ΟΛΑ ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ ΜΕ ΕΝΑ EMAIL. Της ανακοίνωσαν πως όταν επέστρεφε από την άδεια λοχείας στο «πλαίσιο αναδιάρθρωσης του τμήματός της», τα καθήκοντά της θα είχαν πια αλλάξει. Με πλάγιο τρόπο της εξηγούσαν πως τον ρόλο της θα αναλάμβανε ένας 25χρονος συνάδελφός της με ελάχιστη εμπειρία (γνωστός και ως το «βύσμα του γραφείου») και πως θα ήταν πλέον βοηθός του. «Δηλαδή θα γυρίσω πίσω, θα είμαι υπάλληλος αυτού του τύπου και θα κάνω και όλη τη δουλειά του», μου είπε κλαίγοντας στο τηλέφωνο.
Μια άλλη φίλη γύρισε από την άδεια λοχείας, για να βρει πως πλέον έκανε περίπου μια άλλη δουλειά. Ο τίτλος είχε μείνει ίδιος, αλλά η δουλειά της είχε πλέον αλλάξει σε κάτι «ελαφρύτερο» γιατί «θα δυσκολεύεσαι, μωρέ, με το μωρό και δεν θέλουμε να έχεις έξτρα κόπο στο κεφάλι σου». Και οι δύο έχουν πάνω από ένα μεταπτυχιακό και εργάζονται σε υποτιθέμενα προοδευτικούς εργασιακούς χώρους, στους οποίους πολύς κόσμος διεκδικεί να δουλέψει.
H αντίληψη που έχει ο μέσος Έλληνας για τη μητέρα είναι πως κατά βάση ασχολείται με τα παιδιά της. Κανείς φυσικά δεν πρόκειται να σου το παραδεχτεί, αλλά όλοι θεωρούν αυτομάτως ότι θα είσαι λιγότερο αφοσιωμένη στη δουλειά σου.
Μια τρίτη φίλη πήγε σε συνέντευξη για υψηλή θέση σε φορέα της κοινωνίας των πολιτών. Τη ρώτησαν αν σκοπεύει να κάνει παιδί, κάτι το οποίο είναι πλέον και παράνομο. Δεν απάντησε. Η ειρωνεία, βέβαια, ήταν πως η υποψήφια που κέρδισε τελικά τη συγκεκριμένη θέση έμεινε έγκυος δύο μήνες μετά την πρόσληψη και εξαναγκάστηκε σε παραίτηση λίγους μήνες μετά τον τοκετό.
Αυτές και μια σειρά από άλλες ιστορίες μού ήρθαν στο μυαλό διαβάζοντας την αρθρογραφία για το «υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας» (μόνο σε μένα θύμισε το Υπουργείο της Αγάπης στο «Μεγάλο Αδελφό» του Όργουελ αυτή η ονομασία;), το οποίο στοχεύει, μεταξύ άλλων, και στην «προώθηση της ισότητας στην εργασία μεταξύ ανδρών και γυναικών».
Υπενθυμίζουμε πως η Ελλάδα σε σύνολο 146 χωρών βρίσκεται στο νούμερο 100 στο Global Gender Gap Index του World Economic Forum. Έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γυναικείας συμμετοχής στην εργασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ είναι τελευταία στο Gender Equality Index for EU countries της EIGE που μετράει την πρόοδο των χωρών της Ε.Ε. στον τομέα της ισότητας. Ένα από τα ευρήματα αυτής της έρευνας είναι πως στην Ελλάδα τις δουλειές του σπιτιού τις κάνει συνήθως η γυναίκα, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, κάτι που κρατά τις γυναίκες πίσω εργασιακά.
Τα πράγματα είναι συχνά δύσκολα αν είσαι γυναίκα στον χώρο εργασίας στην Ελλάδα. Εάν είσαι και μητέρα, γίνονται σχεδόν ασφυκτικά. Όχι μόνο γιατί δεν υπάρχει καμία βοήθεια ή στήριξη για τους γονείς στην Ελλάδα, ούτε καν αρκετές θέσεις σε δημόσιους βρεφονηπιακούς σταθμούς ‒ναι, αυτούς που κλείνουν στις 15:40 (γιατί, ως γνωστόν, ζούμε ακόμα στο 1983 που ο κόσμος δούλευε 8-3 ή υπήρχε κάποια παντοδύναμη γιαγιά που μεγάλωνε τα εγγόνια της)‒, αλλά γιατί η αντίληψη που έχει ο μέσος Έλληνας για τη μητέρα είναι πως κατά βάση ασχολείται με τα παιδιά της.
Κανείς φυσικά δεν πρόκειται να σου το παραδεχτεί, αλλά όλοι θεωρούν αυτομάτως ότι θα είσαι λιγότερο αφοσιωμένη στη δουλειά σου. Κανείς δεν θα σου πει πως ένας από τους λόγους που πιθανόν δεν θα πάρεις προαγωγή ή αύξηση ή δεν θα σε σκεφτεί καν κάποιος για μια δουλειά είναι επειδή έγινες μητέρα. Πολλές φορές δεν το αντιλαμβάνονται καν ότι το κάνουν, είναι κάτι που γίνεται σχεδόν αυτόματα.
Αν προσθέσει κανείς σε αυτή την εξίσωση και το ανύπαρκτο τμήμα ανθρώπινου δυναμικού στις περισσότερες ελληνικές εταιρείες, καταλαβαίνει κανείς πώς καταλήγουν οι γυναίκες να δουλεύουν από το σπίτι, ή part-time, ή να φτιάχνουν δικές τους επιχειρήσεις. Είναι απλό: συχνά δεν έχουν καμία άλλη επιλογή. Γιατί δεν υπάρχουν γονείς να τις βοηθήσουν, γιατί δεν διαθέτουν 500, 600 ή 700 ευρώ τον μήνα για babysitter ή γιατί δεν αντέχουν άλλο να πιέζονται από χίλιες μεριές και να παριστάνουν τη σούπερ γουμαν-με τα 200 πλοκάμια.
To τρομερό είναι πως κι εδώ ακόμα κερδίζουν οι άντρες. Γιατί ενώ το να γίνεσαι μητέρα είναι συχνά μειονέκτημα στον εργασιακό χώρο, το να γίνεσαι πατέρας μπορεί να είναι και ακριβώς το αντίθετο. Αυτόματα θεωρείσαι «υπεύθυνος», «σοβαρός», «οικογενειάρχης». Αλίμονο.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.