεύεται η αλήθεια.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Όταν τα «υποψιασμένα κορμιά» κυριαρχούσαν στους ομοφυλόφιλους έρωτες 

Βιβλίο / Όταν τα «υποψιασμένα κορμιά» κυριαρχούσαν στους ομοφυλόφιλους έρωτες 

Η κυκλοφορία του βιβλίου-ντοκουμέντου «Ανδρικές ομοερωτικές σχέσεις στη μεταπολεμική Ελλάδα» πυροδότησε μια συζήτηση με τον Κώστα Γιαννακόπουλο για έναν «αλλιώτικο» έρωτα, που παρέμενε ισχυρός ακόμα και σε καιρούς όπου κανείς δεν τολμούσε να προφέρει το όνομά του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ποιοι ήταν στ' αλήθεια οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες;

Βιβλίο / Ποιοι ήταν στ' αλήθεια οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες;

Η πανεπιστημιακός και «celebrity historian» Μαίρη Μπίαρντ αλλάζει τον τρόπο που βλέπουμε τους Ρωμαίους αυτοκράτορες, αποκαλύπτοντας άγνωστες λεπτομέρειες – όπως ότι ο Νέρωνας, που έχει μείνει στην ιστορία ως πυρομανής και μεγαλομανής, ήταν επίσης ριζοσπάστης φιλότεχνος.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάτρικ Λι Φέρμορ «Η εποχή της δωρεάς»

Το πίσω ράφι / Το «χωριατόπουλο χωρίς χαλινάρι» που εξελίχθηκε σε ρομαντικό ταξιδιωτικό συγγραφέα

Ο Πάτρικ Λι Φέρμορ και το συναρπαστικό χρονικό της νεανικής του περιπλάνησης στην Ευρώπη, πριν αρχίσει να ακούει στο όνομα «Μιχάλης» στην Κρήτη και «Παντελής» στη Μάνη, προτού γίνει ο «ξένος» που διαφήμισε την Ελλάδα όσο ελάχιστοι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
H «Διεθνής» της Alt-right, τα γνωρίσματα, τα μέσα, οι στόχοι και το αποτύπωμά της στην Ελλάδα  

Βιβλίο / H «Διεθνής» της Alt-right, τα μέσα, οι στόχοι και το αποτύπωμά της στην Ελλάδα  

Οι διαστάσεις του αντιεμβολιαστικού αντι-κινήματος, η πολιτικοποίηση της θρησκείας, ο ακροδεξιός κυβερνοχώρος, οι αντιδράσεις απέναντι στη λεγόμενη woke ατζέντα: Μια επίκαιρη συζήτηση με τους συγγραφείς του βιβλίου «Η Εναλλακτική Δεξιά στην Ελλάδα».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Δεν μπορεί να μην υπήρχαν queer επαναστάτες ή αγωνιστές. Πού είναι αυτές οι ιστορίες;»

Βιβλίο / «Δεν μπορεί να μην υπήρχαν queer επαναστάτες ή αγωνιστές. Πού είναι αυτές οι ιστορίες;»

Το βιβλίο της «Εκείνοι που δεν έφυγαν» μπήκε στις λίστες με τα καλύτερα του 2024. Η Αταλάντη Ευριπίδου έγραψε εφτά ιστορίες-χρονικά ανθρώπων στο περιθώριο της Ιστορίας, queer ατόμων, γυναικών και εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων, σε μια συλλογή που συνδυάζει τη μαγεία του παραμυθιού και τη λαϊκή παράδοση με τη σύγχρονη ματιά για τον κόσμο.
M. HULOT
Η Σαντορίνη σε βιβλία

Βιβλίο / Η Σαντορίνη των ποιητών, των φωτογράφων, των περιηγητών

Το φημισμένο νησί των Κυκλάδων ανέκαθεν κέντριζε τη συγγραφική φαντασία και κινητοποιούσε την επιστημονική έρευνα με πολλαπλούς τρόπους. Μια συλλογή από τις πιο σημαντικές εκδόσεις για τη Σαντορίνη.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