ΣΕ ΜΙΑ ΧΩΡΑ ΣΑΝ ΤΗΝ Ελλάδα, όπου οι στόχοι της ανακύκλωσης παρουσιάζουν θλιβερή υστέρηση σε σχέση τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, καθώς το 77,7 % των σκουπιδιών θάβεται, τα μικρά καλά παραδείγματα που κάνουν τη διαφορά και είναι προσανατολισμένα σε πράσινα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα διαχείρισης δίνουν ελπίδα ότι κάτι μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο.
Γι' αυτό και η LiFO ζήτησε από τον Αλέξη Μαυραγάνη, αντιδήμαρχο Περιβάλλοντος, Βιώσιμης Ανάπτυξης και Ψηφιακών Εφαρμογών στον δήμο Βριλησσίων, που είχε την ιδέα για τη δημιουργία ενός αντίστοιχου προγράμματος, να μας εξηγήσει τη λογική του και πώς αυτό παρακινεί δημότες, νοικοκυριά και επιχειρήσεις να είναι πιο ενεργοί στην ορθή διαχείριση των αστικών αποβλήτων.
«Το πρόγραμμα "Ανακύκλωση στο σπίτι" βασίζεται, όπως δηλώνει και η ίδια η ονομασία του, στη λογική του όσο ανακυκλώνεις με συνέπεια, κερδίζεις περιβαλλοντικά και οικονομικά», λέει στη LiFO o Αλέξης Μαυραγάνης.
Όσο περισσότερα σκουπίδια θάβονται τόσο μεγαλύτερη είναι η ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα και του αέρα. Αντίθετα, ο ορθός διαχωρισμός βοηθάει στην αποδοτική ανακύκλωση με την ανάκτηση όσο το δυνατό μεγαλύτερων ποσοτήτων από τα υλικά και τις συσκευασίες που ανακυκλώνονται. Παράλληλα, τα καθαρά οργανικά απόβλητα μπορούν να μετατραπούν σε στερεά καύσιμα ή σε κομπόστ, λίπασμα υψηλής ποιότητας.
Στόχος του προγράμματος ήταν «η διεύρυνση της ανακύκλωσης στην πόλη των Βριλησσίων. Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε ήταν η διαλογή στην πηγή, η οποία έχει καθιερωθεί διεθνώς ως απαραίτητο στοιχείο για την αποτελεσματική ανακύκλωση των απορριμμάτων», εξηγεί.
Κλειδί η διαλογή στην πηγή
Η διαλογή στην πηγή είναι το πρώτο και το πιο ουσιώδες στάδιο της ανακύκλωσης. Απαιτεί την εμπλοκή όλων μας και προβλέπει την ξεχωριστή διαλογή των ανακυκλωμένων υλικών σε χωριστά ρεύματα, όπως λέγονται, δηλαδή σε χαρτί, πλαστικό, μέταλλο και στα οργανικά απόβλητα στην προκειμένη περίπτωση.
Η μέθοδος αυτή μειώνει πάρα πολύ τον όγκο των απορριμμάτων που καταλήγουν στους χώρους υγειονομικής ταφής, δηλαδή των σκουπιδιών που θάβονται. Όσο περισσότερα σκουπίδια θάβονται τόσο μεγαλύτερη είναι η ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα και του αέρα. Αντίθετα, ο ορθός διαχωρισμός βοηθάει στην ανταποδοτική ανακύκλωση με την ανάκτηση όσο το δυνατό μεγαλύτερων ποσοτήτων από τα υλικά και τις συσκευασίες που ανακυκλώνονται. Παράλληλα, τα καθαρά οργανικά απόβλητα μπορούν να μετατραπούν σε στερεά καύσιμα ή σε κομπόστ, λίπασμα υψηλής ποιότητας.
Ανακύκλωση και μείωση δημοτικών τελών
Με βασική μέθοδο τη διαλογή στην πηγή, οι δημότες των Βριλησσίων, οι οποίοι είναι συνεπείς στην υποχρέωση της διαλογής των απορριμμάτων τους, «λαμβάνουν 10% έκπτωση στα δημοτικά τέλη καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού που εισπράττονται μέσω των λογαριασμών των παρόχων ηλεκτρικού ρεύματος», εξηγεί ο Αλ. Μαυραγάνης.
Οι δημότες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα κερδίζουν επίσης εκπτώσεις και στις τοπικές επιχειρήσεις: «Ανάλογα με το βάρος και το είδος των απορριμμάτων κάθε σακούλας, δίνονται τα αντίστοιχα εκπτωτικά κουπόνια από επιχειρήσεις που υποστηρίζουν το πιλοτικό πρόγραμμα ανταποδοτικής ανακύκλωσης», αναφέρει.
