«ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΠΑΡΑΞΕΝΟ συναίσθημα να είμαι ένας ζωντανός μύθος, ενώ βρίσκομαι πάνω στη Γη. Ίσως θα ήταν καλύτερο αν όλοι αυτοί οι άνθρωποι που θαυμάζουν τη φωνή μου αποφάσιζαν να με θεωρούν αθάνατη μετά τον θάνατό μου. Αν γινόταν αυτό, θα καθόμουν πάνω σε κάποιο σύννεφο, θα κοίταζα κάτω και θα απολάμβανα το θέαμα, αντί να κάθομαι να ανησυχώ αν θα βγάλω τις ψηλές μου νότες», είχε πει στην τελευταία της συνέντευξη, τέλη της δεκαετίας του '70, η μεγάλη ντίβα. Μερικές δεκαετίες μετά, η δημιουργία μουσείου προς τιμήν της γίνεται πραγματικότητα.
Φέτος, με τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, η πόλη της Αθήνας θα εκπληρώσει το χρέος απέναντί της. Σύμφωνα με πληροφορίες της LiFO, τα εγκαίνια του μουσείου αναμένεται να γίνουν στις 21 Σεπτεμβρίου, σε ένα νεοκλασικό κτίριο 1.070 τ.μ. επί της οδού Μητροπόλεως 44. Το κτίριο ανήκει στον δήμο Αθηναίων και η διαμόρφωση του χώρου θα γίνει σύμφωνα με τις πιο σύγχρονες μουσειολογικές προδιαγραφές. Εκεί θα ξεδιπλώνεται ολόκληρη η καλλιτεχνική διαδρομή της θρυλικής Ελληνίδας σοπράνο, ενώ οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν τη φωνή της, μαθαίνοντας συγχρόνως λεπτομέρειες για τη ζωή και την τέχνη της. Οι εργασίες όλο αυτό το διάστημα είναι πυρετώδεις. Πολύτιμο ιστορικό υλικό, ηχητικά ντοκουμέντα, σπάνιες ζωντανές ηχογραφήσεις, μια μοναδική συλλογή δίσκων και προσωπικά της αντικείμενα θα αποτελούν τον πυρήνα της συλλογής, ενώ, βάσει της τρέχουσας μουσειολογικής τάσης, θα προσφέρει μια βιωματική εμπειρία.
Έτσι, μετά από πολυετείς καθυστερήσεις, οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να περιηγηθούν σε ένα μουσειακό αφήγημα το οποίο θα περιέχει ανεξίτηλες στιγμές από σημαντικούς ρόλους, οπτικοακουστικό υλικό και ιστορικές φωτογραφίες που συνθέτουν το πορτρέτο της σημαντικότερης λυρικής τραγουδίστριας του 20ού αιώνα και στοχεύουν στην ανάδειξη της πορείας και της προσωπικότητάς της. Μάλιστα, ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης έχει αποδεχθεί μια σημαντική δωρεά από τον Κώστα Πυλαρινό, η οποία απαρτίζεται από πενήντα εμβληματικά προσωπικά της αντικείμενα που ανήκουν στη συλλογή του. Μεταξύ αυτών, το ιδιόχειρο λεύκωμά της από το σχολείο, εννέα τιμητικά μετάλλια και δίπλωμα του 1961 από τον δήμο Αθηναίων, φορέματα και αξεσουάρ από τη σκηνή και τη ζωή της, βιβλία και παρτιτούρες με σημειώσεις της, φωτογραφίες και προσωπογραφίες, καθώς και άλλα σπάνια ιστορικά κειμήλια.
Ο Κώστας Μπακογιάννης, κατά την υπογραφή παραλαβής της δωρεάς, σημείωσε: «Νιώθω ιδιαίτερα συγκινημένος όχι μόνο διότι η Αθήνα τιμά την ντίβα της με ένα ξεχωριστό μουσείο που θα είναι έτοιμο το ερχόμενο καλοκαίρι αλλά και για το γεγονός ότι η συλλογή των εκθεμάτων που θα περιλαμβάνονται σε αυτό σήμερα μεγαλώνει κι άλλο από μια συγκινητική δωρεά. Είμαι ευγνώμων στον Κωνσταντίνο και τη Βικτώρια Πυλαρινού, οι οποίοι, έχοντας την τύχη να γνωρίσουν τη μεγάλη καλλιτέχνιδα, θέλησαν να μας δωρίσουν όχι μόνο τα προσωπικά της αντικείμενα αλλά και μια δυνατή “γεύση” από το ποια πραγματικά ήταν η Μαρία Κάλλας. Είναι ακόμη πιο τιμητικό για εμάς το ότι ο κ. Πυλαρινός και η οικογένειά του, παρότι δέχθηκαν πολλές δελεαστικές προτάσεις από το Παρίσι, τη Νέα Υόρκη και άλλες μεγάλες πόλεις που τους ζήτησαν να αξιοποιήσουν τη συλλογή τους, παρέμειναν πιστοί στην Αθήνα, επιλέγοντας συνειδητά να κληρονομήσει η πόλη μας το πολύτιμο αυτό υλικό. Με περηφάνια και χαρά εμπλουτίζουμε το μουσείο, το οποίο ήταν χρέος τιμής όχι μόνο της Αθήνας αλλά και ολόκληρης της χώρας προς την “παγκόσμια” Κάλλας».
