«Βασικά είμαι απλώς ένας τυχαίος άνθρωπος. Δεν έχω κάτι πολύ ιδιαίτερο πάνω μου, ούτε υπάρχει κάτι που θα μπορούσε να με περιγράψει επαρκώς. Γεννήθηκα σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία στη Γη, αλλά δεν νιώθω υπήκοος καμίας χώρας. Έχω κάνει πάρα πολλές διαφορετικές δουλειές, αλλά δεν έχω κανένα επάγγελμα. Πάντα προσπαθούσα να μάθω όσα περισσότερα μπορώ, αλλά δεν είμαι ειδικός σε τίποτα. Ονειροπολώ παθολογικά, αλλά δεν έχω μεγάλες φιλοδοξίες…»
Κάπως έτσι, σε ελεύθερη μετάφραση, ξεκινά το βιογραφικό του συνομιλητή μου, το ταξιδιωτικό blog του οποίου ξεχωρίζει για την απλότητα, την αμεσότητα και τον ιδιαίτερο τρόπο γραφής του. Για τον Dimis, τον οποίο ανακάλυψε και μου σύστησε ο Στάθης Τσαγκαρουσιάνος, το ταξίδι, η «γύρα» είναι τρόπος και στάση ζωής: Από τα 18 του χρόνια, οπότε άρχισε να εξερευνά τον πλανήτη, μέχρι τώρα στα 36 του έχει επισκεφθεί σχεδόν τις μισές χώρες της Γης κι έχει πατήσει τέσσερις από τις έξι ηπείρους. Έχει βρεθεί σε κορυφές ψηλών βουνών, σε παραλίες, ποτάμια, λίμνες, καταρράκτες, σαβάνες, ζούγκλες, ερήμους, έχει κάνει χιλιάδες χιλιόμετρα με μέσα μαζικής μεταφοράς, με μοτοσικλέτα, με ποδήλατο, με βάρκα, με κανό και βέβαια με τα πόδια σε όλες τις κλιματικές ζώνες.
Κανείς δεν μπορεί να μας εγγυηθεί πόσο θα ζήσουμε, μεγαλύτερη σημασία έχει το πώς θα ζήσουμε για όσο έχουμε την τύχη. Ο τελικός προορισμός όλων μας είναι γνωστός, το ταξίδι μέχρι εκεί είναι που έχει αξία, όπως το διατυπώνει και ο Καβάφης στην «Ιθάκη» του.
Όλα αυτά με κύρια εφόδια την ανοιχτοσύνη, την εφευρετικότητα, τη θέληση, τη δεξιοσύνη και την έμφυτη αισιοδοξία του. Είναι επίσης μπλόγκερ, μουσικός –η κιθάρα του αποδείχθηκε κι αυτή πολύτιμο εφόδιο στις εξορμήσεις του–, συγγραφέας, ερασιτέχνης φωτογράφος και κάμεραμαν με κύριο αντικείμενο, τι άλλο, τα ταξίδια. Τις προάλλες βρέθηκε για λίγο στην Αθήνα και με την ευκαιρία αυτή βρεθήκαμε και είπαμε πολλά ενδιαφέροντα, όπως αυτό: «Πολλές συμβουλές θα μπορούσα να δώσω σε έναν νεότερο ταξιδιώτη ανάλογα και με τον προορισμό, πρώτο και κύριο όμως είναι να αποβάλει κανείς τον φόβο, την ανασφάλεια και το άγχος για την επαύριο… να μην έχει επίσης προκαταλήψεις, να είναι ανοικτός σε ανθρώπους, κουλτούρες και εμπειρίες – αποκτάς κιόλας έτσι μια πιο σφαιρική εικόνα της ανθρωπότητας, του πλανήτη αλλά και του ίδιου του εαυτού σου».
— Για πες, λοιπόν, πώς άρχισαν όλα;
Γεννήθηκα στο Μαρούσι, αλλά στα πέντε μου χρόνια μετακομίσαμε οικογενειακώς στη Χαλκίδα, όπου έζησα μέχρι τα δεκαοκτώ. Το πρώτο μου βιβλίο, όταν ακόμα ήμουνα νήπιο, ήταν ένας Παγκόσμιος Άτλας, προσφορά με κουπόνια της εφημερίδας «Τα Νέα». Ήταν δώρο του παππού κι από εκεί ξεκίνησα να μαθαίνω γράμματα, που λένε! Μου καλλιεργήθηκε ταυτόχρονα μια περιέργεια, μια «κάψα» να γνωρίσω άλλα μέρη και ανθρώπους, είχα κιόλας μια έμφυτη προδιάθεση για περιπέτεια. Στα 12-13 μου χρόνια είχα «οργώσει» όλη την Εύβοια και την Αττικοβοιωτία με ποδήλατο. Έκανα και πεζοπορίες, έπαιρνα τα βουνά, κοιμόμουνα έξω στο δάσος, ησυχία δεν είχα! Στα 18 μου ταξίδεψα πρώτη φορά στο εξωτερικό, στην Ιταλία, και στα 20 «ξενιτεύτηκα» για κάποια χρόνια, έζησα Σουηδία, Νορβηγία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
— Οι περισσότεροι νέοι σε αυτή την ηλικία ξενιτεύονται για σπουδές, αλλά δεν ήταν, νομίζω, αυτή η περίπτωσή σου.
