923 λέξεις = ένα θεώρημα για τη δύναμη του σεξ
Δυό μονόλογοι από ένα αριστούργημα του Παζολίνι, που μοιάζουν με ποιήματα.
ΟΤΑΝ ΒΓΗΚΕ ΤΟ «ΘΕΩΡΗΜΑ» του Παζολίνι, μια αφίσα το διαφήμιζε με τη φράση: «Ξεστομίζονται μόνο 923 λέξεις στο Θεώρημα. Αλλά τα λένε όλα». Συμφωνώ. Είδα πριν λίγο το όχι και τόσο αινιγματικό, όπως λένε, αριστούργημα του Παζολίνι και το θαύμασα ακόμη μια φορά. Θυμήθηκα και το απόγευμα που έκανα σκασιαρχείο από το απογευματινό γυμνάσιο, και πήγα 6-8 στην πρώτη προβολή του Σινέ Φώσκολος. Χειμώνας, Ζάκυνθος, 1970. Δυο-τρία άτομα στο σινεμά. Λίγα είχα καταλάβει, αλλά μού είχε πέσει το σαγόνι από την διάπυρη σεξουαλικότητα των εικόνων, την υπαινικτική ή την εξόφθαλμη, το γκρο πλαν στο bulge του Τέρενς Σταμπ, το πρόσωπο από πορσελάνη της Μάγκανο, την τελική σκηνή του εργοστασιάρχη που περιπλανάται γυμνός στην ηφαιστειογενή έρημο (μάλλον την ίδια έρημο όπου ο Σατανάς βάζει σε πειρασμό τον Ιησού στο «Κατά Ματθαίον...»).
Άργησα λοιπόν να γυρίσω σπίτι, είχε και ανεμοβρόχι και βρήκα τη μάνα μου να με περιμένει στην έρημη παραλία, μπροστά στον Άγιο, βρεγμένη, ανήσυχη και έξαλλη. Τω καιρώ εκείνω, το νησί ήταν αποκομμένο και ληθαργικό, το να γυρνά ένα παιδί 9 το βράδυ στο σπίτι ήταν έγκλημα. Επίσης απαγορευόταν από τη χούντα να πηγαίνουν σινεμά οι μαθητές! Πόσο μάλλον σε ακατάλληλα έργα (στα οποία μάς έβαζαν κρυφά και παρανόμως οι ιδιοκτήτες).
Τέλος πάντων, ξαναείδα για πολλοστή φορά την ταινία και όντως θαύμασα τις 923 λέξεις του Παζολίνι (που προέρχονται από το ομώνυμο βιβλίο του).
Θέλησα να μεταφράσω επακριβώς, δύο μονολόγους από την ταινία που μοιάζουν με ποιήματα. Στον πρώτο η Σιλβάνα Μάγκανο μιλά σχεδόν ψιθυριστά στον Τέρενς Σταμπ, ο οποίος μόλις έχει ανακοινώνει ότι πρόκειται να αναχωρήσει από το μπουρζουάδικο σπίτι το οποίο επισκέφτηκε, έκανε σεξ με όλους (πατέρα/ μάνα/ γιό/ κόρη/ υπηρέτρια), κι αφού τους «τρέλανε», τώρα τους αφήνει να συνεχίσουν την παλιά ζωή τους.
Εννοείται, φεύγει κι αφήνει πίσω του συντρίμμια...
Πρώτα μιλά η μητέρα και παραδέχεται πόσο άδεια ήταν η ζωή της. Στην επόμενη σεκάνς, κατεβαίνει στο Μιλάνο και ψωνίζεται με αγόρια
Ξεκινά με το αγόρι αυτής της φωτογραφίας που ετοιμάζεται να το φιλήσει και που το δείξαμε πριν γυμνό και αποκαμωμένο μετά την πράξη
______
Συνειδητοποιώ τώρα ότι ποτέ δεν είχα
κανένα πραγματικό ενδιαφέρον για οτιδήποτε.
Δεν εννοώ κάποιο ειδικό ενδιαφέρον.
Ούτε καν τα καθημερινά ενδιαφέροντα,
όπως του άντρα μου για τη δουλειά του...
ή του γιου μου για τις σπουδές του,
ή τη λατρεία της Οντέτα για το σπίτι.