«Σχεδιάσαμε αυτό το πρόγραμμα γιατί πιστεύουμε πολύ στον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης των αποβλήτων, το οποίο στη συγκεκριμένη περίπτωση, εκτός από την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών, προβλέπει και την άμεση εμπλοκή των πολιτών στη διαδικασία της ανακύκλωσης», λέει.
Σήμερα, στο ανταποδοτικό πρόγραμμα συμμετέχουν εκατοντάδες νοικοκυριά, ενώ ήδη 105 από αυτά έχουν εισαχθεί στην κατηγορία μειωμένων τελών κατά -10%, δηλαδή πληρώνουν 1,01 ευρώ ανά τετραγωνικό δημοτικά τέλη αντί του γενικού συντελεστή 1,12 ευρώ.
Μέσα στο έτος όμως το πρόγραμμα θα έχει τη δυνατότητα να επεκταθεί στο σύνολο των νοικοκυριών. Κι αυτό γιατί «ο δήμος Βριλησσίων έχει καταθέσει και είναι προς έγκριση πλήρως τεκμηριωμένη πρόταση διεύρυνσης του προγράμματος σε σχετική πρόσκληση χρηματοδότησης εφαρμογών της ευρωπαϊκής πρακτικής "Πληρώνω όπως πετάω" ("Pay as you throw")», σύμφωνα με τον Αλ. Μαυραγάνη.
Πώς λειτουργεί το πρόγραμμα
Το πρόγραμμα επιβράβευσης και ανταπόδοσης απαιτεί την άμεση εμπλοκή των πολιτών, είτε πρόκειται για νοικοκυριά είτε για επιχειρήσεις, και τη χρήση ειδική λογισμικού. Οδηγεί σε μείωση 10% των δημοτικών τελών καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού τους συνεπείς χρήστες (νοικοκυριά και επιχειρήσεις).
Κάθε χρήστης, δηλαδή ένα νοικοκυριό ή μια επιχείρηση, παραλαμβάνει από τον δήμο «έξυπνα» αυτοκόλλητα με QR Codes σε 3 διαφορετικά χρώματα που αντιστοιχούν στα 3 ρεύματα ανακύκλωσης τα οποία πρέπει να διαχωρίσει: κίτρινα αυτοκόλλητα για το χαρτί-χαρτόνι, κόκκινα για τις πλαστικές φιάλες και μπλε για τις μεταλλικές συσκευασίες.
Σε κάθε σετ με έξυπνα αυτοκόλλητα αναγράφεται ένας μοναδικός 12ψήφιος αριθμός, τον οποίο θα πρέπει ο δημότης να καταχωρίσει στο προσωποποιημένο προφίλ που θα έχει δημιουργήσει στην εφαρμογή anakiklosistospiti.gr, η οποία έχει δημιουργηθεί για να λειτουργήσει το σύστημα ανταπόδοσης.
Τι κάνουν οι πολίτες
Οι πολίτες διαχωρίζουν από τα απορρίμματα της ημέρας τα ανακυκλώσιμα υλικά και τα τοποθετούν καθαρά, χωρίς υπολείμματα τροφών, σε ξεχωριστές σακούλες, στις οποίες τοποθετούν την κατάλληλη αυτοκόλλητη ετικέτα, σύμφωνα με το χρώμα αναφοράς.
Η αποκομιδή των ανακυκλώσιμων υλικών πραγματοποιείται από την υπηρεσία καθαριότητας του δήμου πόρτα-πόρτα, σε προκαθορισμένη ημέρα και ώρα. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας καταμετράται η ποσότητα οικιακών απορριμμάτων που ανακυκλώνει κάθε χρήστης-νοικοκυριό και αναλόγως της χρήσης επιβραβεύεται με έκπτωση έως 10% στα δημοτικά τέλη καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού και εκπτωτικά κουπόνια από συνεργαζόμενες στο πρόγραμμα επιχειρήσεις.
Τα οφέλη από τη συστηματική και οργανωμένη προσπάθεια για ορθή διαχείριση των απορριμμάτων είναι πολλά. Οι δήμοι έχουν καθοριστικό ρόλο και συμβολή στη μείωση των απορριμμάτων που θα καταλήξουν στην ταφή και κυρίως στην ενίσχυση της περιβαλλοντική συνείδησης των πολιτών. Τα Βριλήσσια μάς δείχνουν ότι έχουν και τα εργαλεία να παρακινήσουν τους πολίτες να γίνουν κοινωνοί της κυκλικής οικονομίας.