Όχι, ένα γυμνάσιο έχω τελειώσει. Για να βγάλω τα έξοδά μου στα ταξίδια αυτά, δούλευα όπου έβρισκα. Στη Νορβηγία, ας πούμε, δούλευα σε κατασκευές σκηνών για ροκ συναυλίες, Pink Floyd, Eagles, Iron Maiden, Metallica… Σε οικοδομές έχω επίσης εργαστεί αρκετά, σε εστιατόρια, τι δεν έχω κάνει. Άλλες φορές πάλι παίρνω την κιθάρα μου και κατεβαίνω στον δρόμο, κάτι θα βγει. Είτε χρήματα, είτε κάποιο γεύμα, είτε γνωριμίες, είτε απλώς θα κεφάρω με αγνώστους, είτε όλα μαζί! Η μουσική είναι ένα σίγουρο καταφύγιο στα δύσκολα – εκτός από κιθάρα, παίζω αρμόνιο και άλλα όργανα.
Όταν βρέθηκα στην Αβάνα, τριγυρνούσα με την κιθάρα στο ένα χέρι, ένα μπουκάλι ρούμι στο άλλο κι ένα πούρο στην τσέπη. Αν βγεις στην πόλη από το απόγευμα και μετά, δεν βρίσκεις να κάτσεις, είναι όλος ο κόσμος έξω και κάθε τόσο συναντάς μουσικούς και αυτοσχέδιες μπάντες. Δεν έχω γενικά θέμα με οποιαδήποτε απασχόληση, όμως οι «κανονικές» δουλειές με ωράριο, προϊσταμένους, αφεντικά από πάνω μου κ.λπ. δεν ήταν ποτέ για μένα. Αντιπαθώ έπειτα τη ρουτίνα, προτιμώ να αλλάζω παραστάσεις και περιβάλλοντα, να δοκιμάζομαι σε καινούργια πράγματα κάθε φορά.
— Ο μόνιμος μισθός, τα ένσημα, η ασφάλιση, η εργασιακή αβεβαιότητα δεν σε απασχολούν;
Όχι ιδιαίτερα. Εμπιστεύομαι το μυαλό και το σώμα μου, είχα τον τρόπο μου να τα βγάζω πέρα από έφηβος, θα τον έχω, πιστεύω, και στο μέλλον. Είμαι ακόμα 36 χρονών, έχω καιρό ακόμα μέχρι να αγχωθώ για την καθημερινή μου επιβίωση. Όσο λοιπόν τη βγάζω έτσι έχει καλώς, αν αυτό κάποτε αλλάξει, κανένα πρόβλημα. Κανείς δεν μπορεί να μας εγγυηθεί πόσο θα ζήσουμε, μεγαλύτερη σημασία έχει το πώς θα ζήσουμε για όσο έχουμε την τύχη. Ο τελικός προορισμός όλων μας είναι γνωστός, το ταξίδι μέχρι εκεί είναι που έχει αξία, όπως το διατυπώνει και ο Καβάφης στην «Ιθάκη» του.
— Έχεις ταξιδέψει, διαβάζω, μέχρι τώρα στις μισές σχεδόν χώρες της Γης, Ευρώπη, Ασία, Αφρική, Αμερική… Μια αναμενόμενη ερώτηση θα ήταν ποιο μέρος σε γοήτευσε περισσότερο.
Αν έπρεπε να διαλέξω οπωσδήποτε μια χώρα, θα ήταν η Τανζανία για τα τοπία, τους ανθρώπους, την άγρια ζωή, τη γεωγραφική και πολιτισμική ποικιλία της. Είναι ένας πραγματικά υπέροχος τόπος! Αν τώρα με ρωτούσες συγκεκριμένα για την Ευρώπη, θα έλεγα τη Νορβηγία, με την οποία διατηρώ έναν ιδιαίτερο συναισθηματικό δεσμό καθώς υπήρξε η «βάση» μου για μια τετραετία περίπου. Έναν χειμώνα ολόκληρο τον έβγαλα σε μια καλύβα στο δάσος με τέσσερις φίλους και πέντε σκυλιά. Ρεύμα δεν είχαμε, η θερμοκρασία έξω σε διψήφια νούμερα υπό το μηδέν, όμως η ξυλόσομπα, που βέβαια δεν έσβηνε λεπτό, την έκανε καλά τη δουλειά της!