Ανάμεσα στα εκθέματα θα βρίσκονται και παρτιτούρες με προσωπικές σημειώσεις, παρατηρήσεις και σχόλια της μεγάλης σοπράνο κυρίως από τη δεκαετία 1940-1950, οι οποίες ανήκουν στη συλλογή του Ελληνικού Συλλόγου «Μαρία Κάλλας» και είχαν αγοραστεί σε δημοπρασία από τον οίκο Christie's στην τιμή των 32.500 λιρών Αγγλίας. Στο σύνολό τους είναι 290, οι περισσότερες εκδόθηκαν από τον οίκο Ricordi στο Μιλάνο αλλά και από άλλους εκδοτικούς της Ιταλίας, της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας. Πρόκειται για παρτιτούρες με συνθέσεις από όπερες των μέσων του 20ού αιώνα, μεταξύ αυτών λιμπρέτα και άριες. Οι σημειώσεις στις περισσότερες είναι της ίδιας της σοπράνο ή των μαέστρων της, με υπογραμμισμένα τα σημεία των ρόλων της, κυρίως με μελάνι. Π.χ. στον «Πειρατή» του Βιντσέντζο Μπελίνι έχει επισημάνει στα ιταλικά τα σημεία όπου θα έπρεπε είτε να κατεβάσει τη φωνή της κατά μισό τόνο είτε να την ανεβάσει μία οκτάβα. Όλες οι παρτιτούρες είναι δεμένες σε δερματόδετους τόμους διαφορετικών χρωμάτων και φέρουν τα αρχικά Μαρία Κάλλας ή Μαρία Μενεγκίνι Κάλλας (MC’ ή ‘MMC’ - Maria Meneghini Callas).
Φυσικά, δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν από τους χώρους του μουσείου τα τρία ρολόγια που ανήκουν στην προσωπική συλλογή της προέδρου του συλλόγου «Μαρία Κάλλας», Λιάνας Σκουρλή, ένα γράμμα του αξέχαστου ηθοποιού και σκηνοθέτη Αλέξη Μινωτή προς την κορυφαία σοπράνο καθώς και ο καθρέφτης από την παράσταση της «Tραβιάτα» στη Σκάλα του Μιλάνου.
Το μουσείο, όπως είχε ανακοινωθεί από την ομάδα μελέτης, θα συμπληρώνουν ένα υπερσύγχρονο θεματικό πωλητήριο και ένα μπιστρό με το όνομα «La divina», ενώ θα διαθέτει και μια mediatheque (βιβλιοθήκη και δισκοθήκη με χώρο ακρόασης) και αίθουσα για περιοδικές εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, masterclasses και μικρές συναυλίες.
Τέλος, τα πρώτα αντικείμενα της συλλογής του μουσείου αποκτήθηκαν από τον δήμο Αθηναίων το 2000 και προέρχονται από διεθνή πλειστηριασμό στο Παρίσι. Στη συνέχεια, η συλλογή εμπλουτίστηκε με δωρεές αντικειμένων που ανήκαν ή αναφέρονται στη Μαρία Κάλλας, τα οποία ο δήμος είχε την τιμή να δεχθεί από πολλούς φορείς και ιδιώτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Το Μουσείο «Μαρία Κάλλας» θα είναι το πρώτο επισκέψιμο μουσείο με μόνιμη έκθεση, αφιερωμένο σε μία από τις πιο σημαντικές φωνές όλων των εποχών, γι’ αυτό αναμένεται να προκαλέσει το ενδιαφέρον επισκεπτών από όλο τον κόσμο. Όμως, μετά από πολυάριθμα γραφειοκρατικά εμπόδια και αμέτρητες αναβολές, μια νέα κοιτίδα πολιτισμού προστίθεται στις διαδρομές τους στην πόλη. Το βέβαιο είναι ότι αναμένεται να διατηρήσει ζωντανή τη μνήμη και να διευρύνει τον μύθο της διεθνούς εμβέλειας καλλιτέχνιδας στις νεότερες γενιές.