Δεν είχα κανένα ενδιαφέρον.
Δεν ξέρω πώς μπορούσα να ζω
μια τόσο άδεια ζωή, αλλά τη ζούσα...
Αν υπήρχε κάτι...
κάποια ενστικτώδης αγάπη για τη ζωή
ξεράθηκε σαν κήπος
όπου κανείς δεν πάει
Αυτό το κενό γέμισε
με ψεύτικες, φτηνές αξίες...
με ένα φρικτό φορτίο από ψεύτικες ιδέες.
Τώρα συνειδητοποιώ ότι εσύ γέμισες
τη ζωή μου με ένα ολοκληρωτικό ενδιαφέρον
Και έτσι, τώρα που φεύγεις, δεν καταστρέφεις
κάτι που είχα και πριν
εκτός ίσως από την ενάρετη αστική μου
υπόληψη. Πού τι με νοιάζει!
Αλλά αυτό που εσύ ο ίδιος μου έδωσες
αγάπη στην άδεια μου ζωή
αφήνοντάς με
το καταστρέφεις εντελώς.
Τώρα μιλά ο γιός που στράφηκε στη ζωγραφική και μέσα εκεί προσπαθεί να ξαναβρεί το σώμα του έρωτος. Μιλά για τους τρόπους της Τέχνης.
Ζωγραφίζει εξπρεσσιονιστικά, επηρρεασμένος από τον Μπαίηκον, γυάλινες επιφάνειες που εφαρμόζει τη μία πάνω στην άλλη
_____
Πρέπει να προσπαθήσουμε να εφεύρουμε νέες τεχνικές,
που δεν είναι γνώριμες
που δεν μοιάζουν με καμία
προηγούμενη μέθοδο
να αποφύγουμε τα παιδιαρίσματα, τη γελοιότητα...
να κάνουμε τον κόσμο μας ανόμοιο με οποιονδήποτε άλλο...
όπου οι προηγούμενοι κανόνες
δεν εφαρμόζονται...
που είναι καινούργιοι,
όπως η τεχνική...
Κανείς δεν πρέπει να καταλάβει ότι
ο καλλιτέχνης είναι άχρηστος
ότι είναι ένας ανώμαλος,
ένα κατώτερο ον
που σέρνεται και ελίσσεται σαν σκουλήκι
για να επιβιώσει
Κανείς δεν πρέπει να τον πιάσει ποτέ στα πράσα
να καταλάβει ότι είναι αφελής
Τα πάντα πρέπει να παρουσιάζονται
ως τέλεια
βασισμένα σε άγνωστους,
αδιαμφισβήτητους κανόνες
κι όχι σαν πράξεις ενός τρελού, που όντως είναι.
Βάζω το ένα τζάμι πάνω στο άλλο, γιατί δεν μπορώ
να διορθώσω τίποτα
και κανείς δεν πρέπει να το προσέξει.
Ένα σημάδι ζωγραφισμένο σε ένα τζάμι
διορθώνει, χωρίς να το λερώνει
ένα σημάδι ζωγραφισμένο νωρίτερα
σε ένα άλλο τζάμι
Αλλά όλοι πρέπει να πιστεύουν
ότι αυτό δεν είναι το τέχνασμα
ενός ατάλαντου καλλιτέχνη, ενός ανίκανου καλλιτέχνη
Καθόλου. Πρέπει να μοιάζει
σαν σίγουρη απόφαση
ατρόμητη, αγέρωχη
σχεδόν αλαζονική
Κανείς δεν πρέπει να ξέρει ότι ένα σχέδιο
που πετυχαίνει κατά τύχη... είναι εύθραυστο
Ότι μόλις μια γραμμή εμφανιστεί
καλά φτιαγμένη, από ένα θαύμα...
...πρέπει να προστατεύεται,
να τη φροντίζεις, σαν κάτι ιερό.
Κανείς δεν πρέπει να συνειδητοποιήσει
ότι ο καλλιτέχνης είναι ένας φτωχός,
ηλίθιος που τρέμει, ένας δεύτερος
που ζει από τύχη,
μέσα στην ανυποληψία σαν παιδί...
ότι η ζωή του εξαντλείται σε μια παράδοξη
μελαγχολία
βουλιαγμένη από το αίσθημα
κάτι παντοτινά χαμένου