Ωραία εμπειρία είναι όμως και η υπαίθρια κατασκήνωση το καλοκαίρι εκεί. Είχαμε φτιάξει με τέντες, ξύλα και παλέτες ένα ολόκληρο «χωριό» που έφτασε να φιλοξενεί πενήντα άτομα από όλο τον κόσμο, κάναμε πάρτι, καλούσαμε κόσμο, γίναμε και θέμα στις ειδήσεις! Η Νορβηγία είναι επίσης μια πανέμορφη χώρα, με πολύ καλές υποδομές, ενώ ακόμα και το Όσλο, που έχει τον πληθυσμό της Θεσσαλονίκης, έχει μια ζηλευτή ησυχία.
— Ένα μέρος όπου δεν θα ξαναπήγαινες;
Σχεδόν παντού θα μπορούσα να ξαναπάω, αν είχα τη δυνατότητα και τον χρόνο, και ειδικά σε μέρη από τα οποία έχω πολύ καλές αναμνήσεις, προτιμώ ωστόσο να ανακαλύπτω καινούργια πράγματα κάθε φορά. Αυτό που δεν συμπαθώ ιδιαίτερα είναι οι μεγάλες πόλεις, ποτέ δεν κάθομαι παραπάνω από όσο θα χρειαστεί, προτιμώ τη φύση, το ύπαιθρο, τους μικρής κλίμακας οικισμούς.
— Κάποια πιο ιδιαίτερη εμπειρία;
Θα ξεχώριζα την ανάβαση στην κορυφή του Κιλιμάντζαρο στην Τανζανία και σε αυτή του όρους Πίκο ντε Οριζάμπα στο Μεξικό, κοντά στα 6.000 μέτρα και οι δύο. Ένας επόμενος στόχος είναι τα Ιμαλάια αλλά για εκεί χρειάζεσαι αρκετά χρήματα, 40.000 δολάρια είναι μόνο ο φόρος για να ανέβεις στο Έβερεστ από το Νεπάλ. Για το Κιλιμάντζαρο με 900 δολάρια έχεις όλο το «πακέτο». Έχω ανέβει το Πίκο αρκετές φορές, τις τελευταίες μαζί με την κοπέλα μου. Προσπάθησα κιόλας να πάρω ειδική άδεια για να ανέβουμε μόνοι μας, αλλά η παρουσία οδηγού είναι υποχρεωτική.
— Φαντάζομαι ότι η κοπέλα σου θα έχει είτε την ίδια «τρέλα» με σένα είτε τεράστια υπομονή…
Πράγματι, και υπομονή έχει η Σόφι και τα ταξίδια τα γουστάρει πολύ και δεν «μασάει», αλλιώς δύσκολα θα κολλάγαμε!
— Κινδύνευσες ποτέ σε κάποιο ταξίδι;
Όχι ιδιαίτερα. Στο Κέιπ Τάουν και στο Ναϊρόμπι, ας πούμε, έτυχε να με κοντοζυγώσουν κάτι ύποπτα άτομα, αλλά τα απέφυγα με τρόπο. Το σημαντικότερο όταν κινείσαι σε δυνάμει επικίνδυνα μέρη είναι να μη δίνεις στόχο, να μη φοράς π.χ. ακριβά ρούχα, κοσμήματα ή ρολόγια, ούτε να κουβαλάς μαζί χρήματα, κάμερες αξίας, smartphone κ.λπ. Και εννοείται ότι δεν πας «εκδρομή» σε εμπόλεμες ζώνες, δεν θα σε αφήσουν κιόλας. Στην Κελέβη της Ινδονησίας, όπου δεν γίνεται μεν πόλεμος αλλά υπάρχουν τζιχαντιστές τρομοκράτες, είχαν απειλήσει ότι θα την πέσουν σε ένα μουσικό φεστιβάλ που γινόταν εκεί και ήταν το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα μαθαίνοντας για το μακελειό με την επίθεση της Χαμάς στο Φεστιβάλ Supernova στο Ισραήλ. Η απειλή τελικά ευτυχώς δεν πραγματοποιήθηκε, δυνάμεις ασφαλείας κατέφθασαν στην περιοχή για κάθε ενδεχόμενο κι έπειτα οι εν λόγω αντάρτες δεν έχουν μεγάλες επιχειρησιακές δυνατότητες, ο περισσότερος κόσμος όμως δεν ήρθε εξαιτίας αυτού.
Η μεγαλύτερη πάντως απειλή που αντιμετώπισα ως τώρα δεν προερχόταν από άνθρωπο αλλά από αγριεμένο ιπποπόταμο καθώς διασχίζαμε με βαρκάκι ένα έλος στο δέλτα του Οκαβάνγκο στην Μποτσουάνα! Μια άλλη φορά στα Καρπάθια Όρη ήρθε μια αρκούδα και γυρόφερνε τη σκηνή μου – το φαγητό που είχαμε μαζί τής μύρισε, είναι καλά ζώα και δεν επιτίθενται συνήθως σε ανθρώπους, έχω φτάσει μέχρι την Κουριλική Λίμνη στη χερσόνησο Καμτσάτκα της Σιβηρίας, που είναι σημαντικός βιότοπος αρκούδων, και δεν υπήρξε κανένα πρόβλημα. Προσοχή επίσης χρειάζονται το φαγητό και οι διάφορες αρρώστιες και λοιμώξεις που μπορεί να κυκλοφορούν, ιδίως σε μέρη και συνθήκες που τις ευνοούν, αν και προσωπικά δεν μου έχει συμβεί κάτι ιδιαίτερο. Απλώς έχεις τον νου σου και τηρείς τους στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής.
— Στο Ισραήλ και τα Παλαιστινιακά Εδάφη έχεις ταξιδέψει, αλήθεια;
Ναι, το 2015 επισκέφθηκα το Ισραήλ και τη Δυτική Όχθη –είχε προηγηθεί ένα οικογενειακό ταξίδι όταν ήμουν μικρός στους Άγιους Τόπους– και από όσα είδα μπορώ να πω ότι οι περισσότεροι Ισραηλινοί και Άραβες θέλουν να ζήσουν ειρηνικά, χωρίς φανατισμούς και αγκυλώσεις. Τα ακραία στοιχεία κι από τις δύο πλευρές κάνουν τη «ζημιά». Στη Γάζα ήδη από τότε κυριαρχούσε η Χαμάς, στο Ισραήλ πάλι βρίσκεται στην εξουσία η πιο δεξιά κυβέρνηση που είχαν ποτέ.
— Οι δικοί σου πώς βλέπουν αυτό το πάθος σου για τα ταξίδια; Ανησυχούν καθόλου;
Ο πατέρας μου περισσότερο ζηλεύει παρά ανησυχεί, γιατί θα ήθελε κι εκείνος να έκανε τέτοια ζωή. Η μητέρα μου, τώρα, βγάζει καμια φορά την τυπική παράνοια της Ελληνίδας μάνας, αλλά εντάξει, είναι ελεγχόμενη η κατάσταση!
— Έχεις, βλέπω, κυκλοφορήσει και τέσσερα βιβλία, εκ των οποίων δύο ταξιδιωτικά, τα τρία στα αγγλικά, όλα αυτοεκδόσεις και γραμμένα με έναν ιδιαίτερο τρόπο.
Στα ελληνικά είναι το «Από το Κέιπ Τάουν στην Αλεξάνδρεια», έχει ζήτηση ομολογώ και αναφέρεται σε ένα ταξίδι που πραγματοποίησα από το νοτιότερο ως το βορειότερο άκρο της Αφρικής. Έχω άλλα δύο τέτοια βιβλία στα σκαριά, ένα οδοιπορικό στον Λίβανο και μια συλλογή ταξιδιωτικών διηγημάτων. Όσο για τη γραφή μου, ναι, είναι πιο προσωπική, δεν σκόπευα να αντιγράψω το Lonely Planet! Όποιος ενδιαφέρεται, τα παραγγέλνει από μένα, δεν θα τα βρει στα βιβλιοπωλεία.
— Το αμέσως επόμενο ταξίδι σου;
Δεν έχουμε αποφασίσει ακόμα με τη Σόφι, αλλά πιθανότατα νότιο ημισφαίριο, στους τροπικούς, με επικρατέστερη «υποψήφια» τη Μαδαγασκάρη.
— Φιλοξενείς στο blog σου πολυάριθμες φωτογραφίες και βίντεο από τα ταξίδια σου. Σκέφτεσαι μήπως κάποια έκδοση ή έκθεση;
Όχι, δεν είμαι πολύ δραστήριος σε αυτά τα θέματα, ούτε φιλοδοξώ να καταξιωθώ ως φωτογράφος, νομίζω ότι τα καταφέρνω καλύτερα στο γράψιμο, κι ας έχω βγάλει πάνω από 50.000 φωτογραφίες! Ό,τι μπορώ να κάνω μόνος μου εύκολα, όπως π.χ. μια αυτοέκδοση ή να εμπλουτίσω το blog μου με εικόνες, το κάνω, να ψαχτώ για κάτι παραπέρα δεν το σκέφτομαι προς το παρόν.
— Δεν έχεις σκεφτεί να αναζητήσεις σπόνσορες για τα ταξίδια σου ώστε να κερδίζεις και κάτι, να βγάζεις έστω τα έξοδα κίνησης, να κάνεις επίσης ίσως κάποια εκπομπή ή στήλη πέρα από το blog;
Τα ταξίδια μου με ενδιαφέρει να τα εκμεταλλεύομαι οικονομικά εμμέσως και αποκλειστικά με τρόπους που δεν παραβιάζουν την ελευθερία και την ιδιωτικότητά μου. Αυτή είναι και η αρχή της γενικότερης οικονομικής μου δράσης: όποια απασχόληση ορίζει τον χώρο και τον χρόνο μου, δημιουργεί σημαντικές ευθύνες, ή απαιτεί τη ζωντανή και τακτική μετάδοση της ζωής μου, είναι απαγορευτική. Χορηγίες κλασικού τύπου δεν με ενδιαφέρουν διότι προϋποθέτουν αυτήν ακριβώς την αναμετάδοση της ζωής μου και υπερβολική δημοσιότητα εστιασμένη στο πρόσωπό μου, την οποία αντιπαθώ.
Τηλεοπτική εκπομπή με την καμία για τον ίδιο λόγο, συν το ότι, και να ήθελα, δεν διαθέτω θεατρικότητα. Ταξιδιωτικό πρακτορείο (το οποίο συχνάκις μού αναφέρουν ως δυνητική λύση) καθώς και οιαδήποτε μορφή οργανωμένης επιχείρησης δεν μου κάνει διότι επιφέρει πολλή ευθύνη και σκοτούρα. Προς τούτο έχω επιλέξει τον ιστοχώρο ως κύριο πεδίο δράσης μου: διότι μου επιτρέπει πλήρη αυτονομία και είναι σε σχετικό βαθμό απρόσωπο (επιθυμώ δημοσιότητα στο έργο μου μα όχι στο ίδιο το άτομό μου). Οι στήλες, ναι, είναι συζητήσιμες, εφόσον τις γράφω όπου βρίσκομαι και χωρίς χρονική πίεση· με χαροποιεί να γράφω. Γενικά ψάχνομαι για κατάλληλες ευκαιρίες και είμαι ανοικτός σε προτάσεις, αλλά αφού είμαι κατά βάση ικανοποιημένος με την κατάστασή μου ως έχει, σε οικονομικά θέματα δίνω τριτεύουσα σημασία. Προτεραιότητές μου είναι η καλοπέραση και η δημιουργική μου έκφραση.
— Ποια συμβουλή θα έδινες σε έναν νεότερο ταξιδιώτη που θα ήθελε κι εκείνος να εξερευνήσει τον κόσμο κι ας μην έχει οικονομικές «καβάτζες»;
Πολλές θα μπορούσα να δώσω, ανάλογα και με τον προορισμό, πρώτο και κύριο όμως είναι να αποβάλει κανείς τον φόβο, την ανασφάλεια και το άγχος για την επαύριο. Να μην πανικοβληθεί, ας πούμε, αν βρεθεί άφραγκος κάποια στιγμή σε έναν ξένο τόπο, θα ανακαλύψει τρόπους να βιοποριστεί, όπως έκανα κι εγώ μικρότερος όταν χρειάστηκε. Η ανάγκη σε κάνει εφευρετικό, και ένα πιάτο φαΐ, ένα κατάλυμα έστω υπαίθριο, ένα κρεβάτι σε κάποιο φιλόξενο σπίτι ή και σε μια κατάληψη στέγης σίγουρα θα βρεθεί.
Ούτε θα πεθάνεις ούτε κάποιο τρομερό ζόρι θα τραβήξεις, μπορεί κιόλας να σου βγει σε καλό! Κοντά σε όλα αυτά χρειάζεται επίσης να μην έχεις προκαταλήψεις, να είσαι ανοικτός σε ανθρώπους, κουλτούρες και εμπειρίες – αποκτάς κιόλας έτσι μια πιο σφαιρική εικόνα της ανθρωπότητας, του πλανήτη αλλά και του ίδιου του εαυτού σου.
